Załącznik do uchwały nr 202/2009
Rady Ministrów
Z dnia 10 listopada 2009 r.
Ministerstwo Gospodarki
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku
Dokument przyjęty
przez Radę Ministrów
w dniu 10 listopada 2009 roku
Warszawa, 10 listopada 2009 r.
SPIS TREŚCI
1. WPROWADZENIE ........................................................................................................ 4
1.1. UWARUNKOWANIA............................................................................................ 4
1.2. PODSTAWOWE KIERUNKI POLITYKI ENERGETYCZNEJ ....................................... 4
1.3. NARZDZIA REALIZACJI POLITYKI ENERGETYCZNEJ ......................................... 5
1.4. STRUKTURA DOKUMENTU ................................................................................. 6
2. POPRAWA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ................................................ 6
2.1. CELE W ZAKRESIE POPRAWY EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ ....................... 7
2.2. DZIAAANIA NA RZECZ POPRAWY EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ ................. 7
2.3. PRZEWIDYWANE EFEKTY DZIAAAC NA RZECZ POPRAWY EFEKTYWNOŚCI
ENERGETYCZNEJ................................................................................................ 8
3. WZROST BEZPIECZECSTWA DOSTAW PALIW I ENERGII............................. 8
3.1. CELE I DZIAAANIA W ZAKRESIE WZROSTU BEZPIECZECSTWA DOSTAW PALIW
I ENERGII
...........................................................................................................10
3.1.1. Paliwa pozyskiwanie i przesyłanie.......................................................... 10
3.1.1.1 Węgiel .......................................................................................................... 10
3.1.1.2 Gaz ............................................................................................................... 11
3.1.1.3 Ropa naftowa i paliwa płynne...................................................................... 12
3.1.2. Wytwarzanie i przesyłanie energii elektrycznej oraz ciepła ........................ 14
3.2. PRZEWIDYWANE EFEKTY DZIAAAC NA RZECZ WZROSTU BEZPIECZECSTWA
DOSTAW PALIW I ENERGII ................................................................................ 15
3.2.1. Paliwa pozyskiwanie i przesyłanie.......................................................... 15
3.2.2. Wytwarzanie i przesyłanie energii elektrycznej oraz ciepła ...................... 15
4. DYWERSYFIKACJA STRUKTURY WYTWARZANIA ENERGII
ELEKTRYCZNEJ POPRZEZ WPROWADZENIE ENERGETYKI JDROWEJ
......................................................................................................................................... 16
4.1. CELE W ZAKRESIE DYWERSYFIKACJI STRUKTURY WYTWARZANIA ENERGII
ELEKTRYCZNEJ POPRZEZ WPROWADZENIE ENERGETYKI JDROWEJ ............... 17
4.2. DZIAAANIA NA RZECZ DYWERSYFIKACJI STRUKTURY WYTWARZANIA ENERGII
ELEKTRYCZNEJ POPRZEZ WPROWADZENIE ENERGETYKI JDROWEJ ............... 17
4.3. PRZEWIDYWANE EFEKTY DZIAAAC NA RZECZ DYWERSYFIKACJI STRUKTURY
WYTWARZANIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ POPRZEZ WPROWADZENIE
ENERGETYKI JDROWEJ................................................................................... 18
5. ROZWÓJ WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH yRÓDEA ENERGII,
W TYM BIOPALIW..................................................................................................... 18
5.1. CELE W ZAKRESIE ROZWOJU WYKORZYSTANIA OZE...................................... 19
5.2. DZIAAANIA NA RZECZ ROZWOJU WYKORZYSTANIA OZE................................ 19
5.3. PRZEWIDYWANE EFEKTY DZIAAAC NA RZECZ ROZWOJU WYKORZYSTANIA
OZE................................................................................................................. 20
6. ROZWÓJ KONKURENCYJNYCH RYNKÓW PALIW I ENERGII.................... 20
6.1. CELE W ZAKRESIE ROZWOJU KONKURENCYJNYCH RYNKÓW .......................... 21
6.2. DZIAAANIA NA RZECZ ROZWOJU KONKURENCYJNYCH RYNKÓW .................... 22
6.3. PRZEWIDYWANE EFEKTY DZIAAAC NA RZECZ ROZWOJU KONKURENCYJNYCH
RYNKÓW..... ..................................................................................................... 22
7. OGRANICZENIE ODDZIAAYWANIA ENERGETYKI NA ŚRODOWISKO .... 23
7.1. CELE W ZAKRESIE OGRANICZENIA ODDZIAAYWANIA ENERGETYKI
NA ŚRODOWISKO ............................................................................................. 23
7.2. DZIAAANIA NA RZECZ OGRANICZENIA ODDZIAAYWANIA ENERGETYKI
NA ŚRODOWISKO ............................................................................................. 23
7.3. PRZEWIDYWANE EFEKTY DZIAAAC NA RZECZ OGRANICZENIA ODDZIAAYWANIA
ENERGETYKI NA ŚRODOWISKO ........................................................................ 24
8. DZIAAANIA WSPOMAGAJCE .............................................................................. 25
9. SYSTEM WDRAśANIA POLITYKI ENERGETYCZNEJ .................................... 27
10. ZAACZNIKI ............................................................................................................... 29
1. Wprowadzenie
1.1. Uwarunkowania
Polski sektor energetyczny stoi obecnie przed powa\nymi wyzwaniami.
Wysokie zapotrzebowanie na energię, nieadekwatny poziom rozwoju infrastruktury
wytwórczej i transportowej paliw i energii, znaczne uzale\nienie od zewnętrznych dostaw
gazu ziemnego i niemal pełne od zewnętrznych dostaw ropy naftowej oraz zobowiązania
w zakresie ochrony środowiska, w tym dotyczące klimatu, powodują konieczność podjęcia
zdecydowanych działań zapobiegających pogorszeniu się sytuacji odbiorców paliw i energii. 1
Jednocześnie w ostatnich latach w gospodarce światowej wystąpił szereg niekorzystnych
zjawisk. Istotne wahania cen surowców energetycznych, rosnące zapotrzebowanie na energię
ze strony krajów rozwijających się, powa\ne awarie systemów energetycznych oraz
wzrastające zanieczyszczenie środowiska wymagają nowego podejścia do prowadzenia
polityki energetycznej.
W ramach zobowiązań ekologicznych Unia Europejska wyznaczyła na 2020 rok cele
ilościowe, tzw. 3x20% , tj.: zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do
roku 1990, zmniejszenie zu\ycia energii o 20% w porównaniu z prognozami dla UE na
2020 r., zwiększenie udziału odnawialnych zródeł energii do 20% całkowitego zu\ycia
energii w UE, w tym zwiększenie wykorzystania odnawialnych zródeł energii w transporcie
do 10%. W grudniu 2008 roku został przyjęty przez UE pakiet klimatyczno-energetyczny,
w którym zawarte są konkretne narzędzia prawne realizacji ww. celów. Polityka energetyczna
poprzez działania inicjowane na szczeblu krajowym wpisuje się w realizację celów polityki
energetycznej określonych na poziomie Wspólnoty.
Niniejszy dokument został opracowany zgodnie z art. 13 15 ustawy Prawo energetyczne
i przedstawia strategię państwa, mającą na celu odpowiedzenie na najwa\niejsze wyzwania
stojące przed polską energetyką, zarówno w perspektywie krótkoterminowej,
jak i w perspektywie do 2030 roku.
1.2. Podstawowe kierunki polityki energetycznej
Polska, jako kraj członkowski Unii Europejskiej, czynnie uczestniczy w tworzeniu
wspólnotowej polityki energetycznej, a tak\e dokonuje implementacji jej głównych celów
w specyficznych warunkach krajowych, biorąc pod uwagę ochronę interesów odbiorców,
posiadane zasoby energetyczne oraz uwarunkowania technologiczne wytwarzania i przesyłu
energii.
W związku z powy\szym, podstawowymi kierunkami polskiej polityki energetycznej są:
" Poprawa efektywności energetycznej,
" Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii,
" Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie
energetyki jądrowej,
" Rozwój wykorzystania odnawialnych zródeł energii, w tym biopaliw,
1
Szersze ujęcie diagnostyczne tej problematyki zostało ujęte w załącznikach 1, 2 i 4 do niniejszego dokumentu.
4
" Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii,
" Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.
Przyjęte kierunki polityki energetycznej są w znacznym stopniu współzale\ne.
Poprawa efektywności energetycznej ogranicza wzrost zapotrzebowania na paliwa i energię,
przyczyniając się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego, na skutek zmniejszenia
uzale\nienia od importu, a tak\e działa na rzecz ograniczenia wpływu energetyki
na środowisko poprzez redukcję emisji. Podobne efekty przynosi rozwój wykorzystania
odnawialnych zródeł energii, w tym zastosowanie biopaliw, wykorzystanie czystych
technologii węglowych oraz wprowadzenie energetyki jądrowej.
Realizując działania zgodnie z tymi kierunkami, polityka energetyczna będzie dą\yła
do wzrostu bezpieczeństwa energetycznego kraju przy zachowaniu zasady zrównowa\onego
rozwoju.
Polityka energetyczna wpisuje się w priorytety Strategii rozwoju kraju 2007-2015 przyjętej
przez Radę Ministrów w dniu 29 listopada 2006 roku. W szczególności cele i działania
określone w niniejszym dokumencie przyczynią się do realizacji priorytetu dotyczącego
poprawy stanu infrastruktury technicznej. Cele Polityki energetycznej są tak\e zbie\ne
z celami Odnowionej Strategii Lizbońskiej i Odnowionej Strategii Zrównowa\onego
Rozwoju UE. Polityka energetyczna będzie zmierzać do realizacji zobowiązania, wyra\onego
w powy\szych strategiach UE, o przekształceniu Europy w gospodarkę o niskiej emisji
dwutlenku węgla oraz pewnym, zrównowa\onym i konkurencyjnym zaopatrzeniu w energię.
1.3. Narzędzia realizacji polityki energetycznej
Do głównych narzędzi realizacji polityki energetycznej nale\y zaliczyć:
" Regulacje prawne określające zasady działania sektora paliwowo-energetycznego
oraz ustanawiające standardy techniczne,
" Efektywne wykorzystanie przez Skarb Państwa, w ramach posiadanych kompetencji,
nadzoru właścicielskiego do realizacji celów polityki energetycznej,
" Bie\ące działania regulacyjne Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, polegające
na weryfikacji i zatwierdzaniu wysokości taryf oraz zastosowanie analizy typu
benchmarking w zakresie energetycznych rynków regulowanych,
" Systemowe mechanizmy wsparcia realizacji działań zmierzających do osiągnięcia
podstawowych celów polityki energetycznej, które w chwili obecnej nie są
komercyjnie opłacalne (np. rynek certyfikatów , ulgi i zwolnienia podatkowe),
" Bie\ące monitorowanie sytuacji na rynkach paliw i energii przez Prezesa Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów i Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki
oraz podejmowanie działań interwencyjnych zgodnie z posiadanymi kompetencjami,
" Działania na forum Unii Europejskiej, w szczególności prowadzące do tworzenia
polityki energetycznej UE oraz wspólnotowych wymogów w zakresie ochrony
środowiska, tak aby uwzględniały one uwarunkowania polskiej energetyki
i prowadziły do wzrostu bezpieczeństwa energetycznego Polski,
" Aktywne członkostwo Polski w organizacjach międzynarodowych, takich jak
Międzynarodowa Agencja Energetyczna,
5
" Ustawowe działania jednostek samorządu terytorialnego, uwzględniające priorytety
polityki energetycznej państwa, w tym poprzez zastosowanie partnerstwa publiczno
prywatnego (PPP),
" Zhierarchizowane planowanie przestrzenne, zapewniające realizację priorytetów
polityki energetycznej, planów zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa
gazowe gmin oraz planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych,
" Działania informacyjne, prowadzone poprzez organy rządowe i współpracujące
instytucje badawczo-rozwojowe,
" Wsparcie ze środków publicznych, w tym funduszy europejskich, realizacji istotnych
dla kraju projektów w zakresie energetyki (np. projekty inwestycyjne,
prace badawczo-rozwojowe).
W ramach realizacji polityki energetycznej zostanie dokonana dogłębna reforma prawa
energetycznego, skutkująca stworzeniem pakietu nowych regulacji prawnych.
W jej rezultacie zostaną stworzone stabilne, przejrzyste warunki funkcjonowania podmiotów
w obszarze gospodarki paliwowo-energetycznej.
W du\ej mierze działania określone w polityce energetycznej będą realizowane
przez komercyjne firmy energetyczne, działające w warunkach konkurencyjnych rynków
paliw i energii lub rynków regulowanych. Wobec powy\szego, interwencjonizm państwa
w funkcjonowanie sektora musi mieć ograniczony charakter i jasno określony cel:
zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju oraz wypełnienie międzynarodowych
zobowiązań Polski, szczególnie w zakresie ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa
jądrowego. Tylko w takim zakresie i w zgodzie z prawem UE stosowana będzie interwencja
państwa w sektorze energetycznym.
1.4. Struktura dokumentu
Struktura niniejszego dokumentu jest zgodna z podstawowymi kierunkami polityki
energetycznej. Dla ka\dego ze wskazanych kierunków formułowane są cele główne
i w zale\ności od potrzeb cele szczegółowe, działania na rzecz ich realizacji
oraz przewidywane efekty. Rozdział ósmy przedstawia działania wspomagające dla realizacji
polityki na arenie międzynarodowej oraz na szczeblu samorządowym. Realizacja większości
działań określonych w tym dokumencie zostanie rozpoczęta do 2012 roku, jednak\e ich
skutki będą miały charakter długofalowy, pozwalający na osiągniecie celów określonych
w horyzoncie do 2030 roku. W załącznikach została przedstawiona prognoza
zapotrzebowania na paliwa i energię, ocena realizacji polityki energetycznej od 2005 roku,
program działań wykonawczych na lata 2009 2012 oraz wnioski z przeprowadzonej
strategicznej oceny oddziaływania polityki energetycznej na środowisko.
2. Poprawa efektywności energetycznej
Poprawa efektywności energetycznej jest jednym z priorytetów unijnej polityki energetycznej
z wyznaczonym do roku 2020 celem zmniejszenia zu\ycia energii o 20% w stosunku
do scenariusza business as usual . Polska dokonała du\ego postępu w tej dziedzinie.
Energochłonność PKB w ciągu ostatnich 10 lat spadła o 30%, jednak\e w dalszym ciągu
efektywność polskiej gospodarki, liczona jako PKB (wg kursu euro) na jednostkę energii,
jest dwa razy ni\sza od średniej europejskiej. Rozwój gospodarczy, będący wynikiem
6
stosowania nowych technologii, wskazuje na znaczny wzrost zu\ycia energii elektrycznej
przy relatywnym spadku innych form energii.
Kwestia efektywności energetycznej jest traktowana w polityce energetycznej w sposób
priorytetowy, a postęp w tej dziedzinie będzie kluczowy dla realizacji wszystkich
jej celów. W związku z tym, zostaną podjęte wszystkie mo\liwe działania przyczyniające
się do wzrostu efektywności energetycznej.
2.1. Cele w zakresie poprawy efektywności energetycznej
Główne cele polityki energetycznej w tym obszarze to:
" Dą\enie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju
gospodarki następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną,
" Konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu
UE-15.
Szczegółowymi celami w tym obszarze są:
" Zwiększenie sprawności wytwarzania energii elektrycznej, poprzez budowę
wysokosprawnych jednostek wytwórczych,
" Dwukrotny wzrost do roku 2020 produkcji energii elektrycznej wytwarzanej
w technologii wysokosprawnej kogeneracji, w porównaniu do produkcji w 2006 r.,
" Zmniejszenie wskaznika strat sieciowych w przesyle i dystrybucji, poprzez m.in.
modernizację obecnych i budowę nowych sieci, wymianę transformatorów o niskiej
sprawności oraz rozwój generacji rozproszonej,
" Wzrost efektywności końcowego wykorzystania energii,
" Zwiększenie stosunku rocznego zapotrzebowania na energię elektryczną
do maksymalnego zapotrzebowania na moc w szczycie obcią\enia, co pozwala
zmniejszyć całkowite koszty zaspokojenia popytu na energię elektryczną.
2.2. Działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej
Działania te obejmują:
" Ustalanie narodowego celu wzrostu efektywności energetycznej,
" Wprowadzenie systemowego mechanizmu wsparcia dla działań słu\ących realizacji
narodowego celu wzrostu efektywności energetycznej,
" Stymulowanie rozwoju kogeneracji poprzez mechanizmy wsparcia, z uwzględnieniem
kogeneracji ze zródeł poni\ej 1 MW, oraz odpowiednią politykę gmin,
" Stosowanie obowiązkowych świadectw charakterystyki energetycznej dla budynków
oraz mieszkań przy wprowadzaniu ich do obrotu oraz wynajmu,
" Oznaczenie energochłonności urządzeń i produktów zu\ywających energię
oraz wprowadzenie minimalnych standardów dla produktów zu\ywających energię,
" Zobowiązanie sektora publicznego do pełnienia wzorcowej roli w oszczędnym
gospodarowaniu energią,
7
" Wsparcie inwestycji w zakresie oszczędności energii przy zastosowaniu kredytów
preferencyjnych oraz dotacji ze środków krajowych i europejskich, w tym w ramach
ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Środowisko, regionalnych programów operacyjnych,
środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
" Wspieranie prac naukowo-badawczych w zakresie nowych rozwiązań i technologii
zmniejszających zu\ycie energii we wszystkich kierunkach jej przetwarzania
oraz u\ytkowania,
" Zastosowanie technik zarządzania popytem (Demand Side Managment), stymulowane
poprzez m.in. zró\nicowanie dobowe stawek opłat dystrybucyjnych oraz cen energii
elektrycznej w oparciu o ceny referencyjne będące wynikiem wprowadzenia rynku
dnia bie\ącego oraz przekazanie sygnałów cenowych odbiorcom za pomocą zdalnej
dwustronnej komunikacji z licznikami elektronicznymi,
" Kampanie informacyjne i edukacyjne, promujące racjonalne wykorzystanie energii.
Ponadto realizowany będzie cel indykatywny wynikający z dyrektywy 2006/32/WE2, tj.
osiągnięcie do 2016 roku oszczędności energii o 9% w stosunku do średniego zu\ycia energii
finalnej z lat 2001 2005 (tj. o 53 452 GWh) określony w ramach Krajowego Planu Działań
dotyczącego efektywności energetycznej, przyjętego przez Komitet Europejski Rady
Ministrów w dniu 31 lipca 2007 r., oraz pozostałe, nie wymienione powy\ej, działania
wynikające z tego dokumentu.
2.3. Przewidywane efekty działań na rzecz poprawy efektywności
energetycznej
W wyniku wdro\enia zaproponowanych działań przewidywane jest bardzo istotne
zmniejszenie energochłonności polskiej gospodarki, a przez to zwiększenie bezpieczeństwa
energetycznego. Przeło\y się to te\ na mierzalny efekt w postaci unikniętych emisji
zanieczyszczeń w sektorze energetycznym. Wreszcie, stymulowanie inwestycji
w nowoczesne, energooszczędne technologie oraz produkty, przyczyni się do wzrostu
innowacyjności polskiej gospodarki. Oszczędność energii będzie miała istotny wpływ
na poprawę efektywności ekonomicznej gospodarki oraz jej konkurencyjność.
3. Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii
Przez bezpieczeństwo dostaw paliw i energii rozumie się zapewnienie stabilnych dostaw
paliw i energii na poziomie gwarantującym zaspokojenie potrzeb krajowych
i po akceptowanych przez gospodarkę i społeczeństwo cenach, przy zało\eniu
optymalnego wykorzystania krajowych zasobów surowców energetycznych
oraz poprzez dywersyfikację zródeł i kierunków dostaw ropy naftowej, paliw ciekłych
i gazowych.
2
Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności
końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/76/EWG, (Dz. U.
L 114 , z dnia 27.04.2006, str.. 64 85).
8
Polska posiada znaczne zasoby węgla, które będą pełnić rolę wa\nego stabilizatora
bezpieczeństwa energetycznego kraju, co ma szczególne znaczenie wobec uzale\nienia
polskiej gospodarki od importu gazu (w ponad 70%) i ropy naftowej (w ponad 95%). Polityka
energetyczna ukierunkowana będzie na dywersyfikację dostaw surowców i paliw, rozumianą
równie\ jako zró\nicowanie technologii, a nie jak do niedawna jedynie zró\nicowanie
kierunków dostaw. Wspierany będzie rozwój technologii pozwalających na pozyskiwanie
paliw płynnych i gazowych z surowców krajowych.
Ze względu na stopniowe wyczerpywanie się zasobów węgla kamiennego i brunatnego
w obecnie eksploatowanych zło\ach, planowane jest w horyzoncie do 2030 roku
przygotowanie i rozpoczęcie eksploatacji nowych złó\. Z tego względu konieczne jest
zabezpieczenie dostępu do zasobów strategicznych węgla, m.in. poprzez ochronę obszarów
ich występowania przed dalszą zabudową infrastrukturalną nie związaną z energetyką i ujęcie
ich w koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju, miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego oraz długookresowej strategii rozwoju. Konieczne jest
równie\ skorelowanie w tych dokumentach planów eksploatacji złó\ z planami
inwestycyjnymi w innych sektorach, np. dotyczącymi infrastruktury drogowej. Dotyczy to
w szczególności złó\ węgla kamiennego Bzie-Dębina , Śmiłowice , Brzezinka oraz złó\
węgla brunatnego Legnica , Gubin i złó\ satelickich czynnych kopalń.
W sektorach gazu ziemnego i ropy naftowej niezbędne jest zwiększenie przepustowości
gazowniczych systemów przesyłowych i magazynowych oraz rurociągów naftowych
i paliwowych wraz z infrastrukturą przeładunkową oraz magazynową, w tym kawern
w strukturach solnych. Wzrost zdolności wydobywczych krajowego gazu ziemnego powinien
słu\yć nie tylko pokryciu bie\ących potrzeb, ale równie\ stanowić zabezpieczenie na
wypadek wyjątkowo niekorzystnych warunków atmosferycznych lub zakłóceń zewnętrznych.
Dotychczasowe prognozy, dotyczące mo\liwości pokrycia przyszłego zapotrzebowania
na energię elektryczną w kraju, wskazują na konieczność rozbudowy istniejących mocy
wytwórczych. Zobowiązania dotyczące ograniczania emisji gazów cieplarnianych, zmuszają
Polskę do poszukiwania rozwiązań niskoemisyjnych w zakresie wytwarzania energii
elektrycznej. Wykorzystywane będą wszystkie dostępne technologie wytwarzania energii
z węgla przy zało\eniu, \e będą prowadziły do redukcji zanieczyszczeń powietrza.
Energia elektryczna jest wytwarzana w systemie krajowym przy małych - obecnie poni\ej
10% - mo\liwościach wymiany międzynarodowej. Dlatego główne kierunki polityki
energetycznej obejmują, obok rozwoju mocy wytwórczych energii elektrycznej, zdolności
przesyłowych i dystrybucyjnych sieci elektroenergetycznych, równie\ zwiększenie
mo\liwości wymiany energii elektrycznej z krajami sąsiednimi. Stworzone zostaną w tym
celu odpowiednie regulacje ustawowe, eliminujące istniejące w tym zakresie bariery.
Wa\nym elementem polityki energetycznej w tym obszarze będzie równie\ tworzenie
warunków dla wzmacniania pozycji konkurencyjnej polskich podmiotów energetycznych,
tak aby zdolne były one do konkurowania na europejskich rynkach energii.
9
3.1. Cele i działania w zakresie wzrostu bezpieczeństwa dostaw paliw
i energii
3.1.1. Paliwa pozyskiwanie i przesyłanie
3.1.1.1 Węgiel
Głównym celem polityki energetycznej w tym obszarze jest racjonalne i efektywne
gospodarowanie zło\ami węgla, znajdującymi się na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej.
Polityka energetyczna państwa zakłada wykorzystanie węgla jako głównego paliwa
dla elektroenergetyki w celu zagwarantowania odpowiedniego stopnia bezpieczeństwa
energetycznego kraju.
Szczegółowymi celami w tym obszarze są:
" Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez zaspokojenie krajowego
zapotrzebowania na węgiel, zagwarantowanie stabilnych dostaw do odbiorców
i wymaganych parametrów jakościowych,
" Wykorzystanie węgla przy zastosowaniu sprawnych i niskoemisyjnych technologii,
w tym zgazowania węgla oraz przerobu na paliwa ciekłe lub gazowe,
" Wykorzystanie nowoczesnych technologii w sektorze górnictwa węgla
dla zwiększenia konkurencyjności, bezpieczeństwa pracy, ochrony środowiska
oraz stworzenia podstaw pod rozwój technologiczny i naukowy,
" Maksymalne zagospodarowanie metanu uwalnianego przy eksploatacji węgla
w kopalniach.
Dla realizacji powy\szych celów zostaną podjęte działania obejmujące:
" Wprowadzenie regulacji prawnych uwzględniających cele proponowane w polityce
energetycznej, a w szczególności instrumentów motywujących do prowadzenia prac
przygotowawczych oraz utrzymywania odpowiednich mocy wydobywczych,
" Rozwój zmodernizowanych technologii przygotowania węgla do energetycznego
wykorzystania,
" Zniesienie barier prawnych w zakresie udostępniania nowych złó\ węgla kamiennego
i brunatnego,
" Identyfikacja krajowych zasobów strategicznych węgla kamiennego i brunatnego,
oraz ich ochrona przez ujęcie w planach zagospodarowania przestrzennego,
" Zabezpieczenie dostępu do zasobów węgla poprzez realizację przedsięwzięć
w zakresie udostępniania i przemysłowego zagospodarowania nowych,
udokumentowanych złó\ strategicznych jako inwestycji celu publicznego o znaczeniu
ponadlokalnym,
" Intensyfikacja badań geologicznych w celu powiększenia bazy zasobowej węgla
z wykorzystaniem nowoczesnych technik poszukiwawczych i rozpoznawczych,
" Dokończenie trwających zmian organizacyjnych i strukturalnych. W uzasadnionych
ekonomicznie przypadkach dopuszczenie mo\liwości tworzenia grup kapitałowych
na bazie spółek węglowych i spółek energetycznych, z zachowaniem zasad dialogu
społecznego,
10
" Wsparcie dla gospodarczego wykorzystania metanu, uwalnianego przy eksploatacji
węgla w kopalniach węgla kamiennego,
" Wprowadzenie rozwiązań technologicznych umo\liwiających wykorzystanie metanu
z powietrza wentylacyjnego odprowadzanego z kopalń węgla kamiennego,
" Pozyskiwanie funduszy na rozwój górnictwa poprzez prywatyzację spółek
węglowych, po uzgodnieniu ze stroną społeczną. Zasadność prywatyzacji, wolumen
akcji i czas debiutu będą analizowane pod kątem realizacji celów polityki
energetycznej,
" Wspieranie prac badawczych i rozwojowych nad technologiami wykorzystania węgla
do produkcji paliw płynnych i gazowych, zmniejszenia negatywnego wpływu
na środowisko procesów pozyskiwania energii z węgla oraz w zakresie węglowych
ogniw paliwowych,
" Zachowanie przez Ministra Gospodarki dotychczasowych kompetencji ministra
właściwego do spraw Skarbu Państwa w odniesieniu do przedsiębiorstw górniczych.
3.1.1.2 Gaz
Głównym celem polityki energetycznej w tym obszarze jest zapewnienie bezpieczeństwa
energetycznego kraju poprzez dywersyfikację zródeł i kierunków dostaw gazu
ziemnego.
Szczegółowymi celami w tym obszarze są:
" Zwiększenie przez polskie przedsiębiorstwa zasobów gazu ziemnego pozostających
w ich dyspozycji,
" Zwiększenie mo\liwości wydobywczych gazu ziemnego na terytorium Polski,
" Zapewnienie alternatywnych zródeł i kierunków dostaw gazu do Polski,
" Rozbudowa systemu przesyłowego i dystrybucyjnego gazu ziemnego,
" Zwiększenie pojemności magazynowych gazu ziemnego,
" Pozyskanie przez polskie przedsiębiorstwa dostępu do złó\ gazu ziemnego
poza granicami kraju,
" Pozyskanie gazu z wykorzystaniem technologii zgazowania węgla,
" Gospodarcze wykorzystanie metanu, poprzez eksploatację z naziemnych odwiertów
powierzchniowych.
Działania zmierzające do dywersyfikacji dostaw poprzedzone zostaną ka\dorazowo analizą
ekonomiczną pod kątem alternatywnego wykorzystania mo\liwości pozyskania gazu
z surowców krajowych, w tym z zastosowaniem nowych technologii.
Działania w tym obszarze to:
" Właściwa polityka taryfowa, zachęcająca do inwestowania w infrastrukturę liniową
(przesył i dystrybucja gazu),
" Budowa terminalu do odbioru gazu skroplonego (LNG),
" Zawarcie na warunkach rynkowych kontraktów na zdywersyfikowane dostawy gazu
ziemnego dla terminalu do odbioru gazu skroplonego oraz z kierunku północnego,
11
" Stworzenie polityki zrównowa\onego gospodarowania krajowymi zasobami gazu
umo\liwiającej rozbudowę bazy rezerw gazu ziemnego na terytorium Polski,
" Realizacja inwestycji umo\liwiających zwiększenie wydobycia gazu ziemnego
na terytorium Polski,
" Dywersyfikacja dostaw poprzez budowę systemu przesyłowego umo\liwiającego
dostawy gazu ziemnego z kierunku północnego, zachodniego i południowego oraz
budowa połączeń międzysystemowych realizujących w pierwszej kolejności postulat
dywersyfikacji zródeł dostaw,
" Pozyskiwanie przez polskie przedsiębiorstwa dostępu do złó\ gazu ziemnego
poza granicami kraju,
" Wsparcie inwestycji infrastrukturalnych z wykorzystaniem funduszy europejskich,
" Usprawnienie mechanizmu reagowania w sytuacjach kryzysowych,
" Zabezpieczenie interesów państwa w strategicznych spółkach sektora gazowego,
" Stosowanie zachęt inwestycyjnych do budowy pojemności magazynowych (poprzez
odpowiednią konstrukcję taryf oraz zapewnienie zwrotu na zaanga\owanym kapitale),
" Działania legislacyjne, mające na celu likwidację barier inwestycyjnych,
w szczególności w zakresie du\ych inwestycji infrastrukturalnych (magazyny,
infrastruktura LNG, tłocznie gazu, etc.) oraz inwestycji liniowych,
" Kontynuacja prac pilota\owych udostępnienia metanu ze złó\ węgla kamiennego.
3.1.1.3 Ropa naftowa i paliwa płynne
Światowy rynek ropy naftowej i paliw płynnych jest rynkiem konkurencyjnym. W przypadku
Polski istnieje jednak zagro\enie bezpieczeństwa dostaw ropy naftowej, a tak\e
monopolistycznego kształtowania jej ceny, co związane jest z ogromną dominacją rynku
przez dostawy z jednego kierunku. Aby uniknąć takiej sytuacji, nale\y zwiększyć stopień
dywersyfikacji dostaw (istotne jest nie tylko zwiększenie liczby dostawców, ale równie\
wyeliminowanie sytuacji, w której ropa pochodzi z jednego obszaru, a jej przesył jest
kontrolowany przez jeden podmiot).
Głównym celem polityki energetycznej w tym obszarze jest zapewnienie bezpieczeństwa
energetycznego, poprzez:
" zwiększenie stopnia dywersyfikacji zródeł dostaw ropy naftowej, rozumianej
jako uzyskiwanie ropy naftowej z ró\nych regionów świata, od ró\nych
dostawców z wykorzystaniem alternatywnych szlaków transportowych,
" budowę magazynów ropy naftowej i paliw płynnych o pojemnościach
zapewniających utrzymanie ciągłości dostaw, w szczególności w sytuacjach
kryzysowych.
Szczegółowymi celami w tym obszarze są:
" Dywersyfikacja dostaw ropy naftowej do Polski z innych regionów świata, m.in.
poprzez budowę infrastruktury przesyłowej dla ropy naftowej z regionu Morza
Kaspijskiego,
12
" Rozbudowa infrastruktury przesyłowej i przeładunkowej dla ropy naftowej
i produktów ropopochodnych,
" Rozbudowa i budowa magazynów na ropę naftową i paliwa płynne
(magazyny kawernowe, bazy przeładunkowo-magazynowe),
" Uzyskanie przez polskich przedsiębiorców dostępu do złó\ ropy naftowej
poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej,
" Zwiększenie ilości ropy przesyłanej tranzytem przez terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej,
" Zwiększenie poziomu konkurencji w sektorze, celem minimalizowania negatywnych
skutków dla gospodarki, wynikających z istotnych zmian cen surowców na rynkach
światowych,
" Utrzymanie udziałów Skarbu Państwa w kluczowych spółkach sektora,
a tak\e w spółkach infrastrukturalnych,
" Ograniczenie ryzyka wrogiego przejęcia podmiotów zajmujących się przerobem ropy
naftowej, świadczących usługi w zakresie przesyłu i magazynowania ropy naftowej
oraz produktów naftowych,
" Zwiększenie bezpieczeństwa przewozów paliw drogą morską.
Działania zmierzające do dywersyfikacji dostaw ropy naftowej poprzedzone będą
ka\dorazowo analizą ekonomiczną pod kątem alternatywnego wykorzystania mo\liwości
pozyskania paliw płynnych z surowców krajowych, w tym z zastosowaniem nowych
technologii.
Działania w tym obszarze to:
" Budowa infrastruktury umo\liwiającej transport ropy naftowej z innych regionów
świata, w tym z regionu Morza Kaspijskiego w ramach projektu Euroazjatyckiego
Korytarza Transportu Ropy Naftowej,
" Wspieranie działań w zakresie intensyfikacji poszukiwań i zwiększenia wydobycia
krajowego, prowadzonych przez polskie firmy na lądzie i na szelfie Morza
Bałtyckiego oraz poza granicami kraju,
" Rozbudowa infrastruktury przesyłowej, przeładunkowej oraz magazynowej (w tym
kawern) dla ropy naftowej i paliw płynnych
" Wykorzystanie narzędzi nadzoru właścicielskiego Skarbu Państwa dla stymulowania
i monitorowania realizacji projektów w zakresie bezpieczeństwa dostaw ropy naftowej
i paliw płynnych,
" Zmiany legislacyjne dotyczące zapasów paliw płynnych, w szczególności zniesienie
obowiązku fizycznego utrzymywania zapasów przez przedsiębiorców w zamian za
opłatę celową, przeznaczoną na utrzymywanie zapasów przez podmiot prawa
publicznego,
" Likwidacja barier w rozwoju infrastruktury paliwowej oraz wsparcie inwestycji
infrastrukturalnych z wykorzystaniem funduszy europejskich,
" Zabezpieczenie przewozów paliw drogą morską.
13
3.1.2. Wytwarzanie i przesyłanie energii elektrycznej oraz ciepła
Głównym celem polityki energetycznej w tym obszarze jest zapewnienie ciągłego
pokrycia zapotrzebowania na energię przy uwzględnieniu maksymalnego mo\liwego
wykorzystania krajowych zasobów oraz przyjaznych środowisku technologii.
Szczegółowymi celami w tym obszarze są:
" Budowa nowych mocy w celu zrównowa\enia krajowego popytu na energię
elektryczną i utrzymania nadwy\ki dostępnej operacyjnie w szczycie mocy osiągalnej
krajowych konwencjonalnych i jądrowych zródeł wytwórczych na poziomie minimum
15% maksymalnego krajowego zapotrzebowania na moc elektryczną,
" Budowa interwencyjnych zródeł wytwarzania energii elektrycznej, wymaganych
ze względu na bezpieczeństwo pracy systemu elektroenergetycznego,
" Rozbudowa krajowego systemu przesyłowego umo\liwiająca zrównowa\ony wzrost
gospodarczy kraju, jego poszczególnych regionów oraz zapewniająca niezawodne
dostawy energii elektrycznej (w szczególności zamknięcie pierścienia 400kV oraz
pierścieni wokół głównych miast Polski), jak równie\ odbiór energii elektrycznej
z obszarów o du\ym nasyceniu planowanych i nowobudowanych jednostek
wytwórczych, ze szczególnym uwzględnieniem farm wiatrowych,
" Rozwój połączeń transgranicznych skoordynowany z rozbudową krajowego systemu
przesyłowego i z rozbudową systemów krajów sąsiednich, pozwalający na wymianę
co najmniej 15% energii elektrycznej zu\ywanej w kraju do roku 2015, 20% do roku
2020 oraz 25% do roku 2030,
" Modernizacja i rozbudowa sieci dystrybucyjnych, pozwalająca na poprawę
niezawodności zasilania oraz rozwój energetyki rozproszonej wykorzystującej lokalne
zródła energii,
" Modernizacja sieci przesyłowych i sieci dystrybucyjnych, pozwalająca obni\yć
do 2030 roku czas awaryjnych przerw w dostawach do 50% czasu trwania przerw
w roku 2005,
" Dą\enie do zastąpienia do roku 2030 ciepłowni zasilających scentralizowane systemy
ciepłownicze polskich miast zródłami kogeneracyjnymi.
Dla realizacji powy\szych celów zostaną podjęte działania obejmujące:
" Nało\enie na operatorów systemu przesyłowego oraz systemów dystrybucyjnych
obowiązku wskazywania w opracowanych planach rozwoju sieci przesyłowej
i dystrybucyjnej preferowanych lokalizacji nowych mocy wytwórczych oraz kosztów
ich przyłączenia. Plany te będą opracowywane i publikowane co trzy lata,
" Działania legislacyjne, mające na celu likwidację barier inwestycyjnych,
w szczególności w zakresie inwestycji liniowych,
" Wprowadzenie przez operatora sieci przesyłowej wieloletnich kontraktów
na regulacyjne usługi systemowe w zakresie rezerwy interwencyjnej i odbudowy
zasilania krajowego systemu elektroenergetycznego,
" Ogłoszenie przez operatora systemu przesyłowego przetargów na moce interwencyjne
niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pracy systemu elektroenergetycznego,
14
" Odtworzenie i wzmocnienie istniejących oraz budowa nowych linii
elektroenergetycznych, w szczególności umo\liwiających wymianę transgraniczną
energii z krajami sąsiednimi,
" Ustalenie metodologii wyznaczania wysokości zwrotu z zainwestowanego kapitału,
jako elementu kosztu uzasadnionego w taryfach przesyłowych i dystrybucyjnych
dla inwestycji w infrastrukturę sieciową,
" Wprowadzenie zmian do Prawa energetycznego w zakresie zdefiniowania
odpowiedzialności organów samorządowych za przygotowanie lokalnych zało\eń do
planów i planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe,
" Przeniesienie do właściwości Ministra Gospodarki nadzoru właścicielskiego
nad operatorem systemu przesyłowego energii elektrycznej (PSE Operator S.A.),
" Utrzymanie przez Skarb Państwa większościowego pakietu akcji w PGE Polska Grupa
Energetyczna S.A. oraz kontrolnego, na poziomie pozwalającym zachować władztwo
korporacyjne Skarbu Państwa, pakietu akcji w spółce Tauron Polska Energia S.A.,
" Wprowadzenie elementu jakościowego do taryf przesyłowych i dystrybucyjnych
przysługującego operatorom systemu przesyłowego oraz systemów dystrybucyjnych
za obni\enie wskazników awaryjności i utrzymywanie ich na poziomach określonych
przez Prezesa URE dla danego typu sieci,
" Zmiana mechanizmów regulacji poprzez wprowadzenie metod kształtowania cen
ciepła z zastosowaniem cen referencyjnych oraz bodzców do optymalizacji kosztów
zaopatrzenia w ciepło,
" Preferowanie skojarzonego wytwarzania energii jako technologii zalecanej
przy budowie nowych mocy wytwórczych.
3.2. Przewidywane efekty działań na rzecz wzrostu bezpieczeństwa
dostaw paliw i energii
3.2.1. Paliwa pozyskiwanie i przesyłanie
Realizacja celów polityki energetycznej pozwoli na zmniejszenie stopnia uzale\nienia Polski
od importu gazu ziemnego, ropy naftowej i paliw płynnych z jednego kierunku. Mo\liwym
do osiągnięcia celem jest zwiększenie udziału gazu wydobywanego w kraju,
bądz produkowanego na bazie polskich surowców. Poprawią się te\ znacznie zdolności
magazynowania ropy naftowej i paliw płynnych oraz gazu ziemnego, umo\liwiające
zaopatrzenie kraju w niezbędne paliwa w sytuacjach kryzysowych.
Oparcie się na krajowych zasobach węgla, jako głównym paliwie dla elektroenergetyki
systemowej, pozwoli na utrzymanie niezale\ności wytwarzania energii elektrycznej
i w znacznym stopniu ciepła, szczególnie w systemach wielkomiejskich, od zewnętrznych
zródeł dostaw, gwarantując bezpieczeństwo energetyczne w zakresie wytwarzania i dostaw
energii elektrycznej.
3.2.2. Wytwarzanie i przesyłanie energii elektrycznej oraz ciepła
Realizacja polityki energetycznej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej pozwoli
na zrównowa\enie zapotrzebowania na energię elektryczną, które narasta szybko ze względu
na rozwój gospodarczy kraju. Zapewnione zostaną niezbędne moce regulacyjne, potrzebne
15
aby dostosować wytwarzanie energii elektrycznej do zmieniającego się w znacznym stopniu
dobowego zapotrzebowania.
Rozwój sieci przesyłowych oraz sieci dystrybucyjnych poprawi niezawodność pracy tych
sieci, a informacja o mo\liwych lokalizacjach mocy wytwórczych ułatwi podejmowanie
decyzji o inwestycjach. Wydawanie warunków przyłączenia na określony czas, przy
konieczności uiszczania kaucji, zlikwiduje powszechnie występujące dziś zjawisko
blokowania mo\liwości inwestycji, poprzez niewykorzystywanie warunków przyłączenia.
Wprowadzenie ściśle określonej metodologii obliczania stopy zwrotu z kapitału
zainwestowanego w infrastrukturę, pozwoli na przyciągnięcie inwestorów komercyjnych.
Wprowadzenie elementu jakościowego w taryfach przesyłowych będzie zachętą
dla operatorów systemu przesyłowego oraz systemów dystrybucyjnych do podnoszenia
niezawodności pracy sieci.
Istotnym elementem poprawy bezpieczeństwa energetycznego jest rozwój energetyki
rozproszonej, wykorzystującej lokalne zródła energii, jak metan czy OZE. Rozwój tego typu
energetyki pozwala równie\ na ograniczenie inwestycji sieciowych, w szczególności
w system przesyłowy. System zachęt dla energetyki rozproszonej w postaci systemów
wsparcia dla OZE i kogeneracji będzie skutkował znacznymi inwestycjami w energetykę
rozproszoną.
4. Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej
poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej
Bezpieczeństwo energetyczne Polski wymaga zapewnienia dostaw odpowiedniej ilości
energii elektrycznej po rozsądnych cenach przy równoczesnym zachowaniu wymagań
ochrony środowiska. Ochrona klimatu wraz z przyjętym przez UE pakietem klimatyczno-
energetycznym powoduje konieczność przestawienia produkcji energii na technologie
o niskiej emisji CO2. W istniejącej sytuacji szczególnego znaczenia nabrało wykorzystywanie
wszelkich dostępnych technologii z równoległym podnoszeniem poziomu bezpieczeństwa
energetycznego i obni\aniem emisji zanieczyszczeń przy zachowaniu efektywności
ekonomicznej.
Wobec obecnych trendów europejskiej polityki energetycznej, jednym z najbardziej
po\ądanych zródeł stała się energetyka jądrowa, która oprócz braku emisji CO2 zapewnia
równie\ niezale\ność od typowych kierunków pozyskiwania surowców energetycznych. Rada
Ministrów, uchwałą z 13 stycznia 2009 roku, zobowiązała wszystkich uczestników procesu
do podjęcia intensywnych działań w celu przygotowania warunków do wdro\enia programu
polskiej energetyki jądrowej w zgodzie z wymogami i zaleceniami sprecyzowanymi w
dokumentach Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. Dotrzymanie zakładanego
terminu uruchomienia pierwszej elektrowni jądrowej do 2020 roku wymaga zapewnienia
szerokiego udziału organów państwa i zaanga\owania środków bud\etowych, posiadania
wykwalifikowanej kadry i sprawnych instytucji zarówno w fazie przygotowawczej do
podjęcia ostatecznej decyzji o realizacji programu rozwoju energetyki jądrowej, jak i w fazie
przygotowań do przetargu.
Prace przygotowawcze związane z wprowadzeniem energetyki jądrowej w Polsce będą
obejmowały w szczególności szerokie konsultacje społeczne oraz zidentyfikowanie
i minimalizację potencjalnych zagro\eń.
16
Konieczne jest te\ zapewnienie długotrwałego dostępu do wszystkich elementów cyklu
paliwowego. Uran mo\e być pozyskiwany z regionów, które są politycznie stabilne,
a konkurencja wśród producentów jest du\a, co zabezpiecza przed ewentualnym dyktatem
cen. Kwestie zakupu paliwa przez kraje członkowskie UE są koordynowane przez
specjalnie do tego celu powołaną przez Euratom Europejską Agencję Dostaw3.
4.1. Cele w zakresie dywersyfikacji struktury wytwarzania energii
elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej
Głównym celem polityki energetycznej w tym obszarze jest przygotowanie
infrastruktury dla energetyki jądrowej i zapewnienie inwestorom warunków
do wybudowania i uruchomienia elektrowni jądrowych opartych na bezpiecznych
technologiach, z poparciem społecznym i z zapewnieniem wysokiej kultury
bezpieczeństwa jądrowego na wszystkich etapach: lokalizacji, projektowania, budowy,
uruchomienia, eksploatacji i likwidacji elektrowni jądrowych.
Celami szczegółowymi w tym obszarze są:
" Dostosowanie systemu prawnego dla sprawnego przeprowadzenia procesu rozwoju
energetyki jądrowej w Polsce,
" Wykształcenie kadr dla energetyki jądrowej,
" Informacja i edukacja społeczna na temat energetyki jądrowej,
" Wybór lokalizacji dla pierwszych elektrowni jądrowych,
" Wybór lokalizacji i wybudowanie składowiska odpadów promieniotwórczych nisko
i średnio aktywnych,
" Wzmocnienie kadr dla energetyki jądrowej i bezpieczeństwa radiacyjnego,
" Utworzenie zaplecza badawczego dla programu polskiej energetyki jądrowej na bazie
istniejących instytutów badawczych,
" Przygotowanie rozwiązań cyklu paliwowego zapewniających Polsce trwały
i bezpieczny dostęp do paliwa jądrowego, recyklingu wypalonego paliwa
i składowania wysoko aktywnych odpadów promieniotwórczych,
4.2. Działania na rzecz dywersyfikacji struktury wytwarzania energii
elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej
Działania te obejmują:
" Stworzenie podstaw instytucjonalnych do przygotowania i wdro\enia programu
polskiej energetyki jądrowej,
" Określenie niezbędnych zmian ram prawnych dla wdro\enia programu polskiej
energetyki jądrowej oraz przygotowanie i koordynacja wdra\ania tych zmian,
" Przygotowanie projektu programu polskiej energetyki jądrowej będącego podstawą
konsultacji społecznych oraz przeprowadzenie tych konsultacji, a następnie
przedstawienie go do zatwierdzenia Radzie Ministrów,
3
Euroatom Supply Agency.
17
" Przygotowanie Państwowej Agencji Atomistyki do pełnienia roli dozoru jądrowego
i radiologicznego dla potrzeb energetyki jądrowej,
" Realizacja programu kształcenia kadr dla instytucji związanych z energetyką jądrową,
" Przygotowanie i przeprowadzenie kampanii informacyjnej i edukacyjnej, dotyczącej
programu polskiej energetyki jądrowej,
" Analizy lokalizacyjne dla elektrowni jądrowych,
" Analizy lokalizacyjne dla składowiska odpadów promieniotwórczych wraz
z projektem składowiska i przygotowaniem jego budowy,
" Budowa zaplecza naukowo-badawczego oraz wspieranie prac nad nowymi
technologiami reaktorów i synergią węglowo-jądrową. Przygotowanie programu
udziału Polski we wszystkich fazach cyklu paliwowego,
" Przygotowanie udziału polskiego przemysłu w programie energetyki jądrowej,
" Przygotowanie planów dostosowania sieci przesyłowej dla elektrowni jądrowych,
" Rozpoznawanie zasobów uranu na terytorium Polski.
4.3. Przewidywane efekty działań na rzecz dywersyfikacji struktury
wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki
jądrowej
W efekcie planowanych działań dotyczących energetyki jądrowej, zostanie przedstawiony
Radzie Ministrów do zatwierdzenia program wprowadzenia energetyki jądrowej w Polsce.
Ponadto, na tym etapie zostanie przygotowana infrastruktura organizacyjno-prawna,
umo\liwiająca wdro\enie programu. W szczególności nastąpi przyśpieszenie procesu
kształcenia kadr oraz rozwój zaplecza szkoleniowego i naukowo-badawczego dla energetyki
jądrowej, podniesienie świadomości społecznej na temat tej energetyki, rozwój bazy
związanej ze składowaniem odpadów promieniotwórczych oraz zwiększenie liczby
krajowych przedsiębiorstw gotowych realizować zamówienia o klasie jakości wymaganej
w przemyśle jądrowym.
5. Rozwój wykorzystania odnawialnych zródeł energii, w tym
biopaliw
Rozwój energetyki odnawialnej ma istotne znaczenie dla realizacji podstawowych celów
polityki energetycznej. Zwiększenie wykorzystania tych zródeł niesie za sobą większy stopień
uniezale\nienia się od dostaw energii z importu. Promowanie wykorzystania OZE pozwala na
zwiększenie stopnia dywersyfikacji zródeł dostaw oraz stworzenie warunków do rozwoju
energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostępnych surowcach. Energetyka odnawialna to
zwykle niewielkie jednostki wytwórcze zlokalizowane blisko odbiorcy, co pozwala na
podniesienie lokalnego bezpieczeństwa energetycznego oraz zmniejszenie strat przesyłowych.
Wytwarzanie energii ze zródeł odnawialnych cechuje się niewielką lub zerową emisją
zanieczyszczeń, co zapewnia pozytywne efekty ekologiczne. Rozwój energetyki odnawialnej
przyczynia się równie\ do rozwoju słabiej rozwiniętych regionów, bogatych w zasoby energii
odnawialnej.
18
Wspierane będzie zrównowa\one wykorzystanie poszczególnych rodzajów energii ze zródeł
odnawialnych. W zakresie wykorzystania biomasy szczególnie preferowane będą rozwiązania
najbardziej efektywne energetycznie, m.in. z zastosowaniem ró\nych technik jej zgazowania
i przetwarzania na paliwa ciekłe, w szczególności biopaliwa II generacji. Niezwykle istotne
będzie wykorzystanie biogazu pochodzącego z wysypisk śmieci, oczyszczalni ścieków
i innych odpadów. Docelowo zakłada się wykorzystanie biomasy przez generację
rozproszoną. W zakresie energetyki wiatrowej, przewiduje się jej rozwój zarówno na lądzie
jak i na morzu. Istotny równie\ będzie wzrost wykorzystania energetyki wodnej, zarówno
małej skali jak i większych instalacji, które nie oddziaływują w znaczący sposób na
środowisko. Wzrost wykorzystania energii geotermalnej planowany jest poprzez u\ycie pomp
ciepła i bezpośrednie wykorzystanie wód termalnych. W znacznie większym ni\ dotychczas
stopniu zakłada się wykorzystanie energii promieniowania słonecznego za pośrednictwem
kolektorów słonecznych oraz innowacyjnych technologii fotowoltaicznych.
Wobec oczekiwanego dynamicznego rozwoju OZE istotnym staje się stosowanie rozwiązań,
w szczególności przy wykorzystaniu innowacyjnych technologii, które zapewnią stabilność
pracy systemu elektroenergetycznego.
5.1. Cele w zakresie rozwoju wykorzystania OZE
Główne cele polityki energetycznej w tym obszarze obejmują:
" Wzrost udziału odnawialnych zródeł energii w finalnym zu\yciu energii co
najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaznika
w latach następnych,
" Osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych,
oraz zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji,
" Ochronę lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskiwania
biomasy oraz zrównowa\one wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE,
w tym biopaliw, tak aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką
odnawialną i rolnictwem oraz zachować ró\norodność biologiczną,
" Wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń
piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa.
" Zwiększenie stopnia dywersyfikacji zródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych
warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostępnych
surowcach
5.2. Działania na rzecz rozwoju wykorzystania OZE
Działania w tym obszarze obejmują:
" Wypracowanie ście\ki dochodzenia do osiągnięcia 15% udziału OZE w zu\yciu
energii finalnej w sposób zrównowa\ony, w podziale na poszczególne rodzaje energii:
energię elektryczną, ciepło i chłód oraz energię odnawialną w transporcie,
" Utrzymanie mechanizmów wsparcia dla producentów energii elektrycznej ze zródeł
odnawialnych, np. poprzez system świadectw pochodzenia,
" Utrzymanie obowiązku stopniowego zwiększania udziału biokomponentów
w paliwach transportowych, tak aby osiągnąć zamierzone cele,
19
" Wprowadzenie dodatkowych instrumentów wsparcia zachęcających do szerszego
wytwarzania ciepła i chłodu z odnawialnych zródeł energii,
" Wdro\enie kierunków budowy biogazowni rolniczych, przy zało\eniu powstania do
roku 2020 średnio jednej biogazowni w ka\dej gminie,
" Stworzenie warunków ułatwiających podejmowanie decyzji inwestycyjnych
dotyczących budowy farm wiatrowych na morzu,
" Utrzymanie zasady zwolnienia z akcyzy energii pochodzącej z OZE,
" Bezpośrednie wsparcie budowy nowych jednostek OZE i sieci elektroenergetycznych,
umo\liwiających ich przyłączenie z wykorzystaniem funduszy europejskich
oraz środków funduszy ochrony środowiska, w tym środków pochodzących z opłaty
zastępczej i z kar,
" Stymulowanie rozwoju potencjału polskiego przemysłu, produkującego urządzenia
dla energetyki odnawialnej, w tym przy wykorzystaniu funduszy europejskich,
" Wsparcie rozwoju technologii oraz budowy instalacji do pozyskiwania energii
odnawialnej z odpadów zawierających materiały ulegające biodegradacji
(np. odpadów komunalnych zawierających frakcje ulegające biodegradacji),
" Ocena mo\liwości energetycznego wykorzystania istniejących urządzeń piętrzących,
stanowiących własność Skarbu Państwa, poprzez ich inwentaryzację, ramowe
określenie wpływu na środowisko oraz wypracowanie zasad ich udostępniania.
Oprócz ww. działań, kontynuowana będzie realizacja Wieloletniego programu promocji
biopaliw i innych paliw odnawialnych w transporcie na lata 2008 2014, przyjętego przez
Radę Ministrów w dniu 24 lipca 2007 roku.
5.3. Przewidywane efekty działań na rzecz rozwoju wykorzystania OZE
Planowane działania pozwolą na osiągnięcie zamierzonych celów udziału OZE,
w tym biopaliw. Ich skutkiem będzie zrównowa\ony rozwój OZE, w tym biopaliw bez
negatywnych oddziaływań na rolnictwo, gospodarkę leśną, sektor \ywnościowy oraz
ró\norodność biologiczną. Pozytywnym efektem rozwoju OZE będzie zmniejszenie emisji
CO2 oraz zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego Polski, poprzez m.in. zwiększenie
dywersyfikacji energy mix.
6. Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii
Konkurencyjne rynki paliw i energii przyczyniają się do zmniejszenia kosztów wytwarzania,
a zatem ograniczenia wzrostu cen paliw i energii.
Detaliczny rynek paliw płynnych mo\na w znacznym stopniu uznać za konkurencyjny,
pomimo dostawy na rynek ropy naftowej głównie z jednego kierunku, poniewa\ znaczne
zdolności rozładunkowe portu w Gdańsku i mo\liwości przesyłowe pomiędzy tym portem,
a główną rafinerią w Płocku, pozwalają na pewne uniezale\nienie od importu rurociągiem
Przyjazń . Dwie główne firmy działające na rynku paliw zmieniają ceny w zale\ności od
kosztów zakupu.
W znacznym zakresie działa równie\ rynek węgla, pomimo konsolidacji kopalń. Mo\liwość
importu węgla zarówno drogą morską, jak i lądową tworzy warunki do ustalania rynkowych
cen tego paliwa. Część kopalń węgla kamiennego i brunatnego działa w grupach
20
kapitałowych wraz z elektrowniami. W praktyce jednak mo\liwość ustalania rynkowych cen
tego paliwa jest zaburzona kosztami transportu spoza i na terenie kraju.
Rynek gazu, pomimo wprowadzenia struktur wymaganych przez dyrektywę 2003/55/WE4, tj.
wydzielenia i wyznaczenia przez Prezesa URE operatora systemu przesyłowego oraz
operatorów systemów dystrybucyjnych gazowych, a tak\e wyznaczenia pod koniec 2008 r.
operatora systemu magazynowania paliw gazowych, nadal jest silnie zmonopolizowany.
Dostęp nowych podmiotów do rynku jest utrudniony. Ponadto blisko 70% zapotrzebowania
krajowego na gaz ziemny pokrywane jest z jednego kierunku dostaw, co wpływa zarówno na
brak dywersyfikacji dostaw, jak te\ na mo\liwość konkurencji cenowej pomiędzy
dostawcami gazu.
W znacznie większym stopniu zasady rynkowe zostały wdro\one w elektroenergetyce.
Zgodnie z dyrektywą 2003/54/WE5 nastąpiło wydzielenie operatorów systemów,
odpowiednio operatora systemu przesyłowego oraz operatorów systemów dystrybucyjnych.
Zlikwidowano kontrakty długoterminowe ograniczające zakres rynku, zniesiono obowiązek
przedkładania do zatwierdzenia przez Prezesa URE taryf na energię elektryczną
dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. Jednak\e pomimo wprowadzonych
wielu zmian, rynek nie działa w pełni prawidłowo. Istniejące platformy obrotu, tj. giełda
energii i platformy internetowe mają bardzo mały obrót. Niewielu odbiorców zdecydowało
się na zmianę sprzedawcy energii elektrycznej ze względu na istniejące bariery, głównie
ekonomiczne, techniczne i organizacyjne.
6.1. Cele w zakresie rozwoju konkurencyjnych rynków
Głównym celem polityki energetycznej w tym obszarze jest zapewnienie niezakłóconego
funkcjonowania rynków paliw i energii, a przez to przeciwdziałanie nadmiernemu
wzrostowi cen.
Szczegółowymi celami w tym obszarze są:
" Zwiększenie dywersyfikacji zródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego, ropy naftowej
i paliw płynnych oraz dostawców, dróg przesyłu oraz metod transportu, w tym
równie\ poprzez wykorzystanie odnawialnych zródeł energii
" Zniesienie barier przy zmianie sprzedawcy energii elektrycznej i gazu,
" Rozwój mechanizmów konkurencji jako głównego środka do racjonalizacji cen
energii,
" Regulacja rynków paliw i energii w obszarach noszących cechy monopolu
naturalnego w sposób zapewniający równowa\enie interesów wszystkich uczestników
tych rynków,
" Ograniczanie regulacji tam, gdzie funkcjonuje i rozwija się rynek konkurencyjny,
" Udział w budowie regionalnego rynku energii elektrycznej, w szczególności
umo\liwienie wymiany międzynarodowej,
4
Dyrektywa 2003/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca wspólnych
zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 98/30/WE (Dz.U. L 176 z 15.07.2003, str.
57 78).
5
Dyrektywa 2003/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca wspólnych
zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 96/92/WE (Dz.U. L 176 z 15.07.2003,
str. 37 56).
21
" Wdro\enie efektywnego mechanizmu bilansowania energii elektrycznej
wspierającego bezpieczeństwo dostaw energii, handel na rynkach terminowych
i rynkach dnia bie\ącego, oraz identyfikację i alokację indywidualnych kosztów
dostaw energii,
" Stworzenie płynnego rynku spot i rynku kontraktów terminowych energii
elektrycznej,
" Wprowadzenie rynkowych metod kształtowania cen ciepła.
6.2. Działania na rzecz rozwoju konkurencyjnych rynków
Główne działania w ramach polityki energetycznej, dotyczące wprowadzania i poszerzania
zakresu funkcjonowania mechanizmów konkurencji, w odniesieniu do rynków paliw
płynnych, gazu ziemnego i węgla, są takie same jak działania mające na celu poprawę
bezpieczeństwa energetycznego. Dlatego poni\ej zostały wskazane dodatkowe działania,
dotyczące rynku energii elektrycznej oraz rynku gazu ziemnego, tj.:
" Wdro\enie nowego modelu rynku energii elektrycznej, polegającego m.in. na
wprowadzeniu rynku dnia bie\ącego, rynków: rezerw mocy, praw przesyłowych oraz
zdolności wytwórczych, jak równie\ mechanizmu zarządzania usługami systemowymi
i generacją wymuszoną systemu,
" Ułatwienie zmiany sprzedawcy energii, m.in. poprzez wprowadzenie ogólnopolskich
standardów dotyczących cech technicznych, instalowania i odczytu elektronicznych
liczników energii elektrycznej,
" Stworzenie warunków umo\liwiających kreowanie cen referencyjnych energii
elektrycznej na rynku,
" Optymalizacja warunków prowadzenia działalności w kraju przez odbiorców
energochłonnych dla zapobie\enia utraty konkurencyjności ich produktów
sprzedawanych na rynkach światowych,
" Ochrona najgorzej sytuowanych odbiorców energii elektrycznej przed skutkami
wzrostu cen,
" Zmiana mechanizmów regulacji wspierających konkurencję na rynku gazu
i wprowadzenie rynkowych metod kształtowania cen gazu.
Oprócz powy\szych działań planowane jest wzmocnienie pozycji Prezesa Urzędu Regulacji
Energetyki w związku z koniecznością wdro\enia wytycznych nowych dyrektyw rynkowych
oraz w dostosowaniu do skonsolidowanej struktury sektora energetycznego, w szczególności
poprzez stworzenie mo\liwości kształtowania po\ądanej struktury i infrastruktury rynkowej.
6.3. Przewidywane efekty działań na rzecz rozwoju konkurencyjnych
rynków
Realizacja wskazanych powy\ej celów, pozwoli na poszerzenie zakresu działania
konkurencyjnych rynków paliw i energii elektrycznej oraz ciepła, prowadząc do zwiększenia
konkurencji pomiędzy dostawcami tych paliw i energii. Będzie to skutkować ograniczeniem
wzrostu cen paliw i energii, w tym równie\ wzrostu powodowanego przez czynniki
zewnętrzne, jak np. rosnące ceny ropy naftowej czy gazu, oraz polityczne działania innych
państw, ograniczające dostawy paliw.
22
7. Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko
7.1. Cele w zakresie ograniczenia oddziaływania energetyki
na środowisko
Głównymi celami polityki energetycznej w tym obszarze są:
" Ograniczenie emisji CO2 do 2020 roku przy zachowaniu wysokiego poziomu
bezpieczeństwa energetycznego,
" Ograniczenie emisji SO2 i NOx oraz pyłów (w tym PM10 i PM2,5) do poziomów
wynikających z obecnych i projektowanych regulacji unijnych,
" Ograniczanie negatywnego oddziaływania energetyki na stan wód
powierzchniowych i podziemnych,
" Minimalizacja składowania odpadów poprzez jak najszersze wykorzystanie ich
w gospodarce,
" Zmiana struktury wytwarzania energii w kierunku technologii niskoemisyjnych.
7.2. Działania na rzecz ograniczenia oddziaływania energetyki
na środowisko
Działania te obejmują:
" Stworzenie systemu zarządzania krajowymi pułapami emisji gazów cieplarnianych
i innych substancji,
" Wprowadzenie w wytwarzaniu energii elektrycznej i ciepła dopuszczalnych
produktowych wskazników emisji jako narzędzia pozwalającego zmniejszać poziomy
emisji SO2 i NOx, w tym osiągnąć pułapy ustalone w Traktacie Akcesyjnym
dla Polski,
" Realizacja zobowiązań wynikających z nowej dyrektywy ETS6 dla elektroenergetyki
i ciepłownictwa,
" Wykorzystanie przychodów z aukcji uprawnień do emisji CO2 do wspierania działań
ograniczających emisję gazów cieplarnianych,
" Wprowadzenie standardów budowy nowych elektrowni w systemie przygotowania
do wychwytywania CO2 oraz określenie krajowych mo\liwości geologicznego
składowania dwutlenku węgla, w tym w pustych zło\ach ropy naftowej i gazu
ziemnego na dnie Morza Bałtyckiego,
" Aktywny udział w realizacji inicjatywy Komisji Europejskiej, dotyczącej budowy
obiektów demonstracyjnych du\ej skali, w zakresie technologii wychwytywania
i magazynowania dwutlenku węgla (CCS),
" Wykorzystanie technologii CCS do wspomagania wydobycia ropy naftowej i gazu
ziemnego,
6
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniająca dyrektywę
2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji
gazów cieplarnianych (Dz.U. L 140 z 5.06.2009, str. 63 87).
23
" Zintensyfikowanie badań naukowych i prac rozwojowych nad technologią CCS
oraz nowymi technologiami pozwalającymi wykorzystać wychwycony CO2
jako surowiec w innych gałęziach przemysłu,
" Gospodarcze wykorzystanie odpadów węgla,
" Zwiększenie wykorzystania ubocznych produktów spalania,
" Stosowanie zamkniętych obiegów chłodzenia o du\ej efektywności w elektrowniach
i elektrociepłowniach
" Zdiagnozowanie mo\liwości występowania w sektorze energetycznym niezamierzonej
produkcji trwałych zanieczyszczeń organicznych (dioksyn i furanów),
" Wsparcie działań w zakresie ochrony środowiska z wykorzystaniem m.in. funduszy
europejskich.
Poza działaniami wskazanymi powy\ej, istotne znaczenie dla osiągnięcia celów polityki
energetycznej będzie miała realizacja Polityki ekologicznej państwa w latach 2009 2012
z perspektywą do roku 2016 , szczególnie w zakresie obni\ania emisji pyłów, wykorzystania
odpadów oraz ochrony wód powierzchniowych i podziemnych.
7.3. Przewidywane efekty działań na rzecz ograniczenia oddziaływania
energetyki na środowisko
Przewidywane działania pozwolą na ograniczenie emisji SO2, NOx i pyłów zgodnie
ze zobowiązaniami przyjętymi przez Polskę. Działania na rzecz ograniczenia emisji CO2
powinny doprowadzić do znacznego zmniejszenia wielkości emisji na jednostkę
produkowanej energii.
W przedstawionym dokumencie uwzględniono działania umo\liwiające Polsce wypełnienie
zobowiązań, wynikających z obowiązujących regulacji Unii Europejskiej. W szczególności
uwzględniono działania na rzecz realizacji przyjętych w grudniu 2008 r. przez Parlament
Europejski projektów aktów prawnych wchodzących w skład pakietu klimatyczno-
energetycznego.
W wyniku negocjacji zało\eń projektu dyrektywy dotyczącej systemu handlu emisjami
Polska otrzymała mo\liwość zastosowania okresu przejściowego w odniesieniu do obowiązku
zakupu przez instalacje energetyczne wszystkich uprawnień do emisji gazów cieplarnianych
począwszy od 2013 r. Funkcjonujące w Polsce instalacje, wg stanu na 31 grudnia 2008 r.,
będą nabywały na aukcjach jedynie część potrzebnych uprawnień 30% w 2013 r.
(w stosunku do średniej emisji z okresu 2005 2007, która stanowi wielkość odniesienia,
bądz w oparciu o wskazniki emisji wa\one rodzajem paliwa), a następnie w latach 2014 -
2019 stopniowo zmniejszana będzie pula darmowych uprawnień, aby w 2020 r. osiągnąć
pełny system aukcyjny. Dodatkowo, mo\liwość pozyskania darmowych uprawnień otrzymają
instalacje, wobec których w terminie do 31 grudnia 2008 r. fizycznie rozpoczął się proces
inwestycyjny. Przedmiotowy okres przejściowy zapobiegnie eliminacji węgla z portfela paliw
pierwotnych, co wpłynęłoby na osłabienie bezpieczeństwa energetycznego Polski. Pozwoli na
zweryfikowanie mo\liwości zastosowania na szeroką skalę komercyjnych technologii CCS
lub da ewentualnie podstawę do zastosowania klauzuli rewizyjnej w stosunku do zało\eń
pakietu klimatyczno-energetycznego. Derogacje od 100% zakupu uprawnień do emisji CO2
na aukcji dla elektroenergetyki mogą być przedłu\one na okres po 2020 r.
24
Wynikające z nowych regulacji UE wprowadzenie standardów budowy elektrowni
węglowych w systemie przygotowania do wychwytywania CO2 pozwoli na szybkie
wprowadzenie tych technologii, gdy będą gotowe do komercyjnego zastosowania.
Przewiduje się, \e co najmniej dwie instalacje demonstracyjne CCS zostaną zlokalizowane
w Polsce.
8. Działania wspomagające
Realizacja polityki energetycznej będzie wspomagana działaniami Polski w środowisku
międzynarodowym, w tym w szczególności na forum Unii Europejskiej, prowadzącymi do
kształtowania światowej i europejskiej polityki energetycznej w sposób uwzględniający
specyfikę naszego kraju oraz jego zasoby energetyczne i realne mo\liwości zmiany
technologii wytwarzania energii.
Dla zapewnienia realizacji strategicznych kierunków polityki energetycznej państwa istnieje
konieczność aktywnego korzystania z dostępnych instrumentów polityki wspólnotowej
oraz zagranicznej.
Minister Gospodarki na bie\ąco będzie monitorował działania na forum UE, dotyczące
polityki energetycznej, a jego przedstawiciele będą aktywnie uczestniczyć w pracach grup
roboczych, komitetów oraz komisji poświęconych zagadnieniom bezpieczeństwa
energetycznego oraz sprawom energii elektrycznej, gazu ziemnego oraz ropy naftowej.
Jednocześnie Minister Gospodarki będzie w sposób stały analizował rozwój sytuacji
w międzynarodowym otoczeniu Polski pod kątem mo\liwości wystąpienia ewentualnych
zagro\eń dla bezpieczeństwa energetycznego Polski.
Członkowie Rady Ministrów oraz inni przedstawiciele Rządu Rzeczypospolitej Polskiej będą
inicjować działania na poziomie UE lub wspierać dą\enia organów Unii Europejskiej na
rzecz:
" Budowy międzynarodowej infrastruktury słu\ącej przesyłowi ropy naftowej do
państw członkowskich UE zwłaszcza przedłu\enia rurociągu Odessa-Brody do Płocka
stanowiącego element projektu Euroazjatyckiego Korytarza Transportu Ropy
Naftowej,
" Wprowadzenia przez państwa produkujące ropę naftową i gaz ziemny zasad
korzystania z infrastruktury przesyłowej, które będą zabezpieczały interesy
energetyczne konsumentów tych surowców oraz państw tranzytowych. Realizacja
tego celu mo\e odbywać się w szczególności przez dą\enie do ratyfikacji przez
Federację Rosyjską Traktatu Karty Energetycznej i podpisania Protokołu
Tranzytowego do Traktatu Karty Energetycznej oraz do rozszerzenia grupy państw
trwale związanych Traktatem Karty Energetycznej,
" Racjonalnej i uzasadnionej rozbudowy sieci elektroenergetycznych, w tym połączeń
transgranicznych polskiego systemu z systemami krajów sąsiednich,
" Stworzenia specjalnego mechanizmu finansowego UE dla wsparcia budowy
niezbędnych połączeń wewnątrz UE, a tak\e ze wschodnimi sąsiadami UE,
" Utrzymania istniejących i stworzenia nowych instrumentów finansowych wspólnoty
pozwalających na realizację celów pakietu klimatyczno-energetycznego,
w szczególności w zakresie rozwoju czystych technologii węglowych, zwiększania
efektywności wykorzystania energii oraz rozwoju odnawialnych zródeł energii,
25
" Kształtowania przyszłych celów i instrumentów wspólnotowej polityki ekologicznej
i klimatycznej, które będą uwzględniały zachowanie wysokiego poziomu
bezpieczeństwa energetycznego oraz konkurencyjności gospodarki w państwach
członkowskich z dominującą pozycją węgla w strukturze wytwarzania energii,
" Budowy infrastruktury umo\liwiającej dywersyfikację dostaw gazu ziemnego
do Polski (terminal LNG na polskim wybrze\u, połączenie gazociągowe z Norweskim
Szelfem Kontynentalnym),
" Tworzenia zasad prowadzenia multilateralnej polityki UE oraz budowy wewnętrznych
systemów bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej, w szczególności
mechanizmów reagowania w sytuacjach kryzysowych.
W ramach współpracy międzynarodowej oraz na forum Unii Europejskiej Polska będzie
dą\yła do powstrzymania realizacji projektów infrastrukturalnych, które mogą negatywnie
wpływać na poziom bezpieczeństwa energetycznego Polski oraz jednocześnie będzie dą\yć
do realizacji takich, które to bezpieczeństwo wzmacniają.
Podjęte zostaną uzgodnienia międzynarodowe i inne działania na rzecz ustanowienia zgodnie
z prawem UE operatorów na wszystkich le\ących na terytorium Polski transgranicznych
liniach przesyłowych energii elektrycznej oraz gazociągach oraz zwiększenia ich integracji
z systemem polskim i europejskim.
Polska będzie dą\yć do odgrywania kluczowej roli w integracji rynku regionalnego energii
elektrycznej i podejmie rolę emisariusza praktycznego wdra\ania europejskich zasad
funkcjonowania rynków. Będzie dą\yć równie\ do wdra\ania standardów współpracy
systemów energetycznych z państwami trzecimi (m. in. dzięki budowie połączeń i rozwojowi
handlu energią elektryczną z Litwą, Ukrainą i Białorusią). Polska dą\yła będzie równie\ do
rozszerzenia Wspólnoty Energetycznej o Ukrainę i będzie udzielać jej wsparcia
w negocjacjach o przystąpienie do Wspólnoty Energetycznej.
Polska stała się wspólnie z Niemcami inicjatorem powstania regionalnego Forum Europy
Środkowo-Wschodniej ds. energii elektrycznej, w ramach którego podjęte zostaną prace
mające na celu stworzenie jednolitego rynku regionalnego energii elektrycznej,
przyśpieszenie budowy połączeń infrastrukturalnych oraz harmonizację prawa w regionie
w zakresie energii elektrycznej.
W dalszym ciągu prowadzona będzie intensywna współpraca z państwami Grupy
Wyszehradzkiej oraz Państwami Bałtyckimi w ramach UE oraz państwami beneficjentami
Programu Partnerstwa Wschodniego.
Rząd udzieli pełnego wsparcia operatorom systemu przesyłowego elektroenergetycznego oraz
gazowniczego i regulatorowi w ich staraniach o zbudowanie liczącej się pozycji polskich
podmiotów w strukturach odpowiedzialnych za ujednolicanie standardów zarządzania
europejską siecią energetyczną (elektroenergetyczną i gazową) oraz w tych instytucjach, które
będą odpowiedzialne za nadzór rynku w interesie publicznym. Polska poprzez aktywnie
uczestnictwo odpowiednich organów i przedsiębiorstw w strukturach ACER oraz ENTSO-E
i ENTSO-G, dą\yć będzie kształtowania rozwiązań w zakresie regulacji rynków oraz
współpracy operatorskiej zgodnie z polską polityką energetyczną, a tak\e do ujęcia krajowych
inwestycji w planach rozwoju infrastruktury europejskiej oraz uwzględnienia naszych
specyficznych uwarunkowań przy formułowaniu europejskich kodeksów sieciowych.
Poprzez zagraniczną politykę energetyczną tworzony będzie dobry klimat dla inwestycji
realizowanych przez polskie przedsiębiorstwa sektora paliwowo-energetycznego w innych
krajach. Polska zapewni równie\ wsparcie tym przedsiębiorstwom, w zakresie realizacji
wspólnych przedsięwzięć z podmiotami zagranicznymi.
26
Kolejnym istotnym elementem wspomagania realizacji polityki energetycznej jest aktywne
włączenie się władz regionalnych w realizację jej celów, w tym poprzez przygotowywane na
szczeblu wojewódzkim, powiatowym lub gminnym strategii rozwoju energetyki. Niezmiernie
wa\ne jest, by w procesach określania priorytetów inwestycyjnych przez samorządy nie była
pomijana energetyka. Co więcej, nale\y dą\yć do korelacji planów inwestycyjnych gmin
i przedsiębiorstw energetycznych. Obecnie potrzeba planowania energetycznego jest tym
istotniejsza, \e najbli\sze lata stawiają przed polskimi gminami ogromne wyzwania, w tym
m.in. w zakresie sprostania wymogom środowiskowym czy wykorzystania funduszy unijnych
na rozwój regionu. Wią\e się z tym konieczność poprawy stanu infrastruktury energetycznej,
w celu zapewnienia wy\szego poziomu usług dla lokalnej społeczności, przyciągnięcia
inwestorów oraz podniesienia konkurencyjności i atrakcyjności regionu. Dobre planowanie
energetyczne jest jednym z zasadniczych warunków powodzenia realizacji polityki
energetycznej państwa.
Najwa\niejszymi elementami polityki energetycznej realizowanymi na szczeblu regionalnym
i lokalnym powinny być:
" dą\enie do oszczędności paliw i energii w sektorze publicznym poprzez realizację
działań określonych w Krajowym Planie Działań na rzecz efektywności energetycznej;
" maksymalizacja wykorzystania istniejącego lokalnie potencjału energetyki
odnawialnej, zarówno do produkcji energii elektrycznej, ciepła, chłodu, produkcji
skojarzonej, jak równie\ do wytwarzania biopaliw ciekłych i biogazu;
" zwiększenie wykorzystania technologii wysokosprawnego wytwarzania ciepła
i energii elektrycznej w układach skojarzonych, jako korzystnej alternatywy dla
zasilania systemów ciepłowniczych i du\ych obiektów w energię;
" rozwój scentralizowanych lokalnie systemów ciepłowniczych, który umo\liwia
osiągnięcie poprawy efektywności i parametrów ekologicznych procesu zaopatrzenia
w ciepło oraz podniesienia lokalnego poziomu bezpieczeństwa energetycznego;
" modernizacja i dostosowanie do aktualnych potrzeb odbiorców sieci dystrybucji
energii elektrycznej, ze szczególnym uwzględnieniem modernizacji sieci wiejskich
i sieci zasilających tereny charakteryzujące się niskim poborem energii;
" rozbudowa sieci dystrybucyjnej gazu ziemnego na terenach słabo zgazyfikowanych, w
szczególności terenach północno-wschodniej Polski;
" wspieranie realizacji w obszarze gmin inwestycji infrastrukturalnych o strategicznym
znaczeniu dla bezpieczeństwa energetycznego i rozwoju kraju, w tym przede
wszystkim budowy sieci przesyłowych (elektroenergetycznych, gazowniczych, ropy
naftowej i paliw płynnych), infrastruktury magazynowej, kopalni surowców
energetycznych oraz du\ych elektrowni systemowych.
9. System wdra\ania polityki energetycznej
Zgodnie z art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo energetyczne za koordynację realizacji polityki
energetycznej odpowiedzialny jest Minister Gospodarki, niemniej jednak osiągnięcie celów
polityki energetycznej wymagać będzie działań wielu organów administracji rządowej
i lokalnej, a tak\e przedsiębiorstw funkcjonujących w sektorze paliwowo-energetycznym.
W celu usprawnienia współpracy między tymi jednostkami zostanie powołany
27
międzyresortowy zespół, którego zadaniem będzie przygotowanie rozwiązań prawnych
i organizacyjnych wdra\ających politykę energetyczną.
Szczegółowe zadania ujęte w niniejszym dokumencie, których realizacja rozpocznie się
w horyzoncie najbli\szych czterech lat zostały określone w załączniku 3 pt. Program działań
wykonawczych na lata 2009 2012. W programie został wskazany sposób realizacji ka\dego
z działań określonych w Polityce energetycznej. W ka\dym działaniu sprecyzowano
szczegółowe zadania wraz ze wskazaniem terminu ich realizacji oraz instytucji
odpowiedzialnych za ich wdro\enie. Realizacja Programu działań wykonawczych na lata
2009 2012 będzie bie\ąco monitorowana przez ministra właściwego ds. gospodarki.
Minister Gospodarki we współpracy z właściwymi ministrami będzie przedkładał Radzie
Ministrów w terminie do dnia 31 marca ka\dego roku, za rok poprzedni informację
o realizacji polityki energetycznej wraz z propozycjami modyfikacji sposobu realizacji
działań, w dostosowaniu do bie\ącej sytuacji.
Zakłada się kontynuację działań określonych w niniejszym dokumencie w horyzoncie
dłu\szym ni\ do 2012 roku, tak aby skutecznie zrealizować cele polityki energetycznej na
2020 oraz 2030 rok. Niemniej jednak w 2012 roku zostanie określony kolejny program
działań wykonawczych na lata 2013 2016, uwzględniający nowe uwarunkowania
i prognozy.
Monitorowanie postępów w realizacji polityki energetycznej odbywać się będzie
w szczególności na postawie wskazników zamieszczonych w poni\szej tabeli oraz
załączniku 4.
Tabela 1. Podstawowe wskazniki monitorowania realizacji polityki energetycznej
Lp. Nazwa wskaznika Wartość Wartość yródło
bazowa oczekiwana danych
2007 r. do 2030 r.
1. Średnioroczna zmiana wielkości zu\ycia energii 2,7 Poni\ej GUS
pierwotnej w kraju od 2005 r. (%)
1
2. Stosunek wydobycia do krajowego zu\ycia (w 105 Powy\ej GUS
przeliczeniu na toe) węgla kamiennego i brunatnego
100
(%)
3. Maksymalny udział importu gazu ziemnego i ropy 85 Poni\ej MG
naftowej łącznie (w przeliczeniu na toe) z jednego
73
kierunku do wielkości krajowego zu\ycia obu
surowców (%)
4. Stosunek mocy osiągalnej krajowych zródeł 130 Powy\ej MG
wytwórczych (konwencjonalnych i jądrowych) do
115
maksymalnego zapotrzebowania na moc elektryczną
(%)
5. Udział energii jądrowej w produkcji energii 0 Powy\ej MG
elektrycznej (%)
10
6. Udział energii ze zródeł odnawialnych w finalnym 7,7 Powy\ej MG
zu\yciu energii (%)
28
Lp. Nazwa wskaznika Wartość Wartość yródło
bazowa oczekiwana danych
2007 r. do 2030 r.
zu\yciu energii (%) 15
7. Roczna wielkość emisji CO2 w elektroenergetyce 0,95 Poni\ej MG
zawodowej w stosunku do krajowej produkcji energii
0,70
elektrycznej (tony/MWh)
W rozumieniu ustawy z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju,
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku jest uznawana za strategię sektorową. Oprócz
działań określonych bezpośrednio w dokumencie, cele określone w Polityce będą
realizowane równie\ poprzez inne sektorowe programy rozwoju oraz programy operacyjne,
np. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko . Wsparcie z funduszy europejskich
inwestycji, działań na rzecz edukacji, badań i rozwoju, które zostało przewidziane
w krajowych i regionalnych programach operacyjnych na lata 2007 2013, jest niezwykle
wa\nym elementem realizacji polityki energetycznej.
Realizacja niniejszej polityki energetycznej będzie te\ wspomagana prowadzeniem
okresowych prac analitycznych i prognostycznych, mających na celu zdiagnozowanie
wpływu pojawiających się uwarunkowań w otoczeniu prawnym oraz gospodarczym na
mo\liwe rezultaty planowanych działań. Wyniki tych prac będą na bie\ąco uwzględniane
przy doborze optymalnych zestawów narzędzi dla osiągnięcia zakładanych celów polityki.
Obowiązujące przed przyjęciem Polityki energetycznej Polski do 2030 roku rządowe
programy sektorowe dotyczące górnictwa węgla kamiennego, sektora gazowniczego,
naftowego oraz elektroenergetycznego zostaną przeanalizowane pod kątem zgodności
z niniejszym dokumentem i ewentualnie do niego dostosowane lub utracą moc.
Z dniem przyjęcia niniejszego dokumentu traci moc Polityka energetyczna Polski do 2025
roku, przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 4 stycznia 2005 roku oraz Harmonogram
realizacji zadań wykonawczych do 2008 roku określonych w Polityce energetycznej Polski
do 2025 roku , przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 12 lipca 2005 roku.
10. Załączniki
Załącznik 1. Ocena realizacji polityki energetycznej od 2005 roku
Załącznik 2. Prognoza zapotrzebowania na paliwa i energię do 2030 roku
Załącznik 3. Program działań wykonawczych na lata 2009 2012
Załącznik 4. Wnioski ze strategicznej oceny oddziaływania polityki
energetycznej na środowisko
29
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
polish 011 NewsletterTracklista Energy 2000 08 05 2009PolicyQualifierInfodatasheet tda 2030Sytuacja wewnetrzna w Iranie (Policy Paper FAE)polishSwiat i zaswiaty [polish] NieznanyInterwencje policyjne cz I[Polish] Caroll P Metamorfoza z Lib NullEnergy Mix Special Hardstyle?ition Volume0 11 www energy2000 eu07 Policyjne superpanstwo22 The climate of Polish Lands as viewed by chroniclers, writers and scientistswięcej podobnych podstron