BEZPiECZECSTWO PRACY 4/2003
mgr inż. JOLANTA KARPOWICZ
mgr inż. KRZYSZTOF GRYZ
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Państwowy Instytut Badawczy
ZAGROŻENIA ELEKTROMAGNETYCZNE W PACSTWACH EUROPEJSKICH
Stacje bazowe telefonii komórkowej
omimo wieloletnich badań nauko- Anteny stacji bazowych instalowane są
Publikacja opracowana z wykorzysta-
wych skutki ekspozycji na pro- na dachach budynków, bardzo często
niem materiałów zgromadzonych do re-
mieniowanie elektromagnetycz- mieszkalnych. Upowszechnia się rów-
alizacji zadań w ramach projektów ce-
ne są nie w pełni poznane. Szczególnie nież praktyka instalowania anten na ele-
lowych zamawianych nr 15-21 pn. Sys-
dużo wątpliwości pozostaje w odniesie- wacjach budynków, w wielu miejscach
tem kształtowania jakości powietrza w
niu do skutków zdrowotnych i mecha- anteny umieszczane są również we-
budynkach biurowych (profilaktyka tzw.
nizmów wieloletniego oddziaływania wnątrz pomieszczeń. Aatwo rozpozna-
zespołu chorego budynku) oraz 16-21
stosunkowo słabego promieniowania. wane anteny stacji bazowych systemów
pn. System analizy wydarzeń wypad-
Doniesienia o możliwości niepożądane- telefonii komórkowej, intensyfikują ba-
kowych w środowisku pracy dla potrzeb
go oddziaływania pól elektromagnetycz- dania poznawcze (techniczne doty-
profilaktyki
nych emitowanych przez urządzenia te- czące metodyki pomiarów i oceny wiel-
lefonii komórkowej na zdrowie ludzi kości ekspozycji; doświadczalne oraz
wywołują negatywne reakcje społeczeń- epidemiologiczne dotyczące oceny
europejskich powołuje się w omawia-
stwa, np. obawy przed antenami tele- prawdopodobnych skutków zdrowot-
nej dziedzinie na zalecenia International
fonii komórkowej instalowanymi na bu- nych). Wywołują również dyskusję spo-
Commission on Non-Ionizing Radiation
dynkach mieszkalnych (fot.). łeczną na temat możliwego do przyję-
Protection (ICNIRP) z 1998 roku [2],
Lawinowy rozwój telefonii komór- cia poziomu narażenia społeczeństwa
w których wartości progowe są iden-
kowej stał się powodem szczególnego oraz otwarte protesty przeciwników
tyczne jak w rekomendacji Rady Euro-
zainteresowania skutkami zdrowotny- zwiększania wielkości powszechnej
py, ale zwykle stosowane od dłuższego
mi ekspozycji ludzi na promieniowanie, ekspozycji ludności na promieniowanie
już czasu.
zarówno terminali jak i stacji bazowych. mikrofalowe.
W niektórych państwach odnośnie
Pola elektromagnetyczne emitowane przez do tzw. obszaru bardziej wrażliwego
urzÄ…dzenia elektryczne w miarÄ™ oddalania siÄ™
(obszaru zabudowy mieszkaniowej)
od zródła zmieniają właściwości fizyczne
wprowadzane sÄ… dodatkowo znaczne
i stajÄ… siÄ™ stopniowo promieniowaniem elek-
ograniczenia dopuszczalnego poziomu
tromagnetycznym. Odległość od zródła pola,
promieniowania (rys.) [3, 4]. Obecnie
w której można przyjąć, że występuje już ob-
szar promieniowania zależy od jego częstotli- są to m.in. Włochy, Szwajcaria, Belgia
wości i wymiarów tego zródła.
i Austria. Prawdopodobnie kolejne pań-
Pole/promieniowanie elektromagnetyczne
stwa również wprowadzą tę ostrożną
wytwarzane przez urzÄ…dzenia telefonii ko-
politykÄ™ w stosunku do niekontrolowa-
mórkowej należy do zakresu częstotliwości
nej ekspozycji ludności na promienio-
mikrofalowych.
wania mikrofalowe. Ten punkt widze-
nia uwzględnia rezultaty licznych badań
Zasady oceny promieniowania
wskazujących, że długoletnia ekspozy-
stacji bazowych
cja na stosunkowo słabe promieniowa-
W państwach należących do UE za- nie może również negatywnie oddzia-
sady pomiarów i oceny promieniowa- ływać na stan zdrowia ludzi.
nia stacji bazowych traktowane sÄ…
W państwach europejskich dotych-
w zróżnicowany sposób. Część krajów
czas nie wypracowano jednolitych za-
przyjęła do oceny ekspozycji ludności
sad oceny ekspozycji pracowników
postanowienia nieobligatoryjnej reko- w niektórych stosowane są zalecenia
mendacji Rady Europy na temat ogra- ICNIRP, w innych własne narodowe,
niczania ekspozycji ogółu ludności [1].
zaś w niektórych brak jest uregulowań
Są to głównie państwa, gdzie wcześniej
w tej sprawie. Dyrektywa europejska
w ogóle nie istniały uregulowania doty- dotycząca tego zagadnienia jest w trak-
Fot. Anteny stacji bazowej systemu telefonii
komórkowej czące tych zagadnień. Część państw
cie opracowywania.
17
BEZPiECZECSTWO PRACY 4/2003
na bardzo silne pola (o natężeniach
znacznie przekraczających wartości do-
puszczalne dla ogółu ludności), a eks-
pozycja może się często powtarzać; je-
żeli ten rodzaj pracy jest podstawowym
zajęciem pracownika, a pracownicy nie
dysponujÄ… dozymetrami indywidualny-
mi lub miernikiem pola elektromagne-
tycznego, to nie są świadomi, kiedy
wykonywanie pracy wiąże się ze zna-
czącym narażeniem. W wielu przypad-
kach osoby te nie sÄ… pracownikami ope-
ratora telefonii komórkowej i nie są trak-
towane tak jak osoby zwiÄ…zane zawo-
dowo z obsługą zródła pola elektroma-
gnetycznego.
Status prawny wymagań dotyczą-
cych prowadzenia pomiarów promie-
niowania mikrofalowego w otoczeniu
stacji bazowych telefonii komórkowej
jest uzależniony w różnych krajach od
systemu prawnego i norm zwyczajo-
wych. PodstawÄ… prawnÄ… prowadzenia
Rys. Wartości natężenia pola elektrycznego stosowane do oceny warunków ekspozycji ogółu
kontroli ekspozycji ogółu ludności są
ludności i pracowników na promieniowanie stacji bazowych telefonii komórkowej w Polsce
i krajach europejskich (PL Polska, CH Szwajcaria, I WÅ‚ochy)
przepisy krajowe, dotyczÄ…ce narodowe-
go prawa telekomunikacyjnego lub
W Polsce ostre kryteria oceny eks- Pomiary promieniowania ochrony środowiska (m.in. w Niem-
pozycji pracowników i ludności na pro-
czech, Belgii, Szwajcarii, Austrii, SÅ‚o-
stacji bazowych
mieniowanie mikrofalowe wprowadzo-
wenii i Hiszpanii [3, 4]), albo regionalne
no już w 1972 roku i dotychczas utrzy- Zgodnie z danymi literaturowymi [3,
(przykładowo we Włoszech). W Wiel-
mano je, mimo kolejnych nowelizacji
4] oraz wynikami badań własnych pro- kiej Brytanii opublikowane są jedynie
przepisów [5, 6]. Postanowienia doty- wadzonych w CIOP, w otoczeniu stacji
zalecenia dotyczÄ…ce ochrony przed pro-
czące dopuszczalnych poziomów eks- bazowych można wyróżnić grupy ludzi
mieniowaniem, a we Francji podstawÄ…
pozycji na pola w miejscach przebywa- podlegajÄ…cych odmiennym warunkom
badań środowiskowych w omawianym
nia ludności, będą w najbliższym cza- ekspozycji [3, 4]:
zakresie było informowanie społeczeń-
sie nowelizowane. W świetle wprowa- ludność mieszkająca w pobliżu an- stwa. Obecnie w większości krajów
dzania w kolejnych państwach europej- ten oraz pracownicy zatrudnieni w po- europejskich brak jest przepisów wy-
skich ochrony ludności na podobnym
mieszczeniach zlokalizowanych w pobli- magających wykonywania pomiarów
do stosowanego od lat w Polsce pozio- żu anten osoby takie przebywają re- wielkości ekspozycji odnoszących się
mie, należy oczekiwać, że nowe war- gularnie przez długi czas w zasięgu pro- do pracowników.
tości dopuszczalne będą zbliżone do obo- mieniowania anten, natomiast poziom ich
W Polsce ocena warunków ekspo-
wiÄ…zujÄ…cych obecnie (rys.).
ekspozycji powinien być niewielki, jeże- zycji ogółu ludności wynika z przepi-
li usytuowanie i moc stacji bazowej do- sów dotyczących ochrony środowiska
stosowane są w pełni do lokalnych wa- [5] i jest jednym z elementów prowa-
Pola i promieniowanie elektromagnetycz-
ne wytwarzają wszystkie urządzenia elek- runków
dzenia procesu inwestycyjnego przy
tryczne, powodujÄ…c powszechne wystÄ™-
pracownicy zatrudnieni przez ad- budowie stacji bazowych, zaÅ› ocena
powanie ekspozycji ludzi na słabe pola.
ministratora miejsca usytuowania anten
warunków ekspozycji pracowników
W przypadku oddziaływania na człowie-
do różnego typu prac, np. porządko- prowadzona jest na podstawie krajo-
ka pól/promieniowania o stosunkowo du-
wych lub remontowych w pobliżu an- wych przepisów bezpieczeństwa i hi-
żych natężeniach ekspozycję należy trak-
tować jako narażenie na szkodliwy czyn- ten (na dachu lub elewacji budynku) gieny pracy [6].
nik środowiskowy. Ze względu na roz- osoby takie są eksponowane na silniej- Dotychczas w krajach europejskich
bieżności rezultatów badań naukowych
sze pola niż wcześniej wymieniona gru- nie upowszechniono jednolitego, unor-
wielkość progowa ekspozycji, którą nale-
pa, ale krótkotrwale i nieregularnie lub
mowanego sposobu postępowania
ży traktować jako narażenie nie została
sporadycznie
w trakcie pomiarów promieniowania mi-
dotychczas jednoznacznie ustalona. Na-
pracownicy zatrudnieni do prac
krofalowego w otoczeniu stacji bazo-
tomiast jednoznacznie stwierdzono, że
silne pola/promieniowanie są zródłem za- w bezpośrednim sąsiedztwie anten (np.
wych telefonii komórkowej. Wielkością
grożeń elektromagnetycznych, zarówno
do prac remontowych przy maszcie,
fizycznÄ…, rozpatrywanÄ… jako wynik po-
dla organizmu człowieka jak i wielu ele-
na którym zainstalowana jest antena) miaru i kryterium oceny ekspozycji jest
mentów infrastruktury technicznej, znaj-
osoby takie, przebywając bezpośrednio
najczęściej gęstość mocy, w W/m2.
dujÄ…cych siÄ™ w otoczeniu.
przy antenach mogą być eksponowane
W rzeczywistości, przyrządy pomiaro-
18
BEZPiECZECSTWO PRACY 4/2003
we są z reguły faktycznie miernikami * PIŚMIENNICTWO
natężenia pola elektrycznego, których * *
[1] Council of the European Union Recomen-
wskazania sÄ… jedynie przeskalowane na
Z uwagi na brak w państwach euro-
dation of 12 July 1999 on the limitation of expo-
gęstość mocy. Z tego powodu w niektó- pejskich jednolitego systemu pomiarów sure of the general public to electromagnetic
fields (0 Hz to 300 GHz), 1999/519/EC, Offi-
rych państwach stosuje się pomiar i oce- i oceny ekspozycji ludzi na promienio-
cial Journal of the European Communities, L
nę ekspozycji na podstawie wielkości
wanie mikrofalowe stacji bazowych te-
199/59. (Acts whose publication is not obliga-
natężenia pola elektrycznego, w V/m
lefonii komórkowych, w poszczegól-
tory)
(m.in. w Niemczech, Szwajcarii i Słowe- nych krajach stosuje się własne rozwią-
[2] ICNIRP, Guidelines for Limiting Exposure
nii). Do pomiarów stosowane są szero- zania prawne i organizacyjne. We
to Time-Varying Electric, Magnetic, and Elec-
kopasmowe mierniki wartości skutecz- wszystkich państwach, w których pod- tromagnetic Fields (up to 300 GHz), Health
Physics, vol. 74/4, 1998, s. 494-522
nej o różnych pasmach pomiarowych.
jęto szeroko zakrojone programy mo-
Oprócz pomiarów szerokopasmowych,
nitoringu ekspozycji ludności na promie- [3] Human exposure to radiation from GSM
and GPRS/UMTS base stations across Euro-
które obejmują nie tylko promieniowa- niowanie stacji bazowych, uwagę skon-
pe (IRC-EMF-CA), EC JRC, Ispra, marzec
nie badanej stacji bazowej, lecz także na- centrowano na zapewnieniu wysokiej
2002
dajników radiowych i telewizyjnych pra- wiarygodności pomiarów. Wybrano na-
[4] Materiały informacyjne World Health Or-
cujących w otoczeniu oraz promienio- tomiast różne strategie wykonywania
ganization
wanie innych stacji bazowych (rys.), pro- pomiarów badania prowadzą pań-
[5] RozporzÄ…dzenie Ministra Ochrony Åšro-
wadzone są również pomiary selektyw- stwowe służby inspekcyjne, odpowied-
dowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa
ne, np. w przypadku stwierdzenia, na
niki polskich służb sanitarnych i nadzoru z dnia 11 sierpnia 1998 r. w sprawie szczegó-
Å‚owych zasad ochrony przed promieniowa-
podstawie pomiarów szerokopasmo- telekomunikacji lub laboratoria uczelni
niem szkodliwym dla ludzi i środowiska, do-
wych, występowania promieniowania
technicznych, szczególnie bardziej wy-
puszczalnych poziomów promieniowania, ja-
o stosunkowo dużych wartościach.
rafinowane badania selektywne. Część
kie mogą występować w środowisku, oraz
W Polsce metodyka pomiarów na
badań wykonują również laboratoria
wymagań obowiązujących przy wykonywa-
potrzeby oceny ekspozycji środowiska niu pomiarów kontrolnych promieniowania,
akredytowane.
DzU nr 107, poz. 676, 1998
i ogółu ludności jest ustalona w rozpo- Na tle sytuacji w innych państwach,
[6] RozporzÄ…dzenie Ministra Pracy i Polityki
rządzeniu ministra ochrony środowiska
polski system należy ocenić jako sku-
Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w spra-
[5], a na potrzeby oceny warunków
teczny instrument kontroli i ogranicza-
wie najwyższych dopuszczalnych stężeń i na-
pracy przez Polskie Normy [7]. Do
nia pól elektromagnetycznych w środo-
tężeń czynników szkodliwych dla zdrowia
oceny ekspozycji ogółu ludności stoso- wisku komunalnym i zawodowym.
w środowisku pracy. Zał. 2/E: Pola i promie-
wana jest gęstość mocy, a do oceny niowanie elektromagnetyczne z zakresu czę-
Z rozwiązań europejskich należałoby
stotliwości 0 Hz 300 GHz, DzU nr 217,
warunków pracy natężenie pola elek- adaptować do Polski przede wszystkim
poz. 1833, 2002 (dotychczas DzU z 2001 r.,
trycznego lub gęstość mocy (w obsza- większy niż obecnie nacisk na jakość
nr 4, poz. 36)
rze promieniowania). Pomiary wykony- wyposażenia pomiarowego i kompeten-
[7] PN-T-06580: 2002. Ochrona pracy w po-
wane są z reguły szerokopasmowymi
cje ekip pomiarowych, pozwalajÄ…ce na
lach i promieniowaniu elektromagnetycznym
miernikami wartości skutecznej. Nieste- pełną kontrolę parametrów mierzonych
w zakresie częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz.
ty, pomiary selektywne są obecnie wy- pól i wszechstronną interpretację uzy- Ark. 1. Terminologia, Ark. 3. Metody pomiaru
i oceny pola na stanowisku pracy
konywane jedynie sporadycznie.
skiwanych wyników.
Studia podyplomowe
BEZPIECZECSTWO
PRACY
Uprzejmie zawiadamiamy, że na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej
w ramach Studium Podyplomowego BezpieczeÅ„stwo SystemÌw CzÅ‚owiek-Technika-Åšrodowisko sÄ… prowadzone
studia podyplomowe w zakresie specjalności pn. BEZPIECZECSTWO PRACY.
Zasady i warunki przyjęć oraz tryb zgłaszania uczestnictwa w tych studiach, obowiązujące w r. ak. 2003/2004,
będą opublikowane w Bezpieczeństwie Pracy nr 5/2003. Te i inne informacje związane z oferowanymi studiami
można też uzyskać u kierownika Studium (prof.dr hab.inż. Tadeusz Szopa tel. 660-73-63, tszopa@meil.pw.edu.pl,
lub sekretariat tel. 621-54-63) oraz w Internecie pod adresami: http://pw.edu.pl lub http://ib.meil.pw.edu.pl.
19
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Jak wybrać sposób płatności za telefon komórkowyInstrukcja do telefonu komórkowego Sony Ericsson k530iERGONOMIA TELEFONU KOMÓRKOWEGOTelefony komorkoweTelefon komórkowyTOP 10 telefonów komórkowych 2009opis odnosi sie do wersji komar(telefon komórkowy)Bezpieczeństwo Telefony komórkoweBezpieczne użytkowanie telefonów komórkowych ulotka(1)5 Savoir vivre Telefon komórkowyInstalacja do telefonu komórkowegoJ2ME Tworzenie Gier na Telefon Komórkowydz levinson telefon komorkowywięcej podobnych podstron