Metodyka pisania pracy
dyplomowej
Licencjackiej i magisterskiej
Konstrukcja pracy
/Z.Szkutnik/
Konstrukcja pracy - ogólnie
qð
Każda praca jest opracowaniem
posiadajÄ…cym:
Øð
swój przedmiot, czyli to o czym się mówi (treść)
Øð
oraz formę, czyli sposób zorganizowania treści
(konstrukcjÄ™, kompozycjÄ™)
qð
Treść i forma stanowią nierozdzielną jedność,
a rozróżnianie ich jest zabiegiem dydakty-
cznym
Forma jest sposobem istnienia treści i sposobem w jaki
autor przekazuje jÄ… czytelnikowi (W.Pytkowski)
2
Cechy poprawnej konstrukcji
qð
Poprawna konstrukcja, niezależnie czy jest to praca
koncepcyjna (teoretyczna, literaturowa), czy empiry-
czna (doświadczalna) powinna posiadać kilka cech:
Øð
prostotę i przejrzystość, w czym objawia się logika rozumowania
i metodyczne podejście
Øð
zwięzłość (ekonomia, kondensacja), która chroni przed powtó-
rzeniami
Øð
harmonię, wyrażającą się w zachowaniu właściwych proporcji
nie tyle między poszczególnymi częściami pracy, co rozdziałami
osnowy (rozwinięcia)  elegancja w budowie pracy M.Święcicki
Øð
zupełność (adekwatność), czyli całkowite wyczerpanie proble-
matyki
3
Ujęcie problemu
qð
W naukach społecznych i humanistycznych
ważnym problemem konstrukcyjnym do
rozstrzygnięcia jest ujęcie problemu
qð
Może być on badany w dwóch perspektywach
Øð
historycznej (chronologicznej lub dynamicznej)
ukazujÄ…cej aspekt rozwojowy
Øð
przedmiotowej (statycznej) budowanej według
problemów, jakie występują w opisywanym zjawisku
qð
W zależności od położenia głównego akcentu
w pracy wybiera siÄ™ jednÄ… lub druga opcjÄ™
4
Ujęcie problemu, cd.2
qð
Nie zawsze jednak muszą one występować
w  czystej postaci
Øð
można, np.przyjąć układ wg problemów referując w
ich ramach historyczny rozwój zjawiska
Øð
lub odwrotnie: przyjąć periodyzacje chronologiczną
przedstawiając pojawiające się w poszczególnych
okresach problemy (trudność uniknięcia powtórzeń)
qð
W praktyce częściej stosuje się ujęcie proble-
mowe niż historyczne
5
Konstrukcyjne odrębności prac w zależności od
ich charakteru  prace empiryczne
qð
Konstrukcja prac dyplom. o charakterze empi-
rycznym składa się zazwyczaj z następujących
części:
Øð
strony tytułowej
Øð
abstraktu (część fakultatywna)
Øð
spisu treści
Øð
wstępu
Øð
wprowadzenia teoretycznego opartego na
omówieniu problemu w literaturze naukowej
(przeglÄ…d literatury pod kÄ…tem pracy)
6
Konstrukcyjne odrębności prac w zależności od
ich charakteru  prace empiryczne, cd.2
Øð
rozdziału metodologicznego zawierającego
üð
sformułowanie problemu podjętych badań, hipotez i zmiennych
üð
opis zastosowanych metod, technik i narzędzi badawczych
üð
charakterystykę badanej populacji i metodykę doboru próby
(jeśli takowa była zastosowana)
Øð
omówienia przeprowadzonych badań
Øð
prezentacji wyników, ich analizy i wniosków
szczegółowych, w tym konfrontacji z wynikami innych
badań
Øð
zakończenia zawierającego całościowe uogólnienia
i wnioski
7
Konstrukcyjne odrębności prac w zależności od
ich charakteru  prace empiryczne, cd.3
Øð
bibliografii
Øð
załączników
8
Zasadnicze części konstrukcyjne pracy
dyplom. z zakresu nauk humanistycznych
qð
Są one następujące:
Øð
strona tytułowa
Øð
abstrakt (cz. fakultatywna)
Øð
spis treści
Øð
wstęp, który ma charakter metodologiczny i zawiera
w ogólnym ujęciu to, co stanowi przedmiot omówie-
nia w samodzielnych początkowych rozdziałach prac
empirycznych (por. wyżej)
Øð
osnowa, czyli rozwinięcie składające się z
uzasadnionej liczby rozdziałów
9
Zasadnicze części konstrukcyjne pracy dyplom.
z zakresu nauk humanistycznych, cd.2
Øð
zakończenie syntetycznie przedstawiające problem,
zwłaszcza stopień jego rozwiązania w pracy i uogól-
nienie wniosków z poszczególnych rozdziałów
Øð
przypisy, które w tych pracach są na ogół rozbudo-
wane (mogą występować też na końcu rozdziału lub
u dołu bieżących stron)
Øð
załączniki (aneksy)
Øð
bibliografia, czyli wykaz wykorzystanych w pracy
z
ródeł (rękopiśmiennych, wywołanych i drukowa-
nych) oraz opracowań (książek, art. z czasopism,
dokumentów zaczerpniętych z Internetu)
10
Zasadnicze części konstrukcyjne pracy dyplom.
z zakresu nauk humanistycznych, cd.3
Øð
spis materiału ilustracyjnego
Øð
spis używanych skrótów
11
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Strona tytułowa
qð
Ilość elementów tej strony i sposób ich
rozmieszczenia stanowi utrwalonÄ… konwencjÄ™
szkoły
qð
W przypadku WSUS do informacji
niezbędnych rozmieszczonych na osi kolumny
(z wyjątkiem wierszy o promotorze) należą:
Øð
nazwa uczelni i wydziału
Øð
imiÄ™ i nazwisko autora
12
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Strona tytułowa, cd.2
Øð
tytuł pracy bez skrótów pisany wersalikami, który
powinien ujmować w sposób zwięzły (około 1,5
wiersza) temat pracy i być zrozumiały sam w sobie
Øð
podtytuł (jeśli występuje) umieszczony w osobnej
linii, często w nawiasie, odróżniający się od tytułu
mniejszÄ… czcionkÄ…
Øð
określenie pracy, np. praca licencjacka, praca
magisterska napisana pod kierunkiem), stopień na-
ukowy i nazwisko promotora napisane pod tytułem
bliżej prawego marginesu (uwaga na znaki inter-
punkcyjne w skrótach tytułów naukowych)
13
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Strona tytułowa, cd.3
Øð
miejsce (odnosi się do siedziby szkoły, a nie miejsca
powstania maszynopisu) i rok napisania pracy, przy
czym po liczbie roku nigdy nie dodajemy litery  r
qð
Wielkość czcionki użytej w tytule (najbardziej
wyeksponowany napis strony) może stanowić
punkt odniesienia dla pozostałych elementów.
Powinny one zachować względem tytułu oraz
siebie proporcje i hierarchię  ważności
14
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Strona tytułowa, cd.4
qð
Nie jest wskazane zamieszczanie na stronie
tytułowej innych informacji.
Ewentualne dedykacje lub motta należy
umieszczać na następnej karcie, po karcie
tytułowej
15
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Abstrakt (streszczenie)
qð
Nie jest to element wymagany, ale jego
zamieszczenie jest jak najbardziej celowe,
ponieważ:
Øð
[& [ tytuł pracy przeczytają wszyscy, streszczenie przeczyta większość,
a całą pracę mało kto (G.Gambarelli, Z.A
ucki)
Øð
przyda się w trakcie obrony i innych okazjach w życiu, kiedy będzie
mowa o dyplomie
qð
Abstrakt jest samodzielnym tekstem o
objętości ok. 100 słów (pół strony tekstu),
który powinien informować w sposób
zrozumiały również dla osób nie znających
dokładnie tematu o zawartości pracy
16
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Abstrakt, cd.2
qð
Winien zawierać wyjaśnienie:
Øð
co jest przedmiotem pracy
Øð
najważniejsze wyniki i wnioski
Øð
ewentualnie, co nowego wniosła praca
qð
Nie wolno w abstrakcie cytować literatury, ani
kierować czytelnika do tabel lub rycin.
Nie powinno się też powtarzać treści ujętych
w tytule
17
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Abstrakt, cd.3
qð
W orzeczeniu używać formy bezosobowej
(np. omówiono), dopuszczalne jest także
używanie równoważników zdań
qð
Słowa abstraktu winny zawierać dużo konkre-
tnej treści, ułatwiającej indeksowanie jej
zawartości (słowa kluczowe) niezbędnej przy
wyszukiwaniu przedmiotowym
18
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Spis treści
qð
Pamiętamy, że końcowy spis treści pracy był
pierwotnie jej planem, który podlegał
modyfikacjom i zmieniał się wraz z postępem
badań nad tematem
qð
W sensie rzeczowym spis treści ujawnia
strukturę całości informując o jej jakości
(treść, logika układu)
qð
W sensie funkcji stanowi narzędzie płynnego
poruszania się po tekście głównym pracy i
bezbłędnego odszukiwania jego treści
19
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Spis treści, cd.2
qð
Spis treści umieszcza się pomiędzy kartą
tytułową, a wstępem. Strony tej nie numeruje
się (podobnie jak strony tytułowej),
ale w ogólnej kolejności numeracji stron
uwzględnia się ją
qð
Jest on wykazem podstawowych stopni
podziału pracy, tj. rozdziałów i podrozdzia-
łów, załączników, wykazów, w tym bibliografii
20
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Spis treści, cd.3
qð
Dwustopniowy podział (rozdziały, podroz-
działy) traktowany jest jako bezwzględne
minimum zapewniające przejrzystość i zrozu-
miałość formy
qð
Może go czasami poprzedzać podział ogólniej-
szy  na części pracy
qð
Dalsze wyszczególnianie cząstek pracy może
zacierać czytelność spisu treści
21
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Spis treści, cd.4
qð
Spis redaguje się po zakończeniu całości
pracy zaznaczajÄ…c odpowiednio hierarchiÄ™
zagadnień przez stosowanie, np. dużych
i małych liter, odpowiednich wcięć oraz
odstępów między wierszami
qð
Punkty jednego rzędu winny rozpoczynać się
pionowo pod sobą, by zachować kolumnowy
układ całości
qð
Spis należy sporządzać kierując się zasadami
przyjętymi w wydawnictwach książkowych
22
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Wstęp
qð
Wstęp ma charakter informacyjny i pisany jest z
myślą o czytelniku, którego ma zorientować w samej
pracy i ułatwić mu zrozumienie jej sensu.
Informuje krytycznie o warunkach i ograniczeniach
powstałej pracy
qð
Powstaje on więc ze względów dydaktycznych (jedna
z funkcji pracy dyplom.), a także dla uprzedzenia
ewentualnej krytyki spowodowanej , np. rozbieżną
interpretacją tematu czy niedosytem info o wartości
wykorzystanego materiału badawczego
23
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Wstęp, cd.2
qð
Wstęp, będący integralną częścią tekstu
głównego pracy, winien być w miarę zwięzły,
sygnalizujący określone sprawy bez głębszego
wnikania w szczegóły
qð
Traktowany bywa jako najbardziej osobisty
element pracy, przez co akceptowane jest
używanie języka subiektywnego w pierwszej
osobie
qð
Koniecznymi elementami dobrego wstępu są:
24
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Wstęp, cd.3
qð
Objaśnienie tematu, który ujęty w kształt tytułu jest z
konieczności skrótem problemu i dlatego niezbędne
jest jego wytłumaczenie
Øð
omówienie określeń i terminów użytych w tytule
Øð
czyli wyjaśnienie jego zakresu rzeczowego, terytorialnego i
czasowego wraz z uzasadnieniem
Øð
sformułowanie celów w postaci konkretnych stwierdzeń i sposo-
bów ich realizacji (w pracach empirycznych podaje się tu hipote-
zy, które zamierza się udowodnić):
üð
cel ogólny wskazał promotor, zadaniem piszącego będzie ten ramowy
cel rozwinąć i uszczegółowić
25
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Wstęp, cd.4
üð
cele należy formułować w sposób umożliwiający odwoływanie
się do nich, zwłaszcza w Zakończeniu, gdzie trzeba ocenić, w
jakim stopniu zostały one osiągnięte
üð
pożądane jest także uzasadnienie wyboru podjęcia danego
tematu
Øð
Reasumując  w tej części Wstępu chodzi głównie
o określenie problematyki badawczej
26
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Wstęp, cd.5
qð
Krytyka wykorzystanych z
ródeł i literatury
Øð
Chodzi o syntetyczne przedstawienie wykorzystanych tego typu
grup materiałów poprzez wytworzenie pewnego myślowego
dystansu do nich, spojrzenie z pewnej perspektywy, jakby
z  lotu ptaka i dokonanie oceny ich kompletności oraz przyda-
tności do pracy
Øð
Siłą rzeczy taka relacja wiąże się z potrzebą krótkiej charaktery-
styki dotychczasowego stanu badań i powstałych w związku
z tym opracowań
Øð
Wskazujemy, dokÄ…d doszli inni badajÄ…c podobny temat, aby na
tym tle wyznaczyć własne miejsce i zadania. To jest ważny ele-
ment uzasadnienia podjęcia przez nas tematu pracy
27
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Wstęp, cd.6
Øð
W zależności od tematu przydatne może też być
omówienie:
üð
stanu regulacji prawnych (z
ródła drukowane)
üð
innych dokumentów z
ródłowych (zastanych lub wywołanych)
mających znaczenie dla dokonanych w pracy ustaleń
Øð
W pracach empirycznych omówienie stanu badań i
literatury stanowi samodzielny rozdział
28
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Wstęp, cd.7
qð
Opis zastosowanych metod i narzędzi badawczych
wraz z jednoczesnym uzasadnieniem dokonanego
wyboru sposobu zbierania danych i materiałów
Øð
Wybór właściwej metody decyduje o wartości zebranego
materiału. W pracach empirycznych kwestie te traktowane są ze
specjalną uwaga i przeważnie poświęca się im odrębny rozdział
metodologiczny
Øð
Opis metod powinien dać ogólne wyobrażenie o sposobie
prowadzenia badań, a także o wiarygodności uzyskanych
wyników
29
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Wstęp, cd.8
Øð
Można też podać pobieżną charakterystykę populacji objętej
badaniami oraz definicję doboru próby
Øð
Nie unikać wzmianki o niedociągnięciach badawczych, jeśli takie
wystąpiły. Są one równie ważne jak badania przebiegające
zgodnie z oczekiwaniami
30
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Wstęp, cd.9
qð
Konstrukcja pracy dyplomowej  chodzi o uzasa-
dnienie metodologiczne konstrukcji pracy, a nie
o streszczanie rozdziałów (por. spis treści)
qð
Trzeba wyjaśnić i uzasadnić decyzję, dlaczego ujęto
problematykÄ™ pracy w takÄ…, a nie innÄ… liczbÄ™ roz-
działów rozmieszczając je w określonej kolejności
qð
Zamiast streszczania zawartości rozdziałów wskazać
główne problemy lub na jakie zasadnicze pytania
udziela siÄ™ odpowiedzi
31
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Wstęp, cd.10
qð
Podziękowanie osobom, które w stopniu istotnym
przyczyniły się do powstania pracy.
Wymaga to poczucia uczciwości autora, ale też jest
pewnym zobowiązaniem drugiej osoby do współod-
powiedzialności za pracę
qð
Jedyne osoby, którym nie powinno się dziękować, to
promotor, recenzent i mama, bo one tylko wykony-
wały swój obowiązek [& ], ale obyczaj polski jest
niestety inny (G.Gambarelli, Z.A
ucki)
32
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Wstęp, cd.11
qð
Wstęp pisze się najczęściej po ukończeniu
zasadniczej części pracy
qð
Zasadne jest jednak naszkicowanie najważniejszego
fragmentu wstępu już w chwili tworzenia planu
pracy, jak chociażby:
Øð
zdefiniować temat
Øð
określić poszczególne zasięgi (czasowy, terytorialny)
Øð
a przede wszystkim skonkretyzować zakres rzeczowy, czyli
wskazać problematykę pracy, ustawiając w ten sposób główny
jej problem i cele stojÄ…ce przed pracÄ…
33
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Wstęp, cd.12
qð
Uwagi te sporządzamy koniecznie na piśmie,
ale mamy świadomość, że w chwili ich
formułowania nie wszystkie problemy i ogra-
niczenia jawiły się nam dostatecznie wyra-
z
nie.
Tekst taki będzie jeszcze nie raz uzupełniany
34
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Osnowa
qð
Osnowa (rozwinięcie)  najobszerniejsza część
składowa pracy dyplomowej, dzieli się na rozdziały
i podrozdziały
qð
Rozplanowanie rozdziałów powinno zapewnić ciąg
wątku zgodnie z zasadą ciągu wynikania oraz układu
hierarchicznego
qð
Każdy rozdział powinien wiązać się rzeczowo z po-
przednim i równocześnie kontynuować go.
Jednocześnie implikować następny tworząc powiąza-
nie  wstecz i wprzód zachowując jedność tematycz-
nÄ… wywodu
35
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Osnowa, cd.2
qð
UporzÄ…dkowanie hierarchiczne przejawia siÄ™
w istnieniu nierównorzędnych części pracy, tj.
rozdziałów, podrozdziałów, punktów dzielą-
cych siÄ™ dalej na fragmenty elementarne, tj.
kwestie (akapity)
qð
W rozdziałach prowadzi się zasadniczy tok
rozumowania; wewnętrzne, hierarchiczne
rozczłonkowanie służy wywodom szczegóło-
wym. Umiejętność konstruowania wypowiedzi
rzutuje na jakość pracy
36
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Osnowa, cd.3
qð
Czego należy się w rozwinięciu wystrzegać?
Øð
Wprowadzania rozdziału o tym samym tytule, co sama praca
Øð
Znacznej dysproporcji w objętości poszczególnych rozdziałów
(Jedynie waga problemu może usprawiedliwić pewną dyspropor-
cjÄ™)
Øð
Zbyt długiego przejścia od jednego rozdziału do drugiego
(Najlepsze są takie przejścia, których czytelnik nie zauważa)
Øð
Naruszania zasady ciągu wynikania. Jeśli stwierdzimy, że
rozdział następny nie wynika z poprzedniego, może to
świadczyć o równoległości wątków. To sygnał do zastanowienia
się nad podziałem pracy na równorzędne części
37
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Osnowa, cd.4
Øð
Naruszania powyższej zasady wyrażającego się operowaniem
nowymi pojęciami już w pierwszych fragmentach pracy, podczas
gdy ich wyjaśnienie zawarte jest w dalszych rozdziałach
Øð
Wydzielania w rozdziale tylko jednego podrozdziału, których
powinno być przynajmniej dwa, by w ogóle mówić o jakimkol-
wiek podziale
Øð
Pomieszania hierarchii zakresów treści poszczególnych
fragmentów posiadających swoje tytuły
(Tytuł wcześniejszego fragmentu swym zakresem treściowym
nie może w całości zawierać się w ramach znaczeniowych tytułu
części następnej)
38
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Zakończenie
qð
Zakończenie. Jeśli praca szła kilkoma równoległymi
torami (rozdziały), to teraz trzeba powiązać wyniki
cząstkowe i uzyskać wniosek na wyższym poziomie
uogólnienia
qð
Uwaga: nie może to być spis szczegółowych wnios-
ków zawartych w podsumowaniu poszczególnych
rozdziałów pracy
qð
Wnioski końcowe powinny nawiązywać do
sformułowanych we wstępie celów
39
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Zakończenie, cd.2
qð
Rozpatrując je oddzielnie ustalić w jakim zakresie
zostały one osiągnięte, a w przypadku niepowodzeń
 co było tego przyczyną
qð
Jeśli wnioski w pracy dyplomowej znane są już w
specjalistycznej literaturze, to umieszczajÄ…c je w za-
kończeniu lepiej jest zaznaczyć, że potwierdzają one
istniejące już ustalenia dokonane przez innych bada-
czy
qð
W zakończeniu należy też podać informacje o proble-
mach, które w pracy znalazły się poza zakresem roz-
ważań lub zbadano je w stopniu niesatysfakcjonują-
cym powodując, że problem pozostał  otwarty
40
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Zakończenie, cd.3
qð
By nie sprawiać wrażenia niekompletności pracy
wnioski takie powinny być wyczerpująco uzasadnione
qð
Generalnie jednak krytyczny stosunek piszÄ…cych do
własnych badań jest cecha pozytywną, świadczącą o
niezależności myślenia
qð
W zakończeniu sugeruje się często kierunek dalszych
badań przez wskazanie problemów w obszarach
tematycznych zbliżonych do pracy dyplomowej. Nie
zdarza się bowiem, że temat został omówiony w
pełni, a my dostarczyliśmy  ostatecznych rozwiązań .
Badania na pewno można prowadzić dalej
41
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Zakończenie, cd.4
qð
Wskazanie na taką możliwość świadczy, że piszący
posiadł szersze widzenie spraw niż jedynie problem
zawarty w jego temacie
qð
Uznaje się to za twórczą postawę autora
qð
Uda się ją osiągnąć, gdy piszący pracę dobrze opanu-
je literaturÄ™ przedmiotu
qð
Zakończenie musi być faktycznym zamknięciem pracy
i nie może upodabniać się do zwykłych rozdziałów
qð
Aby nie czynić z niego nowej części wywodu nie
powinno siÄ™ w nim:
42
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Zakończenie, cd.5
Øð
podejmować po raz pierwszy polemiki
Øð
w związku z czym nie należy podawać cytatów
z
ródłowych, ani przytaczać z literatury cudzych
poglądów
Øð
przedstawiać tabel ani rysunków
43
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Przypisy
qð
Praktycznie niemożliwe jest przygotowanie pracy
dyplomowej bez wykorzystania literatury przedmiotu
qð
Tradycja piśmiennictwa naukowego nakazuje:
Øð
ujmować i dokumentować korzystanie z cudzych opinii
i osiągnięć, podanych faktów i danych
Øð
wyprowadzać poza tekst główny wszelkie dodatkowe uwagi
w celu uczynienia go bardziej zrozumiałym
qð
Budujemy w ten sposób nasz wizerunek jako autora
wiarygodnego, umożliwiającego sprawdzenie swej
rzetelności, zdolnego do postrzegania różnych
aspektów zagadnienia
44
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Przypisy, cd.2
qð
Umiejętność posługiwania się w pracy literaturą
przedmiotu oraz z
ródłami wyraża się poprzez
przypisy
qð
Stają się one niezbędnym elementem pracy (ich brak
dyskwalifikuje pracÄ™)
qð
Powołujemy się na wykorzystanie dzieł poprzedników
wtedy, kiedy jest to konieczne
qð
Nie dokumentujemy przesadnie i bezkrytycznie dla
upiększenia własnego tekstu czy pochwalenia się
erudycjÄ…
45
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Przypisy, cd.3
qð
Dwa zasadnicze typy przypisów charakteryzujące się
odmiennością funkcji:
qð
1.Typ harwardzki często używany w pracach z
nauk ścisłych i przyrodniczych. Występuje w dwóch
postaciach:
Øð
Przypis określany mianem  nazwisko/data lub  alfabetyczny
Podstawowa zasada  podawanie w tekście głównym w na-
wiasie półokrągłym nazwiska autora (lub skrótu tytułu w przy-
padku prac zbiorowych) i daty wydania oraz numeru strony, co
z kolei jest powiązane z pełnym opisem bibliograficznym zamie-
szczonym w bibliografii załącznikowej pełniącej w tym przypad-
ku także rolę przypisów
46
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Przypisy, cd.4
qð
Przykłady:
- (P.Oliver, 1999) lub (P.Oliver, 1999, s.132)
- jeśli jest dwu autorów podaje się oba nazwiska
rozdzielając je ewentualnie spójnikiem  i (P.Pioterek
i B.Zieleniecka, 2000, s.31); jeśli trzech  można
podać tylko pierwszego i  i in. lub łacińskiego  et
al.
- odsyłając do kilku prac tego samego autora
wydanych w jednym roku dla odróżnienia ich dodaje
się po dacie publikacji małą literę  a lub  b , np.
2003a, 2003b
47
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Przypisy, cd.5
Øð
Przypis numeryczny oferuje jeszcze bardziej uproszczony
system, np. [18]
- polega on na odwoływaniu się do literatury przez podanie
w tekście głównym w nawiasie kwadratowym numeru pozycji
z bibliografii załącznikowej
- opisy w bibliografii mogą być uszeregowane alfabetycznie lub
według kolejności pojawiania się w tekście
48
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Przypisy, cd.6
qð
ZaletÄ… typu harwardzkiego jest jego prostota, jedno-
cześnie szereg funkcji przypisów jest mu niedostęp-
nych. Niemożliwe jest np.:
Øð
umieszczenie w przypisie cytatu, który nie mieści się w tekście
głównym, a jest potrzebny
Øð
omówienie poglądów przywołanego autora, których nie można
umieścić w tekście zasadniczym
Øð
wyliczenie większej liczby opracowań na dany temat
Øð
podjęcie polemiki, która w tekście zburzyłaby obiektywny
charakter wywodu
49
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Przypisy, cd.7
Øð
Zamieszczanie dygresji nadajÄ…cych pracy bardziej osobisty
klimat
Øð
Odsyłanie do z
ródeł wymagających każdorazowo indywidu-
alnego opisu, a umieszczonych w bibliografii załącznikowej
w formie ogólnej, np. zespołu akt
qð
Jeśli piszący pracę dyplomową lepiej się czuje mając
możliwość gospodarowania tekstem głównym i pobo-
cznym, to zapewne wybierze drugi typ przypisów:
klasyczny
50
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Przypisy, cd.8
qð
Typ klasyczny (tradycyjny) używany w licznych
wydawnictwach całego świata, jest też jednym z
opcjonalnych narzędzi edytorów tekstu
qð
Zachować dystans wobec opinii głoszących, że ten
typ przypisów  wyszedł z mody
qð
Istota jego polega na wprowadzaniu do tekstu
głównego odsyłaczy (odnośników) liczbowych lub
gwiazdkowych, liter, którym odpowiada identycznie
oznaczony przypis zawierajÄ…cy informacjÄ™ lub
komentarz
51
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Przypisy, cd.9
qð
Numer przypisu (zapisany charakterystycznÄ… frakcjÄ…
górną) może być umieszczony w każdym miejscu
zdania przed znakiem interpunkcyjnym (wyjÄ…tek: cu-
dzysłów, wykrzyknik, pytajnik, kiedy odnośnik stawia
siÄ™ po nich), np. & w 2000 roku9. , & sesji12, podczas
której&
qð
Niedostatki przypisu harwardzkiego pokazujÄ… zakres
możliwości przypisu klasycznego chętnie stosowane-
go w pracach humanistycznych
52
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Przypisy, cd.10
qð
Przypisy odzwierciedlają stopień rozbudowania
warsztatu naukowego, zaś treść, sposób ujęcia
i kompletność przypisów dają czytelnikowi wyobraże-
nie o jakości i wielkości nakładu pracy autora
qð
Typizacja przypisów klasycznych:
Øð
Przypis z
ródłowy zwykły  wskazuje, skąd pochodzi
informacja, dane liczbowe lub poglÄ…d wykorzystany w pracy.
Dokumentuje się informacje, które nie są powszechnie znane
Øð
Przypis z
ródłowy rozszerzony  oprócz wskazania z
ródła
zawiera jeszcze omówienie lub cytat cudzych poglądów
53
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Przypisy, cd.11
Øð
Przypis polemiczny  staje siÄ™ nim przypis z
ródłowy
rozszerzony, gdy zawiera uwagi krytyczne lub polemikÄ™ ze sta-
nowiskiem przytoczonym w tekście głównym.
Przydatny, gdy w literaturze występuje rozbieżność sądów
i autor pracy opowiedział się za którymś z nich
Øð
Przypis dygresyjny  nie wiąże się bezpośrednio z materiałem
wykorzystanym w pracy. Zawiera uwagi na marginesie zagad-
nienia warte utrwalenia, które w tekście głównym zakłócałyby
jednolitÄ… strukturÄ™ wypowiedzi
Øð
Przypis odsyłający  zawiera informacje powołujące się na
zagadnienia, które już były lub dopiero będą omówione w
dalszych partiach pracy
54
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Załączniki
qð
Załączniki (aneksy)  umieszczane na końcu pracy
wyodrębnione partie tekstu, często zawierające
informacjÄ™ pierwotnÄ…, z
ródłową
qð
W załącznikach zamieszczane są materiały ilustrujące
i dokumentujÄ…ce omawiane w pracy zagadnienia. Po-
zwalają one lepiej zrozumieć tekst pracy
qð
Ich związek merytoryczny z treścią pracy zaznaczamy
w tekście głównym (bądz
przypisach) odpowiednimi
odsyłaczami
55
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Załączniki, cd.2
qð
W załącznikach można zamieszczać:
Øð
zestawione dane statystyczne
Øð
mapy, fotografie (z epoki) i rysunki
Øð
kwestionariusze ankiet i wywiadów
Øð
tablice
Øð
kserokopie ważnych materiałów z
ródłowych (archiwalnych)
wcześniej nie publikowanych
Øð
wyciągi z aktów prawnych
Øð
wydruki komputerowe
Øð
wzory druków
Øð
schematy organizacyjne
Øð
własne programy komputerowe użyte do analizy zebranego
materiału ilościowego
56
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Załączniki, cd.3
qð
Nie należy zamieszczać w formie załączników
kserokopii artykułów lub fragmentów książek innych
osób
qð
Technika opisu załączników, np.:
-Załącznik 3 (bez słowa  nr i kropki po cyfrze)
-tytuł
-informacja o z
ródle pochodzenia lub na jakiej
podstawie został opracowany  y
ródło:&
57
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Bibliografia
qð
Bibliografia lub wykaz wykorzystanych z
ródeł i
opracowań
Øð
Bardzo ważna część pracy dyplomowej, z poznania której nie
zrezygnuje żaden recenzent
Øð
Zwróci on uwagę na wartość naukową opracowań, ich komplet-
ność, aktualność i stopień przydatności dla tematu oraz popraw-
ność opisu bibliograficznego
Øð
Jeśli pracę oparto także na z
ródłach, to również na nie zwróco-
na będzie baczna jego uwaga
Øð
Bibliografia pozwala ocenić naukowe podstawy pracy, świadczy
o staranności, pasji badawczej, krytycznej znajomości literatury,
a także o trudzie autora włożonym w przygotowanie pracy
58
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Bibliografia, cd.2
qð
Zagadnienia redagowania bibliografii załącznikowej
porządkowała do połowy 2002 roku obowiązująca od
1980 norma PN-79/N-01222 arkusz 07
qð
Od lipca 2002 obowiÄ…zuje nowa norma PN-ISO 690
Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość,
forma, struktura
qð
Jest ona bardziej przydatna dla przypisów typu
harwardzkiego niż dla przypisów typu tradycyjnego
(klasycznego)  tu może działać jeszcze tradycja,
czyli dawne nawyki
59
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Bibliografia, cd.3
qð
Sposób organizacji wykazu bibliograficznego i jego
powiązania z tekstem pracy zależy od jego funkcji
qð
W niektórych przypadkach może on pełnić rolę
przypisów bibliograficznych (por. przypisy
harwardzkie). Wówczas układ może być alfabetyczny
lub według kolejności cytowanych dokumentów (nie
zalecany!)
qð
Z kolei w pracach posługujących się przypisami
klasycznymi pozycje bibliografii można grupować
stosując różne kryteria:
60
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Bibliografia, cd.4
qð
Kryteria grupowania pozycji bibliografii:
Øð
treściowe (np. układ przedmiotowy)
Øð
lub formalne według rodzaju dokumentów
(np. z
ródła, książki, artykuły w czasopismach)
Øð
dokumenty elektroniczne
Øð
alfabetycznie według nazwisk autorów
61
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Bibliografia, cd.5
qð
W przypadku wykorzystania zróżnicowanej bazy z
ró-
dłowej ten rodzaj dokumentów można podzielić na:
Øð
z
ródła archiwalne (rękopiśmienne, maszynopisy)
wykazując archiwa według hierarchii oraz alfabety-
cznie według miast, następnie z
ródła przechowywane
w bibliotekach
Do tej kategorii z
ródeł zaliczamy dokumentację
prymarnÄ… badanej organizacji
Øð
z
ródła drukowane (np. akty prawne)
Øð
z
ródła wywołane (np. ankiety)
62
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Bibliografia, cd.6
qð
Czego wystrzegać się przy sporządzaniu
bibliografii?
Øð
Unikać opisów niekompletnych, obarczonych
błędami, zwłaszcza niekonsekwencji (interpunkcji,
elementów opisu)
Øð
Opisując dokumenty przyjąć określony standard
i jednolicie stosować go w całej pracy
Øð
Nie mylić pozycji z
ródłowych z literaturą (opraco-
waniami)
Øð
Nie umieszczać w spisie z
ródeł i literatury pozycji w
praktyce niewykorzystanych (bez jednego przypisu)
63
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji  Materiał ilustracyjny
qð
Każdą pracę ożywiają różnego typu ilustracje i
tabele
qð
Ich wprowadzenie jest uzasadnione, gdy
podbudowują, objaśniają i wzbogacają treść
pracy
qð
Odpowiedni materiał ilustracyjny pozwala
przedstawić wyniki badań w sposób
skondensowany, przejrzysty i bardziej
czytelny
64
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji Materiał ilustracyjny, cd.2
qð
Najczęściej stosowane formy ilustracji:
Øð
Wykresy (kołowe, liniowe  na osiach współrzędnych,
słupkowe)
Øð
Mapy, schematy, rysunki
Øð
Fotografie dokumentacyjne (oryginalna fotografia,
retrospektywna)
Øð
Ilustracje tworzone z grafik internetowych lub
komponowane z  zrzutów ekranów (IrfanView)
Øð
Materiał ilustracyjny w postaci sekwencji video lub
audio na dołączonym do pracy CD-ROM-ie
65
Rola poszczególnych elementów
konstrukcji Materiał ilustracyjny, cd.3
qð
Ilustracje w pracy dyplomowej powinny posiadać:
Øð
Kolejny numer (cyfry arabskie)
Øð
Komunikatywny tytuł poprzedzony skrótem Rys. lub Ryc.
(jednolity w całej pracy)
Øð
Objaśnienie (np. wykresu)
Øð
y
ródło, na podstawie którego została opracowana
(brak tej info oznacza, że ilustracja jest oryginalnym
opracowaniem autora pracy)
qð
Większą ilość materiału ilustracyjnego luz
no zwiÄ…za-
nego z treścią można potraktować jako załączniki
qð
Spis ilustracji umieszczamy na końcu pracy
66
Czy sÄ… pytania?
Dziękuję Państwu za uwagę!
67


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Finanse Konstrukcja podatku 1
2010 05 Szkola konstruktorow kl Nieznany
Konstrukcje drewniane
Współczesne konstrukcje parkingów podziemnych
4 Konstruktory
odp na pyt konstr
2001 05 Szkoła konstruktorów klasa II
Konstrukcje elektroniczne
konstrukcje?tonowe projekt stropu monolitycznego
2003 12 Szkoła konstruktorówid!711
Konstruowanie Indywidualnych Programow?ukacyjno Terap[1]
407 B3FG015KP0 Demontaz Montaz Zacisk przedniego hamulca (Konstrukcja TRW podwojny tloczek)
29 Konstr betonowe V S1
Konstrukcje betonowe przyklad obliczeniowy(1)(1)
przykład rysunku ściany oporowej rysunek konstrukcyjny(zbrojenie)
1996 07 Szkoła konstruktorów
Montaż wielokondygnacyjnych konstrukcji szkieletowych
KONSTRUKCJE ZELBETOWE

więcej podobnych podstron