PSYCHOLOGICZNE PROBLEMY INWALIDZTWA - WYKŁAD 3 .
Na poprzednim wykładzie była mowa o czynnikach ważnych w rehabilitacji osoby
niepełnosprawnej, do których zalicza się :
- rodzaj i stopień inwalidztwa
- wiek , status społeczny , cechy osobowości
- zdolności organizmu do kompensacji
- potrzeby psychiczne , społeczne i inne
- związek psychiki z inwalidztwem
- reakcje a inwalidztwo powstałe wskutek urazu
- inwalidztwo wrodzone a nabyte .
Tematem dzisiejszego wykładu jest - wpływ fizycznego inwalidztwa na osobowość .
Na ten temat prowadzone były dyskusje od samej starożytności, a nawet wcześniej
ale mogło to być nie spisane .
W starożytności ludzie byli przekonani o tym , że istnieje zależność pomiędzy
fizycznym inwalidztwem , pomiędzy fizycznymi cechami a cechami osobowości.
Dopatrywano się np. znaków uwidocznionych w guzach na głowie , w rysach
fizjologicznych czy też w liniach papilarnych ( co można powiedzieć na
podstawie tych linii o osobowości człowieka , o cechach charakterologicznych i
nie tylko ) . Przekonania te były wynikiem tendencji do dostrzeżenia faktu, że
osobowość człowieka można odczytać z trwałych cech fizycznych - np. patrząc na
czoło , czy jest wysokie czy niskie ; na uszy ; nos i dopatrywać się związku z
niektórymi cechami osobowości. Jednym z pierwszych systemów dopatrujących się
związku pomiędzy cechami charakteru a konstytucją fizyczną była koncepcja ,
która usiłowała określić charakter i temperament na podstawie zewnętrznego
wyglądu człowieka a zwłaszcza jego rysów twarzy ; chociaż nie tylko gdyż
niektórzy mogą powiedzieć o cechach osobowości z układu dłoni czy samych
paznokci, czy z pisma. -Już od dawna istniały zainteresowania czy pomiędzy
fizycznymi cechami osobowości istnieje korelacja ze związkami struktury
osobowości ? Rozprawy na ten temat ukazywały się już za czasów Arystotelesa .
Rozprawy te były na nowo podjęte w XVIII w. Z większym nasileniem ,
zainteresowaniem . Przedstawicielem fizjonomiki w XVIII w. był Lavatę , który
ocenił człowieka na podstawie kształtu i mchu rąk .
Następnymi przedstawicielami, którzy zajmowali się związkami pomiędzy cechami
zewnętrznymi a psychicznymi był kierunek zwany fenologią. Fenologiajest to
błędna teoria z XVIII i XIX w. w której z ukształtowanej czaszki ludzkiej można
wnioskować o zdolnościach umysłowych i właściwościach psychicznych człowieka .
Jednym z głównych przedstawicieli był niemiecki astronom - Franc JosefGall.
Według tej koncepcji właściwości psychiki umiejscowione są u człowieka w mózgu
w taki sposób , że zarysy czaszki odzwierciedlaj ą dosyć wiernie ich charakter
. Odczytaniem cech charakteru na podstawie cech fizycznych zajmował się włoski
lekarz - Lombrozo , opierający się na teorii ewolucji Darwina . Mówił, że
istnieją określone cechy fizyczne ludzi skłonnych do popełniania czynów
karalnych sądowo . Uważał, że określone cechy fizyczne ludzi wy stępuj ą w
korelacie z przestępczością. Zasadnicza część jego poglądów została przez
innych badaczy odrzucona z wyjątkiem przekonania , że istnieją cechy fizyczne ,
które poprzez określony mechanizm łączą się z nieaprobowanym społecznie
postępowaniem człowieka - np. wygląd człowieka czasami mówi nam , iż ten typ
będzie miał do czynienia z przestępczością. W XX w. problemami odczytywania
osobowości na podstawie oznak fizycznych zajmowali się m.in. Marsel, a krótkie
poglądy historyczne opublikowane zostały w psychologii konstytucjonalnej .
Zmienne poglądy można zauważyć u autorów tj. Olport i Sheldon (koncepcja
konstytucjonalna). Współczesna endokrynologia gromadząca wiedzę na temat
wydzierania wewnętrznego , utrzymującego równowagę funkcji fizjologicznych
dostarczyła dowodów o daleko idących skutkach dla osobowości w wypadku gdy
równowaga ta zostanie zakłócona . Badania na ten temat prowadzili Sheldon i
Kretschmer .
Twierdzili iż temperament jest niezmienialny , opiera się na układzie nerwowym
. Jednak można spotkać takie koncepcje , które mówią iż temperament pod pewnymi
względami można zmienić np. człowiek przed umieszczeniem w obozie
koncentracyjnym miał taki temperament, ale głodówka zmieniła tego człowieka .
Na pewno doświadczenia życiowe mają wpływ na zmiany reagowania człowieka , ale
czy na tyle aby zmienić jego temperament ? Choroba np. anoreksja potrafi
zmienić całość funkcjonowania ludzkiego . Kretschmer zaprojektował pewne ^echy
fizyczne z punktu widzenia 4 typów budowy fizycznej i łączył z każdym z nich
pewne cechy osobowości. Sheldon odkrył związek pomiędzy określonymi przez niego
cechami fizycznymi a diagnozą psychiatryczną i podał liczne dowody na to , że
istnieje związek między typem konstytucjonalnym budowy ciała a skłonnością do
pewnych rodzajów , form organicznych . Połączył on chorych psychicznie ,
zapadających na różne jednostki chorobowe z typem budowy ciała . Beatriche Reit
- autorka zajmująca się zagadnieniem osób niepełnosprawnych, zainteresowana
teorią Sheldona ( dotyczącą problemu powiązań fizycznego inwalidztwa z
osobowością ) , doszła do wniosku , że jeśli prawdą jest, że pewne typy
inwalidztwa wrodzonego lub nabytego łączą się z poszczególnymi somatotypami, to
istnieje związek między fizycznym inwalidztwem a osobowością.
Za pomocą stosowanej do badania inwalidztwa techniki pomiarowej ( wzroku ,
słuchu ) nie da się na podstawie kryteriów osobowości rozróżnić poszczególnych
grup inwalidów . Jedynie co się da , to stwierdzić , że istniejąca w tym
zakresie zbieżność pomiędzy badanymi grupami istnieje , gdy chodzi o fizyczne
inwalidztwo i cechy osobowości.
W swojej książce pt. " Osobowość młodzieży niepełnosprawnej z zaburzeniami
-wzroku , słuchu , ruchu i mowy " te problemy dotyczące inwalidztwa stały się
bliskie . Jednym z problemów tej książki jest - różnice w zakresie
poszczególnych cech osobowości pomiędzy jednym rodzajem inwalidztwa a drugim ,
np. niewidomymi a głuchymi.
Zostały przebadane 4 rodzaje inwalidztwa : głuchota , niewidomi, osoby z
dysfunkcją narządów mchu i jąkający się .Założeń w tym badaniu było kilka :
czy pomiędzy tymi rodzajami inwalidztwa istnieją różnice w różnych zakresach,
czy istniej ą różnice pomiędzy inwalidztwem wrodzonym a nabytym , czy istnieją
jakieś cechy wspólne dla tych czterech rodzajów inwalidztwa i jak one się maj ą
w stosunku do grupy kontrolnej ?
W książce pt. " Elementy higieny psychicznej w pracy z młodzieżą
niepełnosprawną " autor przedstawia co robić , aby jakoś tym ludziom pomóc ,
aby stali się pełnoprawnymi obywatelami społeczeństwa . Podawane są techniki i
metody relaksacji kształtujące osobowość dojrzałą! niedojrzałą .
Za pomocą stosowanej do pomiaru inwalidztwa techniki pomiarowej trudno jest
rozróżnić poszczególne grupy inwalidów , jedynie co da się stwierdzić , to że
istnieje w tym zakresie zbieżność między badanymi grupami. Elementy wspólne dla
wszystkich rodzajów inwalidztwa mówią, iż jest w nich syndrom osobowości ludzi
niepełnosprawnych . Na potwierdzenie istnienia tego syndromu Beatriche Reit
powiada " próbowanie ludzi pod względem inwalidztwa fizycznego na tej zasadzie
nie stanowi nic więcej tylko klasyfikację o znaczeniu diagnostycznym , dla
snucia wniosków na temat osobowości ". To , że są zablokowane pewne potrzeby u
tych ludzi, to nie ulega wątpliwości. Blokowana potrzeba czy u nas , jako ludzi
zdrowych czy u innej osoby rodzi frustrację ; to jeśli u nas ta frustracja się
pojawia to u inwalidów to się jeszcze bardziej nasila .
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Psychologiczne problemy inwalidztwa (2)Psychologiczne problemy dzieci wychowujących się w rodzinach z problemem alkoholowym aktualny stanMATERIALY WSPOLCZESNE PROBLEMY PSYCHOLOGIIProblemy psychologiczne w niepłodnościwięcej podobnych podstron