MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Mariusz Chachuła
Zakładanie pasieki
321[04].Z4.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
prof. dr hab. Jerzy Demetraki Paleolog
dr in\. Krzysztof Olszewski
Opracowanie redakcyjne:
mgr Edyta Kozieł
Konsultacja:
dr in\. Jacek Przepiórka
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[04].Z4.01,
Zakładanie pasieki , zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik
pszczelarz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Zasady postępowania z pszczołami oraz wykonywanie podstawowych
zabiegów w rodzinie pszczelej 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Wybór typu ula i urządzanie pasieczyska 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Nabywanie i przesiedlanie rodzin pszczelich 18
5.3.1. Ćwiczenia 18
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 20
7. Literatura 29
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik pszczelarz.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne,
- cele kształcenia,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania uczenia się
oraz środkami dydaktycznymi,
- ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,
- literaturÄ™.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone ró\nymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zró\nicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
321[04].Z4
Gospodarka pasieczna
321[04].Z4.01
Zakładaanie pasieki
321[04].Z4.02
Organizowanie prac zwiÄ…zanych
z wiosenną obsługą pasieki
321[04].Z4.03
Zapobieganie nastrojowi rojowemu i rójce
321[04].Z4.06
321[04].Z4.04 321[04].Z4.05
Prowadzenie ró\nych
Planowanie Przygotowanie pasieki
kierunków produkcji
i prowadzenie wędrownej do zimowania
gospodarki pasiecznej pasiecznej
321[04].Z4.07
Przetwarzanie produktów pasiecznych
Schemat układu jednostek modułowych
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WSTPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- korzystać z ró\nych zródeł informacji,
- rozró\nić stadia rozwojowe czerwiu pszczelego,
- zastosować zasady postępowania w przypadku u\ądlenia przez pszczołę,
- dostrzegać zagro\enia związane z wykonywaną pracą,
- zastosować zasady ochrony środowiska,
- dobrać i zastosować odzie\ ochronną oraz środki ochrony osobistej do określonych prac,
- określić czynniki wpływające na rozwój pszczół,
- określić topografię narządów i układów organizmu pszczoły,
- scharakteryzować funkcjonowanie narządów, układów i całego organizmu pszczoły,
- określić funkcje ciała tłuszczowego w organizmie pszczoły.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAACENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- określić czynniki wywołujące podra\nienie pszczół,
- określić zasady postępowania z pszczołami,
- określić cele, warunki i technikę przeprowadzania przeglądów rodzin pszczelich,
- scharakteryzować rodzaje przeglądów,
- dobrać sprzęt do przeglądu rodzin pszczelich,
- przeprowadzić przeglądy rodzin pszczelich,
- rozpoznać typy uli i scharakteryzować sprzęt pasieczny,
- dobrać typy uli do rodzaju gospodarki pasiecznej,
- wybrać miejsce na pasieczysko,
- zaplanować urządzanie pasieczyska,
- zorganizować zaplecze gospodarcze pasieki,
- oszacować zasobność bazy po\ytkowej,
- ocenić wartość rodziny pszczelej,
- przesiedlić rodziny pszczele,
- zastosować zasady postępowania w przypadku po\ądlenia,
- zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas pracy przy pszczołach.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKAADOWE SCENARIUSZE ZAJĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Technik pszczelarz 321[04]
Moduł: Gospodarka pasieczna 321[04].Z4
Jednostka modułowa: Zakładanie pasieki 321[04].Z4.01
Temat: Przegląd główny rodziny pszczelej.
Cel ogólny: Przegląd rodziny pszczelej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- wymienić rodzaje przeglądów,
- charakteryzować przeglądy główne i wglądy,
- dobierać odzie\ ochronną do przeprowadzania przeglądów,
- dobierać sprzęt pasieczny do przeglądu rodzin pszczelich,
- przeprowadzać przegląd rodziny pszczelej.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- dyskusja dydaktyczna,
- ćwiczenie praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna,
- praca w grupach 2 3-osobowych.
Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- sprzęt pasieczny; dłuto pasieczne, szczoteczka, transportówka, skrobaczka,
- rodziny pszczele,
- odzie\ ochronna do przeprowadzenia przeglądów.
Przebieg zajęć:
1. Sprawdzenie listy obecności (2 min.).
2. Wprowadzenie i omówienie celów zajęć (8 min.):
- nauczyciel omawia cel przeglądu głównego,
- nauczyciel wymienia kolejne czynności podczas wykonywania przeglądu rodziny
pszczelej,
- nauczyciel wskazuje na konieczność przeprowadzenia przeglądu głównego. W jakim
celu przeprowadzamy przeglądy rodzin pszczelich? Jaka jest ró\nica między
przeglądem głównym a wglądem? Kiedy przeprowadzamy przeglądy rodzin
pszczelich? Jakie muszą być warunki pogodowe, aby mo\na przeprowadzać
przeglądy? W jaki sposób u\ywamy podkurzacza? Jak chwytamy ramkę? W jaki
sposób ustawiamy się przy ulu?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
- ,,burza mózgów uczniowie udzielają odpowiedzi na postawione pytania, które
zostajÄ… zapisane sÄ… na tablicy.
3. Realizacja zajęć (15 min.):
- nauczyciel dzieli klasÄ™ na grupy,
- ka\dej z grup przydziela do opracowania inne zadanie: zorganizować stanowisko
pracy ( dobór i rozmieszczenie narzędzi pracy, sprzętu pasiecznego), ustalić
kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności pasiecznych, ustalić sposób
przeprowadzenia przeglądu rodziny pszczelej, zaplanować sposób korzystania
z materiałów pomocniczych,
- uczniowie poznają kolejność wykonywania prac,
- uczniowie ustalajÄ… harmonogram wykonywanych prac.
4. Podsumowanie zajęć teoretycznych (18 min.):
- przedstawiciel grupy prezentuje wyniki pracy zespołu,
- jeden z uczniów zapisuje odpowiedzi pod pytaniami,
- nauczyciel precyzuje poprawnÄ… odpowiedz,
- zapisanie wspólnej notatki do zeszytu.
5. Wyjście do pasieki dydaktycznej (35 min.):
- nauczyciel objaśnia sposób wykonania przeglądu,
- nauczyciel wraz z uczniami przeprowadza przeglÄ…d rodziny pszczelej,
- ka\da grupa przeprowadza przeglÄ…d rodziny pszczelej,
- nauczyciel koryguje błędy popełniane podczas przeglądu,
- ponowne zło\enie rodziny.
Zakończenie zajęć
Zakończenie zajęć (10 min.).
Powtórzenie zasad przeprowadza przegląd rodziny pszczelej.
Praca domowa
Opisz kolejne czynności wykonywane podczas przeglądu rodziny pszczelej. Oceń siłę
przeglÄ…danej rodziny.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- metoda obserwacji czynności i zachowania uczniów i poszczególnych grup podczas
wykonywania zadania.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Technik pszczelarz 321[04].
Moduł: Gospodarka pasieczna 321[04].Z4
Jednostka modułowa: Zakładanie pasieki 321[04].Z4.01
Temat: Wybór i urządzanie pasieczyska.
Cel ogólny: Lokalizować i urządzać pasieczysko.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- zdefiniować pojęcia: pasieka, pasieczysko, poidło, ul kontrolny,
- wybierać miejsce na pasieczysko,
- projektować ustawienie uli i urządzeń pasiecznych,
- zakładać pasieczysko.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- dyskusja dydaktyczna,
- ćwiczenie praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna,
- praca w grupach 4 5-osobowych.
Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- teren na pasieczysko,
- karton,
- flamastry.
Przebieg zajęć:
1. Sprawdzenie listy obecności (2 min.).
2. Wprowadzenie i omówienie celów zajęć (8 min.):
- nauczyciel omawia znaczenie wyboru odpowiedniego miejsca i urzÄ…dzenie
pasieczyska,
- nauczyciel przeprowadza wykład informacyjny na temat ogólnych wiadomości
dotyczÄ…cych pasieczyska,
- nauczyciel omawia warunki wyboru miejsca na pasieczysko. Nauczyciel po
wykładzie zadaje pytanie: Co nale\y uwzględnić pod uwagę wybierając miejsce na
pasieczysko? Wyjaśnij pojęcia: pasieczysko, pasieka, ul kontrolny i poidło,
- ,,burza mózgów uczniowie udzielają odpowiedzi na postawione pytania, które
zostajÄ… zapisane sÄ… na tablicy i w zeszytach.
3. Realizacja zajęć (30 min.):
- nauczyciel dzieli klasÄ™ na grupy,
- ka\dej z grup przydziela do opracowania zadanie: szkic pasieczyska, przeznaczenie
urządzeń pasiecznych,
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
- uczniowie dyskutują na temat lokalizacji urządzeń pasiecznych i ustawienia uli na
pasieczysku,
- uczniowie w grupach opracowujÄ… szkic pasieczyska,
- uczniowie otrzymują tablice poglądowe, zdjęcia.
4. Podsumowanie zajęć teoretycznych (30 min.):
- przedstawiciel grupy prezentuje wyniki pracy zespołu i uzasadnia rozmieszczenie
i ustawienie uli na pasieczysku,
- uczniowie wraz z nauczycielem korygują błędy popełnione przez poszczególne
grupy,
- nauczyciel precyzuje poprawnÄ… odpowiedz,
- zapisanie wspólnej notatki do zeszytu dotyczącej uzasadnienia wyboru i urządzenia
pasieczyska poszczególnych grup.
Zakończenie zajęć
Zakończenie zajęć (10 min.).
Powtórzenie kryteriów wyboru i urządzania pasieczyska.
Praca domowa
Zaplanuj pasieczysko w gospodarstwie agroturystycznym.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- metoda obserwacji czynności i zachowania uczniów i poszczególnych grup podczas
wykonywania zadania.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Zasady postępowania z pszczołami oraz wykonywanie
podstawowych zabiegów w rodzinie pszczelej
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dobieranie środków ochrony indywidualnej do pracy przy pszczołach.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować strój pasieczny. Podczas wykonania ćwiczenia
szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić uwagę na przeznaczenie poszczególnych
elementów stroju pasiecznego.
Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3 4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać i obejrzeć strój pasieczny,
2) zało\yć kombinezon i siatkę ochronną/kapelusz pszczelarski,
3) narysować strój pasieczny,
4) opisać rysunek,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia,
dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- fartuch lub kombinezon,
- siatka ochronna/kapelusz pszczelarski,
- rękawice skórzane.
Ćwiczenie 2
Prowadzenie przeglądów rodzin pszczelich.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować przegląd rodziny pszczelej. Podczas wykonania
ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na zachowanie i opanowanie podczas
prowadzenia przeglÄ…du.
Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3 4-osobowych.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zało\yć strój pasieczny,
2) ustawić się z boku ula,
3) otworzyć daszek i zdjąć ocieplenie górne,
4) wcisnąć ostrze dłuta pasiecznego między zatwór a ostatnią ramkę i odsunąć zatwór,
5) wyjąć ostro\nie plaster pszczeli i trzymając go pionowo nad gniazdem prowadzić
obserwacje,
6) zapisać w ksią\ce pasiecznej:
- liczbę plastrów z czerwiem,
- szacunkową ilość zapasów,
- zauwa\onÄ… matkÄ™,
- ogólną liczbę plastrów w gniezdzie,
7) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia,
dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- sprzęt do przeglądu rodzin pszczelich,
- strój pasieczny,
- ksiÄ…\ka pasieczna.
Ćwiczenie 3
Udzielanie pierwszej pomocy osobie po\Ä…dlonej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować film o pierwszej pomocy osobie po\ądlonej.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na typowe
alergiczne objawy po u\Ä…dleniu.
Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3 4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) opisać ró\ne reakcje organizmu na jad pszczeli,
2) wypisać środki, które mo\na podać osobom po u\ądleniu,
3) usunąć \ądło ciała u\ywając do tego celu dłuta pasiecznego,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
dyskusja,
ćwiczenie.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Åšrodki dydaktyczne:
- \ywe pszczoły,
- środki neutralizujące skutki u\ądlenia.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.2. Wybór typu ula i urządzanie pasieczyska.
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznawanie rodzajów i typów uli.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować powszechne rodzaje i typy uli.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na rozmiar
i wymiary zewnętrzne ramek gniazdowych i nadstawkowych.
Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3 4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obejrzeć zaprezentowane typy uli,
2) oznaczyć typ ramki,
3) zmierzyć zewnętrzny wymiar ramki gniazdowej i nadstawkowej,
4) obliczyć powierzchnię plastra gniazdowego i nadstawkowego,
5) obliczyć ogólną powierzchnię plastrów w ulu,
6) obliczyć przeciętną pojemność ula zimą,
7) wpisać wyniki obliczeń do tabelki,
8) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zewnętrzne
Powierzchnia Przeciętna pojemność
wymiary ramki
plastra [dm2] ula zimÄ…
[mm]
Nazwa Typ
i typ ula ramki
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenie praktyczne.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
2
2
[dm ]
plastrów
gniazdowej
plastrów w ulu [dm ]
gniazdowego
Ogólna powierzchnia
powierzchnia
nadstawkowej
nadstawkowej
liczba plastrów
Åšrodki dydaktyczne:
- ró\ne typy i rodzaje uli,
- miara stolarska,
- ramki poszczególnych typów uli.
Ćwiczenie 2
Rozpoznawanie narzędzi i sprzętu pasiecznego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować sprzęt pasieczny. Podczas wykonania ćwiczenia
szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na przeznaczenie wszystkich rodzajów sprzętu
pasiecznego.
Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3 4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obejrzeć zaprezentowany sprzęt pasieczny,
2) obejrzeć zdjęcia ilustrujące sprzęt pasieczny,
3) opracować krótki opis sprzętu i jego przeznaczenia,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
dyskusja,
ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
sprzęt pasieczny,
zdjęcia ilustrujące sprzęt pasieczny.
Ćwiczenie 3
Projektowanie i urzÄ…dzanie pasieczyska.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować miejsce na urządzenie pasieczyska. Podczas
wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na konfigurację
i zadrzewienie terenu, poło\enie względem dróg.
Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3 4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć miejsce na urządzenie pasieczyska,
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
2) zwrócić uwagę na oddalenie od drogi uczęszczanej przez ludzi,
3) zwrócić uwagę na zadrzewienie,
4) wykonać szkic pasieczyska na którym nale\y określić:
miejsce na poidło,
miejsce na topiarkę słoneczną,
miejsce pracowni pasiecznej,
rozstawienie uli,
miejsce ula kontrolnego-wagowego,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
dyskusja,
ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
teren na pasieczysko,
miara geodezyjna,
linijka,
ołówek.
Ćwiczenie 4
Obliczanie zasobności bazy po\ytkowej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować określanie zasobu bazy po\ytkowej. Podczas
wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na sposób obliczania zasobu
bazy po\ytkowej.
Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3 4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić zasobność bazy po\ytkowej w promieniu 2 km od wskazanej pasieki,
2) obliczyć ogólne zasoby bazy po\ytkowej w sezonie,
3) obliczyć zasobność bazy po\ytkowej w przeliczeniu na 1 ha,
4) wypełnić poni\szą tabelę.
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Część
zasobów
Zasoby bazy
Wydajność zebrana
Wydajność po\ytkowej w
Roślina miodowa przez
miodowa kolejnych
po\ytkowa z kolejnych pszczoły
z 1 ha [kg] porach sezonu
roślin [kg] (ok. 55%
[kg]
całkowitej
wydajności)
1.
2.
3.
4.
5.
1.
2.
3.
4.
5.
1.
2.
3.
4.
5.
Ogółem zasoby bazy po\ytkowej w sezonie kg
Zasoby w przeliczeniu na 1 ha powierzchni kg
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- dyskusja,
- ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
- kalendarz kwitnienia roślin,
- tabela z wydajnością miodową roślin w kg z 1 ha,
- kalkulator.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Pora
sezonu
Powierzchnia [ha]
lato
wiosna
lato
pó
z
ne
5.3. Nabywanie i przesiedlanie rodzin pszczelich
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przesiedlanie rodzin do uli tego samego typu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować przesiedlanie rodzin pszczelich do uli tego samego
typu. Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na sposób
postępowania w przypadku przesiedlania rodzin pszczelich do uli tego samego typu.
Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3 4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować ul wyposa\ając go w: zatwory, maty, wkładkę wylotową,
2) odstawić ul z przesiedlanÄ… rodzinÄ… na 0,5 m i obrócić o 90°,
3) ustawić nowy ul w miejsce odstawionego,
4) przenieść z odstawionej rodziny szybko plastry wraz z pszczołami nie zmieniając ich
kolejności,
5) ocieplić i zamknąć ul, a resztki pszczół, które zostały na matach i ścianach, strząsnąć na
pomost przed wylotem,
6) przygotować ul wyposa\ając go w: zatwory, maty, wkładkę wylotową, ramki woszczyny
i ewentualnie ramki z węzą,
7) zaprezentować wyniki.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
dyskusja,
ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
rodziny pszczele,
puste ule tego samego typu jak ule z osadzonymi rodzinami,
plastry,
ramki z węzą.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Ćwiczenie 2
Przesiedlanie rodzin pszczelich do uli innego typu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować przesiedlanie rodzin pszczelich do uli innego typu.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na sposób
postępowania w przypadku przesiedlania rodzin pszczelich do uli innego typu.
Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3 4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować ul wyposa\ając go w: zatwory, maty, wkładkę wylotową,
2) odstawić ul z przesiedlanÄ… rodzinÄ… na 0,5 m i obrócić o 90°,
3) ustawić nowy ul w miejsce odstawionego,
4) zmieść do pustego ula pszczoły z plastrów z czerwiem a plastry do rozmiarów ramki
nowego ula,
5) zabezpieczyć plaster z obu stron (najlepiej drutem pszczelarskim) przed wysuwaniem się
z ramki,
6) ocieplić i zamknąć ul, a resztki pszczół, które zostały na matach i ścianach, strząsnąć na
pomost przed wylotem,
7) narysować przycinanie plastrów z czerwiem,
8) zaprezentować wyniki.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
dyskusja,
ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
plansze i foliogramy przedstawiające przekładanie plastrów ró\nych typów uli,
rodziny pszczele,
puste ule innego typu ni\ te z osadzonymi rodzinami,
plastry,
ramki z węzą.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
6. EWALUACJA OSIGNIĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej Zakładanie pasieki
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 2, 4, 5, 7, 8, 10, 13, 15, 16, 18, 19, 20 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 1, 3, 6, 9, 11, 12, 14, 17 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za ka\dą prawidłową odpowiedz uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 7 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. b, 4. d, 5. c, 6. b, 7. d, 8. b, 9. d, 10. a, 11. b,
12. c, 13. d, 14. a, 15. a, 16. a, 17. c, 18. a, 19. a, 20. d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz
Scharakteryzować czynniki
1 C PP d
powodujące podra\nienie pszczół
Określić postępowanie w przypadku
2 B P a
u\ądlenia przez pszczołę
Scharakteryzować postępowanie
3 w przypadku u\ądlenia przez pszczołę C PP b
osoby uczulonej na jad pszczeli
Określić, jakie osoby powinny unikać
4 B P d
\ądlenia przez pszczoły
Wybrać z listy miejsce, w które
5 \ądlenia powinni unikać nawet A P c
pszczelarze
6 Scharakteryzować przeglądy główne C PP b
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Określić cele wglądów do gniazd
7 B P d
rodzin pszczelich
8 Określić zagro\enie rabunkami A P b
Scharakteryzować czynniki sprzyjające
9 C PP d
powstawaniu rabunków
Określić podział uli ze względu na
10 B P a
konstrukcjÄ™
Scharakteryzować sposób oddzielenia
11 C PP b
rodni od miodni w ulach stojakach
Scharakteryzować sposób zwiększania
12 C PP c
kubatury w ulach stojakach
Określić, jakie zadania powinna
13 B P d
spełniać kubatura gniazda
Scharakteryzować nowoczesny ul
14 C PP a
rozbieralny
15 Określić stałe wymiary w ulu B P c
16 Określić stałe wymiary w ulu B P a
Scharakteryzować ule polecane do
17 C PP c
pasiek wędrownych
Wymienić sprzęt u\ywany do
18 A P a
przeglÄ…dania rodzin
Określić cechy, na które nale\y zwrócić
19 szczególną uwagę przy zakupie rodzin B P a
pszczelich
Określić, na jakiej podstawie oceniana
20 jest siła rodzin pszczelich przy ich B P d
zakupie
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wątpliwości.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\nie instrukcjÄ™.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, wstawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki nale\y błędną odpowiedz zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zaznaczyć odpowiedz prawidłową.
4. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
5. Test zawiera 20 zadań, do ka\dego pytania dołączone są 4 mo\liwości odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawdziwa.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielanie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\ jego rozwiązanie
na pózniej i wróć do niego kiedy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 40 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
instrukcja,
zestaw zadań testowych,
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC TESTOWYCH
1. Podra\nienie pszczół mogą powodować
a) tylko ostre zapachy.
b) tylko nieodpowiednia odzie\ pszczelarza.
c) tylko nieodpowiednie zachowanie pszczelarza.
d) gniecenie pszczół, chaotyczna praca, ostre zapachy, dokonywanie przeglądów
w okresie bezpo\ytkowym.
2. W przypadku u\ądlenia przez pszczołę pierwszą czynnością, jaką nale\y wykonać jest
a) usunięcie \ądła z ciała.
b) wezwanie pomocy lekarskiej.
c) podanie osobie u\Ä…dlonej wody z wapnem.
d) wyssanie jadu z rany.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
3. W przypadku u\ądlenia przez pszczołę osoby uczulonej na jad pszczeli nale\y
a) podać jej coś do picia.
b) podać jej wodę z wapnem i zapewnić jak najszybszą pomoc lekarską.
c) tylko usunąć \ądło z ciała.
d) nie usuwać \ądła z ciała.
4. śądlenie przez pszczoły powinny unikać
a) tylko osoby chore na cukrzycÄ™.
b) tylko osoby chore na.
c) tylko kobiety w ciÄ…\y.
d) osoby chore na: cukrzycÄ™, gruzlicÄ™ oraz kobiety w ciÄ…\y.
5. Nawet pszczelarze powinni unikać \ądlenia w
a) nogi.
b) ręce.
c) głowę i szyję.
d) stopy.
6. Przeglądy połączone z całkowitym rozebraniem gniazda nazywamy
a) częściowymi.
b) głównymi.
c) całkowitymi.
d) dokładnymi.
7. Do wglądu w gniazdo rodziny pszczelej mo\e być ograniczone
a) poszerzanie gniazd.
b) kontrola nastroju rodziny.
c) kontrola stanu zapasów.
d) wszystkie wymienione.
8. Pasieka na rabunki jest szczególnie nara\ona w okresie
a) wiosennym.
b) bezpo\ytkowym w drugiej połowie sezonu.
c) letnim.
d) zimowli.
9. Powstawaniu rabunków sprzyja
a) pozostawianie na pasieczysku plastrów.
b) utrzymywanie przez dłu\szy czas rodzin osieroconych i słabych.
c) brak po\ytku.
d) wszystkie wymienione.
10. Ze względu na konstrukcję ule dzielimy na
a) le\aki, kombinowane i stojaki.
b) tylko le\aki i kombinowane.
c) tylko le\aki i stojaki.
d) le\aki, kombinowane i nadstawkowe.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
11. W ulach stojakach rodniÄ™ od miodni oddziela
a) przegonka.
b) pozioma krata odgrodowa.
c) pionowa krata odgrodowa.
d) przegroda.
12. Kubatura uli stojaków zwiększana jest w
a) w poziomie.
b) tylko w pionie.
c) wiosną do wypełnienia gniazda w poziomie, a potem tylko w pionie.
d) w pionie a potem w poziomie.
13. Kubatura gniazda powinna zapewnić miejsce na
a) maksymalne czerwienia matki.
b) \elazny zapas pokarmu węglowodanowego.
c) zapas pyłku.
d) wszystkie wymienione.
14. W nowoczesnym ulu rozbieralnym wyró\nia się
a) daszek, powałkę, korpus nadstawowy magazynowy, korpus gniazdowy, dennicę
i stojak.
b) korpus nadstawowy magazynowy, korpus gniazdowy i dennicÄ™.
c) korpus gniazdowy, dennicÄ™ i stojak.
d) daszek, powałkę, korpus nadstawowy magazynowy.
15. Odległość między beleczkami bocznymi ramek a ścianami ula powinna wynosić
a) 10 mm.
b) 15 mm.
c) 7,5 mm.
d) 20 mm.
16. Odległość pomiędzy środkowymi liniami ramek gniazdowych powinna wynosić
a) 37,5 mm.
b) 15 mm.
c) 7,5 mm.
d) 20 mm.
17. Do pasiek wędrownych polecane są ule
a) le\aki.
b) kombinowane.
c) stojaki.
d) le\aki i kombinowane.
18. Do sprzętu do przeglądania rodzin pszczelich zaliczamy
a) siatkę ochronną na twarz, dłuto pasieczne, podkurzacz, szczotkę do zmiatania pszczół.
b) dłuto pasieczne, podkurzacz, wirówkę.
c) dłuto pasieczne, podkurzacz, rojołapkę.
d) podkurzacz, szczotkę do zmiatania pszczół, nó\ do odsklepiania plastrów.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
19. Kupując pszczoły nale\y zwrócić uwagę przede wszystkim na
a) ich zdrowotność.
b) wielkość \elaznego zapasu.
c) tylko na siłę.
d) obecność czerwiu.
20. Przy zakupie siłę rodzin określa się na podstawie
a) intensywności lotów.
b) tylko liczby plastrów obsiadanych przez pszczoły na czarno.
c) tylko liczby plastrów z czerwiem.
d) liczby plastrów obsiadanych przez pszczoły na czarno i liczby plastrów z czerwiem.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Zakładanie pasieki
Zakreśl poprawną odpowiedz.
Nr
Odpowiedz Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
TEST 2
Test praktyczny typu próba pracy do jednostki modułowej
Zakładanie pasieki
Treść zadania
Zorganizuj miejsce pracy i przeprowadz przeglÄ…d rodziny pszczelej. Zadanie wykonaj
łącznie z przygotowaniem sprzętu do przeglądu rodziny pszczelej, przestrzegając zasady
zachowania na pasieczysku. Po wykonanym przeglÄ…dzie, zmiany dokonane w rodzinie
pszczelej odnotuj w karcie ula.
Instrukcja dla nauczyciela
W badaniu osiągnięć ucznia w nabywaniu umiejętności praktycznych przewidzianych
w celach jednostki modułowej zaleca się przeprowadzenie zadania testowego typu próba
pracy . Zadanie jest tak dobrane, aby pozwoliło sprawdzić poziom ukształtowanych
umiejętności w zakresie wiedzy teoretycznej i praktycznego przeprowadzenia przeglądu
rodziny pszczelej.
Uczniowie powinni wykonać zadanie indywidualnie. Jest to jednocześnie mo\liwość
samodzielnego sprawdzenia przez ucznia poziomu nabywania umiejętności i dokonania
analizy podjętych działań praktycznych.
Zadaniem nauczyciela jest stworzenie warunków umo\liwiających uczniowi wykonanie
zadania zgodnie z obowiązującymi zasadami i w określonym czasie. Uczeń powinien
wykonać zadanie pod nadzorem pracownika odpowiedzialnego za pasiekę, który zapewni
uczniowi mo\liwość praktycznego przeprowadzenia przeglądu rodziny pszczelej.
Nauczyciel powinien:
- uzgodnić z pracownikiem odpowiedzialnym za pasiekę, mo\liwość i termin
przeprowadzenia ćwiczeń.
- zadbać o przygotowanie stanowiska pracy dla uczniów pod względem bezpieczeństwa
pracy,
- przypomnieć uczniom zasady bezpieczeństwa oraz higieny pracy i nakazać bezwzględne
ich przestrzeganie,
- skontrolować dobór właściwego ubioru ochronnego,
- przydzielić uczniom kolejność i zakres wykonywania zadania,
- określić kryteria oceny wykonywanego zadania,
- na bie\ąco nadzorować pracę uczniów,
- dokonać oceny wykonanej pracy.
Instrukcja dla ucznia
Uczeń powinien wykonać następujące czynności:
- zapisać w dzienniczku praktyki plan działania oraz kolejność wykonywanych czynności
zgodnie z regulaminem gospodarstwa pasiecznego. Plan przedstawić do zatwierdzenia
nauczycielowi,
- dobrać i zało\yć odzie\ ochronną,
- przygotować sprzęt do przeglądu rodziny pszczelej,
- określić termin przeprowadzenia przeglądu rodziny pszczelej,
- rozpalić podkurzacz,
- prowadzić przegląd rodziny pszczelej,
- prowadzić obserwacje rodziny pszczelej,
- uporządkować stanowisko, oczyścić narzędzia i odło\yć na miejsce przechowywania,
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Umiejętności podlegające ocenie
Punkty
Punkty do uzyskane
Lp. Czynność wykonywana przez ucznia
uzyskania przez
ucznia
1. Dobranie odzie\y ochronnej 5
2. Sporządzenie wykazu materiałów i sprzętu do przeglądu 5
rodziny pszczelej.
3. Przygotowanie sprzętu do przeglądu rodziny pszczelej 10
4. Poruszanie siÄ™ po pasieczysku 20
5. Prowadzenie przeglÄ…du rodziny pszczelej 30
6. Opisywanie gniazda pszczelego 10
7. Zapisanie informacji w karcie rodziny pszczelej 10
8. UporzÄ…dkowanie stanowiska pracy 10
Razem 100
Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne
Ocena Liczba uzyskanych punktów
dopuszczajÄ…cy 70
dostateczna 85
dobry 90
bardzo dobry 100
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
7. LITERATURA
1. Bornus L. (red.): Encyklopedia Pszczelarska. PWRiL, Warszawa 1989
2. Hodowla pszczół (praca zbiorowa). PWRiL, Warszawa 1996
3. Janiszewski M.: Ule i sprzęt pasieczny. PWRiL, Warszawa 1966
4. Makowicz J.: Pasieka wędrowna. PWRiL, Warszawa 1983
5. Marcinkowski J.: Jak prawidłowo prowadzić pasiekę. Sądecki Bartnik , Nowy Sącz 1997
6. Ostrowska W.: Gospodarka pasieczna, Wyd. V. SÄ…decki Bartnik, Nowy SÄ…cz 1998
7. Pałach S.: Kodeks dobrej praktyki produkcyjnej w pszczelarstwie. PZP, Warszawa 2005
8. Prabucki J. (red): Pszczelnictwo. Albatros, Szczecin 1998
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
20 Zakładanie pasiekiZakładam pasiekę(1)Zakładanie pasieki20 Organizacja usług dodatkowych w zakładzie hotelarskimAnaliza samobójstw w materiale sekcyjnym Zakładu Medycyny Sądowej AMB w latach 1990 200320 rad jak inwestowac w zloto20 3SH~151 20Finanse Finanse zakładów ubezpieczeń Analiza sytuacji ekonom finansowa (50 str )więcej podobnych podstron