{233}{295}Żyjemy w świecie cudów.
{330}{427}W miejscu zdumiewającego|piękna i złożoności.
{467}{571}Mamy ogromne oceany|i niewiarygodne stany pogody.
{579}{655}Gigantyczne góry
{659}{702}i zapierające dech w piersiach krajobrazy.
{795}{956}Jestem fizykiem i jestem zafascynowany|tym jak uniwersalne prawa natury,
{960}{1093}które stworzyły wszystko to, również stworzyły|tak zróżnicowane i odmienne światy
{1097}{1158}gdzieś tam w układzie słonecznym.
{1211}{1324}Uważam, że żyjemy w najwspanialszej epoce odkryć,|z tych jakie znała nasza cywilizacja.
{1328}{1439}Podróżowaliśmy do najdalszych obrębów|naszego układu słonecznego.
{1443}{1531}Sfotografowaliśmy zadziwiające nowe światy,
{1536}{1651}stąpaliśmy po nieznanych terenach,|smakowaliśmy obcego powietrza.
{1725}{1837}Lecz jedyną rzeczą, której nie znaleźliśmy|w tych światach,
{1841}{1928}to rzecz sprawiająca,|że nasza planeta staje się wyjątkowa.
{2001}{2050}Życie.
{2062}{2107}Lecz czy to na pewno prawda?
{2111}{2238}Czy Ziemia jest jedynym miejscem w układzie słonecznym,|które potrafi podtrzymywać życie?
{2297}{2451}W tym filmie przeszukamy układ słoneczny pod kątem|światow, które posiadają warunki, by podtrzymywać życie.
{2528}{2716}To co znajdziemy w tych światach, może pomóc nam|odpowiedzieć na pytanie, czy jesteśmy sami we wszechświecie.
{2808}{2925}Nie jest to jedynie jedno z najbardziej|fundamelntalnych pytań nauki,
{2929}{3068}ale też jedno z wielkich|pytań bez odpowiedzi w historii człowieka.
{3200}{3336}{y:b}CUDA UKŁADU SŁONECZNEGO
{3406}{3537}{y:b}Obcy
{3620}{3730}Tłumaczenie: irekm
{3807}{3973}Na Morzu Corteza, przy wybrzeżu Meksyku,|unosi się okręt badawczy Atlantis,
{3977}{4107}statek-matka dla eksploracji jednego|z najbardziej obcych światów jakie znamy.
{4232}{4296}Ale jest to obcy świat|na naszej planecie.
{4669}{4744}Atlantis jest okrętem,|z którego startuje Alvin,
{4748}{4846}jedna z najbardziej opancerzonych|łodzi podwodnych na świecie.
{4850}{4910}Zbudowana niczym statek kosmiczny,
{4914}{5009}zaprojektowana jest, by odkrywać|najgłębsze głębie oceanu.
{5054}{5168}I mam wystarczająco szczęścia, żeby załapać się|na przejażdżkę na dno oceanu,
{5172}{5241}dwa kilometry poniżej powierzchni.
{5344}{5434}To musi być rzecz najbliższa wyruszeniu w kosmos|jaką możecie zrobić.
{5438}{5559}I nie zamierzam wybrać się w kosmos w najbliższym czasie.|Myślę, że to kolejna, wspanialsza rzecz.
{5613}{5660}Widzimy się za osiem godzin.
{6033}{6139}{y:i}Zrozumiałem, Alvin. Twoje odczyty są|{y:i}w porządku. Zezwalam na zanurzenie.
{6170}{6211}{y:i}Zrozumiałem. Alvin zanurza się.
{6407}{6508}Odniesienia do statku kosmicznego|są oczywiste.
{6512}{6626}Podczas gdy mała kapsuła zanurza się,|opuszczamy znany świat
{6630}{6761}powierzchni naszej planety|i wchodzimy do dziwnego, nieprzyjaznego świata.
{6888}{7018}Jeżeli cokolwiek pójdzie źle,|będziemy zdani wyłącznie na samych siebie.
{7351}{7404}Alarm nigdy nie brzmi dobrze.
{7472}{7581}Na szczęście Alvin jest jedną|z niewielu łodzi podwodnych,
{7585}{7674}które potrafią oprzeć się|ogromnemu ciśnieniu głębokiego oceanu.
{7748}{7858}Na powierzchni Ziemi przyzwyczailiśmy się|do jednej atmosfery ciśnienia.
{7862}{8021}Podczas jak schodzimy, ciśnienie wzrasta|o jedną atmosferę co każde 10 metrów.
{8025}{8084}Wkrótce dodamy kolejną.
{8248}{8353}Zbliżamy się do głębokości kilometra.|Ciśnienie na zewnątrz wynosi teraz
{8357}{8516}100 atmosfer - to więcej niż ciśnienie|atmosferyczne na powierzchni Wenus.
{8520}{8665}Nie mając wiedzy, gdybyście zostali zapytani,|czy tu na dole może istnieć życie: 100 atmosfer,
{8669}{8762}zimno, ciemno, w ogóle|bez światła słonecznego,
{8766}{8855}jest tu ciemno jak w smole,|odpowiedzielibyście "nie".
{8859}{8896}Cóż, ja bym odpowiedział "nie".
{9046}{9132}Ale głębie oceanu nie są bez życia.
{9136}{9202}Oświetlone światłami Alvina,
{9206}{9326}odnajdujemy oazy życia|na pustyniach oceanicznego dna.
{9492}{9575}Więc wylądowaliśmy|po około godzinie zanurzania.
{9579}{9662}Zatrzymaliśmy się w najbardziej|niezwykłym miejscu.
{9666}{9724}Spójrzcie na nie.
{9728}{9805}Wylądowaliśmy na rurkoczułkowcach.
{9830}{9874}Zadziwiające stworzenia.
{10084}{10222}To podwodne miasto jest jednym|z najdziwniejszych środowisk naszej planety.
{10530}{10692}Jest zbudowane wokół otworów hydrotermicznych,|wulkanicznych ujść w skorupie ziemskiej,
{10696}{10875}które wypompowują chmury mieszanek siarkowych|i wody, podgrzanych do blisko 300 stopni Celsjusza.
{10879}{11063}I w jakiś sposób życie znalazło możliwość|rozwoju w tych najbardziej ekstremalnych warunkach.
{11254}{11324}To jest autentycznie niezwykłe miejsce.
{11328}{11414}Są tu maty, dywany
{11418}{11526}żółtych bakterii.
{11588}{11666}Spójrzcie na to.|To nie są jedynie plamy bakterii,
{11670}{11723}To są naprawdę złożone organizmy.
{11727}{11817}Obce. Chcę wypowiedzieć to słowo:|obce środowisko.
{11821}{11861}Naprawdę jest dla nas obce.
{11966}{12066}Dla mnie fascynującą rzeczą|tyczącą się szukania tutaj życia
{12070}{12119}jest to, że warunki
{12123}{12235}przy głębokim dnie oceanicznym są|o wiele bardziej podobne do warunków
{12239}{12329}w światach oddalonych o setki|milionów kilometrów stąd
{12333}{12487}w układzie słonecznym, niż do tych dwa kilometry|nad moją głową, na powierzchni Ziemi.
{12491}{12588}Jest niewiarygodnie ciemno,|tutaj nie ma światła słonecznego,
{12592}{12687}występuje tu okrutna mieszanka|gorącej i zimnej wody
{12691}{12749}i zwyczajnie skała i minerały.
{12753}{12911}Więc, jeżeli życie nie tyle może przetrwać,|co raczej kwitnie w tych warunkach,
{12915}{13006}to zaczynacie myśleć,|że jest wielce prawdopodobnym, iż życie potrafi
{13010}{13107}także przetrwać i kwitnąć|gdzieś tam w układzie słonecznym.
{13347}{13423}Od momentu wynalezienia teleskopu|400 lat temu
{13427}{13556}spoglądaliśmy na nasze sąsiednie|światy w poszukiwaniu znaków życia.
{13653}{13783}Kiedy technologia się rozwinęła, byliśmy w stanie|przeszukiwać planety bardziej i bardziej dokładnie,
{13787}{13855}i niczego nie znaleźliśmy.
{13894}{13976}Lecz nie oznacza to, że reszta|układu słonecznego jest martwa,
{13980}{14089}gdyż dopiero zaczynamy dotykać|istoty problemu tego co się tam znajduje.
{14223}{14302}Są tam dosłownie|setki innych światów.
{14306}{14409}Planety i ich księżyce,|które zbadaliśmy ledwo co.
{14507}{14647}Pośród nich mogą znajdować się światy,|które mają warunki, by podtrzymywać życie.
{14726}{14811}I najlepszym sposobem dowiedzenia się|jakie to warunki
{14815}{14920}jest przyjrzenie się jedynemu miejscu,|o którym wiemy, że kwitnie na nim życie:
{14991}{15028}Ziemi.
{15305}{15375}Życie jest prawie jedynie chemią.
{15379}{15473}Jest jedynie reakcjami|pomiędzy atomami i molekułami.
{15477}{15556}Tak więc by zaistniało życie,|tak naprawdę potrzebujecie trzech rzeczy.
{15560}{15640}Przede wszystkim potrzebujecie|odpowiedniego zestawu chemicznego.
{15644}{15737}Jestem zbudowany z jakichś|40 pierwiastków,
{15741}{15808}prawie połowy znanych pierwiastków,|co jest dosyć skomplikowane.
{15812}{15959}Lecz w rzeczywistości 96% mnie jest zbudowana|z czterech z nich: węgla, azotu, tlenu i wodoru.
{15963}{16022}Po drugie,|potrzebujecie źródła energii.
{16026}{16137}Potrzebujecie baterii, czegoś co|spowodowałoby przepływ elektronów,
{16141}{16210}które zasilają proces życia.
{16214}{16362}Tutaj na Ziemi większość życia|wykorzystuje energię słońca.
{16366}{16516}I po trzecie, potrzebujecie jakiegoś|przewodnika życia, żeby je zapoczątkować,
{16520}{16569}żeby się wydarzyło.
{16573}{16624}I tutaj na Ziemi
{16628}{16710}nie musicie w ogóle daleko szukać,|by znaleźć taki przewodnik, taki czynnik.
{16714}{16795}Ponieważ jest nim to, woda.
{17331}{17405}Jeżeli chcecie zobaczyć jak ważna|dla życia jest woda,
{17409}{17524}to nie ma na to lepszego miejsca|niż pustynia Atacama w Chile.
{17688}{17822}Ziemia jest tu bardziej sterylna|niż szpitalna sala operacyjna.
{17826}{17941}Naukowcy szukali najbardziej|podstawowej formy życia, bakterii
{17945}{18067}w niektórych częściach Atacamy|i nie znaleźli zupełnie niczego.
{18174}{18253}Wszystkie pustynie charakteryzuje|niedostatek wilgoci.
{18257}{18331}Lecz Atacama|to przypadek ekstremalny.
{18396}{18495}Sahara jest 50 razy|bardziej mokra niż Atacama.
{18499}{18601}Są tu stacje, które wyliczyły|1 milimetr opadów przez 10 lat!
{18605}{18704}Znajdują się tu koryta rzek,|które były suche przez 120 lat.
{18708}{18867}Są tu skały, które nie widziały|opadów deszczu od 20 milionów lat.
{19003}{19138}To ta suchość wyjaśnia|dlaczego nic tu nie może przetrwać.
{19142}{19258}Nawet najbardziej prymitywne formy|życia na Ziemi, bakterie,
{19262}{19322}potrzebują wody by przetrwać.
{19326}{19373}A tutaj nie ma wyjątków.
{19377}{19479}I to, jak się wydaje, fundamentalne połączenie|pomiędzy wodą a życiem
{19483}{19576}napędza poszukiwania życia|w układzie słonecznym.
{19580}{19655}Gdyż gdziekolwiek znajdujemy wodę,
{19659}{19764}będą to najlepsze miejsca,|by rozejrzeć się za życiem poza Ziemią.
{19890}{20025}Ziemia jest jedyną planetą, która obecnie|posiada ciekłą wodę na powierzchni.
{20029}{20113}Inne planety są albo|zbyt blisko słońca
{20117}{20216}jak spieczony Merkury,
{20220}{20285}albo zbyt daleko.
{20289}{20483}Pierścienie Saturna zrobione są z wody,|lecz daleko w kosmosie są zmarznięte w bryły lodu.
{20599}{20721}Lecz wcale nie znaczy to, że ciekła woda|nigdy nie istniała gdzieś indziej w układzie słonecznym.
{20725}{20833}A jeśli tak, to powinniśmy|być w stanie znaleźć dowody.
{20882}{20991}Ponieważ gdziekolwiek płynie woda,|zostawia po sobie ślady.
{21258}{21379}To jest Scablands, daleki zakątek|północno-zachodnich Stanów Zjednoczonych.
{21383}{21524}Jest to jedno z najbradziej spektakularnych miejsc,|by przyjechać i zobaczyć jak woda
{21528}{21613}zostawia swój podpis|wyrzeźbiony w krajobrazie.
{21769}{21839}Największa powódź na Ziemi|przeszła poprzez te tereny.
{21843}{22006}Jim Rice jest astro-geologiem. Wierzy,|że zrozumienie wydarzeń, które stworzyły ten krajobraz
{22010}{22105}może pomóc w poszukiwaniu wody|na innych planetach.
{22109}{22219}Jesteśmy jak CSI przybywające na|miejsce zbrodni, tu pozostawione są dowody.
{22223}{22341}- Przybyliśmy poskładać to w całość.|- Widzę, że nie jest to zwyczajny system rzek.
{22345}{22395}Ty też to widzisz,|bo to takie oczywiste.
{22399}{22526}Nie ma tu zakrętów rzeki,|jest tylko wielka dziura.
{22709}{22834}Cały ten krajobraz został uformowany|przy końcu ostatniej epoki lodowcowej.
{22916}{23107}300 kilometrów na wschód leżało ogromne jezioro|trzymane w miejscu przez ścianę lodowcowego lodu.
{23146}{23283}Kiedy ta ściana runęła, ponad 2,000|kilometrów sześciennych wody
{23287}{23370}przelało się w pojedynczym|katastroficznym wydarzeniu.
{23485}{23539}Wody powodziowe miały tu|przynajmniej 120 metrów głębokości.
{23543}{23633}Lecz w rzeczywistości były wyższe|o kolejne 60 metrów przechodząc tędy.
{23637}{23730}Więc bylibyśmy 60 metrów|pod wodą stojąc tutaj.
{23734}{23813}To wyobrażam sobie falę...
{23817}{23901}Ta, potężną, nacierającą,|dudniącą, ta woda niosłaby
{23905}{23970}pełno wielkich odłamków lodu|pochodzących z tej tamy.
{23974}{24106}Byłaby pełna dużych brył skały wypłukiwanych|z zasolonego podłoża, rozrywanego tutaj.
{24110}{24151}Byłby to imponujący widok.
{24405}{24559}Podczas gdy wody powodziowe przedzierały się poprzez krajobraz,|wyrzeźbiły ten długi na 30 kilometrów kanion.
{24628}{24730}I na jego końcu zostawiły|te gigantyczne podkowy.
{24734}{24833}Wysoki na 120 metrów|i mający 8 kilometrów średnicy,
{24837}{24960}to był największy wodospad|jaki widział świat.
{25138}{25269}By łatwiej sobie to zobrazować, trzeba by było|wziąć wszystkie rzeki świata, położyć je
{25273}{25407}w tym samym miejscu, uwolnić je w tym samym momencie -|- ta powódź byłaby 10 razy większą niż to.
{25411}{25533}I jak długo zajęło|wyrzeźbienie tego krajobrazu?
{25537}{25586}48 godzin do tygodnia.
{25590}{25646}Geologicznie, to natychmiastowo.
{25715}{25808}Scablands ukazuje|charakterystyczną sygnaturę,
{25812}{25883}którą zostawiła w krajobrazie woda.
{25923}{26054}Jest to sygnatura, którą można zobaczyć|z kosmosu i to nie tylko na Ziemi.
{26144}{26283}Kiedy zwrócimy teleskopy na naszego bliskiego|sąsiada i głównego kandydata dla poszukiwań
{26287}{26344}obcego życia, planetę Mars,
{26348}{26472}znajdujemy niemal identyczne|cechy na jego powierzchni.
{26625}{26750}Czerwona Planeta pokryta jest|kanałami odpływowymi.
{26754}{26855}Proste, szerokie kaniony,|zupełnie jak w Scablands.
{26921}{27045}I one też są wypełnione|identycznymi geologicznymi cechami.
{27298}{27452}Wszystko to sugeruje, że podobne ogromne powodzie|kiedyś przedzierały się poprzez powierzchnię Marsa.
{27456}{27551}To jest zdjęcie tego miejsca|z powietrza.
{27555}{27608}Ja siedzę gdzieś tutaj.
{27612}{27815}A tutaj są kształty podkowy|suchych zgłębień, które są właśnie tu.
{27819}{27942}To jest zdjęcie powierzchni Marsa
{27946}{28067}i widzicie te charakterystyczne|kształty podkowy zgłębień.
{28071}{28233}Również widzicie kształty pod prąd zgłębień,|te wyżłobienia wcinające się w krajobraz.
{28237}{28363}I widzicie to tutaj, wyżłobienia|wcinające się w krajobraz, podczas gdy woda
{28367}{28459}spływa kaskadą i później|płynie nad zgłębieniami,
{28463}{28567}i przecina gigantyczne doliny|jak płynie z prądem.
{28589}{28761}Więc, biorąc to wszystko po uwagę,|myślę, a jestem pewien w 200%,
{28765}{28877}że na Marsie występowały ogromne iloście wody,|które spłynęły bardzo szybko
{28881}{28972}po powierzchni w którymś|momencie jego przeszłości.
{29058}{29222}Lecz pomimo tego, że kanały odpływowe są dowodem na to,|że przez Marsa płynęła kiedyś ciekła woda,
{29226}{29297}nie muszą wskazywać na obecność życia.
{29391}{29506}Ponieważ jeżeli marsjańskie krajobrazy zostały|ukształtowane przez te same procesy,
{29510}{29552}które ukształtowały Scablands na Ziemi,
{29556}{29682}to powodzie, które je utworzyły,|mogły trwać zaledwie kilka dni.
{29812}{29895}By życie znalazło punkt zaczepienia,|potrzeba więcej niż to.
{29899}{30000}Potrzeba zbiorników z wodą stojącą.
{30004}{30159}Jezior i rzek, które przetrwają|miliony lat.
{30163}{30306}By odnaleźć dowód istnienia stojącej wody,|zrobiliśmy jedyne co mogliśmy zrobić:
{30310}{30432}wysłaliśmy armię robotycznych odkrywców|na powierzchnię planety.
{30462}{30513}{y:i}Mamy przyłożenie, mamy przyłożenie.
{30659}{30717}Przez ostatnie 35 lat
{30721}{30827}posadziliśmy na Marsie|3 zrobotyzowane próbniki.
{30831}{31018}I jeden z nich, Opportunity, wciąż kręci się|po powierzchni badając marsjańską geologię.
{31286}{31376}Pojazdy z Marsa naprawdę|przyciągnęły naszą wyobraźnię.
{31380}{31519}Przypuszczam, że dlatego, iż w pewnym|sensie są pierwotnymi odkrywcami.
{31523}{31637}Są przedłużeniem naszych zmysłów|na powierzchni innego świata.
{31641}{31727}Były też bardzo|istotne naukowo, gdyż
{31731}{31803}nie możecie naprawdę poznać|innej planety z orbity.
{31807}{31910}Musicie zejść na dół na powierzchnię,|musicie jej dotknąć,
{31914}{32013}musicie zagłębić się|i przebadać ją pod mikroskopem.
{32017}{32099}I pojazdy naprawdę to zrobiły.|Przez to
{32103}{32219}dokonały nieprawdopodobnie|ważnych odkryć naukowych.
{32414}{32579}Jednego z najbardziej istotnych z tych|odkryć dokonano w listopadzie 2004.
{32583}{32732}Robot Opportunity badał wytwór po uderzeniu|nazywany kraterem Endurance,
{32736}{32828}kiedy wykrył składy|godnego uwagi minerału.
{33230}{33346}To są największe wytwórnie soli|na Półwyspie Baha w Meksyku.
{33350}{33523}To co tu się robi, to wpompowywanie wody morskiej|do tych lagun i pozwalanie, by parowała.
{33527}{33646}To co otrzymujemy, to coś takiego,|chlorek sodu, sól stołowa.
{33650}{33768}Lecz w różnych stadiach|kształtują się różne sole, różne minerały.
{33772}{33894}Więc wszystko co jest w wodzie morskiej|pojawia się, krystalizuje
{33898}{33964}w różnych stadiach procesu.
{34192}{34360}Na jednej z lagun, sadzawka nr 9, woda morska|jest w idealnym stężeniu
{34364}{34517}żeby wytrącać te piękne kryształy,|które pokrywają całe dno laguny.
{34741}{34807}To jest gips
{34811}{34957}i jest to dokładnie to samo|co Opportunity znalazł na powierzchni Marsa.
{34961}{35082}To co jest ciekawe w tym odkryciu,|to jak zrobić gips.
{35086}{35194}Widzicie, jego wzór chemiczny to CaSO4.
{35261}{35356}Więc jest to siarczan wapnia.
{35360}{35466}Dwuwodzian: 2H2O.
{35470}{35512}To jest woda.
{35516}{35698}Więc jedynym sposobem, o którym wiemy, na uzyskanie|gipsu tu na Ziemi, jest posiadanie jonów wapna
{35702}{35803}i siarczanu w obecności|ciekłej wody.
{35807}{35926}Więc pokaźne pokłady gipsu|na powierzchni Marsa mówią wam,
{35930}{36080}że musiały tam istnieć przez bardzo długi|okres czasu duże zbiorniki wodne.
{36150}{36241}Odkrycie gipsu pomogło|stworzyć obraz
{36245}{36335}antycznego Marsa,|który był o wiele bardziej ciepły i mokry.
{36393}{36516}Kolejne odkrycia gipsu|w sieci wydm piaskowych
{36520}{36647}sugerują, że ogromne tereny Marsa|były niegdyś pokryte stojącą wodą.
{36759}{36870}A gdzie jest stojąca woda,|tam jest szansa życia.
{36968}{37030}Uważamy, że teren tych równin solnych
{37034}{37135}jest bardzo podobny do terenów,|które były widziane na Marsie.
{37139}{37224}I z pewnością wygląda to|skrajnie nieprzyjaźnie.
{37228}{37313}Na pierwszy rzut oka trudno sobie|wyobrazić jak cokolwiek mogłoby tu żyć.
{37317}{37388}Lecz jeśli tylko|zaczniecie kopać,
{37392}{37444}zaraz pod powierzchnią,
{37448}{37593}to zobaczycie, że ta warstwa gipsu|jest grubości zaledwie paru milimetrów,
{37597}{37710}a ziemia tuż pod nią|przybiera ten zielonkawy kolor.
{37714}{37880}Jest zielony, ponieważ żyje w niej bakteria,|w tych pozornie nieprzyjaznych warunkach.
{37884}{37951}Więc jeśli te bakterie|mogą tu przetrwać,
{37955}{38126}to wydaje się, że nie ma powodów dla których nie mogłyby|przetrwać, a wręcz świetnie sobie radzić na Marsie
{38130}{38247}kiedy była obecna na nim woda|w którymś momencie bardzo odległej przeszłości.
{38361}{38442}Lecz pomimo tego, że kiedyś|mogł być bardziej przyjazny,
{38446}{38569}jakakolwiek ciekła woda dawno|zniknęła z powierzchni Marsa.
{38641}{38777}Około trzech miliardów lat temu|umarł jako planeta.
{38781}{38928}Jego jądro zamarzło, a wulkany|produkujące jego atmosferę wygasły.
{39002}{39116}Wiatr słoneczny rozebrał|resztki jego atmosfery.
{39120}{39191}Jakakolwiek ciekła woda wyparowała
{39195}{39275}lub wsiąknęła w ziemię|gdzie później zamarzła.
{39303}{39405}Powierzchnia Marsa stała się zbyt zimna,|zbyt odsłonięta
{39409}{39480}i zbyt sucha, by podtrzymywać życie.
{39638}{39755}Jest wysoce nieprawdopodobne, że na powierzchni|Marsa znajdziemy dzisiaj życie.
{39759}{39866}Ale nie chcę powiedzieć, że życie|nie może istnieć gdzieś na Czerwnoej Planecie,
{39870}{39942}może po prostu szukamy|w niewłaściwym miejscu.
{40001}{40092}Istnieją inny potencjalne|środowiska dla życia na Marsie.
{40138}{40256}Dokładne zdjęcia powierzchni|ukazują wejścia do jaskiń,
{40260}{40370}odkrywając istnienie świata|pod marsjańską powierzchnią.
{40471}{40519}Wiemy, że może znajdować się tam woda.
{40523}{40672}Dane satelitarne pokazują zmarzliny,|lód zamarzły w ziemi.
{40676}{40808}Głęboko pod powierzchnią|ten lód może topnieć do postaci ciekłej wody.
{40946}{41047}Wszystko to wskazuje|na nieodkryty podziemny świat,
{41051}{41162}w którym bardziej prawdopodobne jest,|że znajdziemy życie.
{41692}{41785}Jeśli mielibyście wyobrazić sobie|doskonałe środowisko dla życia,
{41789}{41868}to z pewnością byłoby to coś takiego.
{41872}{41920}Ciepły klimat, mnóstwo ciekłej wody,
{41924}{42027}piękna, gęsta atmosfera.
{42031}{42148}Rezultaty widzicie wszędzie,|życie gdziekolwiek popatrzeć.
{42209}{42307}Całe życie, które jest nam znane,|kwitnie w mniej-więcej takich samych
{42311}{42450}warunkach jak nasze, napędzane ciepłem|i światłem słonecznym.
{42454}{42532}Lecz nie jest to absolutnie|jedyne życie na Ziemi.
{42645}{42760}Istnieje inne życie na planecie|ukryte pod powierzchnią,
{42764}{42834}które charakteryzuje się|zupełnie innymi warunkami.
{42838}{42975}Stwarza to fascynujące możliwości|dla jaskiń na Marsie.
{43195}{43266}To jest Cueva de Villa Luz|w Tabasco w Meksyku,
{43270}{43312}Jaskinia Domu Światła.
{43316}{43430}I jest ona dla mnie definicją|niprzyjaznego środowiska.
{43434}{43547}Ponieważ jest pełna|gazu siarkowodorowego, stąd
{43551}{43712}wskaźnik gazu, który pokazuje w tej chwili jedną|część siarkowodoru na milion, bardzo toksycznie,
{43716}{43834}dlatego też mam maskę przeciwgazową|na wypadek gdyby było gorzej.
{43838}{43921}Więc jest to miejsce gdzie,|na pierwszy rzut oka
{43925}{44057}nie spodziewalibyście się wielu form życia,|że przetrwają i będą kwitnąć.
{44763}{44908}Pomimo tego, że jaskinia jest dla nas śmiertelną pułapką,|nie znaczy to, że nic tu nie żyje.
{44912}{44968}W rzeczywistości tętni życiem.
{45044}{45161}Spójrzcie na te ryby,|wszędzie ich tu pełno.
{45165}{45236}Przystosowały się do życia|w tych warunkach.
{45240}{45289}W zasadzie, jeśli przyjrzycie się|im z bliska,
{45293}{45334}są lekko różowe.
{45338}{45423}To dlatego, że mają|mnóstwo hemoglobiny,
{45427}{45486}gdyż nie ma tu zbyt wiele tlenu,
{45490}{45614}więc muszą posiadać sprawną formę|transportowania tlenu po swoim ciele.
{45618}{45655}Piękne.
{45803}{45910}Lecz naprawdę interesujące życie|zostało znalezione w głębinach jaskiń,
{45914}{46059}gdzie koncentracja trującego gazu|jest wystarczająco wysoka, by włączyć mój alarm.
{46098}{46163}Tu na dole, z dala od światła słonecznego,
{46167}{46279}istnieją organizmy, których źródło energii|pochodzi od otaczającego je powietrza.
{46337}{46479}Wykorzystują gaz siarkowodorowy|bulgoczący w tych potokach.
{46483}{46585}Ten sam gaz, który mógłby być|śmiertelnie trujący dla mnie,
{46589}{46641}jest źródłem życia dla nich.
{46903}{46984}To jest to co przyszedłem|zobaczyć głęboko pod ziemią.
{46988}{47122}To są smarki. I sami widzicie|dlaczego tak są nazywane.
{47126}{47270}Są naprawdę jedną z najbardziej obcych|form życia jakie przychodzą mi do głowy
{47274}{47299}na Ziemi.
{47303}{47433}Ponieważ metabolizują siarkowodór,|mogą metabolizować ten
{47437}{47539}lekko kwasowy i nieprzyjemny gaz|który właśnie wdycham.
{47543}{47658}Możecie niemal poczuć go na języku,|właściwie jego kwasowość.
{47662}{47794}Metabolizują go, łączą go z tlenem|i produkują kwas siarkowy.
{47798}{47917}Więc ich proces oddychania, jeśli wolicie,|ich wersja tego co ja robię,
{47921}{48016}Wdycham tlen, łączę go z cukrami|i wydycham CO2, i otrzymuję energię.
{48020}{48161}Ci kolesie wdychają siarkowodór i tlen,|a produkują kwas siarkowy.
{48165}{48221}W zasadzie, mogę to zbadać|przy pomocy tego.
{48430}{48492}Tak, widziecie,|spójrzcie na to.
{48496}{48643}To co wygląda jak woda, ta wydzielina|skapująca z smarków ma pH...
{48647}{48749}...cóż, jest pomiędzy 0.5 a 0.
{48753}{48793}Mocno kwasowe.
{48797}{48860}To jest tak mocne|jak kwas z baterii.
{48864}{48969}Jest to w rzeczywistości|silnie zagęszczony kwas siarkowy.
{48973}{49053}Co za dziwny organizm.
{49057}{49118}Obcy w każdym znaczeniu tego słowa.
{49122}{49237}Z wyjątkiem tego, że występuje|tuż pod powierzchnią naszej planety.
{49334}{49399}i smarki nie są same.
{49403}{49503}Organizmy, które potrafią czerpać energię|z minerałów wokół nich
{49507}{49567}są znajdywane pod ziemią|po całym świecie.
{49624}{49721}Właściwie, ten sposób życia jest|tak doskonały, że sądzi się,
{49725}{49872}iż pod powierzchnią Ziemi może istnieć|więcej form życia niż na niej.
{49906}{49989}I tu powstaje interesująca możliwość.
{49993}{50091}Jeżeli życie potrafi świetnie sobie|radzić pod powierzchnią Ziemi,
{50095}{50202}dlaczego organizmy takie jak smarki|nie miałyby przetrwać i prosperować
{50206}{50260}pod powierzchnią Marsa?
{50372}{50449}Jeśli o tym pomyślicie, życie pod|powierzchnią Marsa może być właściwie
{50453}{50555}całkiem niezłym pomysłem, gdyż powierzchnia|jest niezwykle nieprzyjazna.
{50559}{50652}Jest poddawana intensywnemu|promieniowaniu ultrafioletowemu ze strony Słońca.
{50656}{50745}Jest bardzo zimnym miejscem,|a ciśnienie atmosferyczne
{50749}{50821}nie pozwala istnieć na powierzchni|wodzie w postaci ciekłej.
{50825}{50968}Lecz jeżeli pod powierzchnią Marsa|istnieje życie, to oczywiście mamy problem.
{50972}{51017}Jak byście je w ogóle wykryli?
{51021}{51113}Właściwie to chyba istnieje|zachęcająca wskazówka,
{51117}{51287}że pod marsjańską powierzchnią|może dziać się coś ciekawego.
{51551}{51655}To są termity,|inaczej białe mrówki.
{51659}{51816}Są zdecydowanie niezwykłymi zwierzętami,|ponieważ jedzą drewno.
{51820}{51857}To jest ich pożywienie.
{51861}{52021}Istnieje wiele ich gatunków,|miliardy odrębnych po całej planecie.
{52025}{52160}W procesie trawienia drewna|produkują gaz metan.
{52164}{52252}Ponieważ jest ich tak wiele,|rzeczywiście produkują w przybliżeniu
{52256}{52315}50 milionów ton metanu
{52319}{52436}i pompują go do ziemskiej|atmosfery każdego roku.
{52444}{52504}Robią tak nie tylko termity.
{52508}{52596}W naszej atmosferze znajduje się|mnóstwo naturalnego metanu.
{52600}{52688}W całości produkowany|jest biologicznie...
{52729}{52869}...lub w aktywnych procesach geologicznych|jak w wulkanach błotnych.
{53011}{53087}I to czyni całość jeszcze bardziej|zaskakującą, gdyż ten metan
{53091}{53231}został wykryty w atmosferze|rzekomo martwej planety, Marsa.
{53342}{53448}To były teleskopy na Ziemi|używające spektroskpii podczerwonej,
{53452}{53568}które pierwsze zidentyfikowały metan|w wątłej atmosferze Marsa.
{53680}{53820}Te pierwsze pomiary zdawały się|pokazywać jedynie niewielkie ilości.
{53824}{53897}Ale dokładniejsze obserwacje|odkryły, że gaz
{53901}{54063}jest skoncentrowany w kilku pióropuszach,|które zmieniają się z porami roku.
{54087}{54143}W cieplejszych letnich miesiącach
{54147}{54290}tysiące ton gazu są uwalniane|z ujść w powierzchni.
{54294}{54411}Coś pod powierzchnią Marsa|musi go produkować.
{54415}{54538}Może on pochodzić z początkowo|nieznanych procesów geologicznych.
{54603}{54705}Ale może być, że pochodzi|ze źródeł biologicznych.
{54745}{54824}Obecnie nikt, jak sądzę,|nie sugeruje,
{54828}{54931}że to termity biegają|pod powierzchnią Marsa.
{54935}{55064}Lecz właściwie to nie termity|interesują nas w tej historii.
{55068}{55121}Interesuje nas sposób|trawienia drewna.
{55125}{55282}Widzicie, wykorzystują one symbiotyczną bakterię,|która żyje w ich jelitach, nazywaną Archaea.
{55286}{55423}I Archaea, ta bakteria, która potrafi|trawić drewno i wytwarzać metan,
{55427}{55556}jest najpospolitszym organizmem|pod powierzchnią Ziemi.
{55621}{55734}Smarki również wykorzystują Archaeę,
{55738}{55925}jak wiele z mikroorganizmów żyjących wokół|otworów hydrotermicznych głęboko w morzach.
{55933}{56122}W zasadzie, Archaea świetnie prosperuje|w wielu ekstremalnych środowiskach ziemskich.
{56195}{56337}Tak więc myślę, że to dość fascynująca|perspektywa, że metan który widzimy
{56341}{56500}w atmosferze Marsa może być produkowany|przez organizmy takie jak Archaea,
{56504}{56583}żyjące pod marsjańską powierzchnią.
{56630}{56729}Lecz podczas gdy Mars pozostaje|obiecującą perspektywą,
{56733}{56822}nie jest zarazem jedynym miejscem|w układzie słonecznym,
{56826}{56895}które, jak uważamy,|może dać schronienie obcemu życiu.
{57048}{57128}Daleko, miliard kilometrów od Słońca,
{57132}{57228}układ słoneczny staje się|zupełnie odmiennym miejscem.
{57277}{57385}Planety takie jak Saturn|zbudowane są z gazu, nie skały.
{57478}{57565}Jest tam mnóstwo wody,|lecz jest zmarznięta na kość.
{57637}{57781}Planety są otoczone sieciami księżyców|wyrzeźbionych z lodu.
{57785}{57864}Są zimne i puste.
{57902}{58036}Nie wydają się być miejscami|gdzie znajdziemy życie.
{58040}{58151}Jakiekolwiek w najmniejszym stopniu podobne|miejsca na Ziemi są zupełnie jałowe.
{58633}{58681}To jest centralna Islandia.
{58685}{58835}I o tej porze roku, w połowie listopada,|jest to szczególnie nieprzyjazne miejsce.
{58839}{58935}Jest około 3 po południu,|temperatura jest już poniżej zera.
{58939}{59003}Słońce zachodzi za horyzontem.
{59007}{59092}I zostanie tam przez|następne sześć miesięcy.
{59096}{59246}Nie widać tu raczej|w ogóle oznak życia.
{59250}{59376}Nie ma tu drzew, nie ma trawy|i tylko posłuchajcie...
{59489}{59562}Nie ma insektów, nie ma ptaków.
{59566}{59603}Niczego.
{59709}{59808}Ale to dlatego, że takie miejsca są|tak zimne i nieprzyjazne,
{59812}{59908}są obiektem rosnącego zainteresowania|dla astrobiologów.
{59956}{60070}Ponieważ odkrycia na tych zmarzniętych|miejscach na Ziemi zrodziły nową nadzieję
{60074}{60209}na odnalezienie życia pośród lodowych|światów zewnętrznego układu słonecznego.
{60252}{60296}I na tych zmarzniętych pustkowiach
{60300}{60401}znaleźliśmy jeden świat,|który przyciągną szczególną uwagę.
{60426}{60480}Jest to jeden z księżyców Jowisza.
{60654}{60755}Jowisz posiada szeroką sieć księżyców.
{60759}{60832}Cztery największe są znane
{60836}{60941}odkąd zostały odkryte|przez Galileusza w 1610.
{60945}{60994}Są zróżnicowaną gromadą.
{61072}{61165}Najbliżej planety jest|dręczony księżyc Io.
{61169}{61335}Jest rozdzierany przez wulkany, które pokrywają|jego powierzchnię dywanem jasnej żółtej siarki.
{61495}{61604}W zupełnym kontraście do gorąca na Io|pozostaje jego sąsiad,
{61608}{61676}lodowy księżyc Europa.
{61763}{61846}Jest mniej-więcej tego samego|rozmiaru co nasz księżyc.
{61850}{61935}I jest najgładszym ciałem|w układzie słonecznym.
{62023}{62149}Jego powierzchnia zbudowana jest|z nienaruszonej skorupy lodu.
{62153}{62277}Jest poznaczony siecią|tajemniczych czerwonych znaków.
{62380}{62517}Egzystuje w chłodzie|minus 160 stopni Celsjusza.
{62521}{62614}Zdecydowanie nie wydaje się być|domem dla życia.
{62787}{62880}Fotografie Europy z kosmosu
{62884}{63004}odkrywają rozległe lodowe pustynie.
{63045}{63182}Lecz jeśli przyjrzycie się uważniej,|zaczniecie zauważać cechy powierzchni.
{63186}{63355}A te cechy powiedzą wam wiele o tym|co dzieje się głęboko pod lodem.
{63560}{63694}Z bliska możemy dostrzec głębokie pęknięcia,|które przecinają powierzchnię Europy.
{63788}{63833}Przy wysokim powiększeniu
{63837}{63939}dostrzegamy obszary gdzie lód|został zbity w góry lodowe
{63943}{64011}i zmieszany przed zamarznięciem.
{64092}{64190}Widzimy te same ułożenia|w lodzie morskim na Ziemi,
{64194}{64316}gdzie ruchy oceanu spowodowały,|że lód pozałamywał się i popękał.
{64370}{64468}Sugeruje to, że coś podobnego|może dziać się na Europie.
{64518}{64620}Sposób pęknięć i załamań dostarcza
{64624}{64737}niezbitych dowodów, że na Europie|znajduje się ciekła woda.
{64833}{64911}Widzicie, podczas jak Europa|orbituje wokół Jowisza,
{64915}{65030}silna grawitacja Jowisza|rozciąga i miażdży księżyc.
{65034}{65165}To napręża lód i powoduje,|że załamuje się i pęka.
{65169}{65291}Lecz pęknięcia te znajdują się nie do końca|tam gdzie byście się ich spodziewali.
{65295}{65411}Wyjaśnieniem jest to,|że lodowa powierzchnia Europy
{65415}{65516}zmienia się, porusza się|względem skalnego jądra.
{65520}{65685}A mogłoby to mieć miejsce jedynie wtedy,|gdyby znajdowała się tam warstwa lub ocean ciekłej wody
{65689}{65840}otaczający skalne jądro, który pozwoliłby|przesuwać się zewnętrznej powierzchni lodu.
{65931}{66064}Pomiary pola grawitacyjnego Europy|potwierdziły, że jego lodowa skorupa
{66068}{66255}jest osadzona na słonym oceanie,|który może znajdować się na głębokości 100 kilometrów.
{66628}{66734}To by znaczyło, że znajduje się tam|więcej niż dwa razy tyle życiodajnej
{66738}{66875}ciekłej wody na tym małym księżycu,|niż tutaj na planecie Ziemi.
{66983}{67054}Ale to nie tylko znalezienie|ukrytego oceanu
{67058}{67204}napawa nas wiarą, że Europa może być|najbardziej prawdopodobnym domem dla obcego życia.
{67229}{67400}To dlatego przybyłem do tej widowiskowej|jaskini lodowej w lodowcu Vatnajokull.
{67412}{67474}Widzicie, prawa natury są uniwersalne.
{67478}{67614}Może się to tyczyć nie tylko fizyki,|ale także biologii.
{67618}{67662}A jeśli tak,
{67666}{67805}to to co znajdziemy w tych jaskiniach lodowych Islandii,|może nam powiedzieć co-nieco
{67809}{67943}o tym czego możemy się spodziewać|pod zamarzniętą powierzchnią Europy.
{68575}{68658}Trudno opisać to miejsce.
{68707}{68787}Jest absolutnie wspaniałe.
{68791}{68905}Wizualnie, jakość lodu... jest zupełnie
{68909}{68988}przeźroczysty i czysty.
{68992}{69055}Możecie przez niego patrzeć.
{69113}{69209}Tunele jaskiniowe do serca lodowca,
{69213}{69331}gdzie lód był zamarznięty|przez tysiące lat.
{69343}{69442}To właśnie to co astrobiolodzy|znajdują w tym lodzie
{69446}{69574}sprawia, że myślimy, iż Europa|może tętnić życiem.
{69792}{69847}Naukowiec NASA, Richard Hoover
{69851}{69953}spędził swoją karierę poszukując|życia w nieoczekiwanych miejscach.
{70028}{70077}No, poszło świetnie.
{70147}{70293}Czy jakiekolwiek organizmy, które znajdujesz w tym lodzie|żyłyby w sposób, który bym zrozumiał?
{70297}{70370}Albo, właściwie,|czy teraz żyją i metabolizują?
{70374}{70505}Przez długi czas uważano,|że lodowe mikroorganizmy
{70509}{70618}są obecne jedynie w stanie,|który jest nazywany głęboką anabiozą
{70622}{70727}Wstrzymane życie. Teraz staje się całkiem jasne,|że nie jest to niezbędne
{70731}{70916}dla wszystkich mikroorganizmów, mogą być tu inne,|które właściwie aktywnie żyją w lodzie.
{70920}{71012}Nieprawdopodobne, więc ten lodowiec,|całe to miejsce, cała ta jaskinia
{71016}{71144}może być zaludniona przez żyjące organizmy,|nie zamrożone organizmy?
{71148}{71253}Rzeczywiste organizmy, żyjące, dzielące się,|rozmnażające, robiące wszystko to co my?
{71257}{71294}Wszystko.
{71430}{71528}To te poszukiwania istot|żyjących w litym lodzie
{71532}{71595}miały największy wpływ
{71599}{71713}na nasze pomysły gdzie w układzie słonecznym|życie mogłoby przetrwać.
{71753}{71805}Dobrze, jesteśmy na|największym powiększeniu.
{71809}{71869}Więc to jest 100,000-milionowa metra?
{71873}{71951}Tak. Mamy bakterię.
{72016}{72137}Więc to są organizmy, które były uwięzione|w tym lodowcu przez tysiące lat?
{72141}{72182}Tak, popatrz na to.
{72186}{72257}Piękne. Widzisz życie w lodzie.
{72261}{72361}Teraz wiemy,|że niektóre mikroorganizmy
{72365}{72495}są w stanie powodować,|że lód topnieje,
{72499}{72598}gdyż generują proteiny|przeciw zamarznięciu.
{72602}{72761}Zmieniają temperaturę na taką, przy której|lód przechodzi ze stanu stałego w stan ciekły.
{72765}{72821}I tak mogą tworzyć maleńkie pęcherze
{72825}{72895}mające jedynie parę mikronów średnicy,
{72899}{73012}ale jeśli potrafią utworzyć dwu-|albo trzymikronową kulę ciekłej wody
{73016}{73070}i mają możliwość ruchu,
{73074}{73196}to te bakterie nie znajdują się już|w lodowcu, lecz w oceanie.
{73200}{73319}Jakie są następstwa tych odkryć?
{73323}{73477}Fakt, że masz żyjące bakterie w lodzie na Ziemi.|Jakie są wnioski co do Europy?
{73481}{73635}Niewątpliwie w zmarzniętym lodzie blisko powierzchni|mogą znajdować się takie bakterie jak te.
{73639}{73705}I rzeczą dla mnie najbardziej ekscytującą
{73709}{73830}jest to, że powierzchnia Europy|jest zróżnicowana pod względem barwy,
{73834}{73929}co mocno sugeruje istnienie|życia bakteryjnego.
{73933}{74046}A więc istnieje bardzo,|bardzo duża szansa,
{74050}{74191}że lód Europy może zawierać|zdolne do życia, żywe mikroorganizmy.
{74287}{74413}To kontrowersyjny pomysł,|ale to oszołamiająca myśl,
{74417}{74512}że tajemnicze czerwone plamy|na powierzchni Europy
{74516}{74635}mogą być widzialnymi|oznakami obcego życia.
{74757}{74854}Odkrycie ogromnego oceanu|ciekłej wody
{74858}{75014}pod powierzchnią tego małego księżyca|połączone z możliwością życia w lodzie
{75018}{75126}i intrygujące czerwone znaki|przecinające jego powierzchnię
{75130}{75295}uczyniły Europę najbardziej fascynującym|i istotnym obcym światem jaki znamy.
{75530}{75602}Prawdziwy cud układu słonecznego,
{75606}{75752}gdyż mamy ogromną nadzieję|na znalezienie życia pozaziemskiego.
{76217}{76287}Te pytania: "Czy jesteśmy sami we wszechświecie",
{76291}{76454}"Czy jest to jedyna planeta pośrod miliardów|planet w naszej galaktyce,
{76458}{76586}pośród miliardów galaktyk we wszechświecie,|która daje schronienie życiu"
{76590}{76697}są, uważam,|jednymi z najważniejszych pytań,
{76701}{76785}być może najważniejszymi pytaniami,|jakie możemy zadać.
{76789}{76856}Pomyślcie co by to dla nas znaczyło
{76860}{76977}jeżeli odpowiedzią byłoby, że nie istnieje|żadne inne życie w układzie słonecznym,
{76981}{77065}w naszej galaktyce,|może nawet we wszechświecie.
{77069}{77149}Jak cenną uczyniłoby to planetę Ziemię?
{77153}{77213}Jak cenni stalibyśmy się my?
{77217}{77365}Ale teraz wyobraźcie sobie to,|że na każdym księżycu każdej planety
{77369}{77481}gdzie warunki są sprzyjające,|życie trwa i rozkwita.
{77485}{77601}To czyni nas częścią|szerszego kosmicznego społeczeństwa,
{77605}{77701}jeżeli wszechświat tętni życiem.
{77740}{77860}Jeśli poznanie odpowiedzi na to pytanie|ma bardzo duże znaczenie,
{77864}{78014}to z pewnością dążenie do uzyskania|tej odpowiedzi powinno mieć absolutnie najwyższa wagę.
{78018}{78098}Wierzę, że jest to najważniejsze|pytanie jakie możecie zadać.
{78102}{78184}Ponieważ mamy szansę|odpowiedzieć na nie.
{78550}{78644}To czego dowiedzieliśmy się|z niezwykłych miejsc na Ziemi
{78648}{78775}to to, że jeżeli gdzieś tam w układzie słonecznym|jest życie, prawie na pewno będzie nieskomplikowane.
{78779}{78981}Jednokomórkowe organizmy jak bakterie starające się|przetrwać w najbardziej nieprzyjaznych środowiskach.
{79284}{79332}Jedno wydaje się pewne:
{79336}{79452}Jedynym miejscem w układzie słonecznym,|gdzie istnieje złożone życie,
{79456}{79522}życie które potrafi tworzyć cywilizacje,
{79526}{79607}jest planeta Ziemia.
{79646}{79799}Ale jak to się stało?|Co czyni nasz świat wyjątkowym?
{79803}{79976}Przecież, w końcu, wszystko w układzie|słonecznym miało taki sam początek.
{80033}{80251}Wszystko powstało z niczego innego jak|wirującej chmury gazu i pyłu 4,5 miliarda lat temu.
{80481}{80592}Stałe światy skupione|z kłębiących się mgieł.
{80596}{80679}Lecz te światy były|radykalnie różne.
{80779}{80927}Rozsiane po układzie słonecznym, mamy światy,|na których grzmią siarkowe wulkany.
{80976}{81048}I inne z lodowymi gejzerami.
{81105}{81247}Są światy z bogatą atmosferą|i kłębiącymi się burzami.
{81304}{81371}I istnieją księżyce wyrzeźbione z lodu,
{81375}{81458}które ukrywają ogromne oceany|ciekłej wody.
{81581}{81700}Lecz istnieje tylko jeden świat,|gdzie prawa fizyki zmówiły się,
{81704}{81784}by skupić wszystkie te twory|w jednym miejscu.
{81874}{81985}Na Ziemi temperatura i ciśnienie|atmosferyczne jest po prostu idealne,
{81989}{82109}by pozwolić istnieć oceanom ciekłej wody|na powierzchni planety.
{82196}{82299}I jest wystarczająco duża,|by utrzymać swoje stopione jądro,
{82303}{82387}które nie tylko zasila|gejzery i wulkany,
{82391}{82476}ale także wytwarza pole magnetyczne,
{82480}{82618}które odbija wiatr słoneczny|i chroni naszą gęstą, życiodajną atmosferę.
{82835}{82932}To połączenie wszystkich tych cudów|w jednym miejscu
{82936}{83065}pozwoliło życiu mieć początek|i oparcie tu na Ziemi.
{83069}{83201}Lecz pozwolenie życiu ewoluować|w tak skomplikowane formy jak my sami
{83205}{83276}wymaga jednego składnika więcej.
{83280}{83347}I jest nim czas. Dużo czasu.
{83351}{83567}Czas, na przestrzeni którego góry wzrastają i upadają,|formują się planety, a gwiazdy rodzą się i umierają.
{83571}{83729}I może to jest to co czyni Ziemię|tak unikatową i tak cenną w kosmosie.
{83733}{83863}Ponieważ jest wystarczająco stabilna,|by życie ewoluowało
{83867}{83940}w tak wspaniale złożone formy.
{84156}{84309}Życie, które mamy na Ziemi dzisiaj|jest wynikiem stabilności przez miliony lat.
{84365}{84458}A wisienką na tym torcie|jesteśmy my, rodzaj ludzki.
{84508}{84605}Gatunek, który rozwinął się|do punktu, gdzie możemy zaginać,
{84609}{84739}kształtować, zmieniać świat wokół nas.
{84788}{84874}Opuściliśmy nawet swoją własną planetę,
{84878}{84984}by zacząć odkrywać|nasze kosmiczne otoczenie.
{85264}{85377}Możecie pomyśleć,|że nasza eksploracja wszechświata
{85381}{85449}uczyniła nas w jakiś sposób|mało znaczącymi.
{85453}{85637}Jedna mała planeta przy jednej gwieździe|pośród setek miliardów.
{85641}{85677}Ale ja na to nie patrzę w ten sposób.
{85681}{85849}Ponieważ odkryliśmy, że potrzeba najbardziej|unikatowej kombinacji szansy i praw natury,
{85853}{85977}by stworzyć planetę,|która potrafi utrzymać cywilizację.
{85981}{86056}Tą najwspanialsza konstrukcję,
{86060}{86190}która pozwala nam odkrywać|i rozumieć wszechświat.
{86194}{86364}I to dlatego, dla mnie, nasza cywilizacja|jest najwspanialszym cudem układu słonecznego.
{86740}{86850}I jeśli patrzylibyście na Ziemię|spoza układu słonecznego,
{86854}{86909}tyle byłoby pewne:
{87134}{87281}Zapisaliśmy dowody naszego istnienia|na powierzchni naszej planety.
{87295}{87502}Nasza cywilizacja stała się latarnią,|która wskazuje na naszą planetę, jako na dom dla życia.
{87662}{87762}Tłumaczenie: irekm
{87810}{88282}{c:$00ccff}..:: (XviD asd) :: www.xvidasd.com ::..
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Wonders of the Solar System [1x01] Empire of the Sun (XviD asd)Wonders of the Solar System [1x02] Order out of Chaos (XviD asd)Wonders of the Solar System [1x02] Order out of Chaos (XviD asd)Wonders of the Solar System [1x04] Dead or Alive (XviD asd)Fallout Wonders of the Wastesanatomy and physiology of the cardiovascular systemThe Seven Wonders of the Ancient WorldSeason Of The Witch 2011 720p BRRip XviD AC3 ViSiONLearn greek (6 of 7) The nominal system, part Ivalley of the dolls cd2 1967 dvdrip xvid finalevalley of the dolls cd1 1967 dvdrip xvid finalewords in the news voyager 1 leaves the solar systemUnknown Opening of the Enochian SystemThe L Word [1x12] Locked Up (XviD asd)The Lone Gunmen [1x01] Pilot (XviD asd)The L Word [1x11] Looking Back (XviD asd)The L Word [1x08] Listen Up (XviD asd)The L Word [3x01] Labia Majora (XviD asd)więcej podobnych podstron