35
E u r o p e j s k a A g e n c j a B e z p i e c z e Å‚ s t w a i Z d r o w i a w P r a c y
ISSN 1681-2123
Przekazywanie informacji na temat niebezpiecznych substancji
% tam gdzie ma to zastosowanie, wniosków jakie naleÅ»y wyciÄ…gnÄ…ç
z wszelkich juŻ zrealizowanych czynnoĘci nadzorczych w zakresie
ochrony zdrowia i oceny naraŻenia.
Ponadto pracodawca powinien zadbaç o to, aby pracownicy byli
Ęwiadomi, kiedy i w jakich okolicznoĘciach zachodzą zmiany warun-
ków wymienionych powyŻej.
Dla pracowników, którzy mogÄ… byç naraÅ»eni na czynniki rakotwór-
cze i mutagenne (4) lub na pewne czynniki biologiczne (5), pracodaw-
cy powinni prowadziç rejestr zawierajÄ…cy informacje o naraÅ»eniu
i nadzorze w zakresie ochrony zdrowia. Pracownicy powinni mieç
zapewniony dost´p do swoich osobistych danych.
Przepisy te powinny zostaç przeniesione do ustawodawstwa krajo-
wego. PoniewaÅ» w dyrektywach Unii ustalono jedynie wymagania
minimalne, w celu ochrony pracowników pałstwa cz"onkowskie
Unii są uprawnione do wprowadzania pewnych przepisów dodatko-
wych czy teÅ» bardziej restrykcyjnych.
Przysz"y system UE, obejmujÄ…cy rejestracj´, ocen´ i wydawanie po-
zwoleł na wprowadzenie substancji chemicznych do obrotu, zaty-
tu"owany REACH, ma na celu zwi´kszenie dost´pu do odpowiednich
Dzi´ki uprzejmoĘci DuÅ‚skiej Administracji ds. Ârodowiska Pracy, Dania.
informacji o w"aĘciwoĘciach związków chemicznych, ich wp"ywie
na Ęrodowisko i na zdrowie, o zamierzonych zastosowaniach oraz
dzia"aniach zmniejszających zagroŻenia.
Wst´p
Zaleca si´ wyszukiwanie odpowiednich krajowych aktów praw-
W ramach Europejskiego Tygodnia Bezpieczełstwa i Zdrowia w Pra- nych, które dotyczą stosowania niebezpiecznych substancji
cy 2003, Agencja przygotowa"a seri´ publikacji Fakty, zawierajÄ…cÄ… w miejscu pracy.
informacje dotyczące bezpieczełstwa i ochrony zdrowia w pracy,
zwiÄ…zane z niebezpiecznymi substancjami. Skuteczne przekazywa-
Oznakowanie niebezpiecznych substancji i preparatów/pro-
nie informacji o zagroŻeniach zdrowia pracowników oraz o zarzą-
dzaniu nimi na stanowiskach pracy stanowi wspólne wyzwanie dla
duktów
pracodawców, pracowników oraz ich przedstawicieli. Niniejszy nu-
mer Faktów przedstawia dzia"ania, jakie naleÅ»y podjÄ…ç w celu sku- JeĘli substancja chemiczna lub produkt chemiczny zosta"y zaklasyfi-
tecznego przekazywania informacji. kowane jako niebezpieczne, to producent lub importer powinien
na opakowaniu umieĘciç oznakowanie wskazujÄ…ce na niebezpie-
czełstwo wraz z informacją zawierającą co najmniej:
Przepisy prawne
% nazw´ lub nazw´ handlowÄ… substancji albo produktu oraz nazw´
Przepisy prawne Unii Europejskiej dotyczÄ…ce klasyfikacji i oznakowa- i adres osoby odpowiedzialnej za wprowadzenie tej substancji lub
nia (1) stanowiÄ… ramy, w jakich mieszczÄ… si´ obowiÄ…zki producentów tego produktu do obrotu;
substancji chemicznych. OkreĘlajÄ… one, jakie istotne informacje (2) % nazw´(y) niebezpiecznego(ych) sk"adnika(ów), powodujÄ…cego(ych)
naleÅ»y w znormalizowany sposób umieĘciç na etykietach ostrzegaw- wprowadzenie go(ich) do klasy substancji niebezpiecznych;
czych, symbolach zagroŻeł i w kartach charakterystyk substancji nie- % numery rejestru UE, np. numer EINECS (6) lub ELINCS (7);
bezpiecznych, udost´pnianych uÅ»ytkownikom. % znormalizowane znaki ostrzegawcze, symbole zagroÅ»enia (8), zwroty
Z dyrektywy dotyczącej substancji chemicznych (3) wynika, Że praco- wskazujące rodzaj zagroŻenia (zwroty R) (9) i zwroty okreĘlające wa-
dawcy powinni uzyskaç od dostawcy lub z innych "atwo dost´pnych runki bezpiecznego stosowania (zwroty S) (10). Ustala si´ takÅ»e prze-
Ä™róde" dodatkowe informacje niezb´dne do oszacowania zagroÅ»eÅ‚. pisy dla preparatów zawierajÄ…cych kilka niebezpiecznych substancji,
Pracodawcy powinni takÅ»e zadbaç o to, aby pracownicy i/lub ich które wymagajÄ… kilku symboli i zwrotów dotyczÄ…cych zagroÅ»enia.
przedstawiciele zostali przeszkoleni i poinformowani co do: Symbole zagroŻenia oraz zwroty R i S są wskazaniami dotyczącymi
% niebezpiecznych w"aĘciwoĘci substancji chemicznych, jakimi si´ zagroÅ»enia substancjÄ… oraz mówiÄ…cymi o Ęrodkach bezpieczeÅ‚stwa
pos"ugujÄ…; odnoszÄ…cych si´ do stosowania tej substancji. Zarówno zwroty R jak
% wielkoĘci st´Å»enia, rodzaju i czasu naraÅ»ania oraz okolicznoĘci, i S zosta"y ustalone w dyrektywach UE (11). SÄ… one stosowane
w jakich wykonujÄ… prac´, podczas której sÄ… naraÅ»eni na dzia"anie do oznakowania opakowaÅ‚ oraz w kartach charakterystyk substan-
niebezpiecznych substancji; cji niebezpiecznych, w celu ostrzegania oraz instruowania uŻytkow-
% odpowiednich Ęrodków ostroÅ»noĘci, jakie powinni podjÄ…ç w celu nika niebezpiecznych produktów i preparatów. Zwroty R okreĘlajÄ…
ochrony siebie i pozosta"ych pracowników na stanowiskach pracy; w znormalizowanej formie potencjalnÄ… szkodliwoĘç produktu dla
% wyników dzia"ania procedur zarzÄ…dzania ryzykiem, juÅ» przyj´tych zdrowia i zagroÅ»enie bezpieczeÅ‚stwa podczas normalnego post´po-
lub planowanych do przyj´cia; wania i uÅ»ytkowania substancji, na przyk"ad R21: Dzia"a szkodliwie
% odpowiednich wartoĘci najwyÅ»szych dopuszczalnych st´Å»eÅ‚ na sta- w kontakcie ze skórÄ… . Zwroty S i ich kombinacje wskazujÄ… Ęrodki za-
nowisku pracy lub granicznych wartoĘci czynników biologicznych pobiegawcze, jakie powinno si´ podjÄ…ç, na przyk"ad: S15: Przecho-
oraz wywaç z dala od Ä™róde" ciep"a .
(1) Na przyk"ad dyrektywa Rady 67/548/EWG z 27 czerwca 1967 r. wraz z kolejnymi zmianami, przedstawiajÄ…ca wymagania dotyczÄ…ce badania, klasyfikacji, pakowania i oznakowania niebez-
piecznych substancji, dyrektywa 1999/45/EC dotycząca klasyfikacji, pakowania i oznakowania niebezpiecznych preparatów.
(2) Dyrektywa Komisji 91/155/EWG z 5 marca 1991 r. wraz z kolejnymi zmianami, okreĘlająca i prezentująca szczegó"owe ustalenia dotyczące systemu przygotowania szczególnych informacji
(karty charakterystyk substancji niebezpiecznych).
(3) Dyrektywa Rady 98/24/WE z 7 kwietnia 1998 r. dotycząca ochrony zdrowia i bezpieczełstwa pracowników przed zagroŻeniami związanymi z czynnikami chemicznymi w pracy.
(4) Dyrektywa Rady 90/394/EWG z 28 czerwca 1990 r. dotycząca ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z naraŻeniem na dzia"anie czynników rakotwórczych w Ęrodowisku pracy,
wraz ze zmianami.
(5) Dyrektywa 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z 18 wrzeĘnia 2000 r. dotycząca ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z naraŻeniem na dzia"anie czynników bio-
logicznych w Ęrodowisku pracy.
(6) Europejski Wykaz IstniejÄ…cych Substancji o Znaczeniu Komercyjnym (EINECS), zestawienie zawierajÄ…ce 100 195 substancji; patrz http://ecb.jrc.it/new-chemicals/.
(7) Europejski Wykaz Nowych Substancji Chemicznych; patrz http://ecb.jrc.it/new-chemicals/.
(8) http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/products/icsc/dtasht/symbols/index.htm.
(9) http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/products/icsc/dtasht/riskphrs/index.htm.
(10) http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/products/icsc/dtasht/sftyphrs/index.htm.
(11) Dyrektywa Komisji 2001/59/WE z 6 sierpnia 2001 r. dostosowujÄ…ca po raz 28 dyrektyw´ Rady 67/548/EWG ze wzgl´du na post´p techniczny. http://europa.eu.int/smarta-
pi/cgi/sga_doc?smartapi!celexapi!prod!CELEXnumdoc&lg=en&numdoc=32001L0059&model=guichett.
PL
h t t p : / / a g e n c y . o s h a . e u . i n t
E u r o p e j s k a A g e n c j a B e z p i e c z e Å‚ s t w a i Z d r o w i a w P r a c y
Do uÅ»ytkowania na stanowisku pracy naleÅ»y w karcie charakterysty- wanie st´Å»eÅ‚ niebezpiecznych substancji, stosowanych na stanowi-
ki substancji niebezpiecznej podaç obszernÄ… i znormalizowanÄ… infor- skach pracy.
macj´ dodatkowÄ…, dotyczÄ…cÄ… oddzia"ywania na zdrowie, sk"adu pro- Baza danych Gestis-substance (14) niemieckich instytucji obs"ugu-
duktu, odpowiednich Ęrodków ochrony oraz Ęrodków ochrony jÄ…cych obowiÄ…zkowe ubezpieczenia wypadkowe i prewencj´ wypad-
indywidualnej. ków, podaje informacje dotyczące oko"o 7 000 substancji. System
jest do"Ä…czony do zewn´trznej bazy danych (DOK-MEGA) (15) oraz
do bazy danych kart charakterystyk substancji (ISI) (16), posiadajÄ…cej
Karty charakterystyk substancji niebezpiecznych i preparatów
linki do ponad 410 000 kart charakterystyk substancji, opracowa-
nych przez 200 producentów. Ponadto jest ona uzupe"niana przez
niebezpiecznych
baz´ danych dotyczÄ…cych charakterystyki palnoĘci i wybuchowoĘci
Producenci i dostawcy zwiÄ…zków chemicznych sÄ… zobowiÄ…zani (Gestis-Dust-Ex) (17), obejmujÄ…cÄ… ponad 4 000 próbek py"ów i wi´k-
do dostarczenia profesjonalnym uÅ»ytkownikom kart charakterystyk szoĘç sektorów przemys"u.
substancji (12), które zawierajÄ… informacje dotyczÄ…ce w"aĘciwoĘci Mi´dzynarodowe Karty BezpieczeÅ‚stwa Chemicznego (ICSC) (18)
substancji, zagroÅ»eÅ‚ dla zdrowia i Ęrodowiska, zagroÅ»eÅ‚ wynikajÄ…- opracowane przez trzy wspó"pracujÄ…ce ze sobÄ… organizacje mi´dzy-
cych z w"aĘciwoĘci fizyko-chemicznych substancji, dotyczÄ…ce prze- narodowe: Program Ârodowiskowy Narodów Zjednoczonych (UNEP
chowywania, post´powania z substancjÄ…, transportu i usuwania od- United Nations Environment Programme), Mi´dzynarodowe Biuro
padów, a takÅ»e wskazania dotyczÄ…ce ochrony pracowników, Pracy (ILO International Labour Office) i ÂwiatowÄ… Organizacj´
ochrony przeciwpoÅ»arowej, Ęrodków, jakie naleÅ»y podjÄ…ç po przy- Zdrowia (WHO World Health Organisation), w kontekĘcie wspó"-
padkowym uwolnieniu si´ substancji z opakowania i w miar´ potrze- pracy z KomisjÄ… Wspólnoty Europejskiej, oferujÄ… informacje o ponad
by zasad pierwszej pomocy. G"ównym celem kart charakterystyk 1200 substancjach. Karta ICSC zawiera najwaŻniejsze informacje
substancji jest umoŻliwienie pracodawcom okreĘlenia, czy na stano- o substancjach chemicznych dotyczące ochrony zdrowia i bezpie-
wisku roboczym znajdujÄ… si´ jakiekolwiek niebezpieczne chemikalia czeÅ‚stwa podczas ich stosowania na stanowisku pracy przez pra-
oraz oszacowania, czy istnieje jakiekolwiek zagroÅ»enie dla zdrowia cowników i pracodawców. Karty te sÄ… takÅ»e dost´pne w innych j´zy-
i bezpieczełstwa pracowników i/lub dla Ęrodowiska, wynikające kach poza angielskim.
z ich stosowania. Pracownicy lub ich przedstawiciele powinni mieç
dost´p do kart charakterystyk substancji lub preparatów.
Dalsze informacje
Informacje zawarte w kartach charakterystyk substancji mogÄ… stano-
wiç wst´pnÄ… pomoc przy identyfikowaniu niebezpieczeÅ‚stw na jakie Wi´cej przyk"adów skutecznego przekazywania informacji oraz inne
naraŻeni są pracownicy oraz przy okreĘlaniu wymaganych Ęrodków publikacje z serii Fakty dotyczącej niebezpiecznych substancji do-
kontrolnych. JednakÅ»e producent nie jest w stanie przewidzieç st´pne sÄ… takÅ»e pod adresem http://osha.eu.int/ew2003/. Strona jest
wszystkich potencjalnych warunków uÅ»ytkowania. Ârodki bezpie- nieustannie aktualizowana i rozwijana.
czeÅ‚stwa zalecane w kartach charakterystyk substancji muszÄ… zatem W Mi´dzynarodowej Organizacji Pracy (ILO) dokonano kompilacji
zostaç przystosowane do warunków istniejÄ…cych na poszczególnych modu"u szkoleniowego dla komisji zdrowia i bezpieczeÅ‚stwa, który
stanowiskach roboczych. instruuje, jak powinni si´ porozumiewaç pracownicy i pracodawcy
co do rozwiązał dotyczących zdrowia i bezpieczełstwa, w tym za-
groÅ»eÅ‚ chemicznych w miejscach pracy. Modu" ten jest dost´pny
Inne ęród"a informacji
bezp"atnie pod adresem: http://www.itcilo.it/english/actrav/
Dostawcy nie muszÄ… dostarczaç kart charakterystyk substancji dla telearn/osh/com/comain.htm.
niektórych produktów, takich jak farmaceutyki (np. leki cytostatycz-
ne) lub kosmetyki (np. produkty dla salonów fryzjerskich).
Nawet wtedy, kiedy dost´pne sÄ… karty charakterystyk, w pewnych Lista kontrolna porozumiewania si´ mi´dzy pracodawcÄ… i pracownikami:
przypadkach moÅ»e zaistnieç potrzeba dodatkowych informacji.
W celu zebrania niezb´dnych danych s"uŻących do oceny ryzyka ' czy istnieje wykaz niebezpiecznych substancji stosowanych lub wy-
i podj´cia dzia"aÅ‚ prewencyjnych, konieczne jest wówczas: twarzanych na kaÅ»dym stanowisku roboczym?
% skorzystanie z innych ęróde" informacji (dokumentacji technicznej, ' czy karta charakterystyki kaŻdej stosowanej substancji, zaklasyfikowa-
instrukcji uÅ»ytkowania, publikacji informacyjnych oraz technicz- nej jako niebezpieczna, jest "atwo dost´pna?
nych i naukowych); ' czy informacje z karty charakterystyki substancji zosta"y wprowadzo-
% zwrócenie si´ z zapytaniem do producentów i dostawców; ne do instrukcji stanowiskowej, podajÄ…cej praktyczne informacje do-
% skonsultowanie si´ ze s"uÅ»bami bhp zak"adu; tyczÄ…ce post´powania z tymi substancjami w codziennej pracy?
% skierowanie proĘby o porad´ do profesjonalnych stowarzyszeÅ‚ ' czy kaÅ»dy pojemnik z niebezpiecznÄ… substancjÄ… (np. kadzie, butle,
(stowarzyszeł handlowych, izb handlowych, związków zawodo- zbiorniki zasobnikowe itp.) jest oznakowany nazwą produktu i odpo-
wych, ubezpieczycieli spo"ecznych i innych); wiednimi ostrzeŻeniami o niebezpieczełstwie, zarówno co do zagro-
% skontaktowanie si´ z odpowiednimi w"adzami. Å»enia fizycznego (np. zagroÅ»enie wybuchem) jak i zagroÅ»enia zdrowia?
Czynniki biologiczne klasyfikuje si´ w zaleÅ»noĘci od tego, jakie stwa- ' czy przeprowadzono ocen´ ryzyka, a jej wynik zosta" podany do wia-
rzajÄ… zagroÅ»enie dla zdrowia. Zaleca si´, aby przepisy krajowe doty- domoĘci ogólnej?
czące czynników biologicznych na stanowisku pracy zawiera"y tabe- ' czy pracownicy są okresowo pytani o potencjalne problemy ze zdro-
le klasyfikacyjne niebezpiecznych czynników biologicznych wiem i z bezpieczełstwem?
(mikroorganizmów i pasoŻytów) wraz z poziomem ryzyka, co moŻe ' czy wszelkie informacje, instrukcje i szkolenia dotyczące niebezpiecz-
stanowiç podstaw´ do oceny ryzyka i wskazania Ęrodków zapobie- nych substancji wyst´pujÄ…cych na stanowiskach pracy, przeznaczone
gawczych, jakie naleÅ»y podjÄ…ç w razie naraÅ»enia na dzia"anie czynni- dla pracowników zosta"y zapewnione, z uwzgl´dnieniem Ęrodków
ków biologicznych. ostroÅ»noĘci, jakie powinni oni podejmowaç w celu ochrony w"asnej
i pozosta"ych pracowników?
' czy wszyscy pracownicy wiedzÄ…:
Przyk"ady uŻytecznych systemów informacji
' jak w pe"ni i w"aĘciwie wykorzystaç wszelkie dostarczone im Ęrodki
Interaktywna strona internetowa COSHH essentials (13) ( NajwaÅ»- kontrolne?
niejsze zasady COSHH ), prowadzona przez UrzÄ…d ds. Zdrowia i Bez- ' komu zg"aszaç problemy i uszkodzenia Ęrodków kontrolnych?
pieczeÅ‚stwa Wielkiej Brytanii (Health and Safety Executive), zosta"a ' co robiç w razie wypadku lub awarii obejmujÄ…cej niebezpieczne sub-
zaprojektowana tak, aby krok po kroku dostarczaç ma"ym firmom stancje?
prostych wskazówek umoÅ»liwiajÄ…cych ocen´ naraÅ»enia i kontrolo-
(12) http://europa.eu.int/comm/enterprise/chemicals/sds/sdsdir.htm.
(13) www.coshh-essentials.org.uk.
(14) http://www.hvbg.de/bia/gestis-database.
(15) http://www.hvbg.de/d/bia/fac/mega/megae.htm.
(16) http://www.hvbg.de/d/bia/fac/ISI/isi.htm
(17) http://www.hvbg.de/d/bia/fac/expl/exple.htm.
(18) http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/products/icsc/.
Europejska Agencja Bezpieczełstwa i Zdrowia w Pracy
Gra Via, 33, E-48009 Bilbao, Spain
tel. (34) 944 79 43 60, Fax: (34) 944 79 43 83
information@osha.eu.int
© Europejska Agencja BezpieczeÅ‚stwa i Zdrowia w Pracy. Powielanie dozwolone pod warunkiem podania Ä™ród"a. Wydrukowano w Polsce. Dystrybucja w Polsce: Krajowy Punkt
Centralny Europejskiej Agencji Bezpieczełstwa i Zdrowia w Pracy: Centralny Instytut Ochrony Pracy Pałstwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa,
Tel. (0-22) 623 36 77, Fax (0-22) 623 36 93, Internet: www.bp.edu.pl, E-mail: focalpoint@ciop.pl
h t t p : / / a g e n c y . o s h a . e u . i n t F a k t y
TE-AE-03-S35-EN-D
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
10 3506 (35)bwcz calosc 35ROMAN27(35)Am J Epidemiol 2011 Shaman 127 3535 4SH~135 Księga HabakukaBiblia (Ks Hioba 91 35)35 Badanie pętli histerezy magnetycznej ferromagnetyków i ferrytów przy użyciu oscyloskopu10 35 1004 (35)35 Różnica miedzy synapsami aktywującymi i hamującymiwięcej podobnych podstron