Kulturotwórcza rola Biblii. Kategoria: Polski Zakres: Antyk i Biblia Tytu³: Kulturotwórcza rola Biblii. Dodano: 1999.08.18 Biblia stanowi³a nie tylko ¶wiêt± ksiêgê religii chrze¶cijañskiej. Równocze¶nie bowiem odegra³a wa¿n± rolê jako jeden z wyznaczników okre¶laj±cych normy zachowañ miêdzyludzkich, nie tylko w stosunku do chrze¶cijan. Wiele innych religii swe zasady opar³o na przykazaniach Dekalogu. Dla wielu twórców Biblia stanowi³a ¼ród³o odwo³añ i inspiracji. Do dzi¶ Ksiêga ta pozostaje nieprzebran± skarbnic± wzorców osobowych, postaw, fabu³, anegdot, w±tków i motywów, symboli i metafizycznych odniesieñ. Do Biblii siêgali praktycznie wszyscy wielcy malarze, pisarze, kompozytorzy i filozofowie. Motywy biblijne utrwali³y siê nie tylko w sztuce. Równie¿ jêzyk codzienny pe³en jest zwrotów i sformu³owañ, które wywodz± siê w³a¶nie z Biblii. Przyk³adami mog± byæ np. "Sodoma i Gomora", "owoc zakazany" czy "tr±by jerychoñskie". Wielu twórców nie odwo³ywa³o siê wy³±cznie do motywów biblijnych, lecz siêga³o tak¿e do biblijnego stylu. W swoich utworach na¶ladowali oni (lub próbowali na¶ladowaæ) formê wypowiedzi typow± dla Biblii. W¶ród stylizacji biblijnego jêzyka wyró¿niæ mo¿emy cztery rodzaje: - pastisz, czyli dok³adne na¶ladowanie stylu; - parafrazê, swobodn± przeróbkê, zachowuj±c± jednak w³a¶ciwo¶ci gatunkowe; - trawestacjê, czyli wyra¼ne obni¿enie stylu w porównaniu z orygina³em; - parodiê, pos³uguj±c± siê kontrastowym zestawieniem wysokiego stylu z niskim tematem (itp.), maj±c± na celu o¶mieszenie dzie³a; Nie mo¿na te¿ nie doceniæ znaczenia Biblii dla rozwoju jêzyków ojczystych. Po okresie reformacji wiêkszo¶æ dopiero formuj±cych siê pañstw i religii podejmowa³a próby t³umaczenia ¶wiêtej Ksiêgi na jêzyk ojczysty. Wymusza³o to na t³umaczach konieczno¶æ poszukiwania lub tworzenia nowych zwrotów, jak najwierniej oddaj±cych tre¶æ orygina³u. a.) Zwi±zek Biblii ze sztukami plastycznymi: - Micha³ Anio³ ("Madonna na schodach", "Moj¿esz", "Dawid", "¦wiêta rodzina", "Madonna z Brugi", "S±d ostateczny", "Stworzenie Adama") - L. da Vinci ("Ostatnia wieczerza", "¦w. Jan Chrzciciel") - Rafael ("Madonna sykstyñska", "Madonna w zieleni", "Madonna del Granduca", "Madonna della Sedia") - R. van der Weyden ("Zwiastowanie") - C. Slater ("popiersie Chrystusa") - A. Brodowski ("Gniew Saula na Dawida") - Q. Massys ("Madonna z dzieci±tkiem i barankiem") - A. Pazzo ("Apoteoza ¶w. Ignacego") - Caravaggio ("Nawrócenie ¶w. Paw³a") - Durer ("Czterech je¼d¼ców Apokalipsy") - M. Nithardt ("Ukrzy¿owanie") - G. Bellini ("Madonna z dzieci±tkiem") - A. Rublow ("¦wiêta trójca") - Martini ("Zwiastowanie","Chrystus nios±cy krzy¿") - K. Witz ("Ukrzy¿owanie") - B. E. Murillo ("Narodziny dzieci±tka") - F. Cossa ("Zwiastowanie Marii") - M. F. Brojof ("Statua ¶w. Jana Niepomucena") - C. de Coter (O³tarz"Ukrzy¿owanie") - W. Stwosz (O³tarz w ko¶ciele Mariackim w Krakowie) - Bazylika ¶w. Piotra - "Madonna z dzieci±tkiem" - "Ucieczka do Egiptu" - "Wizja ¶w. Hieronima" - "Adam i Ewa" - "Samson odpieraj±cy Filistynów" - "Dobry pasterz" - "Nawiedzenie El¿biety" - "Bóg i Adam" b.) Zwi±zek Biblii z literatur±: - "Bogurodzica" - Jan Kochanowski ("Treny", "Pie¶ni", t³umaczenie "Psalmów Dawidowych") - M. Sêp - Szarzyñski ("O wojnie naszej, któr± wiedziemy z szatanem, ¶wiatem i cia³em") - P. Skarga ("Kazania sejmowe") - D. Naborowski (wiersze, m.in:"Marno¶æ", "Krótko¶æ ¿ywota") - A. Mickiewicz (" Ksiêgi pielgrzymstwa polskiego", "Ksiêgi narodu polskiego") - Dante ("Boska Komedia") - H. Sienkiewicz ("Quo vadis") - J. Kasprowicz ("Hymny") - Z. Krasiñski ("Nie - Boska komedia") - L. To³stoj ("Zmartwychwstanie") - M. Bu³hakow ("Mistrz i Ma³gorzata") - J. Steinbeck ("Na wschód od Edenu") - T. Konwicki ("Ma³a Apokalipsa") - Cz. Mi³osz ("Piosenka o koñcu ¶wiata") - M. Twain ("Pamiêtniki Adama i Ewy") c.) Zwi±zek Biblii z muzyk±: - M. Gomó³ka (muzyka do"Psalmów" oraz do ich t³umaczenia, które wykona³ Jan Kochanowski) - K. Penderecki ("Stabat Mater","Pasja wg. ¶w. £ukasza", hymn"Te Deum laudamus") - F. Schubert ("Ave Maria") Autor: Nieznany

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
VA US Top 40 Singles Chart 2015 10 10 Debuts Top 100
Sandemo Margit Saga O Ludziach Lodu 40 Więżniowie Czasu
Tosnuc 600M BMC 40 M440 87
Sylwetka Stefana Żeromskiego jako ucznia kieleckiego gim~403
Dz U 00 40 470 bezpieczeństwo i higiena pracy przy pracach spawalniczych
42 (40)
license (40)
pl 40
40
[NETbloger PL] 40 Trików WordPress
English podstawy Lesson 40
monitor 40 5 strana

więcej podobnych podstron