Strona 1 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
Ochrona
własności
intelektualnej
BY Michał Kucharski
POLITOLOGIA UMCS 2013 wersja 1
Strona 2 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
WYKA
AD 1 3.10.2013
Własność intelektualna zbiór praw odnoszących się do:
·ð dzieÅ‚ literackich, naukowych, artystycznych
·ð fonogramów, programów radiowych i telewizyjnych
·ð wynalazków
·ð odkryć naukowych
·ð wzorów przemysÅ‚owych
·ð znaków towarowych
·ð nazw handlowych
·ð ochrony przed nieuczciwÄ… konkurencjÄ…
Na gruncie polskim oznacza to takie gałęzie prawa, jak:
-prawo autorskie i prawa pokrewne
-prawo własności przemysłowej
-prawo do baz danych
Główne akty prawa w tym zakresie w Polsce:
żð Ustawa z dnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji(aspekt handlowy)
żð Ustawa z 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
żð Ustawa z dnia 30-Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo wÅ‚asnoÅ›ci przemysÅ‚owej
żð Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych
Prawo międzynarodowe:
vð Konwencja paryska o ochronie wÅ‚asnoÅ›ci przemysÅ‚owej z 1883 r.(Polska przystÄ…piÅ‚a do niej w 1919 r. PaÅ„stwa
sygnatariusze zawiązały Związek Paryski)
vð Konwencja BerneÅ„ska o ochronie dzieÅ‚ literackich i artystycznych z 1886 r.(obowiÄ…zuje nadal i jest jednym
z głównym praw. Podpisana wtedy przez 10 państw, które utworzyły jednocześnie Związek Berneński (związek dla
ochrony praw autorów). Polska przystąpiła do Związku w 1920 r.
Przedmiotem ochrony są wszystkie dzieła literackie, naukowe i artystyczne, bez podawania definicji.
Przepisy majÄ… zastosowanie gdy -
autor lub jeden ze współautorów jest obywatelem któregoś z państw
-stron lub gdy są problemy z ustaleniem obywatelstwa bierze się pod uwagę miejsce stałego pobytu. 
miejsce publikacji
Zasada minimum ochrony konwencyjnej jeżeli państwo podpisało konwencję nie może ustanowić mniejszej ilości
czasu ochronyod konwencyjnego. A więc minimalny poziom ochrony przewidziany przez konwencję nie może być
skutecznie obniżony przez prawo krajowe.
Strona 3 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
vð Powszechna konwencja o prawie autorskim z 1952 r.
(konwencja genewska) - Polska przystąpiła w 1976 r.
Jej celem było stworzenie systemu uniwersalnego-geograficznego (bo berneńska miała mieć charakter lokalny),
Genewska miała być bardziej znana obowiązującą ale jednak nie zastąpiła Bermanskyek
vð Konwencja Rzymska o ochronie wykonawców, producentów fonografów i organizacji nadawczych z 1961 r.
Chroni wykonawców a nie tylko autorów Polska przystąpiła do niej w 1997 r.
vð Konwencja Monachijska o patencie europejskim z 1973 r. 
jej celem było ujednolicenie procedury przyznawania patentów w Europie.
Powstanie Europejskiego Urzędu Patentowego. Polska przystąpiła w 2004.
·ð Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw wÅ‚asnoÅ›ci intelektualnej(TRIPS) z 1994 r.
Polska przystąpiła w 2000 r.
-Wszystkie jej strony są automatycznie stronami Konwencji Berneńskiej.
-Podmioty zagraniczne maą być traktowane jak rodzinne
-Transgraniczny obrót
Traktat Światowej Organizacji Własności Intelektualnej(WIPO) o prawie autorskim oraz
Traktat WIPO o wykonaniach artystycznych  oba z 1996 r.(podpisane 20 grudnia). Polska jest
stroną obydwu traktatów  pierwszego od 2004 r. a 2003 jeśli chodzi o drugi.
Plus dyrektywy UE, w tym:
o Dyrektywa z 1991 r. ochrona prawna programów komputerowych
o Dyrektywa z 1993 r. Harmonizacja czasu ochrony ochrony praw autorskich
o Dyrektywa z 1993 r. harmonizacja czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych
o Dyrektywa z 1996 r. ochrona prawnej baz danych
o Dyrektywa z 2001 Wyodrębnienie pewnych aspektów praw autorskich
o Dyrektywa z 2004 Egzekwawanie Praw autorskich
WIPO powstała w 1967 a w 1974 r. uzyskała status organizacji wyspecjalizowanej ONZ(a więc
większy luz i prawa odrębne, lepszy status). Siedzibę ma w Genewie, a biura w Rio de Janeiro, Tokio,
NY, Singapur. Ma ponad 180 państw członkowskich.
Cel  koordynacja i tworzenie regulacji dot. systemu ochrony własności intelektualnej, świadczenie
pomocy prawnej i technologicznej, pogłębianie współpracy administracyjnej w tej dziedzinie,
czuwanie nad przestrzeganiem umów międzynarodowych, prowadzenie akcji edukacyjnych. Członkami jest 186 państw
Strona 4 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
Prawo autorskie(ang. Copyright)
- ogół praw przysługujący autorowi utworu
- przepisy upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpania z niego korzyści
Przedmiotem ochrony prawa autorskiego jest utwór,
czyli każdy przejaw działalności twórczej o
indywidualnym, oryginalnym charakterze, niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu
wyrażania(definicja ustawowa).
Utwory w ustawie z 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
Najczęściej spotykane utwory:
1) Wyrażane słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi(literackie,
publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz komputerowe)
2) Plastyczne
3) Fotograficzne
4) Lutnicze
5) Wzornictwa przemysłowego
6) Architektoniczne, architektoniczno  urbanistyczne, urbanistyczne
7) Muzyczne i słowno  muzyczne
8) Sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne
9) Audiowizualne(w tym filmowe)
Utwory na uczelniach wyższych
·ð AtykuÅ‚y naukowe
·ð PodrÄ™czniki akademickie
·ð Skrypty
·ð Opracowania
·ð Recenzje naukowe
·ð Prace dyplomowe
·ð WykÅ‚ady akademickie
WYKA
AD 2 10.10.2013 (ODWOA
ANY)
WYKA
AD 3 17.10.2013
Rodzaje utworów:
Øð Samoistne i niesamoistne/zależne (ze wzglÄ™du na wykorzystanie cudzych wkÅ‚adów twórczych)
podział opiera się na tym czy wykorzystane są w danym utworze cudze dane twórcze, czy
utwór korzysta z dotychczasowego utworu czy jest całkowitą nowością
Strona 5 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
samoistne mogą istnieć samodzielnie bo nie są wykorzystane żadne wkłady twórcze np. opracowania
Niesamoistne  samodzielnie by nie powstały gdyby nie powstał utwór samodzielny np.
tłumaczenie, adaptacja; tworząc utwór niesamoistny musimy uzyskać zgodę autora utworu
samoistnego np. sprzedać, dysponować
Øð Utwory zbiorcze (jako forma utworów niesamoistnych)
- dzieła zbiorowe(np.. wszystkie wiersze w jednym tomie)
- wynik wysiłku kilku autorów
- zbiory dzieł  kompilacje dzieł wcześniejszych danego autora
Øð Chronione na zasadach ogólnych oraz chronione na zasadach szczególnych (np. komputerowe)
Øð zasady ogólne  utwory chronione na zasadzie przepisów ogólnych ustawy ale np. utwory
komputerowe są chronione na zasadzie praw szczególnych
Nie sÄ… przedmiotem prawa autorskiego (art. 4.)
1.Akty normatywne lub ich urzędowe projekty
2.Urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,
3.Opublikowane opisy patentowe lub ochronne,
4. Proste informacje prasowe (np. informacja o wypadku, repertuar kin, notowania giełdowe, program
telewizyjny).
Ad.2.
Dokumentem urzędowym jest dokument sporządzony w przypisanej formie przez powołane do tego
organy państwowe w ich zakresie działania, stanowią one dowód tego co zostało urzędowo
stwierdzone lub zaświadczone
SÄ… to np.:
-Orzeczenia sądów, obwieszczenia, przepisy wewnątrzzakładowe, wzory pism,szkice,expertyzy,formularzy
itp.
Znaki i symbole określone prawem np.
 znaki drogowe, akcyzy, znaki Sił Zbrojnych RP, ordery i oznaczenia, znaki jakości itp.
Plagiat (łac. Plagiatus  skradziony) - przywłaszczenie sobie autorstwa lub wprowadzenie w błąd co do
autorstwa części lub całości utworu.
Wyróżnia się:
1. plagiat jawny (inaczej oczywisty, jest to przejęcie cudzego utworu w całości lub
znacznej części w niezmienionej postaci lub tylko z minimalnymi zmianami)
2. plagiat ukryty (reprodukcja cudzego utworu w istotnych elementach jego treści, lecz
w postaci mniej lub bardziej przekształconej)
Strona 6 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
Plagiat na uczelniach:
Formy:
·ð plagiat jawny lub ukryty w pracach licencjackich, magisterskich itp.
·ð przekroczenie granic dozwolonego użytku utworów
·ð wykorzystywanie prac studentów, seminarzystów lub doktorantów przez pracowników naukowych
·ð wykorzystanie prac studentów przez uczelnie (*prace te nie stanowiÄ… tzw. Utworów pracowniczych)
·ð Autoplagiat
Autoplagiat to dzieło w znacznym stopniu powtórzeniem wcześniejszych utworów tego samego twórcy
1.cel  sztuczne zwiększanie liczby publikacji
2.publikacje tak powstałe nie wprowadzają nowej wiedzy
3.częsta forma  autoplagiat kompilacyjny (kilka mniejszych utworów tworzy następnie jeden
większy
4.nie ma autoplagiatu, gdy twórca poda z
ródło (czyli wcześniejszą pracę swojego autorstwa)
INNE PRZEST
PSTWA NA UCZELNIACH
1.sprzedaż gotowych prac licencjackich, magisterskich a nawet doktorskich
2.uzyskanie na podstawie niesamodzielnie napisanej pracy tytułu zawodowego lub stopnia Naukowego
Podstawy prawne karalności:
1. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych (wprowadzenie w błąd co do autorstwa)
2. Kodeks karny (np. art. 272  wyłudzenie poświadczenia nieprawdy; art. 273)
3. Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym :
- odpowiedzialność dyscyplinarna zarówno dla pracowników naukowych jak i studentów
- najcięższe kary- utrata autorytetu w środowisku naukowym, pozbawienie prawa do wykonywania zawodu
nauczyciela na stale lub na czas określony, pozbawienie uzyskanego tytułu dla studentów  wydalenie z
uczelni
WYKA
AD 4 24.10.2013
Podmiot prawa autorskiego
żð Prawo autorskie przysÅ‚uguje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Domniemywa siÄ™, że twórcÄ… jest
osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu, lub której autorstwo
podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnieniem utworu.
Strona 7 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
żð Dopóki twórca nie ujawniÅ‚ swojego autorstwa, w wykonaniu prawa autorskiego zastÄ™puje
go producent lub wydawca, a w razie ich braku  właściwa organizacja zbiorowego
zarzÄ…dzania prawami autorskimi
żð Jeżeli mamy do czynienia z współtwórcami, to przysÅ‚ugujÄ… im prawa wspólnie. WielkoÅ›ci
udziałów są wówczas równa ( o ile w umowie nie postanowiono inaczej)
- do wykorzystania utworu w całości potrzebna jest zgoda wszystkich
- roszczenia z tytułu naruszenia praw autorskich do całości utworów może wnieść
każdy ze współtwórców
- uzyskane świadczenia przypadają wszystkim, stosownie do udziałów.
Podział prawa autorskiego:
- osobiste(autorskie prawa osobiste to specyficzna więz
twórcy z utworem. Są niezbywalne,
nie podlegajÄ… zbyciu ani zrzeczeniu siÄ™, SÄ… nieograniczone w czasie. Zalicza siÄ™ do nich
prawo do autorstwa utworu, prawo do oznaczenia utworu imieniem i nazwiskiem(bÄ…dz

pseudonimem). Nienaruszalność treści oraz formy utworu i jego rzetelnego wykorzystania(nie
można dokonywać zmian, które mogłyby naruszyć więz
twórcy z utworem). Taką zmianą
może być np. przeróbka kolorystyczna utworu. Rodzajem prawa osobistego jest także decyzja
o upublicznieniu utworu. Prawem osobistym jest też prawo wycofania z obiegu utworu)
- majątkowe(chodzi o wynagrodzenie z tytułu stworzenia danego dzieła, czyli prawo do
wynagrodzenia za korzystanie z danego dzieła przez innych. Prawa te są zbywalne, można je
przenieść na inne podmioty(za pomocą umowy), są ograniczone w czasie(są one chronione
przez 70lat(obecnie najdłuższy okres, wcześniejsze ustawy mówiły o 20 i 50 latach) Ta
ustawa obowiÄ…zuje od 2002 r.
Czas ochrony jest liczony w zależności od:
- śmierci twórcy, jeśli jest znany. W przypadku współtwórców, od śmierci ostatniego
- gdy twórca jest nieznany od daty rozpowszechnienia lub ustalenia(gdy utwór nie został rozpowszechniony)
- w przypadku utworów audiowizualnych  od śmierci najpóz
niej zmarłej osoby, która przyczyniła się do
powstania utworu(reżyser, autor scenariusza, kompozytor muzyki itp.)
- jeśli utwór został wydany w częściach - wiek 70 lat oddzielnie dla każdej części.
- naliczane jest od początku roku następnego po śmierci twórcy-ów, np. twórca umarł w lutym 2011, a czas
ochrony liczy siÄ™ od 1 stycznia 2012.
Z prawami majątkowymi wiążą się pojęcia:
Reprodukcja  wprowadzenie utworu do obiegu, udostępnienie utworu osobom trzecim,.
Strona 8 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
Wyróżniamy:
żð trwaÅ‚Ä…(udostÄ™pnienie odbiorcom egzemplarzy dzieÅ‚a przez wprowadzenie ich do
obiegu, najem, użyczenie. Trwała, bo połączone ze zwielokrotnieniem dzieła w postaci
materialnej(np. płyty muzyczne które kupujemy w Empiku)
żð jednorazowÄ…(umożliwienie odbioru danego dzieÅ‚a bez udostÄ™pnienia w postaci materialnej, np.
puszczenie utworu w radiu).
Najem i użyczenie egzemplarzy utworu  oba są przekazywane do ograniczonego czasowo korzystania
użyczenie jest bezpłatne więc nie zarabiamy za to forsy
Dozwolony użytek publiczny utworu  niekoniecznie oznacza tylko publiczne korzystanie, bo
w jego ramach wyróżniamy korzystanie z utworu na własny użytek. Chcąc korzystać z
utworu trzeba uzyskać zgodę twórcy, ale są przypadki, gdy zgoda taka nie jest konieczna. Te
przypadki to właśnie dozwolony użytek publiczny utworu.
Przypadki:
üð Bez zezwolenia twórcy możemy korzystać nieodpÅ‚atnie z ju z rozpowszechnionego utworu w
zakresie własnego użytku osobistego
üð zakres wÅ‚asnego użytku osobistego dotyczy tylko utworów już rozpowszechnionych i obejmuje
korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworu przez krąg osób pozostających w związku
osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego
PRAWO PRZEDRUKU artykuły przedrukowane przez inną prase
CELE:
1. Informacyjne
2. Sprawozdanie o aktualnym wydarzeniu
3. Tematy religijne
4. Przemówwienie
5. Aktualna wypowiedz

Ustawa przewiduje także możliwość przedrukowania utworu w celach państwowych i gospodarczych
CZYLI
Możliwość przedrukowania utworu np. w celach promocyjnych lub informacyjnych, ale dot. to utworów
rozpowszechnionych, które są sprawozdaniami o aktualnych wydarzeniach, aktualne artykuły nt.
problemów powszechnych(pod warunkiem, że autor nie zastrzegł prawa do przedrukowania), aktualne
wypowiedzi i fotografie reporterskie bÄ…dz
też krótkie wzmianki ze sprawozdań, przeglądy publikacje
utworów rozpowszechnionych, mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach, ale tylko
mówiąc o tym danym wydarzeniu, krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów
Strona 9 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
üð użytek w celach oÅ›wiatowych i naukowych(instytucje naukowe, oÅ›wiatowe, biblioteki, szkoÅ‚y itp.
mogą upowszechniać dzieła)
üð Na mocy nowelizacji z 2004 r. zostaÅ‚ wprowadzony dozwolony użytek publiczny utworu dla osób
niepełnosprawnych(ale np. chodzi o utrwalenie w inny sposób utworu, by umożliwić osobom
niepełnosprawnym korzystanie z nich. Ma to się odbywać w celach niekomercyjnych)
üð ustawa przewiduje też dozwolony użytek publiczny utworu w celach paÅ„stwowych i
gospodarczych(w pierwszym przypadku chodzi o kwestie bezpieczeństwa publicznego lub potrzeby
postępowania administracyjnego, sądowego lub prawodawczego oraz sprawozdań z tych
postępowań. W drugim przypadku wolno w celu reklamy, wystawy publicznej lub publicznej
sprzedaży utworu korzystać z egzemplarzy utworów już rozpowszechnionych w zakresie
uzasadnionym promocją wystawy lub sprzedaży z wyłączeniem innego handlowego wykorzystania
Kryteria korzystania z dozwolonego użytku publicznego:
üð wymiana imienia i nazwiska twórcy danego dzieÅ‚a oraz z
ródło z którego korzystamy
üð - dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w sÅ‚uszne
interesy twórcy(bez dokonywania zmian, które naruszają wiez
ć utworu z twórcą, wbrew interesom
twórcy).
üð podyktowany jest najczęściej sprawami spoÅ‚ecznymi, np. konieczność sprawnej wymiany informacji
üð wszelkie wÄ…tpliwoÅ›ci dot. tego czy mamy do czynienia z dozwolonym użytkiem publicznym sÄ…
rozpatrywane na korzyść twórcy
üð użytek publiczny nie może naruszać autorskich praw osobistych autora. Dot. WyÅ‚Ä…cznie praw
autorskich(więc trzeba te osobiste brać pod uwagę, by ich nie złamać)
üð w ramach tego użytku można korzystać z utworów pod warunkiem wymienienia twórcy oraz z
ródła)
WYKA
AD 5 7.11.2013
Przejście autorskich praw majątkowych
Art. 41
·ð autorskie prawa majÄ…tkowe mogÄ… przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie
umowy.
·ð nabywca autorskich praw majÄ…tkowych może przenieść je na inne osoby, chyba że umowa stanowi
inaczej.
Strona 10 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
·ð umowa o przeniesienie autorskich praw majÄ…tkowych lub umowa o korzystanie z utworu, zwana
dalej "licencjÄ…" obejmuje pola eksploatacji wyraz
nie w niej wymienione.
·ð nieważna jest umowa w części dotyczÄ…cej wszystkich utworów tego samego twórcy majÄ…cych
powstać w przyszłości.
Obowiązuje zasada "domniemania odpłatności". Jest o niej mowa w art. 43.1.:
Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło
nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Czy możliwa jest zmiana warunków takiej
umowy?
Tak, daje taką możliwość art. 44.
 W razie rażącej dysproporcji między wynagrodzeniem twórcy a korzyściami nabywcy autorskich praw
majątkowych lub licencjobiorcy, twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd
Prawa pokrewne:
Przedmiotem praw pokrewnych są dobra intelektualne które nie będąc utworami pozostają z nimi w
bliskiej często nerozelwalnej więzi są to w szczególności :
żð prawo do artystycznych wykonaÅ„
żð prawo do fonogramów i wideogramów
żð prawo do pierwszych wydaÅ„ oraz wydaÅ„ naukowych i krytycznych
Wyjaśnienie
1.artystyczne wykonanie - to działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów,
tancerzy, mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania
2.fonogram - jest to pierwsze utrwalenie warstwy dz
więkowej wykonania utworu
3.wideogram - jest to pierwsze utrwalenie sekwencji ruchowych obrazu, z dz
więkiem lub bez.
Czas trwania praw pokrewnych:
· Prawo do artystycznych wykonaÅ„ - 50 lat
· Prawo do fonogramów i wideogramów - 50 lat
· Prawo do pierwszych wydaÅ„ - 25 lat
· Prawo do wydaÅ„ naukowych  30 lat
Konsekwencje prawne wobec osoby naruszajÄ…cej prawo autorskie:
1. Z punktu widzenia twórcy:
Uprawniony z tytułu praw autorskich może żądać:
Strona 11 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
1) zaniechania naruszania;
2) usunięcia skutków naruszenia (np. przez złożenie stosownego publicznego oświadczenia);
3) naprawienia wyrządzonej szkody (np. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę);
4) wydania uzyskanych korzyści.
2.Rodzaje przestępstw:
1.Plagiat (przywłaszczenie sobie autorstwa albo wprowadzenie w błąd co do autorstwa)
2. bezprawne rozpowszechnianie cudzego utworu, artystycznego wykonania, fonogramu,
wideogramu lub nadania (wbrew uprawnieniom lub wbrew ich warunkom)
3.bezprawne utrwalanie lub zwielokrotnianie w celu rozpowszechniania
4. paserstwo (bezprawne nabywanie lub pomaganie w zbyciu, ew. w ukryciu w celach majÄ…tkowych)
5.produkcja, obrót, reklama, posiadanie, przechowywanie lub wykorzystywanie urządzeń lub
ich komponentów przeznaczonych do nielegalnego usuwania lub obchodzenia skutecznych
zabezpieczeń przed nielegalnym odtwarzaniem, przegrywaniem lub zwielokrotnianiem
6.uniemożliwianie lub utrudnianie prawa do wykonywania kontroli (tzw. autorskiej)
Ustawa przewiduje za powyższe przestępstwa następujące kary:
üð Kara grzywny
üð Kara ograniczenia wolnoÅ›ci
üð Kara pozbawienia wolnoÅ›ci do lat 5 (najwiÄ™ksza
üð kara - za uczynienie przestÄ™pstwa z
ródłem dochodu)
Współczesne wyzwania (wg Raportu za 2009 rok Zespołu ds. Przeciwdziałania Naruszeniom Prawa
Autorskiego i Praw Pokrewnych)
· ochrona tych praw w Internecie
· monitorowanie sieci p2p i Å›ciganie sprawców naruszeÅ„
· wzmocnienie kontroli na granicach paÅ„stwa
· wzmocnienie kontroli na bazarach i targowiskach caÅ‚ego kraju
· wsparcie finansowe dla Policji (w tym na szkolenia)
· sankcjonowanie w sposób szczególny piractwa na skalÄ™ przemysÅ‚owÄ…
Ochrona wizerunku
Rozdział 10 ustawy
W przestrzeni publicznej zdj można zrobić wszędzie ale jeżeli chce na tym zarobić czy opublikować musimy mieć zgode
Art. 81
1.Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraz
nego
zastrzenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę zapozowanie (np . modelka,
model)
Strona 12 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
2.Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:
·ð osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonana w zwiÄ…zku z peÅ‚nieniem przez niÄ…
funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;
·ð osoby stanowiÄ…cej jedynie szczegół caÅ‚oÅ›ci takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
Zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku
Zasady:
vð zgoda jest wyrażana dla konkretnego podmiotu (nie dotyczy osób trzecich)
vð zgoda dotyczy rozpowszechnienia (samo zrobienie zdjÄ™cia nie jest w Å›wietle prawa autorskiego zabronione)
vð zezwolenie to forma dowolna (ale zgoda musi być wyraz
na i niewÄ…tpliwa)
vð zgoda na rozpowszechnienie wizerunku np. w celach informacyjnych (reporterskich) nie może
być rozciągnięta na inne obszary (np. reklamę)
vð ciężar dowodowy leży po stronie osoby robiÄ…cej zdj
Organizacje zbiorowego zarzÄ…du
Definicja ustawowa (art. 104 ust. 1)
są to - "stowarzyszenia zrzeszające twórców, artystów, wykonawców, producentów lub organizacje
radiowe i telewizyjne, których statutowym działaniem jest zbiorowe zarządzanie i ochrona powierzonych im
praw autorskich lub praw pokrewnych oraz wykonywanie uprawnień wynikających z ustawy".
Zadania:
·ð udzielanie licencji na wykorzystanie dzieÅ‚ chronionych prawem autorskim w sytuacji, gdy nie jest to
prawnie dozwolone
·ð Å›ciÄ…ganie (inkasowanie) wynagrodzeÅ„ i ich repartycja (podziaÅ‚) pomiÄ™dzy czÅ‚onków organizacji
·ð ochrona i reprezentacja praw wÅ‚aÅ›cicieli praw autorskich
·ð zawieranie umów o wzajemnej reprezentacji z organizacjami z innych paÅ„stw (uÅ‚atwienie w
transgranicznym licencjonowaniu).
·ð PodjÄ™cie dziaÅ‚alnoÅ›ci przez takie organizacje wymaga zezwolenia ministra wÅ‚aÅ›ciwego ds. kultury i
ochrony dziedzictwa narodowego.
Organizacje tego typu są pośrednikami między właścicielami praw autorskich a
użytkownikami.
Stowarzyszenie Autorów ZAiKS (Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych)
-powstanie 1918 rok -siedziba: Warszawa
-zezwolenie Ministra Kultury i Sztuki zostało wydane 1.02.1995
ZAiKS było przez ponad 40 lat jedyną organizacją ochrony praw autorskich w Polsce (zrzesza
twórców, których tworzywem było słowo, muzyka, obraz, układy choreograficzne, architektura).
Strona 13 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
ZAiKS w 1926 roku był jednym z założycieli Międzynarodowej Konferencji Związków Autorów i
Kompozytorów CISAC.
Posiada 13 dyrekcji okręgowych (m.in. w Lublinie)
WYKA
AD 6 14.11.2013 BRAK
WYKA
AD 7 21.11.2013 BRAK
LICENCJE - pozwolenie na korzystanie z utworu
Rodzaje licencji:
Z punktu widzenia osoby udzielajÄ…cej licencji:
1.Właściwa - licencji udzieliła osoba wyłącznie uprawniona z tytułu praw autorskich lub praw pokrewnych
2.Sublicencja  licencje udziela licencjobiorca
Z punktu widzenia swobody licencjonowania:
1.Zwykła (niewyłączna) - nie wyklucza możliwości udzielania dalszych licencji
2.Wyłączna - licencjodawca bądz
zobowiązuje się do nieudzielania w ogóle dobrych licencji innym osobom, bądz

zobowiązuje się do nieudzielania licencji na określonym obszarze
Kryterium zakresu uprawnień:
Pełna  Jak udzielimy licencji to licencjobiorca będzie miał takie prawa jak my.
Ograniczona - ogranicza zakres korzystania w ograniczonym zakresie
Indywidualna - dotyczy jednorazowego wykorzystania utworu przez osobÄ™ fizycznÄ…
Ramowa - obejmuje pewną kategorię utworów należących do różnych właścicieli praw autorskich
np. stacje radiowe
Licencja ustawowa - zezwolenie na korzystanie z cudzego utworu w określonym zakresie i na określonych
warunkach
KILKA ZASAD DOTYCZ
CYCH UDZIELANIA LICENCJI
1. umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie 5 lat, chyba że w umowa jest inna
2. jeżeli umowa nie zastrzega wyłączności korzystania z utworu w określony sposób (lic. wyłączna) udzielanie
licencji nie ogranicza udzielania przez twórcę innym osobom
3. zakaz domniemania sublicencji - jeżeli umowa nie stanowi inaczej licencjobiorca nie może wydawać licencji
innym osobÄ…
4. umowa licencja wyłączna wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Zwykła licencja
może być dokonana w dowolnej formie.
5. licencja musi mieć charakter konkretny - obejmuje pola eksploatacji wyraz
nie w niej określone
Strona 14 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
BUDOWA UMOWY O PRAWACH AUTORSKICH CZYLI CO POWINNA ONA ZAWIERAĆ ?
1 - data i miejsce zawarcia umowy
2 - określenie stron
3 - typ kontraktu (licencje czy umowa rozporzÄ…dzajÄ…ca)
4 - określenie utworu przedmiotu umowy
5 - zakres eksploatacji pola eksploatacji, zakres terytorialny itp.
6 - postanowienia dotyczące płatności wynagrodzenia
7 - zakres odpowiedzialności
8 - kary umowne za niedotrzymywanie terminów
9 - określenie właściwości wspólnej
10 - określenie sposobów dokonywania zmian
11 - postanowienia w sprawie materiałów promocyjnych
12  określenie uprawnień licencjobiorcy wobec osób trzecich
Przykłady licencji na oprogramowanie:
1) typu EULA  licencja użytkownika końcowego, np. licencja systemu Microsoft Windows
- wąski zakres uprawnień użytkownika
- zezwala użytkownikowi na instalowanie i używanie tylko 1 kopii systemu
- zakazuje kopiowania, modyfikowania i instalowania oprogramowania na więcej niż 1 komputerze i
dekompilacji produktu
2) typu GNU GPL  status wolnego oprogramowania
Oparta na 4 wolnościach:
- wolność nr 0: prawo do korzystania z programu w jakimkolwiek celu
- wolność nr 1: prawo do badania sposobu działania danego programu i adaptowania go do własnych
potrzeb
- wolność nr 3: prawo do ulepszania programu i do publicznego rozpowszechniania własnych
ulepszeń tak, aby skorzystało całe społeczeństwo
Np. system operacyjny LINUX
Strona 15 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
- twórcą wolności był Richard M. Stallram (1984)
- pierwsza wersja 1989r.
3) typu Adware
- z ang. advertisement  reklama
Program udostępniany bezpłatnie, ale podczas jego działania wyświetlają się reklamy pobierane z
Internetu, np. GG
4) typu Creative Commons (CC)
To sposób powszechnego udostępniania utworu, w sposób nieodpłatny i niewyłączny.
Zasady  charakter niekomercyjny, nieodpłatny, zobowiązanie do przywołania nazwiska autora.
Funkcjonują jako licencje niewyłączne.
NIELEGALNE OPROGRAMOWANIE
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NIELEGALNE OPROGRAMOWANIE W FIRMIE
Odpowiada pracodawca, nawet jeśli nie wiedział, że w komputerach należących do firmy
zainstalowano takie programy. Wynika to z kodeksu pracy. Po naprawieniu szkody pracodawca ma
prawo żądania zwrotu poniesionych kosztów od pracownika. Może on również zwolnić pracownika
bez wypowiedzenia i z jego winy.
USA i Japonia to państwa, w których ok. 20% oprogramowania ma charakter nielegalny, więc to nie
dużo w porównaniu z innymi państwami, ale z kolei straty z tego tytułu są wielkie  w USA ponad 9,5
mld usd rocznie. W Japonii straty są już mniejsze  ok. 2 mld usd.
Ten niewielki procent nielegalnego oprogramowania wynika ze stopy życiowej mieszkańców, cen
oprogramowania i świadomości obywateli na temat owi.
W Europie, w Niemczech, nielegalne oprogramowanie stanowi prawie 30%.
W Gruzji 93% oprogramowania ma charakter nielegalny  to najwięcej na świecie. Straty z tego tytułu
wynoszÄ… jednak tylko 46 mln usd.
W Zimbabwe jest 91% nielegalnego oprogramowania, ale straty z tego tytułu to tylko 6 mln usd
rocznie(bo nie ma tam dużo sprzętu).
W podsumowaniu raportu stwierdzono, że przyczyną piractwa są nielegalne instalacje
oprogramowania na wielu komputerach. Zmniejszenie piractwa o 10% dałoby w skali rocznej ponad
100 mld usd przychodu oraz zwiększyłoby liczbę stanowisk pracy
Strona 16 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
PRAWO CYTATU  art. 29.1 ustawy z 1994
1. wolno przyłączać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych
utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnieniem, analizą
krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości.
·ð Prawo cytatu odnosi siÄ™ do wszystkich cytatów  także muzycznych, filmowych, itp.
·ð Pod cytatem musi być komentarz
·ð Cytat mabyć uzupeÅ‚nieniem a nie zastÄ™pować nasze dzieÅ‚o
·ð Musimy podać z
ródło cytatu
·ð Przy stosowaniu cytatu trzeba podać twórcÄ™
·ð Cytat oznacza niemożność wprowadzenia zmian do cytowanego fragmentu
Własność przemysłowa
Podstawa prawna  prawo do własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r.
Przedmiotem prawa własności przemysłowej jest:
- wynalazek
- wzór użytkowy
- wzór przemysłowy
- znak towarowy
- oznaczenie geograficzne
-geografia układów scalonych
- bazy danych
Formy ochrony własności przemysłowej:
1). Ochrona poprzez:
a) patenty(dot. tylko wynalazków!!)
b) prawa ochronne(dot. np. znaków towarowych)
c) prawa z rejestracji(wynikajÄ… np. z oznaczenia geograficznego)
2). Prawa osobiste i prawa majątkowe na dobrach własności intelektualnej.
3). Ochrona własności intelektualnej dotyczy:
-wzorów użytkowych
-znaków towarowych
WYKA
AD 8 28.11.2013
Wynalazek  def. zawarta jest w ustawie i zgodnie z nią wynalazek, bez względu na dziedzinę techniki
Strona 17 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
wzór użytkowy  jest to nowe i użyteczne rozwiązanie o charakt. technicznym, dot. kształtu, budowy
lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Np.
üð Taka a nie inna skrzynka transportowa
üð Oprawa lampy oÅ›wietleniowej
üð Wieszak przesuwany
Nie można opatentować wszystkiego. Patentów nie udziela się na:
1) wynalazki, które byłyby sprzeczne z obowiązującymi obyczajami, porządkiem publicznym, np. służący
torturom
2) odmiany roślin lub rasy zwierząt, a także czysto biologiczne sposoby hodowli tych zwierząt i
roślin  czyli oparte na naturalnych sposobach
3) sposoby leczenia ludzi i zwierzÄ…t metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki
stosowane na ludziach lub zwierzętach
Przykłady wynalazków opatentowanych w Polsce: elastyczny materiał wielowarstwowy na wyroby
ortopedyczne, dzwonek recepcyjny, aplikatur do pobierania materiału genetycznego, strzykawka
lekarska z zabezpieczeniem przeciw samoczynnym cofaniem się tłoka, podeszwa obuwia, urządzenie
do kontroli stopnia zużycia elementów szyny kolejki podwieszanej.
Patenty dotyczyły oczywiście konkretnych wynalazków o konkretnej budowie i zasadach działania.
Wzór przemysłowy  jest to nowa i posiadająca indywidualny charakt. postać wytworu bądz
też jego
części(produktu), nadana mu w szczególności poprzez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę i
strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentacje. Odnosi się wiec do tego jak coś
wygląda(bo użytkowy odnosił się do tego jak coś działa). Wzory przemysłowe mają znaczenie w
artykułach luksusowych.
Przykłady:
üð butelka z przewężeniem walcowym na wodÄ™ niegazowanÄ…(CisowiankÄ™)
üð dyplom uzyskania tytuÅ‚u florystyk(w danej formie i kolorystyce)
üð etykieta alkoholu(Å»ubr)
üð materiaÅ‚ włókienniczy, zwÅ‚aszcza na zasÅ‚ony w wagonach kolejowych
üð łóżko piÄ™trowe
üð element zapachowy
üð komplet lamp.
Znaki towarowe
Może być każde oznaczenie graficzne w różnej formir która pozwala użytkownikowi rozróżnić towar A od
towaru B np. Skrót imienia i nazwiska (MCD),znaki sensoryczne (ryk lwa w Metro Golden
Meyer)slogan(Just do it-Nike)
Strona 18 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
Funkcje znaków towarowych
üð Oznaczenie pochodzenia
üð Reklamowe
üð JakoÅ›ciowe
Nie udziela siÄ™ praw ochronnych
üð Znaki które naruszajÄ… prawa osób trzecich
üð Jeżeli sÄ… to symbole obrażajÄ…ce
üð Jeżeli wprowadzajÄ… nas bÅ‚Ä…d(pochodzenie,przeznaczenie)np:
1.Miodowe Trybunalskie-Perła sugerowała że piwo z Piotrkowa ale oponent przegrał bo chodziło o
Trybunał Koronny
2.Maclaren Chanel inteligenta osoba chciała nazwać tak papierosy
üð MajÄ… charakter informacyjny np. kremowe
üð ZawierajÄ… nazwe RP,herby Miat,flagi,ordery,symbole religijne,znaki jakoÅ›ci,akcyzy
Spór Apple vs kawiarnia w Niemczech ponieważ w jej logo było jabłuszko
Oznaczenie geograficzne
Oznaczenie słowne które odnosi się pośrednio lub bezpośrednio do miejsca wytwarzania produktu np.:
üð Koniak
üð Szampan
üð Szynka ParmeÅ„ska
üð KieÅ‚baski SegiedyÅ„skie
üð Oscypek
A wszystko od nazw regionów gdzie są produkowane
WYKA
AD 9 5.12.2013
Topografia układów scalonych
Rozwiązanie polegające na przestrzennym wyrażonym w dowolny sposób zaplanowaniu elementów z
których co najmniej jeden jest elementem aktywnym
Bazy danych  podstawÄ… prawnÄ… jest ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych(i zawiera
podobne rozwiązania jak ustawa o prawach autorskich). Baza danych oznacza zbiór danych lub
jakichkolwiek innych materiałów i elementów zgromadzonych wg. określonej systematyki lub metody,
indywidualnie dostępnych w jakikolwiek sposób, w tym środkami elektronicznymi, wymagający istotnego,
co do jakości lub ilości, nakładu inwestycyjnego w celu sporządzania, weryfikacji lub prezentacji jego
Strona 19 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
zawartości. Ich cechą charakt. jest to, że to zbiór uporządkowany wg. określonego kryterium, bazą nie będzie
przypadkowy zbiór. Bazy danych mogą mieć formę elektroniczną, mogą być zbiorem tekstowym,
liczbowym itp.
Przykłady:
a) encyklopedia
b) słowniki
c) zbiór utworów audiowizualnych(filmoteka)
d) dane meteorologiczne(ich zestawienie)
e) itd&
Czas ochrony własności przemysłowej w Polsce:
- wynalazki 20 lat(nie można go przedłużać)
- wzory użytkowe 10 lat
- wzory przemysłowe 25 lat
- znaki towarowe 10 lat+ 10 + 10(wydawane na 10 lat, ale można przedłużać o kolejne 10 itd.)
- topografie układów scalonych 10 lat
- bazy danych 15 lat
- oznaczenia geograficzne  bezterminowo(Szampan Oscypek)
Okresy mogą wygasnąć przed upływem terminu, np. przy niepłaceniu określonej kwoty.
Wspólnotowy znak towarowy
CTM  Community Trade Mark
Podstawą prawną jest rozporządzenie rady WE z dnia 20 grudnia 1993 r. ws. wspólnotowego znaku
towarowego. Dotyczy wszystkich państw w takim samym zakresie.
Rejestracji dokonuje Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Hiszpanii, w Alicante.
Zgłoszenie może nastąpić za pośrednictwem Urzędu Patentowego kraju członkowskiego, ale pobiera
on sobie opłatę za pośrednictwo. Zgłoszenie może nastąpić też osobiście, mailowo, listownie.
Czas ochrony to 10 lat + 10 + 10&
Znak wspólnotowy ma charakter jednolity, tzn. wywołuje ten sam skutek w całej Wspólnocie.
Do rozpatrywania spraw o naruszenie praw z tytułu rejestracji wspólnotowego znaku właściwe są sądy
znaków wspólnotowych. W Polsce jedyny taki sąd działa w Warszawie.
Patent  dokument urzędowy, wystawiany w imieniu państwa. Przez uzyskanie patentu nabywa się
prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy. Czas trwania
patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym(w przypadku
sprzedaży patentu okres nie jest odnawiany na nowego właściciela). Wszelkie zmiany dot. sprzedaży
Strona 20 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
patentów muszą zostać zgłoszone do Urzędu Patentowego.
Patent to forma własności. Jest zbywalny i podlega dziedziczeniu(ale to też nie przedłuża okresu
ochrony) Umowa o przeniesienie patentu na osoby trzecie, sprzedaży itp. wymaga formy pisemnej
umowy i staje siÄ™ skuteczne z chwilÄ… wpisu przeniesienia do rejestru patentowego. Uprawniony do
patentu może w drodze umowy udzielić innej osobie upoważnienia czyli licencji do korzystania z
wynalazku(umowa licencyjna  pod rygorem nieważności  wymaga formy pisemnej).
Patent Europejski
Nie jest patentem UE!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! ;)
·ð DziaÅ‚a na podst. Konwencji Monachijskiej z 1973 r.(a tych paÅ„stw jest wiÄ™cej niż paÅ„stw UE).
·ð Polska przystÄ…piÅ‚a do Konwencji w 2004 r.
·ð Jest patentem udzielanym przez Europejski UrzÄ…d Patentowy z siedzibÄ… w Monachium. We
wniosku o patent wymienia się państwa, w których ten patent ma obowiązywać(bo to się wiąże z
kosztami i im więcej państw, tym większe koszta).
·ð We wszystkich wymienionych we wniosku paÅ„stwach ochrona jest równa.
·ð Patent europejski funkcjonuje równolegle do narodowych patentów.
UrzÄ…d Patentowy RP
Powstał w 1918 r. Rejestracja pierwszego znaku towarowego odbyła się 11 kwietnia 1924 r.
( Ultramaryna na rzecz firmy produkującej barwniki). Pierwszy patent udzielony zaś został 28
kwietnia 1924 r.(dla firmy Maschinenbau-Anstalt Humboldt na wynalazek  przyrzÄ…d do odpylania
drobnego węgla).
Zadania:
- udzielanie ochrony prawnej na przedmioty własności przemysłowej
- gromadzenie i udostępnianie dokumentacji i literatury patentowej
- współtworzenie i popularyzacja zasad ochrony własności przemysłowej
- urząd rozstrzyga też w sprawach spornych
Procedura krajowa  udzielanie patentów
Średni czas to ok. 18 miesięcy.
Wynalazek -zgłoszenie do UP RP  > on badanie formalno prawne(czy cała dokumentacja jest
załączona do wniosku itp.), poszukiwanie w aktualnym stanie techniki, ogłoszenie o zgłoszeniu
wynalazku w Biuletynie UP, badanie zdolności patentowej wynalazku
1.wydanie decyzji negatywnej
Lub pozytywnej(decyzja najpierw pozytywna warunkowa, czyli wymaga wniesienia stosownych opłat
a dopiero potem udziela się patent, wtedy też następuje publikacja opisu patentowego i wpis do
rejestru patentowego)
Strona 21 z 21 Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski
Rzecznik patentowy
NIE UDZIELA PATENTÓW!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
- nazwa zawodu(zawód wolny, zaufania publicznego)
- podstawa prawna Prawo o własności patentowej z 30 czerwca 2000 r. oraz Ustawa o rzecznikach
patentowych z 11 kwietnia 2001 r.
- listę rzeczników patentowych prowadzi UP RP
- na listę mogą być wpisane osoby, które: 1). Ukończyły magisterskie studia wyższe o kierunku
przydatnym do zawodu rzecznika patentowego, w szczególności techniczne lub prawnicze, 2). Odbyły
aplikację rzeczniowską na warunkach określonych w ustawie, 3). Złożyły egzamin kwalifikacyjny
przed Komisją Egzaminacyjną, 4). Pozostałe wymogi to pełna zdolność do czynności prawnych,
pełnia praw publicznych, znajomości j. polskiego w mowie i piśmie w stopniu niezbędnym do
prawidłowego wykonywania zawodu
zadania: pełnomocnictwo w sprawach spornych przed UP RP, doradztwo, pomoc w
przygotowywaniu dokumentacji patentowej itp.
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
żð Ustawa obejmuje tylko dziaÅ‚alność gospodarczÄ…
Definicja nieuczciwej konkurencji  Czynem nieuczciwej konkurencji jest działalność sprzeczna
z prawem lub dobrymi obyczajami jeżeli zagraża lub narusza interes innego klienta lub
przedsiębiorcy
Przykłady nieuczciwej konkurencji
żð Podszywanie siÄ™ pod przedsiÄ™biorce
żð Zakazana reklama
żð NaÅ›ladownictwo produktów
żð Dumping
żð Oszukane oznaczenie miejsca pochodzenia geograficznego produktu
*****************THE END********************
Mam nadzieję że się wam przyda ten skrypt a będą same piątki!!! ;)


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ochrona własności intelektualnej egzamin
Ochrona własności intelektualnej wykład 2
Ochrona Własności Intelektualne
Ochrona własnosci intelektualnej
Ochrona Własności Intelektualnej 7 11 2012
Piratom mówimy nie Ochrona własności intelektualnej konferencja w Business Centre Club
ochrona wlasnosci intelektualnej
ochrona własności intelektualnej wykłady
Ochrona wlasnosci intelektualnej wyklady
Ochrona własności intelektualnej MBM 2 TOK Wtorek TN 17 05
Ochrona własności intelektualnej, bezpieczeństwo pracy i ergonomia

więcej podobnych podstron