MIĘDZY NAMI RODZICAMI
i i i
trudne do uchwycenia przed ukończeniem dru-
o o o
giego roku życia, a klasyczne deformacje twa-
rzy mogą nie być wyraxne. Szczególnie skom-
Mira Prajsner
plikowane staje się to po okresie pokwitania.
Badania wykazały, że odległe skutki picia
W kilku poprzednich odcinkach cyklu zostały omówione problemy
alkoholu przez matkę są widoczne pod posta-
związane z psychologicznym funkcjonowaniem dziecka z rodziny al-
cią zmiany sposobu zachowania dziecka w okre-
koholowej oraz wskazówki pomagające opiekunom i pedagogom roz-
sie przedszkolnym oraz w szkole podstawowej.
poznawać takie dzieci w grupie. DoSwiadczenia pokazują jednak, że Dzieci z FAS, jak piszą B. Robinson i J. Rho-
obok problemów natury psychologicznej, dzieci te mają poważne kło- den, nigdy w pełni nie uwalniają się od obja-
wów tego zespołu, mogą jednak wykazywać
poty zdrowotne oraz związane z poczuciem bezpieczeństwa.
znaczną poprawę w zakresie funkcji motorycz-
Doniesienia kliniczne potwierdzają, że dzieci opis pięcioletniej Sheli zawarty w publikacji nych, zdolnoSci koncentracji uwagi, nawiązy-
alkoholików w porównaniu ze zdrowymi, mają B. Robinson i J. Rhoden Pomoc psychologicz- wania kontaktów z otoczeniem, zdolnoSci in-
o wiele więcej problemów zdrowotnych w tym na dla dzieci alkoholików: telektualnych oraz radzenia sobie ze złoScią
choroby psychosomatyczne i zachowania kom- Ważyła około dwudziestu funtów, podczas gdy i lękiem. Nie obserwuje się natomiast popra-
pulsywne. Ciągły stres, w którym żyją, może być waga większoSci dzieci wynosiła około czterdzie- wy jeSli chodzi o nadpobudliwoSć.
przyczyną wielu niepożądanych efektów soma- stu pięciu. Nosiła ubranka w rozmiarze trzecim,
tycznych. Problemy tego rodzaju są najlepiej wi- a powinna nosić szóstkę. Ubrania na niej po pro-
Zaburzenia zdrowotne
doczne i najłatwiej rozpoznawalne w szkole, gdzie stu wisiały, tak była drobniutka. Sądziłam, że być
dzieci spędzają na ogół większą częSć dnia. może ma anemię, więc wysłałam ją do pielęgniar- Dzieci żyjące w rodzinach z problemem al-
Jak wynika z badań i współczesnej wiedzy ki. Przerastały ją nie tylko ubranka dziewczyn- koholowym, funkcjonują w warunkach bardzo
medycznej, wpływ pijących rodziców na zdro- ka nie potrafiła się na niczym skupić przez dłuż- silnego stresu, często tłumią uczucia, co w kon-
wie dziecka zaczyna się bardzo wczeSnie jesz- szy czas ani zapamiętać nabytych umiejętnoSci. sekwencji prowadzi do wielu problemów zdro-
cze w okresie ciąży. Dzieci matek-alkoholiczek (...) Gubiła ją nerwowoSć, która czasami jeszcze wotnych. Jak wykazują badania, prezentują one
pijących w tym czasie, są obciążone ryzykiem się nasilała. Cały czas drżała, obgryzała paznok- reakcje nerwicowe w odpowiedzi na wpływ Sro-
tzw. alkoholowego zespołu płodowego (FAS cie i miała rozbiegany wzrok. (...) Niezbyt chętnie dowiska alkoholowego, które nie zapewnia im
Fetal Alcohol Syndrom). i raczej rzadko bawiła się zabawkami wymagają- poczucia bezpieczeństwa psychicznego i fizycz-
cymi zdolnoSci manualnych. Nie umiała prawi- nego. Jedną z łatwo zauważalnych oznak ich
dłowo trzymać w ręku kredki i ołówka, i ledwo niepokoju jest obgryzanie paznokci. Do innych
Alkoholowy zespół płodowy
potrafiła napisać swoje imię. (...) Gdy pielęgniar- objawów można zaliczyć bóle głowy, drżenie,
Został po raz pierwszy rozpoznany w 1973 ka badała jej sytuację, sama doszłam do wnio- tiki nerwowe, bezsennoSć. Jak pokazują do-
roku. Jest skrajnym skutkiem działania etanolu sku, że Shelia cierpi na alkoholowy zespół płodo- Swiadczenia specjalistów, dzieci alkoholików
w okresie prenatalnym. Jak podaje Narodowy In- wy. Pielęgniarka dowiedziała się, że dziewczyn- będących w okresie zdrowienia nie wykazują
stytut Kontroli Zachorowań (USA) w latach 1979 ka faktycznie była córką alkoholika, a w czasie, wymienionych zaburzeń psychosomatycznych.
1993, liczba dzieci z FAS wzrosła niemal sied- gdy jej matka była z nią w ciąży, jej starszą sio- Niezwykle istotnym problemem zdrowotnym
miokrotnie. Definicja kliniczna zakłada, że zdra- strę zabrano do przytułku. dotyczącym dzieci z rodzin alkoholowych są uza-
1
dzają one objawy w jednej z trzech kategorii: Jak oszacowali Abel i Sokol, w 1987 roku leżnienia o charakterze fizycznym i psychicznym.
. zaburzeń wzrostu zarówno w okresie pre- około 6% dzieci urodzonych przez alkoholiczki W miarę dorastania mają one narastające trudno-
natalnym, jak i po przyjSciu na Swiat; jest obciążonych alkoholowym zespołem płodo- Sci z odrzuceniem potrzeby perfekcjonizmu, za-
. zniekształceń twarzoczaszki: ciężkie powieki, wym. Jeżeli w rodzinie jest już jedno dziecko chowań kompulsywnych oraz przymusu kontro-
zmiany w budowie nosa i czoła, brak lub spłasz- z FAS, ryzyko przyjScia na Swiat kolejnego z tym lowania. Po pewnym czasie stają się one integral-
czenie rowka między górną wargą a nosem, zespołem jest bardzo wysokie i wynosi 70%. ną częScią ich osobowoSci. Jeżeli jeszcze w okre-
cienka warga górna, spłaszczenie Srodkowej czę- Program monitorowania wad rozwojowych sie dzieciństwa nie zostanie podjęta terapia, ob-
Sci twarzy, niedorozwój szczęki i żuchwy; (prowadzony w USA) wykazał w całej populacji jawy te mogą stać się poważnym xródłem stresu.
. zaburzeń oSrodkowego układu nerwowe- 5,2% przypadków FAS na 10 tys. żywych urodzeń. Dzieci alkoholików często próbują łagodzić
go, takich jak: opóxnienia w rozwoju umy- Istnieje jednak prawdopodobieństwo, że częstoSć lęk sięgając po alkohol lub inne Srodki che-
słowym i problemy behawioralne. występowania FAS jest w znacznym stopniu nie- miczne, pracę, jedzenie lub seks. Istnieje duże
Każda z tych cech występująca oddzielnie oszacowana z uwagi na trudnoSć w postawieniu ryzyko, iż same staną się alkoholikami, praco-
została zdefiniowana jako poalkoholowa wada diagnozy oraz niechęć klinicystów do opatrywa- holikami, nałogowymi hazardzistami itp.
wrodzona (ARBD alkohol related birth de- nia matek i dzieci okreSlonymi etykietami.2
fect) lub skutek działania alkoholu na płód. Cechy związane z FAS mogą zmieniać się
. zaburzenia jedzenia
Wygląd i sposób funkcjonowania dziecka z wiekiem, co utrudnia postawienie diagnozy. Do głównych zaburzeń związanych z odży-
dotkniętego FAS może przybliżyć Czytelnikom Dysfunkcje oSrodkowego układu nerwowego są wianiem należy nadmierne objadanie się, buli-
Remedium
9.p65 18 03-01-08, 12:33
Czarny
MIĘDZY NAMI RODZICAMI
i i i
mia oraz anoreksja. Anoreksja polega na znacz- " niemożnoSć tolerowania aktywnoSci dziec- Znaczna częSć dzieci z osobowoScią typu A
nym ograniczaniu iloSci przyjmowanego poży- ka; ma duże osiągnięcia, a jednoczeSnie charakte-
wienia, natomiast bulimia jest związana z kom- " brak poczucia komfortu w towarzystwie ryzuje się niskim poczuciem własnej wartoSci
pulsywnym jedzeniem dużych iloSci pokarmów dziecka; oraz brakiem poczucia bezpieczeństwa w aspek-
i prowokowaniem wymiotów. Zaburzenia te
" potrzeba nadkontroli zachowania dziecka; cie możliwoSci osiągnięcia swoich celów. Okres
rozwijają się na podłożu psychogennym. Ob- " przekonanie, że karanie jest elementem za- dzieciństwa okazuje się dla nich w porównaniu
raz kliniczny obu zespołów jest na ogół podob- chowania kontroli i zapewnia posłuszeństwo. z okresem dorosłoSci najkrótszym okresem w ży-
ny, chociaż zaburzenia towarzyszące anorek- Jak podkreSlają Raikkonen i Keltikangas- ciu, a częSć dzieci alkoholików traci go zanim
sji są zwykle cięższe. Szanse na wyzdrowienie Jarvinen (1992), doroSli z osobowoScią typu A zdąży przeżyć tę krótką chwilę. 5 G
chorych na anoreksję wynoszą mniej niż 50 są bardziej zajęci sobą i mniej interesują się
proc, SmiertelnoSć dotyka około 25 proc. pa- innymi. Rodzice reprezentujący ten typ kon- i i i -
cjentów. Osoby z bulimią mają nieco lepsze centrują się na rozwoju kariery. i i i i
prognozy zdrowotne, ale wyzdrowienie notuje Dla dzieci alkoholików zachowanie typu i i i i -
się również w mniej niż 50 proc. przypadków. A może odzwierciedlać charakterystyczny i i i ii
Rokowanie jest lepsze jeSli choroba ujaw- sposób radzenia sobie z chaotycznymi, nie- i i i i
niła się przed zakończeniem okresu pokwita- kontrolowanymi wydarzeniami w ich Srodo-
nia (11-16 rok życia), kiedy czas trwania jest wisku rodzinnym. Sztywną organizację cza- o
krótki, a stopień wyniszczenia nieduży (15- su, dążnoSć do osiągnięć i agresję można
I i -
20% niedoboru w stosunku do wagi należnej). interpretować jako próby zdobycia pewne-
i
go stopnia kontroli nad swoim życiem w sy-
tuacji chaosu.
. pracoholizm
Wiele dzieci alkoholików przechodzi tzw. Wielu specjalistów zwraca uwagę na ude-
przyspieszony proces dorastania. Przejmują rzające podobieństwo pomiędzy zachowania-
i i
obowiązki osób dorosłych, biorą za nie odpo- mi dzieci z osobowoScią typu A, a zachowa-
I
wiedzialnoSć , co może powodować silny stres niami kompulsywnymi, polegającymi na sta-
-
i różnego rodzaju urazy psychiczne. Te przed- wianiu sobie zbyt wysokich wymagań. Przy
i i
wczeSnie dojrzałe dzieci często mają osobo- wsparciu nauczycieli, opracowano dla celów
woSć okreSlaną przez naukowców mianem badawczych specjalny test MYTH, dzięki któ-
typu A. Zachowanie takich osób charaktery- remu można odróżnić dzieci z osobowoScią
zuje się: niecierpliwoScią, silną orientacją na typu A, od tych, które okreSlane są jako oso-
i i
konkurowanie i osiągnięcia, agresywnoScią bowoSć typu B (brak cech typu A). Dziecko
wrogoScią. oceniane jest pod kątem występowania u nie-
i -
Jak wynika z badań, rozwój osobowoSci go17 cech uwzględnionych w teScie, w skali
i i i -
typu A może być wywołany zarówno przez od 1-17 punktów (wyraxny typ B) do 85 punk-
4
czynniki dziedziczne, jak i Srodowiskowe (nie tów (wyraxny typ A).
ma jeszcze absolutnej pewnoSci co do kwestii
dziedziczenia). Do czynników Srodowisko-
wych najsilniej związanych z rozwojem tego
typu osobowoSci zalicza się: Srodowisko ro-
dzinne oraz cechy osobowoSci rodziców.
Dzieci rozwijają w sobie ten typ osobowoSci
z następujących przyczyn:
" próba utrzymania równowagi w rodzinie po-
przez oderwanie uwagi od rodzica z proble-
mem alkoholowym;
" uzyskiwanie i utrzymywanie uwagi i akcep-
tacji rodziców;
" radzenie sobie z niekontrolowanymi wydarzenia-
3
mi pojawiającymi się w rodzinie alkoholowej.
Alternatywnie, dzieci mogą rozwinąć oso-
bowoSć typu A w bezpoSredniej reakcji na
sposób wychowania przez rodziców alkoho-
lików. WSród znaczących cech rodzicielstwa
specjaliSci wymieniają w tym przypadku:
Remedium
9.p65 19 03-01-08, 12:33
Czarny
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Zaburzenia w rozwoju somatycznym i problemy zdrowotne dzieci i mlodziezyChemia Matura Styczeń 2003 Arkusz 1Problemy zdrowotne i żywieniowe psów seniorówMatematyka Matura Styczeń 2003 Arkusz 2wybrane problemy zdrowotne rodzinmatma styczeń 2003BANK PYTAN Z STYCZEŃ 2003Problemy zdrowotne młodych dziewczątAktualne problemy zdrowotneWpływ urazów chronicznych doznanych w dzieciństwie na problemy zdrowotne kobietyMatematyka Matura Styczeń 2003 poziom podstawowyMatematyka Matura Styczen 2003 poziom podstawowyStyczeń 2003 odpowiedziwięcej podobnych podstron