plik

��OPINIE RozdziaB 6/1. 6/1. Analiza stanu BHP w zak�adzie pracy spos�b post�powania, dokumentacja Les�awAnaliza stanu BHP w zak�adzie pracy post�powanie, dokumentacja Rozdzia� 2005 6/1. Zieli�ski 6. Analiza stanu kwiecie� 6/1. bhp Spis treSci 1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1.2. Wymagania prawne, odpowiedzialnoS� za sporz�dzenie i cel analizy . . . . . . . . . . . . . . . 3 1.3. Kto i jak cz�sto dokonuje analizy stanu bhp? . . 3 2. Zakres analizy stanu bhp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 2.1. Tematyka obj�ta analiz� . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 2.2. Ocena ryzyka zawodowego, a analiza stanu bhp 7 2.3. Komu potrzebna jest analiza stanu bhp?. . . . . . 9 3. Spos�b post�powania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 4. Materia�y do sporz�dzenia analizy . . . . . . . . . . . . . . 11 4.1. Przyk�adowe rejestry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 5. Formularz z tematami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 6. Uwagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 7. Wnioski z analizy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 7.1. Dzia�ania pracodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Wz�r polecenia s�u�bowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 7.2. Plan poprawy warunk�w bhp. . . . . . . . . . . . . . 20 8. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Wzory rejestr�w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Wz�r formularza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Wz�r planu poprawy warunk�w bhp. . . . . . . . . . . . 26 1. Wprowadzenie Opinia ta ma pom�c inspektorom bhp i osobom wykonuj�cym zadania s�u�by bhp, a tak�e szefom firm, w sporz�dzeniu analizy stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy oraz przypomnie�, jaki jest cel opracowywania tej analizy. Praktyka pokazuje, �e sporz�dzenie analizy stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy w zak�adzie nastr�cza pewne trudnoSci nawet du�ym firmom. Cz�sto jest tak�e ograniczana i sp�ycana do statystyk. Zdarza si� tak�e, �e analiza stanu bhp w fir- mie jest w og�le pomijana w dzia�alnoSci s�u�by bhp. Dzieje si� tak, bo wielu szef�w firm nie wymaga od s�u�by bhp takiej analizy, a wielu inspektor�w bhp: nie jest do ko�ca przekonanych czy jest ona potrzebna, jak ma wygl�da�, komu ma s�u�y� i co ma z niej wynika�. Aby rozwia� cz�S� w�tpliwoSci w tym zakresie, nale�y wyraxnie stwierdzi�, �e obowi�zek sporz�dzania analizy stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy w zak�a- dzie pracy przez s�u�by bhp zosta� zapisany w rozporz�dzeniu Rady Ministr�w z 2.9.1997 r. w sprawie s�u�by bezpiecze�stwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 109, poz. 704, ze zm.). kwiecieD 2005 1 OPINIE 6. Analiza stanu bhp RozdziaB 6/1. Spe�niaj�c sw�j obowi�zek w zakresie sporz�dzania i przedstawiania analizy stanu bhp, s�u�ba bhp najcz�Sciej spraw� kwituje: statystyk� wypadkow�, wskaxnikami ci��koSci i cz�stotliwoSci wypadk�w w por�wnaniu z analogicz- nym okresem roku poprzedniego oraz statystyk� chor�b zawodowych. Jako potwierdzenie dobrego stanu bhp wi�kszoS� firm przedstawia karty oce- ny ryzyka zawodowego pokazuj�ce, �e jest ono na poziomie ma�ym, bardzo ma�ym, akceptowalnym (w zale�noSci od przyj�tej metody). Je�eli wskaxniki wy- padkowoSci nie pogorszy�y si� albo nawet si� poprawi�y kierownictwo i s�u�by bhp s� usatysfakcjonowane ze swojej pracy. Tak opracowana analiza jest przed- stawiana na posiedzeniu komisji bhp (w firmach, w kt�rych taka komisja dzia�a) i r�wnie� cz�onkowie komisji przedstawiciele za�ogi nie wnosz� do niej za- strze�e�. Problem powstaje w�wczas, gdy tak sporz�dzon� analiz� otrzyma podczas kon- troli w firmie inspektor pracy, kt�ry potraktuje j� jedynie jako statystyk� wypad- kowoSci i chor�b zawodowych, a nie jako analiz� stanu bhp. Analiza stanu bhp opisana jedynie wskaxnikami liczbowymi (statystyka iloSci, cz�stotliwoSci i ci��koSci wypadk�w, iloSci zarejestrowanych chor�b zawodowych) nie pokazuje, czy: w firmie s� spe�nione wymagania bhp w zakresie organizacji pracy i organizacji poszczeg�lnych stanowisk, pracodawca spe�nia swoje obowi�zki w zakresie bhp wobec zatrudnionych pracownik�w, pracownicy stosuj� si� do obowi�zuj�cych norm bezpiecze�stwa. Zwr��cie Pa�stwo tak�e uwag�, �e fakt pojawienia si� wyrazu analiza zobo- wi�zuje do przeprowadzenia badania, czyli ustosunkowania si� do ka�dego ele- mentu zarz�dzania firm�, sk�adaj�cego si� na bezpiecze�stwo i higien� pracy i ocenienia go. Sam fakt nie zaistnienia wypadku, czy nie wyst�pienia choroby zawodowej nie jest gwarantem tego, �e w dalszej, czy bli�szej przysz�oSci sytuacja nie zmieni si� na niekorzyS�. Statystyka i wskaxniki opisuj� histori�, pokazuj�, �e dotychczas by�o dobrze, bo nie by�o wypadk�w przy pracy, a jeSli ju� do nich dochodzi�o, by�y one z regu�y nie- groxne w skutkach. Gwarantem utrzymania takiej sytuacji dzisiaj i w przysz�oSci jest dobry stan bezpiecze�stwa i higieny pracy na ka�dym stanowisku pracy, po- twierdzony spe�nieniem obowi�zuj�cych przepis�w. Potwierdzenie takie uzyska tylko ten pracodawca, kt�ry dokona rzetelnego badania wszystkich element�w or- ganizacji pracy zwi�zanych z bhp i z takiej solidnej analizy b�dzie wynika�o, i� on i jego pracownicy spe�niaj� obowi�zuj�ce wymagania w zakresie bezpiecze�stwa i higieny pracy. Analiza stanu bhp, sporz�dzona w spos�b kompleksowy, poka�e r�wnie� pracownikom s�u�by bhp, czy ich praca daje spodziewane efekty. Analiza obejmuj�ca wszystkie zagadnienia maj�ce bezpoSredni, czy poSredni wp�yw na bezpieczne warunki pracy, poka�e bowiem te miejsca i te tematy, kt�re wymagaj� poprawy i doprowadzenia do zgodnoSci z obowi�zuj�cymi przepisami lub zasa- dami bhp. 2 kwiecieD 2005 6/1. Analiza stanu BHP w zakBadzie pracy postpowanie, dokumentacja OPINIE RozdziaB 6/1. Warto zwr�ci� uwag� na jeszcze jeden aspekt sprawy, a mianowicie zmieniaj�ce si� przepisy dotycz�ce prawa pracy i szczeg��owe przepisy dotycz�ce bezpiecze�- stwa i higieny pracy. To, co w poszczeg�lnych zak�adach funkcjonowa�o i jeszcze funkcjonuje w zakresie bhp mo�e by� ju� nieaktualne, ale to dopiero analiza poka- �e, kt�re tematy wymagaj� weryfikacji. 1.2. Wymagania prawne, odpowiedzialnoS� za sporz�dzenie i cel analizy Cytowane ju� wczeSniej rozporz�dzenie Rady Ministr�w z 2.9.1997 r. w sprawie s�u�by bezpiecze�stwa i higieny pracy w� 2 ust. 1 okreSla zakres dzia�ania tej s�u�by. W pkt. 3 zapisano, �e jednym z zada�, kt�re nale�� do obowi�zk�w s�u�by bhp jest: sporz�dzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okre- sowych analiz stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy zawieraj�cych propozycje przedsi�wzi�� technicznych i organizacyjnych, maj�cych na celu zapobieganie zagro�eniom �ycia i zdrowia pracownik�w oraz popraw� warunk�w pracy. Jak wida� w tym przepisie, nie ma podzia�u zak�ad�w pracy ani ze wzgl�du na: liczb� i skutki zaistnia�ych wypadk�w przy pracy, liczb� zarejestrowanych chor�b zawodowych, wag� wyst�puj�cych zagro�e�. Zatem obowi�zek dokonywania analizy stanu bhp w zak�adzie pracy dotyczy Obowizek dla wszystkich wszystkich zak�ad�w bez wzgl�du na to, czy wypadk�w jest du�o, czy nie ma ich zakBad�w wcale, czy wyst�puj� choroby zawodowe, czy te� nie odnotowano �adnego takiego przypadku. Zreszt� w przepisie w og�le nie ma mowy o wypadkach i chorobach, ale jest za to mowa o zapobieganiu i poprawie. 1.3. Kto i jak cz�sto dokonuje analizy stanu bhp? Poniewa� analiza stanu bhp nale�y do zada� s�u�by bhp, sporz�dza j�: inspektor (specjalista) w firmie posiadaj�cej s�u�b� bhp, pracownik, kt�remu pracodawca powierzy� wykonywanie zada� s�u�by bhp, specjalista spoza zak�adu, kt�remu pracodawca zleci� wykonywanie zada� s�u�by bhp, sam pracodawca, kt�ry wykonuje zadania s�u�by bhp. Pracodawca mo�e samodzielnie dokonywa� analizy stanu bhp w zak�adzie, je�eli spe�nia wymagania zawarte w art. 23711 � 1 Kodeksu pracy, tzn. jeSli posiada uko�- czone szkolenie niezb�dne do wykonywania zada� s�u�by bhp i zatrudnia do 10 pracownik�w, albo zatrudnia do 20 pracownik�w i jest zakwalifikowany do gru- py dzia�alnoSci, dla kt�rej ustalono nie wy�sz� ni� trzeci� kategori� ryzyka w rozu- mieniu przepis�w o ubezpieczeniu spo�ecznym z tytu�u wypadk�w przy pracy i chor�b zawodowych. Analiza powinna by� sporz�dzona mo�liwie szybko po zako�czeniu kwarta�u, czy p��rocza, tak aby by�o mo�na do plan�w finansowych i rzeczowych firmy wprowa- dzi� te tematy, kt�re wymagaj� wdro�enia w najbli�szym czasie. W zasadzie wi�k- szoS� firm opracowuje analizy roczne, ale te, w kt�rych wyst�puj� powa�ne za- gro�enia, powinny je wykonywa� cz�Sciej. kwiecieD 2005 3 OPINIE 6. Analiza stanu bhp RozdziaB 6/1. Zwr��cie Pa�stwo uwag� na fakt, �e analiza stanu bezpiecze�stwa i higieny pra- cy ma by� podstaw� dzia�a� przysz�oSciowych, a statystki s� tylko elementem po- mocniczym dla opracowania planu dzia�a� prewencyjnych. 2. Zakres analizy stanu bhp 2.1. Tematyka obj�ta analiz� Aby analiza stanu bhp spe�nia�a swoje zadanie w zakresie zapobiegania zagro�e- niom �ycia i zdrowia pracownik�w oraz poprawy warunk�w pracy musi uwzgl�d- nia� kilka punkt�w. Punkt 1. Statystyka W analizie stanu bhp niew�tpliwie powinna znalex� si� statystyka wypadkowoSci wypadk�w i statystyka chor�b zawodowych za ostatni rok. Ale same cyfry to za ma�o. Staty- i chor�b styka za ostatni rok powinna by� zestawiona z danymi za rok poprzedni, a tak�e po- zawodowych r�wnana z latami wczeSniejszymi. Wydaje si�, �e za tak� minimaln� perspektyw� czasow� nale�a�oby przyj�� ostatnie cztery, pi�� lat. Statystyka wypadk�w powinna pokazywa�: wskaxniki cz�stotliwoSci i ci��koSci oraz wszystkie przyczyny ich zaistnienia. Musi by� te� odniesienie si� do skutecznoSci podejmowanych dzia�a� zapobie- gawczych wniosk�w zapisanych w protoko�ach powypadkowych czy zosta�y one zrealizowane oraz czy spe�ni�y swoje zadanie. M�wi�c inaczej czy przypad- kiem nie dosz�o do wypadku z tych samych lub podobnych przyczyn. Statystyka chor�b zawodowych powinna uwzgl�dnia� przyczyny zachorowa� i podj�te dzia�ania zapobiegaj�ce. W przypadku tej statystyki nale�y zestawia� d�u�sze okresy (ni� zalecane dla statystyki wypadk�w), gdy� jak wiemy, za- chorowania na choroby zawodowe ujawniaj� si� najcz�Sciej po wielu latach pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Punkt 2. Wyniki pomia- Wyniki bada� Srodowiska pracy w zakresie: r�w czynnik�w zapylenia, szkodliwych ha�asu, stosowanych substancji niebezpiecznych i szkodliwych, xr�de� promieniowania jonizacyjnego itd. OczywiScie b�d� tu podawane wyniki bada� r��nych czynnik�w szkodliwych w zale�noSci od specyfiki zak�adu. Punkt 3. Wyniki pomiar�w oSwietlenia na poszczeg�lnych stanowiskach pracy i ich zgodnoS� z normami. Nale�y pami�ta�, �e nieprawid�owe oSwietlenie mo�e by� w wielu przypadkach czynnikiem pot�guj�cym zagro�enia, a zawsze pogarsza komfort pracy. 4 kwiecieD 2005 6/1. Analiza stanu BHP w zakBadzie pracy postpowanie, dokumentacja OPINIE RozdziaB 6/1. Punkt 4. Statystyk� zdarze� potencjalnie wypadkowych, tj. wszystkich takich zdarze�, kt�re tylko dzi�ki szcz�Sliwemu zbiegowi okolicznoSci nie doprowadzi�y do wy- padku. Wa�ne jest przy tym, aby dane liczbowe uzupe�ni� o przyczyn� powstania zdarzenia i skutecznoS� podj�tych dzia�a� zapobiegawczych. Punkt 5. Statystyk� awarii z opisem ich przyczyn i potencjalnych skutk�w dla praco- wnik�w, zawieraj�c� skutecznoS� akcji ratowniczych oraz skutecznoS� podj�tych dzia�a� zapobiegaj�cych powstaniu podobnych zdarze� w przysz�oSci. Punkt 6. Stwierdzone podczas kontroli nieprawid�owoSci w zakresie organizacji stano- wisk pracy, stosowanych maszyn, urz�dze�, narz�dzi, materia��w, sposobu wyko- nywania pracy w aspekcie powstawania zagro�e�. Punkt 7. Stwierdzone podczas kontroli sytuacje nieprzestrzegania przez pracownik�w przepis�w oraz zasad bhp. Punkt 8. Informacje od pracownik�w lub ich przedstawicieli, dotycz�ce nieprawid�owoSci stwarzaj�cych: zagro�enia �ycia lub zdrowia na poszczeg�lnych stanowiskach pracy, uci��liwoSci w wykonywaniu zada�. Punkt 9. Wnioski z kontroli organ�w zewn�trznych sprawuj�cych nadz�r nad warunkami pracy i Srodowiska pracy Pa�stwowej Inspekcji Pracy, czy Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej, a tak�e wnioski z kontroli prowadzonych przez Pa�stwow� Stra� Po- �arn�, Doz�r Techniczny i inne specjalistyczne instytucje. Punkt 10. Szkolenia bhp pracownik�w: wst�pne, okresowe, specjalistyczne wymagane na poszczeg�lnych stanowiskach pracy. W analizie stanu bhp powinno si� uwzgl�dni� zakres wymaganej tematyki, cz�stotliwoS� i skutecznoS� szkole� (potwierdzone wynikami egzamin�w i okresow� kontrol� znajomoSci obowi�zuj�cych przepis�w i zasad bhp). Punkt 11. Badania lekarskie, z uwzgl�dnieniem: cz�stotliwoSci, zakresu badania i stosowa- nia si� do stwierdzonych zalece� oraz przeciwwskaza� do wykonywania konkret- nej pracy. Punkt 12. Kwalifikacje pracownik�w do wykonywania powierzonej im pracy w zakresie wykszta�cenia, uprawnie� i umiej�tnoSci dla zapewnienia bezpiecze�stwa w�asne- go, os�b podleg�ych i wsp��pracownik�w. kwiecieD 2005 5 OPINIE 6. Analiza stanu bhp RozdziaB 6/1. Punkt 13. Rrodki ochrony zbiorowej w zakresie ich stosowania, skutecznoSci i stanu tech- nicznego. Punkt 14. Rrodki ochrony indywidualnej w zakresie ich dost�pnoSci, stosowania przez pracownik�w oraz skutecznoSci. Punkt 15. Odzie� robocza i ochronna jej dost�pnoS� i u�ywanie, a tak�e przydatnoS� w wa- runkach zak�adu. Punkt 16. Instrukcje obs�ugi i bezpiecznego wykonywania prac ich aktualnoS� pod wzgl�- dem merytorycznym, odpowiedzialnoSci za organizacj� i wykonywanie prac, zna- jomoS� przez pracownik�w. Punkt 17. Prace szczeg�lnie niebezpieczne czy s� identyfikowane, czy jest sporz�dzany rejestr prac szczeg�lnie niebezpiecznych, zwi�zanych ze znacz�cymi zagro�eniami, czy s� opracowane instrukcje lub procedury, zapewniaj�ce ich bezpieczne wykonywanie. Punkt 18. Prace wykonywane przez co najmniej 2 osoby czy jest sporz�dzony rejestr takich prac i czy jest to uwzgl�dnione w organizacji pracy i w instrukcjach. Punkt 19. Zakres obowi�zk�w poszczeg�lnych pracownik�w czy okreSlono odpowie- dzialnoS� w zakresie bhp. Punkt 20. Konsultacje z pracownikami (ich przedstawicielami) dzia�a� zwi�zanych z bez- piecze�stwem i higien� pracy czy wprowadzony zosta� ten wym�g i spos�b jego funkcjonowania. Punkt 21. Ergonomia w organizacji stanowisk pracy, obs�ugiwanych maszyn, urz�dze� i narz�dzi, ochron osobistych oraz innych element�w wyposa�enia stanowisk pra- cy, maj�cych, czy mog�cych mie� niekorzystny wp�yw na powstawanie zagro�e� czy komfort pracy. Punkt 22. Podwykonawcy czy znaj� przepisy bhp obowi�zuj�ce na terenie naszego zak�adu i czy ich spos�b wykonywania prac nie stwarza zagro�e� dla nich samych i os�b trzecich. Punkt 23. Ocena ryzyka zawodowego na poszczeg�lnych stanowiskach pracy, szczeg�lnie przy wykonywaniu prac zwi�zanych ze znacznymi zagro�eniami wnioski z oceny. 6 kwiecieD 2005 6/1. Analiza stanu BHP w zakBadzie pracy postpowanie, dokumentacja OPINIE RozdziaB 6/1. Jest rzecz� oczywist�, �e powy�sza lista nie musi dotyczy� ka�dej firmy. S� firmy, dla kt�rych lista b�dzie d�u�sza i s� takie, w kt�rych na liScie pojawi si� tylko cz�S� podanych tu temat�w lub tematy zostan� inaczej sformu�owane. 2.2. Ocena ryzyka zawodowego, a analiza stanu bhp Ze wzgl�du na konsekwencje, jakie wynikaj� z oceny ryzyka zawodowego, ten ostatni 23 punkt wymaga szerszego om�wienia. W artykule 226 Kodeksu Pracy (tj. Dz.U z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.) zapisano, �e: Pracodawca: 1) ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe zwi�zane z wykonywan� prac� oraz stosuje niezb�dne Srodki profilaktyczne zmniejszaj�ce ryzyko, 2) informuje pracownik�w o ryzyku zawodowym, kt�re wi��e si� z wykonywan� prac�, oraz o zasadach ochrony przed zagro�eniami. Natomiast w rozporz�dzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.9.1997 r. w sprawie og�lnych przepis�w bezpiecze�stwa i higieny pracy (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650), w � 39 ust. 1 czytamy: Pracodawca jest obowi�zany ocenia� i doku- mentowa� ryzyko zawodowe, wyst�puj�ce przy okreSlonych pracach, oraz stosowa� niezb�d- ne Srodki profilaktyczne zmniejszaj�ce ryzyko. Rodzi si� wi�c pytanie jak te wymienione powy�ej obowi�zki maj� si� do oceny stanu bhp? Ot�� ocena ryzyka zawodowego, opr�cz formalnego spe�nienia wymaga� praw- nych, powinna da� konkretne efekty pracodawcy i pracownikom, widoczne w pro- cesie analizy oceny stanu bhp. Dla ka�dego pracodawcy dokonanie oceny ryzyka zawodowego w firmie powinno da� odpowiedx na pytania: czy organizacja pracy i stanowisk pracy zapewnia zabezpieczenie pracowni- k�w przed zagro�eniami wypadkowymi oraz oddzia�ywaniem czynnik�w szkodliwych dla zdrowia i uci��liwoSci� pracy? czy zosta�y zlikwidowane zagro�enia dla zdrowia i �ycia pracownik�w przez stosowanie technologii, urz�dze�, materia��w i substancji nie powoduj�cych takich zagro�e�? czy tam, gdzie likwidacja zagro�e� nie jest mo�liwa, zastosowane zosta�y odpo- wiednie rozwi�zania organizacyjne i techniczne, w tym Srodki ochrony zbiorowej, ograniczaj�ce wp�yw tych zagro�e� na zdrowie i bezpiecze�stwo pracownik�w? czy zapewniono pracownikom Srodki ochrony indywidualnej odpowiednie do rodzaju oraz poziomu zagro�e�, tam gdzie po zastosowaniu rozwi�za� organi- zacyjnych i technicznych ograniczenie zagro�e� nie jest wystarczaj�ce? Je�eli por�wnamy te pytania z ca�ym procesem analizy stanu bhp, to oka�e si�, �e w ocenie ryzyka zawodowego, jak w soczewce, skupiaj� si� podstawowe zagad- nienia analizy. Dzieje si� tak dlatego, poniewa� dla poprawnego przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego pracodawca musi zna�: list� zagro�e� wyst�puj�cych na poszczeg�lnych stanowiskach pracy wraz z mo�liwymi skutkami zdrowotnymi, spos�b organizacji prac szczeg�lnie niebezpiecznych i wymagaj�cych obs�ugi co najmniej 2-osobowej, wykaz miejsc i stanowisk wymagaj�cych opracowania instrukcji obs�ugi i bez- piecznego wykonywania prac, kwiecieD 2005 7 OPINIE 6. Analiza stanu bhp RozdziaB 6/1. poziom znajomoSci i przestrzegania ww. instrukcji przez pracownik�w, stan techniczny maszyn, urz�dze�, instalacji wraz z dokumentacj� remont�w i przegl�d�w, wyniki pomiar�w czynnik�w powoduj�cych zagro�enia Srodowiska pracy (za- pylenie, ha�as, wibracje, substancje niebezpieczne i szkodliwe itd.), zapisy w kartach charakterystyk stanowisk pracy, wymagane kwalifikacje zawodowe i zdrowotne oraz mie� potwierdzenia za- trudniania odpowiednich pod tym wzgl�dem pracownik�w, tematyk� i skutecznoS� szkole� w zakresie bhp, statystyki wypadk�w i chor�b zawodowych (liczba i przyczyny), statystyki zdarze� potencjalnie wypadkowych i awarii (liczba i przyczyny), wykaz stosowanych ochron i zabezpiecze� ograniczaj�cych zagro�enia oraz ich skutecznoS�. Jak wida� rzetelnie dokonana ocena ryzyka zawodowego jest jednym z podsta- wowych materia��w dla analizy stanu bhp. Nie zarejestrowanie w firmie wypadk�w przy pracy i chor�b zawodowych w przyj�tym do oceny ryzyka zawodowego, statystycznym okresie 3 4 lat, wcale nie oznacza, �e praca w tym zak�adzie jest bezpieczna i �e pracodawca zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Je�eli oka�e si�, �e poziom ryzyka ko�cowego (szcz�tkowego) po zastosowaniu dost�pnych zabezpiecze� (technicznych, organizacyjnych) na jakimkolwiek stano- wisku pracy nie zosta� obni�ony do poziomu akceptowalnego (ma�ego, bardzo ma�ego) to nale�y w pierwszej kolejnoSci opracowa� i wdro�y� dzia�ania maj�ce na celu ograniczy� to ryzyko. PRZYKAAD Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku spawacza wykaza�a, �e z tytu�u zagro�enia, jakim jest po- parzenie gor�cym metalem, ryzyko jest du�e. To w pierwszej kolejnoSci nale�y podj�� dzia�ania dla zredukowania jego wartoSci do ma�ego. Ocena stanu bhp (wraz z realizacj� wniosk�w z niej wynikaj�cych), jak i narz�dzie do jej sporz�dzania, jakim jest ocena ryzyka zawodowego, s� niezb�dne dla wprowadzania mechanizm�w zach�caj�cych pracownik�w do post�powania zgodnego z obowi�zuj�cymi przepisami. Tylko pracownicy, kt�rzy: znaj� wyst�puj�ce na ich stanowiskach pracy zagro�enia i ich xr�d�a, wraz z mo�liwymi skutkami zdrowotnymi, wiedz�, jakie musz� stosowa� zabezpieczenia dla ograniczenia skutk�w za- gro�e� jak ustrzec si� wypadk�w i chor�b zawodowych, wiedz�, jak post�powa� w sytuacjach awaryjnych, wiedz�, �e ich potrzeby w zakresie bhp s� dostrzegane i realizowane pracuj� bezpieczniej oraz maj� wi�kszy komfort pracy. Pracownicy tacy wiedz� ponadto, �e ich bezpiecze�stwo jest traktowane przez prze�o�onych tak samo po- wa�nie, jak realizacja zada� produkcyjnych. 8 kwiecieD 2005 6/1. Analiza stanu BHP w zakBadzie pracy postpowanie, dokumentacja OPINIE RozdziaB 6/1. 2.3. Komu potrzebna jest analiza stanu bhp? Osob� odpowiedzialn� za stan bezpiecze�stwa w firmie jest oczywiScie praco- dawca, a dalej wszystkie osoby kieruj�ce pracownikami, w cz�Sci wynikaj�cej z ich zakresu odpowiedzialnoSci. Nale�y jednak�e pami�ta�, �e pracodawca zatrudnia pracownik�w s�u�by bhp, kt�rzy mimo, �e bezpoSrednio nie odpowiadaj� za stan bhp, to s� doradcami pracodawcy, os�b nadzoru i robotnik�w , a wi�c to w�aSnie pracownicy s�u�by bhp w zasadniczy spos�b kszta�tuj� bezpiecze�stwo pracy w zak�adzie. Kodeks pracy w rozdziale I Dzia�u X poSwi�ca ca�y art. 207 ochronie zdrowia i �y- cia pracownik�w. W�2tego artyku�u zapisano, �e: Pracodawca jest obowi�zany chroni� zdrowie i �ycie pracownik�w poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunk�w pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osi�gni�� nauki i techniki. W szczeg�l- noSci pracodawca jest obowi�zany: 1) organizowa� prac� w spos�b zapewniaj�cy bezpieczne i higieniczne warunki pracy, 2) zapewni� przestrzeganie w zak�adzie pracy przepis�w oraz zasad bezpiecze�stwa i hi- gieny pracy, wydawa� polecenia usuni�cia uchybie� w tym zakresie oraz kontrolowa� wykonanie tych polece�, 3) zapewni� wykonanie nakaz�w, wyst�pie�, decyzji i zarz�dze� wydawanych przez or- gany nadzoru nad warunkami pracy, 4) zapewni� wykonanie zalece� spo�ecznego inspektora pracy . Cytowane wczeSniej rozporz�dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.9.1997 r. w sprawie og�lnych przepis�w bhp, w � 40 ust. 1 zobowi�zuje pracodawc� do za- pewnienia systematycznych kontroli stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy ze szczeg�lnym uwzgl�dnieniem organizacji proces�w pracy, stanu maszyn i innych urz�dze� technicznych oraz ustalenia sposob�w rejestracji nieprawid�owoSci i me- tod ich usuwania. Mimo, �e zapisy obu akt�w normatywnych dotycz� bezpoSrednio pracodawcy, to w praktyce w�aSnie s�u�ba bhp, poprzez swoje bezpoSrednie dzia�ania, ma naj- wi�kszy wp�yw na kszta�towanie bezpiecznych warunk�w pracy. Mo�na wi�c Smia�o postawi� twierdzenie, �e analiza stanu bhp potrzebna jest przede wszystkim pracodawcy, ale tak samo pracownikom s�u�by bhp. Maj�c szczeg��ow� analiz� stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy, pracodawca zdaje sobie spraw� ze wszystkich konsekwencji wynikaj�cych z niedoci�gni�� w tym zakresie, wyst�puj�cych w jego firmie. Wie tak�e, jakie musi podejmowa� dzia�ania, aby doprowadzi� do zgodnoSci z obowi�zuj�cymi przepisami, a co za tym idzie, do ograniczania zagro�e�. W tych dzia�aniach pierwsz� osob� do po- mocy b�dzie pracownik s�u�by bhp. Ka�da niezgodnoS� jest potencjalnym xr�d�em zagro�enia, a ka�de zagro�enie jest potencjalnym xr�d�em wypadku przy pracy czy choroby zawodowej. Je- �eli wszyscy w firmie b�d� o tym pami�tali i ich dzia�ania b�d� ukierunkowane na ograniczanie zagro�e�, czyli organizowanie i wykonywanie prac zgodnie z przepisami oraz wprowadzanie mechanizm�w poprawy warunk�w pracy, to dopiero wtedy b�dziecie mieli Pa�stwo gwarancj�, �e w firmie jest i b�dzie bezpiecznie. Jest to tak�e sytuacja znacznego komfortu podczas kontroli organ�w zewn�trznych. Czekanie na decyzje zewn�trznych organ�w kontrolnych oraz podejmowanie dzia�a� po wypadkach jest najdro�szym sposobem poprawy warunk�w pracy, kwiecieD 2005 9 OPINIE 6. Analiza stanu bhp RozdziaB 6/1. dlatego �e realizowanie decyzji administracyjnych wymaga dzia�a� w stosunkowo kr�tkim czasie i nie zawsze wtedy, gdy to jest dla firmy wygodne (z powod�w organizacyjnych i finansowych). Natomiast dzia�anie po wypadku nie cofnie utra- conego nie rzadko zdrowia lub nawet �ycia, jak r�wnie� poniesionych niema�ych koszt�w. PRZYKAAD Tylko tzw. lekki wypadek jest dla firmy strat� materialn� rz�du 3 7 tysi�cy z�otych. W przypadku wy- padk�w ci��kich straty id� w dziesi�tki tysi�cy z�otych, a wypadki Smiertelne poci�gaj� za sob� koszty du�o przewy�szaj�ce 100 tysi�cy z�, nie m�wi�c o tragedii ludzkiej. OczywiScie nie wyklucza to koniecznoSci podj�cia dzia�a� natychmiastowych, w celu przywr�cenia wymaganego stanu bezpiecze�stwa, np. po wypadku, awarii. 3. Spos�b post�powania Poni�ej przedstawiony algorytm pokazuje Scie�k� post�powania, a razem z przy- k�adowym formularzem przegl�du bhp powinien pom�c Pa�stwu w opracowaniu analizy stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy w Waszym zak�adzie pracy. Algorytm pokazuje dwie Scie�ki post�powania: w przypadku oceny pozytywnej nast�puje koniec dzia�a�, jeSli ocena jest negatywna przyst�pujemy do dalszych dzia�a�. 10 kwiecieD 2005 6/1. Analiza stanu BHP w zakBadzie pracy postpowanie, dokumentacja OPINIE RozdziaB 6/1. Z pierwszej Scie�ki (ocena pozytywna) mog� skorzysta� tylko te firmy, w kt�rych nie by�o: wypadk�w, zdarze� potencjalnie wypadkowych i awarii, chor�b zawodowych, odchyle� od wymog�w przepis�w bezpiecze�stwa i higieny pracy (potwier- dzone protoko�ami kontroli wewn�trznych i zewn�trznych), zg�osze� od za�ogi, a wi�c zak�ady, kt�re osi�gn��y tzw. bezpiecze�stwo bezwzgl�dne , co praktycz- nie jest prawie niemo�liwe. Tak wi�c wszyscy powinni skorzysta� ze Scie�ki drugiej i znalex� te tematy, kt�re wymagaj� podj�cia dzia�a�, je�eli nie naprawczych, to doskonal�cych stan bezpiecze�stwa i higieny pracy albo m�wi�c inaczej, pod- nosz�cych na wy�szy poziom kultur� bezpiecze�stwa w firmie. Post�powanie zgodnie z algorytmem Scie�ki drugiej nie jest czynnoSci� jednora- zow�, ale wymaga okresowego kontrolowania realizacji zada� i musi by� powta- rzane przynajmniej raz w roku. 4. Materia�y do sporz�dzenia analizy Na pocz�tek uwaga do przedstawianych przyk�adowych materia��w zapisy w poszczeg�lnych rejestrach, formularzach nie s� ze sob� sp�jne, co daje mo�liwoS� pokazania wi�kszej liczby r��nych sytuacji wymagaj�cych podj�cia konkretnych dzia�a�. Przeprowadzenie analizy stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy w zak�adzie pracy wymaga si�gni�cia do wielu dokument�w, zapis�w prowadzonych w ci�gu ca�ego roku. �eby zagadnienie uproSci�, a przede wszystkim uporz�dkowa�, tzn. aby ma- teria� by� miarodajny i �atwy do identyfikacji, warto zaprowadzi� system rejestro- wania tego wszystkiego, co dzia�o si� w dziedzinie bhp w okresie roku. W dobie komputer�w ca�oS� mo�e by� katalogowana i rejestrowana na noSnikach elektro- nicznych, co w wielu sytuacjach jest bardzo wygodne. kwiecieD 2005 11 4.1. Przyk�adowe rejestry Rejestr zdarze� potencjalnie wypadkowych Lp. Data i godzina Miejsce Kr�tki opis Przyczyna Liczba os�b Wydane zalecenia Realizacja zdarzenia zdarzenia nara�onych zalece� 1. 20.4.2004 r. Warsztat Zapalenie si� w��a Praca zestawem spawalni- 2 Dokona� kontroli wszyst- Wykonano. remont�w. acetylenowego. czym z uszkodzonymi w�- kich zestaw�w spawalni- 8:30 �ami. czych, usun�� stwierdzone nieprawid�owoSci. 2. 5.7.2004 r. Plac Kolizja dw�ch po- Nie zachowanie ostro�no- 2 Przeszkoli� dodatkowo kie- Przeszkolono, syg- manewrowy. jazd�w w okolicy Sci przez kierowc�w, brak rowc�w, wprowadzi� syg- nalizacji nie zain- 16:10 bramy wjazdowej oznakowa�. nalizacj� Swietln�. stalowano. do hali. 3. 11.10.2004 r. Magazyn Spadni�cie blachy Nieprawid�owe sk�adowa- 1 Opracowa� instrukcj� sk�a- Wykonano. cz�Sci. karoseryjnej z g�r- nie materia��w. dowania materia��w. 12:15 nej p��ki rega�u. Rejestr kontroli przeprowadzonych przez organy zewn�trzne Lp. Data Wydane decyzje Organ Realizacja Uwagi kontrolny 1. 15.2.2004 r. Dokona� oceny ryzyka zawodowego, jakie wyst�- PIP Wykonano. puje na stanowiskach nadzoru, termin 31.3.2004 r. 2. 20.8.2004 r. 1. Wycofa� gaSnice z przekroczonym terminem PSP Wykonano. wa�noSci. 2. Oznakowa� drogi ewakuacyjne i zaprowadzi� na nich porz�dek w oznakowaniu. 3. 6.12.2004 r. Stanowiska pracy wyposa�one w monitory ekra- PIP W trakcie wykonano ok. 50%. nowe zorganizowa� zgodnie z wymaganiami bez- piecze�stwa i higieny pracy oraz ergonomii, ter- min 31.8.2005 r. RozdziaB 6/1. OPINIE 12 6. Analiza stanu bhp kwiecieD 2005 Rejestr zg�oszonych przez pracownik�w nieprawid�owoSci w zakresie bhp Lp. Data Opis zg�oszenia Zagro�enia Spos�b za�atwienia Uwagi 1. 10.1.2004 r. Uszkodzona obudowa rozdzielni elek- Dost�p do element�w pod napi�- Naprawiono uszkodzenie. trycznej w warsztacie. ciem grozi pora�eniem pr�dem elektrycznym. 2. 23.6.2004 r. Uszkodzone zawiasy bramy wjazdowej Oberwanie odrzwi grozi przyg- Naprawiono uszkodzenia. do hali produkcyjnej. nieceniem. 3. 30.11.2004 r. Uszkodzone okulary ochronne przy Odpryski gro�� urazem oka. Dostarczono nowe i zakupio- szlifierce sto�owej. no zapasowe. Rejestr zg�oszonych przez pracownik�w propozycji dotycz�cych poprawy warunk�w bhp Lp. Data Opis zg�oszenia Spos�b za�atwienia Uwagi 1. 20.2.2004 r. Naprawi� uszkodzone podesty przy obra- Wydano zalecenie kierownikowi warszta- biarkach. tu wykonano. 2. 13.9.2004 r. W kana�ach remontowych wykona� stu- Wydano zalecenie kierownikowi ds. inwe- dzienki do sp�ywu wody. stycyjnych termin realizacji 28.2.2005 r. 3. 12.11.2004 r. Sprowadza� ubrania robocze lepszej jako- W trakcie rozeznania nowego dostawcy Sci (obecne p�kaj� na szwach). lub skr�cenia okresu u�ytkowania ter- min realizacji 31.3.2005 r. Rejestr wynik�w kontroli przeprowadzonych przez s�u�b� bhp Lp. Data Miejsce (temat) Nieprawid�owoSci Wydane zalecenia Odpowiedzialni Realizacja Uwagi kontroli i terminy 12 3 4 5 6 7 8 1. 10.1.2004 r. Spawalnia Brak ekran�w mi�- Wykona� (zakupi�) Kierownik oddzia�u me- Zrealizowano. dzy stanowiskami i ustawi� ekrany. chanicznego, termin zagro�enie olSnie- 28.2.2004 r. niem. 2. 15.3.2004 r. Hala remont�w Uszkodzona po- Wykona� remont po- G��wny mechanik, termin Dokonano napraw, sadzka groxba po- sadzki. 31.7.2004 r. remont ca�oSci tkni��, upadk�w. w 2005 r. kwiecieD 2005 6. Analiza stanu bhp RozdziaB 6/1. OPINIE 13 12 3 4 5 6 7 8 3. 20.5.2004 r. Dokumentacja Braki wpis�w Prowadzi� dokumentacj� G��wny mechanik na Zrealizowano. konserwacji w Ksi��ce kontroli. zgodnie z obowi�zu- bie��co. urz�dze� j�cymi przepisami. dxwignicowych 4. 7.6.2004 r. Dokumentacja Brak protoko��w Dokona� pomiar�w. Kierownik oddzia�u elek- Zrealizowano. pomiar�w sku- okresowej kontroli trycznego termin na- tecznoSci ochron stanu izolacji insta- tychmiast i na bie��co. przeciwpora�e- lacji w magazynie. niowych urz�dze� elek- trycznych 5. 3.7.2004 r. Nieoznakowane Oznakowa� punkty Kierownik dzia�u admini- Zrealizowano. Biurowiec punkty ppo�. ppo�. stracji termin 15.7.2004 r. 6. 9.9.2004 r. Karty szkole� Pracownicy admini- Skierowa� na badania. Kierownik dzia�u kadr Zrealizowano. i bada� lekar- stracji maj� nieaktu- termin natychmiast i na alne badania lekar- bie��co. skich skie. 7. 13.10.2004 r. Magazyn. Nieoznakowana Oznakowa� rega�y. Kierownik magazynu Zrealizowano. noSnoS� rega��w. termin 31.10.2004 r. 8. 27.11.2004 r. Remont Podczas pracy na Wstrzymano prac� do G��wny mechanik dostar- Zrealizowano. dachu. wysokoSci pracow- czasu dostarczenia sze- czy� szelki i przeszkoli� nicy nie u�ywali lek. Dodatkowo prze- pracownik�w. Inspektor szelek bezpiecze�- szkoli� robotnik�w i do- bhp sprawdzi� znajomoS� stwa. z�r w temacie organizacji przepis�w. Wynik pozy- prac na wysokoSci. tywny. 9. 1.12.2004 r. Place. Brak pojemnik�w Kierownik dzia�u admini- Zrealizowano. z piaskiem na okres stracji termin 6.12.2004 r. zimowy. RozdziaB 6/1. OPINIE 14 6. Analiza stanu bhp kwiecieD 2005 6/1. Analiza stanu BHP w zakBadzie pracy postpowanie, dokumentacja OPINIE RozdziaB 6/1. 5. Formularz z tematami Aby u�atwi� sobie opracowanie kompleksowej oceny stanu bhp w firmie, warto przygotowa� dla potrzeb zak�adu formularz z tematami pytaniami obejmu- j�cymi wszystkie te zagadnienia, kt�re dotycz� bhp. Nast�pnie ka�dy z temat�w nale�y oceni�, opisuj�c stwierdzone nieprawid�owoSci, czy niezgodnoSci z przepi- sami. W formularzu powinna znalex� si� r�wnie� rubryka z propozycjami koniecz- nych dzia�a� dla ograniczenia zagro�e� i poprawy warunk�w pracy. Dobrze opracowany formularz powinien wystarczy� na wiele lat i b�dzie prze- gl�dem tego, co w firmie robi�o si� i b�dzie si� robi� dla zapewnienia pracownikom bezpiecze�stwa pracy. PRZYKAAD Lp. Temat Stwierdzone Propozycje dzia�a� nieprawid�owoSci naprawczych 1 234 1. Statystyka wypadkowoSci Statystyka w za��czeniu. Wykonane zgodnie z usta- i realizacja wniosk�w. leniami powypadkowymi. 2. Statystyk� chor�b zawodo- Nie zanotowano. wych i skutecznoS� podj�- tych dzia�a�. 3. Statystyka zdarze� poten- Statystyka w za��czeniu. 1. Utrzymywa� zapas w��y cjalnie wypadkowych i sku- spawalniczych. tecznoS� podj�tych dzia�a�. 2. Zainstalowa� sygnalizacj� Swietln� przy bramach wjaz- dowych na hal�. 3. Kontrolowa� na bie��co spos�b sk�adowania materia- ��w w magazynie. 4. Statystyka awarii i skutecz- Nie zanotowano. noS� akcji ratowniczych oraz podj�tych dzia�a� zapobie- gawczych. 5. Instrukcje obs�ugi i bezpiecz- Dwie instrukcje na stanowi- Zaktualizowa� instrukcje. nego wykonywania prac, ich skach: ................................., aktualnoS�, znajomoS� przez ............................................. pracownik�w. wymagaj� aktualizacji ze wzgl�du na: " zmian� technologii prac, " zmian� stosowanych na- rz�dzi. 2. Brak instrukcji transportu Opracowa� instrukcj�. butli z gazami technicznymi. 3. Instrukcja wykonywania Poprawi� treS� instrukcji. prac na wysokoSci napisana w spos�b niezrozumia�y dla pracownik�w. kwiecieD 2005 15 OPINIE 6. Analiza stanu bhp RozdziaB 6/1. 1 234 6. Wyniki bada� Srodowiska Ze wzgl�du na du�� awaryj- pracy: noS� odci�gu py��w i trocin w stolarni wyposa�y� za�og� " zapylenie, Brak przekrocze�. w maski p. py�owe. " ha�as, Przekroczenia w stolarni. Wprowadzi� ochronniki s�uchu. " drgania (wibracja), Nie wyst�puj�. " substancje niebezpieczne Nie wyst�puj�. i szkodliwe, " promieniowanie jonizacyj- Nie wyst�puj�. ne, laserowe, elektromagne- tyczne itd., Przeprowadzi� pomiary " oSwietlenie. Brak pomiar�w oSwietlenia i w miar� potrzeby poprawi� w pomieszczeniach biuro- oSwietlenie. wych. 7. Wyniki kontroli wewn�trz- Wyniki kontroli i realizacja Na osiem zalece� 7 wykona- nych w zakresie: zalece� w za��czeniu. no. " organizacji stanowisk Jedno remont posadzki pracy, w hali przesuni�te zosta�o na 2005 r. z powodu braku fun- " stosowanych maszyn, duszy (dokonano jedynie na- urz�dze� i narz�dzi, praw). " materia��w. 8. Stwierdzone podczas kontro- Wyniki kontroli i realizacja Podczas pracy na wysokoSci li wewn�trznych sytuacje zalece� w za��czeniu. pracownicy nie u�ywali sze- nieprzestrzegania przez pra- lek bezpiecze�stwa. cownik�w przepis�w oraz zasad bhp. 9. Zg�oszone przez pracowni- Zgodnie z rejestrem. Wszystkie zg�oszenia zosta�y k�w nieprawid�owoSci w za- za�atwione pozytywnie. kresie bhp. 10. Wnioski z kontroli organ�w Zgodnie z rejestrem. Przeprowadzono 3 kontrole. zewn�trznych. Decyzje zrealizowano (jedna, termin 31.3.2005 r.) 11. Szkolenia bhp: Szkolenie wst�pne pracowni- Uzupe�ni� tematyk�. k�w nowoprzyjmowanych do " wst�pne, pracy nie obejmuje zagadnie- " okresowe, nia ryzyka zawodowego. " specjalistyczne. 12. Badania lekarskie. Pracownicy administracji mieli nieaktualne badania. 13. Kwalifikacje zawodowe pra- Bez uwag. cownik�w. 14. Kwalifikacje zdrowotne pra- Mimo przeciwwskaza� Zobowi�za� nadz�r do prze- cownik�w. lekarza 2 pracownik�w strzegania zalece� lekarza. zatrudnianych jest przy dxwiganiu. 16 kwiecieD 2005 6/1. Analiza stanu BHP w zakBadzie pracy postpowanie, dokumentacja OPINIE RozdziaB 6/1. 1 234 15. Rrodki ochrony zbiorowej. Okresowo nieczynny odci�g Na bie��co kontrolowa� py��w i trocin w stolarni. i usuwa� usterki. Rozwa�y� mo�liwoS� zakupu nowego odci�gu. 16. Rrodki ochrony indywidu- Pracownicy niech�tnie sto- Rozwa�y� mo�liwoS� doboru alnej. suj� dost�pne p��maski prze- innego rodzaju p��masek. ciwpy�owe ze wzgl�du na pocenie si� twarzy. 17. Odzie� robocza i ochronna. Z�a jakoS� ubra� roboczych. Nowy dostawca lub skr�ce- nie okresu u�ywania. 18. Prace szczeg�lnie niebez- Niezrozumia�a dla robot- Przeredagowa� instrukcj�. pieczne: nik�w instrukcja prac na wysokoSci. " identyfikacja, " rejestr, " instrukcje, procedury. 19. Konsultowanie zagadnie� Brak zapis�w o konsulta- Opracowa� system konsul- bhp z pracownikami lub ich cjach. taji. przedstawicielami. 20. Ergonomia. Przyciski w kasetach sterow- Dokona� przegl�du i dopro- niczych wci�gnik�w mecha- wadzi� do jednoznacznoSci. nicznych maj� r��nie przy- porz�dkowane funkcje. " Podwykonawcy. Pracownicy podwykonawcy Opracowa� procedur� zazna- nie znaj� zagro�e� pocho- jamiania z obowi�zuj�cymi dz�cych od urz�dze�, w po- przepisami w naszym bli�u kt�rych wykonuj� zak�adzie. prace. Pracownicy ci nie znaj� te� instrukcji post�powania w razie zaistnienia po�aru. " Ocena ryzyka zawodowego. Brak oceny ryzyka na stano- Ocen� przeprowadzono i za- wiskach os�b nadzoru. znajomiono osoby nadzoru z jej wynikami Opracowa� ................................ (data, podpis) Przy zatwierdzonych do wdro�enia dzia�aniach naprawczych powinny by� okreS- lone terminy oraz osoby odpowiedzialne za ich realizacje. kwiecieD 2005 17 OPINIE 6. Analiza stanu bhp RozdziaB 6/1. 6. Uwagi Do sporz�dzenia analizy stanu bhp nale�y wykorzystywa� wszystkie materia�y opracowywane sukcesywnie w ci�gu roku tj.: wyniki pomiar�w Srodowiska pracy, protoko�y z kontroli, protoko�y powypadkowe, protoko�y ze zdarze� potencjalnie wypadkowych, uwagi pracownik�w itp. Dokonywanie wszystkiego naraz w kr�tkim okresie, np. wymuszonym terminem wykonania nakazu inspektora pracy, czy tylko poleceniem pracodawcy, stwarza du�� niedogodnoS� i nie gwarantuje przeprowadzenia analizy w spos�b pra- wid�owy. PowinniScie mie� Pa�stwo SwiadomoS�, �e niespe�nianie wymog�w prawnych m.in. w zakresie: zatrudniania pracownik�w o wymaganych kwalifikacjach zawodowych i zdro- wotnych, szkole� w zakresie bhp, opracowania i dostarczenia pracownikom instrukcji obs�ugi i bezpiecznego wykonywania prac, Srodowiska pracy, dokonywania pomiar�w Srodowiskowych, dokonywania pomiar�w skutecznoSci ochron przed pora�eniem pr�dem elek- trycznym instalacji i urz�dze� elektrycznych, zabezpiecze� przeciwpo�arowych zawsze podnosi poziom ryzyka zawodowego. Tak wi�c propozycje przedsi�- wzi�� technicznych i organizacyjnych, maj�cych na celu zapobieganie zagro�eniom �ycia i zdrowia pracownik�w, musz� uwzgl�dni� r�wnie�, albo przede wszystkim, dzia�ania dla ograniczenia poziomu ryzyka zawodowego. 7. Wnioski z analizy 7.1. Dzia�ania pracodawcy Po otrzymaniu raportu pracodawca powinien: 1. Zorganizowa� narad� z udzia�em os�b zainteresowanych (np. kierownika, pracownika pe�ni�cego zadania s�u�by bhp i doSwiadczonego montera), na kt�rej przedstawi raport z analizy stanu bhp oraz wys�ucha uwag i propozycji zebranych. 2. Na podstawie raportu i wniosk�w z narady zadecydowa� o wprowadzeniu konkretnych dzia�a� naprawczych zapisuj�c je w formie polecenia s�u�bowego. 3. Zobowi�za� osoby odpowiedzialne za realizacj� poszczeg�lnych zada� do po- wiadamiania go o trudnoSciach w ich realizacji. 4. Zobowi�za� s�u�b� bhp do bie��cego sprawdzania realizacji wszystkich zada�. 18 kwiecieD 2005 OPINIE 6. Analiza stanu bhp RozdziaB 6/1. 7.2. Plan poprawy warunk�w bhp 6/1. AnalizaInnym w zak�adzie pracy post�powanie, z analizy stanu 6. Analiza stanu bhpsposobem post�powania po raporciedokumentacja bezpiecze�stwa i higie- stanu BHP ny pracy mo�e by� opracowanie planu poprawy warunk�w bhp (zamiast polece- nia szefa firmy). Plan taki powinien by� opracowany na okreSlony okres (kwarta�, p��rocze, rok), a kolejnoS� podejmowanych dzia�a� powinna by� uzale�niona od: wagi problemu wymagaj�cego rozwi�zania, wielkoSci zagro�e� wymagaj�cych zlikwidowania czy ograniczenia. Plan musi obejmowa� wszystkie dzia�ania wynikaj�ce z oceny stanu bhp oraz inicjatywy pracownik�w dla poprawy warunk�w pracy. Tak, jak analiza stanu bhp jest procesem powtarzanym corocznie, to r�wnie� Plan poprawy warunk�w bhp b�dzie opracowywany na ka�dy rok. Dlatego warto opra- cowa� mechanizm tworzenia planu i kontroli jego realizacji. Konsultacje Przy opracowywaniu planu poprawy warunk�w bhp nie wolno zapomnie� o kon- z zaBog sultacjach z przedstawicielami za�ogi w zakresie temat�w uj�tych w planie oraz kolejnoSci i sposobu ich realizacji. Opracowuj�c plan poprawy warunk�w bhp nale�y mie� stale na uwadze cele, kt�- rym plan s�u�y. S� to m.in.: doprowadzenie warunk�w pracy do wymog�w obowi�zuj�cych norm i prze- pis�w, ograniczenie liczby zagro�e�, ograniczenie iloSci zdarze� potencjalnie wypadkowych i awarii, ograniczenie liczby i ci��koSci wypadk�w przy pracy, ograniczenie liczby chor�b zawodowych, poprawa warunk�w Srodowiska pracy, likwidacja lub cz�Sciowe ograniczenie sytuacji sprzyjaj�cych pope�nianiu b��- d�w przez pracownik�w, poprawa ergonomii na stanowiskach pracy, podniesienie wiedzy oraz wzrost motywacji do bezpiecznych zachowa�, doprowadzenie ryzyka zawodowego do akceptowalnego poziomu. Analiza potrzeb Plan poprawy warunk�w bhp wymaga przeprowadzenia analizy potrzeb i mo- i mo|liwo[ci �liwoSci realizacyjnych z uwzgl�dnieniem nak�ad�w finansowych, technicznych i przewidywanych efekt�w. Poszczeg�lne zadania planu poprawy powinny zosta� okreSlone po dok�adnym rozeznaniu: zagro�e�, nara�e�, szkodliwoSci i uci��liwoSci na stanowiskach pracy, przyczyn wypadk�w i zdarze� potencjalnie wypadkowych oraz chor�b zawo- dowych, a tak�e wyst�pie� zewn�trznych organ�w kontrolnych, wniosk�w z kontroli wewn�trznych, uwag za�ogi i potrzeb szkoleniowych. G��wnym celem planu poprawy warunk�w bhp jest doprowadzenie do obni�e- nia ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy i przy czynnoSciach, na kt�rych ryzyko zosta�o oszacowane jako wy�sze ni� akceptowalne przy spe�nieniu obo- wi�zuj�cych przepis�w prawnych. 20 kwiecieD 2005 RozdziaB 6/1. OPINIE RozdziaB 6/1. Preferowane powinny by� rozwi�zania poprawiaj�ce warunki znacznej liczbie pra- cownik�w i likwiduj�ce lub ograniczaj�ce znacz�ce zagro�enia. Je�eli plan popra- wy b�dzie tylko tematem zamykaj�cym proces analizy stanu bhp, to znajd� si� w nim jedynie te problemy, kt�re znalaz�y si� w poleceniu pracodawcy. Warto jed- nak, i nic nie stoi na przeszkodzie, aby w planie poprawy znalaz�y si� r�wnie� inne tematy poprawiaj�ce bezpiecze�stwo i higien� pracy w firmie, nie tylko wynikaj�ce wprost z analizy stanu bhp. 8. Podsumowanie 1. Analiza stanu bhp, to nie tylko ustosunkowanie si� do statystyk wypadko- wych i chor�b zawodowych, ale ocena wszystkich obszar�w dzia�alnoSci fir- my zwi�zanych z bezpiecze�stwem i higiena pracy. 2. Nie mo�na dokona� prawid�owej analizy stanu bhp bez rzetelnie przeprowa- dzonej oceny ryzyka zawodowego. 3. Analiza zdarze� potencjalnie wypadkowych daje tak� sam� wiedz� o za- gro�eniach, jak wypadki przy pracy. 4. Materia�y niezb�dne do opracowania analizy stanu bhp powinny by� zbierane na bie��co i odpowiednio archiwizowane. 5. Tylko pracodawca zapoznany z ocen� stanu bhp mo�e podejmowa� racjonal- ne dzia�ania w celu ograniczenia zagro�e� i poprawy warunk�w pracy. 6. Plan poprawy warunk�w bhp opracowywany na podstawie analizy stanu bhp jest najlepsz� form� podejmowania przedsi�wzi�� technicznych i organi- zacyjnych, maj�cych na celu zapobieganie zagro�eniom �ycia i zdrowia pra- cownik�w oraz popraw� warunk�w pracy. 7. Podejmowanie dzia�a� w zakresie ograniczenia zagro�e� i poprawy warun- k�w pracy bez konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami jest nie tylko niezgodne z obowi�zuj�cymi przepisami (art. 23711a Kodeksu pracy), ale te� mo�e przynosi� mierne efekty. Rozdzia� 6/1. Rozdzia� 6/1. kwiecieD 2005 21 ................................................ ...................................................... ....................................... Nazwa firmy miejscowoS� data Rozdzia� 6/1. Rozdzia� 6/1. Polecenie s�u�bowe w sprawie wprowadzenia dzia�a� naprawczych dotycz�cych poprawy stanu bhp W celu ograniczania zagro�e� i poprawy warunk�w pracy polecam: 1. .............................................................................................................................................. Termin: ........................... Odpowiedzialny: ...................................................................................... 2. ....................................................................................... ...................................................... Termin: ............................ Odpowiedzialny: ................................................................................... 3. ....................................................................................... ...................................................... Termin: ........................... Odpowiedzialny: ...................................................................................... 4. ....................................................................................... ...................................................... Termin: ............................ Odpowiedzialny: ................................................................................... 5. ....................................................................................... ...................................................... Termin: ........................... Odpowiedzialny: ...................................................................................... 6. ...................................................................................... ...................................................... Termin: ............................ Odpowiedzialny: ................................................................................... Osoby odpowiedzialne za realizacj� poszczeg�lnych zada� z�o��: informacje o trudnoSciach z ich realizacj� informacje o ich wykonaniu Opracowa� ......................................................................................... Przedstawiciel za�ogi ............................................................................ ................................ Podpis szefa firmy Formularz Lp. Temat Stwierdzone Propozycje nieprawid�owoSci dzia�a� naprawczych 12 3 4 1. Statystyka wypadkowoSci i realizacja wniosk�w. 2. Statystyka chor�b zawodowych i sku- tecznoS� podj�tych dzia�a�. 3. Statystyka zdarze� potencjalnie wypadko- wych i skutecznoS� podj�tych dzia�a�. 4. Statystyka awarii i skutecznoS� akcji ra- towniczych oraz podj�tych dzia�a� za- pobiegaj�cych. 5. Instrukcje obs�ugi i bezpiecznego wyko- nywania prac, ich aktualnoS�, znajomoS� przez pracownik�w. 6. Wyniki bada� Srodowiska pracy: " zapylenie, " ha�as, " drgania (wibracja), " substancje niebezpieczne i szkodliwe, " promieniowanie jonizacyjne, laserowe, elektromagnetyczne itd., " oSwietlenie. 7. Wyniki kontroli wewn�trznych w zakre- sie: " organizacji stanowisk pracy, " stosowanych maszyn, urz�dze�, " narz�dzi, " materia��w. 8. Stwierdzone podczas kontroli wewn�trz- nych sytuacje nieprzestrzegania przez pra- cownik�w przepis�w oraz zasad bhp. 9. Zg�oszone przez pracownik�w niepra- wid�owoSci w zakresie bhp. 10. Wnioski z kontroli organ�w zewn�trz- nych. 12 3 4 11. Szkolenia bhp: " wst�pne, " okresowe, " specjalistyczne. 12. Badania lekarskie. 13. Kwalifikacje zawodowe pracownik�w. 14. Kwalifikacje zdrowotne pracownik�w. 15. Rrodki ochrony zbiorowej. 16. Rrodki ochrony indywidualnej. 17. Odzie� robocza i ochronna. 18. Prace szczeg�lnie niebezpieczne: " identyfikacja, " rejestr, " instrukcje, procedury. 19. Konsultowanie zagadnie� bhp z pracow- nikami lub ich przedstawicielami. 20. Ergonomia. 21. Podwykonawcy. 22. Ocena ryzyka zawodowego. Opracowa� ................................ (data, podpis) Plan poprawy warunk�w bhp na rok 200.... Lp. Temat, zadanie Liczba os�b Przewidywane Termin Osoby obj�tych nak�ady realizacji odpowiedzialne popraw� w tys. z� za realizacj� 12 3 4 5 6 A. Wyeliminowanie lub ograniczenie ryzyka zawodowego zagro�enia wypadkowe 1. 2. B. Wyeliminowanie lub ograniczenie ryzyka zawodowego nara�enia na choroby zawodowe 3. 4. C. Zagro�enia zwi�zane z uci��liwoSci� pracy (transport r�czny, monotypia ruch�w itp.) 5. 6. D. Ergonomia 7. 8. 12 3 4 5 6 E. Szkolenia (w tym: instrukcje, konsultacje) i propaganda z zakresu bhp (plakaty, gabloty itp.) 9. 10. F. Inne (urz�dzenia higieniczno-sanitarne, Srodki czystoSci, odzie� robocza i ochronna itp.) 11. 12. G. Prace naukowo-badawcze, projektowe i inne dotycz�ce bhp 13. 14. Razem ........ temat�w Uwaga: Osoby odpowiedzialne za realizacj� przeka�� informacje do pracownika wykonuj�cego zadania s�u�by bhp o zrealizowaniu zadania a tak�e o ewentual- nych trudnoSciach z terminow� ich realizacj�. Opracowa�: Konsultacje Zatwierdzi� .................................... ........................................ ................................ data, podpis data, podpis data, podpis

Wyszukiwarka