PSYCHOLOGIA INWALIDZTWA
WYKŁAD 4
Za pomocą obecnie stosowanych technik pomiarowych do badań inwalidztwa nie da
się całkowicie na podstawie kryterium osobowości rozróżnić poszczególne typy
/grupy/ inwalidztwa.
Jedynie co można stwierdzić to, to że istnieje zbieżność pomiędzy badanymi
grupami.
Różne rodzaje inwalidztwa pociągają za sobą podobne skutki a mianowicie każdy
człowiek nawet zdrowy przeżywa stresy i jeżeli kogoś spotka dodatkowo
nieszczęście w rodzaju fizycznego inwalidztwa to człowiek taki jeszcze bardziej
przeżywa stresy, frustracje one się w nim potęgują.
Liczne badania nad psychicznymi skutkami fizycznego inwalidztwa, które
przeprowadzili BARKER badania te wykazały, iż somatyczne odchylenie od normy
jako fakt fizyczny nie jest związane w sposób bezpośredni z przyczynami
zachowania tkwiącymi w psychice. Jest to jedno z najważniejszych stwierdzeń a
jednocześnie za najmniej akceptowane w zasadach somatopsychologii.
Podsumowując wyniki badań można wysnuć następujące przesłanki
1. nie ma istotnych przesłanek, aby sądzić, że osoby z wadami fizycznymi
/inwalidzi różnego rodzaju grup/ różnią się jako grupa pod względem swego
zasadniczego i ogólnego przystosowania. /Dotyczy to wszystkie rodzaje
inwalidztwa/
2. nie ma wyraźnych dowodów na istnienie związków między różnymi rodzajami
inwalidztwa a poszczególnymi cechami osobowości. Można pokusić się o
stwierdzenie, że istnieje pewien syndrom cech /zespołu cech/ osobowości, które
są charakterystyczne dla wszystkich rodzajów ludzi niepełnosprawnych. /To samo
może dotyczyć ludzi zdrowych/
3. Chociaż nie znaleziono modeli osobowości, którym odpowiadałyby takie czy
inne typy inwalidztwa, można jednak powiedzieć o pewnych formach zachowania
związanych bezpośrednio z ograniczeniami narzuconymi przez dany rodzaj
inwalidztwa.
Nie można powiedzieć, że istnieje jeden rodzaj osobowości który pasuje do
takiego czy innego rodzaju inwalidztwa. Można natomiast mówić o pewnych formach
zachowania związanymi bezpośrednio z ograniczeniami
4. Nie stwierdzono konsekwentnego podziału w zakresie różnic osobowościowych i
przystosowania pomiędzy grupami ludzi zdrowych i inwalidów. Jednak badania
wykazują, że inwalidztwo fizyczne wywiera głęboki wpływ na życie człowieka.
Zależy to od wcześniejszej struktury osobowości. /Jaką osobowość miał zanim
został inwalidą, czy zaakceptuje to czy nie/. Ważne jest rónież to, w jakim
czasie przeprowadzamy badania bo wiadomo1,1 że w I okresie badania te będą się
różniły, człowiek przeżywa szok i ten szok może trwać bardzo długo.
Doroszewska potwierdza słuszność tych poglądów i uważa, że wszystkie
długotrwałe oddziaływania stresów czy bodźców niekorzystnych wywołują w
osobowości pewne zmiany, które potrafią zmienić pewne cechy osobowości.
Wszystkie długotrwałe oddziaływania na procesy biopsychiczne muszą zaważyć na
przebiegu jakości tych procesów rozwoju, samoakceptacji, samokontroli,
adaptacji człowieka do warunków w jakich przyszło mu funkcjonować. Wpływ ten
może utrudniać przerwanie procesów biopsychicznych. Teoria Adlera mówił,' że
wszelkiego rodzaju niepełnosprawności mobilizują, są czymś dodatnim, pozytywnym
/podobnie jak ze stresem może mobilizować do działania/.
Można się pokusić o takie podsumowanie, że wpływ inwalidztwa na osobowość danej
jednostki zależy w dużej mierze od jakości, od specyfiki Ł predyspozycji samej
osobowości.
Jeżeli mamy tendencje do zdrowej silnej integracji, to na problemy jednego jej
elementu może łatwiej skompensowane lub zaadoptowane niż wtedy, gdy struktura
osobowości jest chwiejna, kiedy brak w niej mechanizmów i nawyków, kiedy
przeważa nastawienie na doświadczenie na bodźce ujemne i dezintegrujące.
Sam fakt inwalidztwa będzie wpływał ujemnie na jedną jednostkę w zależności od
właściwości układu nerwowego tzn. od jego siły wytrzymałości na napór bodźców,
od szybkości powstawania i trwania reakcji. Są to elementy na których opiera
się temperament.
W zależności od typu emocjonalności od właściwości tworzących się postaw / z
przewagą albo emocjonalności albo racjonalności/ a także od siły i jakości
oczekiwań oraz przeważającego charakteru interpretacji doświadczeń a także od
ich zapamiętywania. Postawa wszystkich tych sytuacji leży w sferze osobowości
jaką człowiek miał przed doznaniem jakiegoś urazu. Oprócz wszystkich wew.
osobotwórczych czynników wchodzą tu jeszcze w grę elementy zewnętrzno pochodne
tj. przeżyte doświadczenia / pozytywne i negatywne/, wpływy środowiskowe
kulturo w stosunek ludzi do danej jednostki i jej zadań. Kalectwo może
oddziaływać na osobowość w sferze ich stosunków do samego siebie i w stosunku
do otoczenia.
Psychologiczne skutki inwalidztwa Psychologiczna sytuacja jednostki z
odchyleniem fizycznym od normy może pociągać za sobą psychologiczne skutki tego
odchylenia, które z kolei zależy od wielu czynników. Biorąc pod uwagę wyniki
badań i doświadczenie można przyjąć, że zarówno czynniki y/rodzone jak i nabyte
oraz rodzaj inwalidztwa nie determinuje cech psychicznych. Istnieją jednak
warunki!,' które wpływać mogą na przebieg rozwoju psychicznego człowieka i po
v; stające w jego wyniku składniki osobowości.
W licznych badaniach nad różnymi grupami niepełnosprawnych stwierdzono, że
zachowanie człowieka i tendencje do określonych działań zależą od
doświadczenia jednostki zwłaszcza w okresie wczesnego dzieciństwa. Zarówno
budowa jak i właściwości chemiczne organizmu, chociaż maję wpływ na przebieg
kształtowania osobowości człowieka to nie determinują ostatecznego rezultatu,
decyduje o nim treść oddziaływań jakimi jednostka była poddana należy tu
podkreślić, że szczególne znaczenie dla osobowości ma to, co go spotyka i jaki
jest jego stosunek do tych zdarzeń. Sytuacje. które utrudniają codzienne
życie:
l/ utrudnienia
2/przeciążenia
3/deprywacje
4/zagrożenia
l/ Sytuacja utrudnienia powstaje wtedy, kiedy możliwości wykonania zadania
zostają zmniejszone wskutek pojawienia się v; sytuacji jakiś elementów zbędnych
lub nieobecność jakiś elementów potrzebnych./Powstaje więcej przeszkód do
realizacji własnych potrzeb albo ich brakuje/ Przeszkody i braki dezorganizuję
funkcjonowanie i utrudniają wszelkie czynności. Przeszkody mogą utrudniać
przebieg czynności fizycznych jak i urny s ł owych.
2/ SYTUACJA PRZECIĄŻENIA powstaje wtedy gdy trudność zadania jest na granicy
możliwości podmiotu, na granicy jego sił fizycznych, umysłowych lub
wytrzymałości nerwowych. W tego rodzaju sytuacjach oprócz obniżenia się poziomu
wykonania często obserwuje się zaburzenia nerwowe, przejściowe stany napięcia
nerwowego lub mniej lub bardziej trwałe nerwice. 3/ SYTUACJA DEPRYWACJI to
takie sytuacje, w których podmiot działający pozbawiony jest czegoś, co jest mu
potrzebne do jego prawidłowego funkcjonowania. Są to takie sytuacje w których
niezaspokojone zostają podstawowe potrzeby. W sytuacji derywacji może nastąpić
obniżenie się poziomu sprawności organizmu, mogą wystąpić procesy
dezorganizacji funkcjonalnej prowadzące do wydłużenia się czasu reakcji
pochodzenia emocjonalnego, zawężenia pola świadomości, a także do błędów w
postrzeganiu /halucynacje i omamy/. W przypadku znacznych derywacji na granicy
ludzkiej wytrzymałości a zwłaszcza przy ich wydłużaniu się mówimy o sytuacjach
skrajnych-ekstremalnych. Szczególnym rodzajem deprywacji jest zanik wartości i
związana z tym utrata sensu życia./Jest to najczęstsza przyczyna samobójstw/.
4/ SYTUACJA ZAGROŻENIA występuje wtedy, gdy istnieje zwiększone
prawdopodobieństwo naruszenia jakiś wartości cenionej przez daną osobę.
Sytuacja ta może być wynikiem elementów zewnętrznych jak i wewnętrznych.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Psychologia inwalidztwa (3)Psychologia inwalidztwa 5,6 (2)Psychologia inwalidztwa9więcej podobnych podstron