Makroekonomia  kurs
przygotowawczy
" Materiały na stronie
http://akson.sgh.waw.pl/~jkurow w
zakładce  Materiały dla studentów
" Podręcznik - M. Burda, C. Wyplosz
Makroekonomia. Podręcznik europejski
Wprowadzenie do
makroekonomii
M. Burda, C. Wyplosz
Makroekonomia.
Podręcznik europejski
Makroekonomia jest ...
" Nauką o gospodarce jako całości
" Operującą wielkościami zagregowanymi
" Ale używającą tego samego sposobu
rozumowania co mikroekonomia.
Główne problemy makroekonomii
" Inflacja
 Stopa zmiany ogólnego poziomu cen
" Bezrobocie
 Miara liczby osób szukających pracy, ale
pozostajÄ…cych bez pracy
" Produkt
 realny produkt narodowy brutto (PNB) mierzy
całkowity dochód gospodarki
Inflacja w Polsce 1950-2009
700
600
500
400
300
200
100
0
Source: Economic Trends Annual Supplement, Labour Market Trends
-100
Stopa bezrobocia w Polsce
1990-2009
25
%
20
r
o
15
c
z
10
n
i
5
e
0
1990 1995 2000 2005
y
ródło danych: Główny Urząd Statystyczny
1950
1960
1970
1980
1990
2000
% rocznie
Inne ważne problemy
makroekonomii
" Wzrost gospodarczy
 Wzrost realnego PNB - jest wskaz
nikiem
powiększania się całkowitego produktu
gospodarki
Polityka makroekonomiczna
 zespół narzędzi używanych przez państwo do
wpływania na bieg gospodarki
Ruch okrężny dochodów,
wydatków i produktu
I
C + I
C
S
Gospodarstwa
Firmy
domowe
Y
DodajÄ…c sektor rzÄ…dowy
" Aby włączyć sektor rządowy do ruchu okrężnego
" stwierdzamy, że rząd dokonuje wydatków na
dobra i usługi (G) oraz wydatków transferowych
" otrzymuje przychody podatkowe.
" założymy, że przychody podatkowe
pomniejszone o transfery to podatki netto (T)
DodajÄ…c sektor zagraniczny
" Aby włączyć sektor zagraniczny do ruchu
okrężnego
" Musimy stwierdzić, że podmioty w danym kraju
importują dobra i usługi z zagranicy
" I że krajowe firmy sprzedają (eksportują) dobra i
usługi za granicę.
Trzy miary produkcji krajowej
" Wydatki
 Suma wydatków w gospodarce
 Y = C + I + G + X - Z
" Dochody
 Suma dochodów za usługi czynników
 płace, zyski etc.
" Produkt
 Suma produkcji (wartości dodanej) wytworzonej w
gospodarce
Ruch okrężny
RzÄ…d
(T-G)
Sektor
Zagranica
prywatny
(S-I)
(X-Z)
PKB i PNB
" Produkt krajowy brutto (PKB)
 Mierzy produkcjÄ™ wytworzonÄ… przez czynniki
produkcji zlokalizowane na terenie kraju
" Produkt narodowy brutto (PNB)
 Mierzy całkowity dochód otrzymany przez
obywateli kraju
" PNB = PKB + dochód netto z zagranicy
Rachunek dochodu narodowego:
podsumowanie
Amorty-
DNzZ DNzZ
zacja
G
Podatki
pośrednie
PNB
I
PKB zyski,
PNN
Dochód
w
czynsze
w
NX
w Narodowy
cenach
Samozatru-
cenach
cenach (DN)=PNN dnienie
rynko-
rynko- w
rynko-
PÅ‚ace
wych
cenach
C wych
wych
i
produ-
wynagro-
centów
dzenia
Co mierzy a czego nie mierzy PNB
" Trzeba uwzględnić:
 Rozróżnienie między wielkościami realnymi i
nominalnymi
 Zmiany wielkości populacji
 Zastrzeżenie, że PNB nie jest idealnym
miernikiem wszystkiego co składa się na
dobrobyt ekonomiczny
Bilans płatniczy
" & uporzÄ…dkowane zestawienie wszystkich
transakcji między rezydentami kraju i
zagranicÄ…
" Rachunek bieżący (CA)
 Odzwierciedla międzynarodowe przepływy dóbr,
usług, dochodów i płatności transferowych
" Rachunek kapitałowy i finansowy (KA)
 odzwierciedla transakcje dotyczące aktywów
trwałych i transakcje aktywami finansowymi
PÅ‚ynny kurs wymiany i bilans
płatniczy
" Jeśli kurs wymiany ustala się swobodnie
na rynku, nie ma potrzeby interwencji
walutowych.
" Ewentualny deficyt na rachunku bieżącym
jest równoważony przez odpowiednią
nadwyżkę na rachunku kapitałowym
BP=CA+KA=0.
stały kurs wymiany i bilans
płatniczy
" Jeśli kurs wymiany ma być stały władze
monetarne dokonujÄ… interwencji w jego
obronie.
" Ewentualny deficyt na rachunku bieżącym
jest równoważony przez odpowiednią
nadwyżkę na rachunku kapitałowym lub
transakcje wyrównawcze (OFF)
BP=CA+KA+OFF=0.
Rynek pracy. Bezrobocie
Rynek pracy
" Podmioty:
 strona popytu  firmy
 strona podaży  gospodarstwa domowe
" Szczególny charakter:
 przedmiot wymiany
 ustalenia kontraktowe
 instytucje i reguły prawne (związki zawodowe,
rząd, regulacje państwowe)
 nawet w równowadze rynku występuje bezrobocie
PODAÅ» PRACY
" Ile pracy zaoferować?
" wymienność konsumpcji i czasu wolnego
" CenÄ… wolnego czasu  utracona konsumpcja
" Ograniczenie budżetowe: wartość czasu do
dyspozycji = wartość czasu wolnego +
wartość konsumpcji (Îw = lw + C)
" Krzywe obojętności
" Wybór: maksimum użyteczności w punkcie
styczności
Figure 4.05
Określanie L1 , przy MPL1=w1
A1
R1 (slope = w )
1
praca
w
1
praca
L
1
(
Y
)
produkt
PÅ‚aca
realna
Figure 4.05
Wyprowadzenie popytu na pracÄ™
A2
A1
R1 (slope = w )
1
(slope = w )
R2
2
praca
w
1
w
2
MPL
praca
L
L
2
1
Wzrost podaży pracy
(np. nowe wejścia dzięki imigracji)
podaż
w spada,
L rośnie
A
A´
popyt
Godziny pracy
0
Produkt (
Y
)
PÅ‚aca
realna
PÅ‚aca realna
Figure 4.08
Wzrost popytu na pracÄ™
(MPL rośnie, gdy rośnie A lub K)
podaż
w,L
A´
A
rosnÄ…
popyt
godziny pracy
0
Figure 4.07
Równowaga i bezrobocie
dobrowolne
l-L
podaż
A
w*
popyt
Godziny pracy
0 L*
l
płaca realna
PÅ‚aca realna
Figure 4.17
Bezrobocie faktyczne i
bezrobocie równowagi
PÅ‚aca realna
Podaż kolektywna
A1
Podaż indywidualna
w
1
A
w
A2
w
2
popyt
L L L Ls Praca (godziny)
0
1 2
Zasoby zwiÄ…zane z rynkiem pracy
Ludność w wieku produkcyjnym
Aktywni zawodowo
(zasób siły roboczej)
Bierni zawodowo
Zatrudnieni Bezrobotni
Przepływy na rynku pracy
Na początek spójrzmy na rynek pracy statycznie
SIA
A ROBOCZA
ZATRUDNIENI BEZROBOTNI
BIERNI ZAWODOWO
but...
Przepływy na rynku pracy
SIA
A ROBOCZA
Nowi
PowracajÄ…cy
ZATRUDNIENI
BEZROBOTNI
Zwolnieni
OdchodzÄ…cy
Emerytowani
Zniechęceni
Czasowo
pracownicy
odchodzÄ…cy
Powt. wejścia
Bierni zawodowo
Podjęcia pracy
Nowe wejścia
Więcej o przepływach
" Skala przepływów jest zaskakująco wysoka.
" Na koniec 2000 r. pracujących w Polsce było 15488,8
tys. a bezrobotnych 2702,3 tys.
" Na koniec 2002 r. pracujących w Polsce było 14923,7
tys. a bezrobotnych 3217,0 tys.
" Ocenia się, że w Polsce wzrost bezrobocia w obecnym
kryzysie globalnym jest mały, bo ludzie tracący pracę
masowo zakładają małe firmy
Histereza
" Idea stwierdzająca, że (krótkookresowy) spadek
zagregowanego popytu może prowadzić do
uporczywego bezrobocia także po wzroście
zagregowanego popytu.
" Pomaga to wyjaśnić wysokie i utrzymujące się
bezrobocie w Europie w latach 1980.
Histereza (ciÄ…g dalszy)
" Cztery kanały:
 Rozróżnienie insider-outsider
" tylko pracujący biorą udział w negocjowaniu płac i chronią
swoje własne pozycje
 Zniechęceni pracownicy
" ludzie zaprzestajÄ… szukania pracy
 Poszukiwania i niedopasowania
" firmy i pracownicy odzwyczajają się od poszukiwań
 Zasób kapitału
" niski poziom inwestycji w recesji prowadzi do utrwalenia
niskiego zasobu kapitału
Główne pytania
" Dlaczego ludzie potrzebują pieniędzy?
" Dlaczego państwo chce wpływać na podaż
pieniÄ…dza?
" Jak rynki finansowe sÄ… powiÄ…zane z  realnÄ…
gospodarkÄ…?
" Jaka jest zależność między pieniądzem i stopą
procentowÄ…?
PieniÄ…dz
" Powszechnie akceptowane środki płatności za
dostarczone dobra lub spłatę zadłużenia
" Pieniądz gotówkowy
- banknoty i monety
" Pieniądz bezgotówkowy (ang.IOU money)
 bazujący na wierzytelności prywatnej
" np. depozyt bankowy
" Dobro publiczne
 powszechna akceptacja  wartość (złoto) lub wiarygodność
 Korzyść społeczna przewyższa koszty prywatne
" M1 = gotówka w obiegu + depozyty na żądanie
" M2, M3  zawierają M1 i mniej płynne rodzaje środków
np.. obligacje
Podejście bilansowe 
aktywa i pasywa
" PieniÄ…dz jest
 aktywem dla posiadaczy
 pasywem dla emitenta
" Gotówka jest zobowiązaniem banku
centralnego
" Depozyty na żądanie są zobowiązaniem
banków komercyjnych
Funkcje pieniÄ…dza
" Åšrodek wymiany
 Pieniądz pośredniczy w wymianie dóbr i usług usuwając
podstawową niedogodność barteru
" Jednostka rozrachunkowa
 Jednostka, w której wyrażone są ceny i prowadzone są
rozliczenia
" Środek przechowywania wartości
 Pieniądz może być użyty do zakupów w przyszłości
" Miernik odroczonych płatności
 Jednostka rozrachunkowa w dłuższym okresie: umożliwia
udzielanie i zaciąganie pożyczek
Popyt na pieniÄ…dz
" Kosztem alternatywnym trzymania
pieniÄ…dza sÄ… odsetki tracone przy
trzymaniu pieniÄ…dza a nie obligacji.
" Ludzie będą trzymać pieniądze jeśli to
przynosi korzyść równoważną temu
kosztowi alternatywnemu.
Popyt na pieniÄ…dz:
" Zależy od:
 realnego dochodu Y (zależność dodatnia)
 nominalnej stopy procentowej czyli kosztu
alternatywnego trzymania pieniÄ…dza i
(zależność ujemna)
 poziomu cen P (zależność dodatnia)
 kosztu transakcyjnego c
" Znaczenie ma popyt na realny pieniÄ…dz
M/P=L(Y, i, c)
Fig. 8.04
Równowaga rynku pieniądza (dostosowanie
stopy procentowej)
Podaż
i
Popyt L(Y, i, c)
Ceteris paribus
0
Realny zasób pieniądza
Nominalna stopa procentowa
Równowaga rynku pieniężnego
Przy innych czynnikach bez
Podaż
zmian popyt na realny zasób
pieniądza będzie niższy, gdy
koszt alternatywny (stopa pro-
centowa) jest stosunkowo
i0
wysoka.
Popyt L(Y, i, c)
Położenie linii popytu
zależy od realnego
Ceteris paribus
dochodu i kosztu transakcyjnego.
Realna podaż pieniądza
L0
Gdy podaż jest L0, równowaga rynku pieniądza
ma miejsce, gdy stopa procentowa jest i0.
Fig. 8.05
Ekspansywna polityka pieniężna
Podaż
A
i
A´
2
i
Popyt L(Y, i, c)
0 Realna podaż pieniądza
stopa procentowa
Nominalna stopa procentowa
Fig. 8.06
Wzrost aktywności gospodarczej (Y rośnie)
Podaż
A´
2
i
A
i
Popyt: L(Y , i, c)
Popyt: L(Y, i, c)
0
Realny zasób pieniądza
Osiąganie równowagi rynku
pieniÄ…dza
Gdy stopa procentowa
jest poniżej stopy równowagi
 powiedzmy i1
 wystąpi nadwyżka popytu
i0
na pieniÄ…dz (odcinek AB).
To wywoła dodatkową
i1
podaż obligacji
A B
 co obniży cenę
LL
obligacji
i podniesie stopÄ™ procentowÄ…
L0
aż do osiągnięcia równowagi.
Realna podaż pieniądza
Nominalna stopa procentowa
stopa procentowa
Fig. 8.08
Nierównowaga rynku pieniądza (nadwyżka
popytu przy stopie procentowej i)
podaż
B
2
i
A´
A
i
popyt
C´
0
Realna podaż pieniądza
Nowoczesna bankowość
" Pośrednik finansowy
 instytucja wyspecjalizowana w pośrednictwie między
pożyczkodawcami i pożyczkobiorcami
" np. bank komercyjny, posiadający uprawnienia do udzielania pożyczek
i przyjmowania depozytów
" włącznie z depozytami, które mogą być wykorzystane przez
wystawienie czeków lub użycie karty
" System clearingowy
 Zespół porozumień, na mocy których należności i zobowiązania
między bankami są rozliczane w wartości netto
Nominalna stopa procentowa
Krótki przewodnik po rynkach
finansowych
" Aktywa finansowe
 papierowe (lub wirtualne) świadectwa uprawniające
właściciela do określonego strumienia płatności odsetek
przez konkretny okres
" Gotówka
 banknoty i monety, nie przynoszÄ… odsetek
 najbardziej płynne ze wszystkich aktywów
" Weksle
 aktywa finansowe o krótszym niż jeden rok terminie, w
którym będą wykupione przez pierwotnego właściciela
 wysoce płynne
Krótki przewodnik po rynkach
finansowych
(ciÄ…g dalszy)
" Obligacje
 aktywa finansowe o dłuższym terminie  mniej płynne z
powodu większej niepewności co do przyszłego strumienia
odsetek
" Obligacje skarbu państwa
 obligacje rzÄ…dowe w Polsce
" Akcje przedsiębiorstw
 Papiery wartościowe potwierdzające własność części
kapitału spółek i dające prawo do dywidendy
 Mało płynne
Kreacja kredytów przez banki
" Banki komercyjne utrzymują jedynie część
aktywów jako rezerwy gotówki
 to umożliwia im kreowanie kredytów przez
udzielanie pożyczek
" PRZYKA
AD
 przypuśćmy, że ludzie nie utrzymują gotówki
 a banki komercyjne utrzymujÄ… 10% rezerw
gotówkowych
Przykład kreacji kredytu c.d.
- Pan Szczęściarz otrzymał od ciotki z Ameryki 5000 zł w
formie przekazu na jego konto w Banku Morskim
Bank Morski
Aktywa
Pasywa
+5000 zł (przyrost depozytów)
(przyrost rezerw) +500 zł
(przyrost kredytów) +4500 zł
5000 zł 5000 zł
Bank Morski udzielił kredytu innemu klientowi, Panu Kibicowi  dopisując
4500 zł na jego koncie
Przykład kreacji kredytu c.d.
Pan Kibic zakupił telewizor
Pani Modna kupiła nową kreację
cyfrowy wpłacając 4500 zł na
wpłacając 4050 zł na konto
konto sprzedawcy w Banku
sprzedawcy w Banku Rzecznym
Górskim
Bank Górski
Bank Rzeczny
Pasywa
Aktywa
Aktywa
Pasywa
+4050 zł (D)
(R) +405 zł
(R) +450 zł
+4500 zł (D)
(K) +4050 zł
(K) +3545 zł
4050 zł 4050 zł
4500 zł
4500 zł
Ten proces kreacji kredytów,
Bank Górski udzielił kredytu
będzie toczył się dalej, zmierzając
innemu klientowi, Pani Modnej
do pewnej granicy, danej jako
 dopisując 4050 zł na jej
granica ciÄ…gu geometrycznego
koncie
Bank centralny
" Działa jako bank dla banków komercyjnych w danym
kraju
" i odpowiada za ustalanie stóp procentowych.
" W Polsce rolę tę pełni NBP, w strefie euro Europejski
Bank Centralny.
" Dwa główne zadania:
 emisja monet i banknotów
 bank dla systemu bankowego i rzÄ…du
Bank centralny i podaż pieniądza
" Trzy sposoby oddziaływania banku centralnego na podaż
pieniÄ…dza:
 Rezerwy obowiÄ…zkowe
" bank centralny ustala minimalną stopę rezerw gotówki do
depozytów, której muszą przestrzegać banki komercyjne
 Stopa dyskontowa
" Stopa procentowa pobierana przez bank centralny przy
udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym
" Ustalenie jej na karnym poziomie może zachęcić banki
komercyjne do utrzymywania większej nadwyżki rezerw
 Operacje otwartego rynku
" Działania wpływające na rozmiary bazy monetarnej przez
kupno lub sprzedaż papierów wartościowych na otwartym
rynku
Rynek repo
" Transakcja repo jest porozumieniem
sprzedaży z odkupem
 np bank sprzedaje komuś papier wartościowy z
równoczesnym porozumieniem o jego odkupieniu
po określonej cenie w określonym momencie
przyszłości.
 Można to uznać za zaciągnięcie pożyczki pod
zastaw zmniejszające w krótkim okresie środki
płynne u kontrahentów
" Stosowane przez NBP w operacjach
otwartego rynku
Baza monetarna i mnożnik
pieniężny
" Baza monetarna czyli zasób pieniądza
wielkiej mocy
 A
ączna ilość banknotów i bilonu w obiegu
pozabankowym oraz ilość utrzymywana w
systemie bankowym
" Mnożnik pieniężny
 Zmiana ilości pieniądza wywołana zmianą
bazy monetarnej o jednostkÄ™
( np. o 1 zł)
Mnożnik pieniężny
Załóżmy, że banki chcą utrzymywać rezerwy gotówki R
jako ułamek (rr) depozytów (D), a sektor pozabankowy
chce trzymać gotówkę (CU) jako ułamek (cc) agregatu M1).
Zatem R = rrD i CU = cc M1
Baza monetarna M0 = CU + R = ccM1 + rr D
Podaż pieniądza M1= CU + D = ccM1+ D
1
Mnożnik= M1 /M0 =
[cc + rr(1-cc)]
M1 = mnożnik pieniężny × baza monetarna
Fig. 9.05
Baza monetarna i podaż pieniądza (mnożnik
pieniężny)
M0 Zmiana rezerw
Gotówka Rezerwy
M1
Gotówka Depozyty
Zmiana
depozytów
Inne funkcje NBP
" Pożyczkodawca ostatniej instancji
 bank jest gotów udzielić pożyczki bankom
komercyjnym w razie paniki finansowej
" Bank rzÄ…du
 bank zapewnia, że rząd dokona wydatków w
przypadku deficytu budżetowego
" Prowadzenie polityki pieniężnej w celu
stabilizowania poziomu cen (inflacji)
 szerzej o tym póz
niej
Kontrola pieniężna
Przy danej linii popytu na pieniÄ…dz:
bank centralny może ...
ALBO ustalić stopę procen-
tową na r0 i pozwolić na
dostosowanie podaży
i0
pieniÄ…dza do L0
ALBO ustalić podaż pienią-
dza na L0 i pozwolić rynkowej
LL stopie procentowej na dos-
tosowanie do r0
L0
ALE nie może ustalić poda-
Realny zasób pieniądza
ży pieniądza i stopy procen-
towej równocześnie.
Kontrola pieniężna  warunki
" Kontrola pieniężna nie może być precyzyjna
jeśli władze nie znają kształtu i położenia linii
popytu na pieniądz i nie mogą manipulować
mnożnikiem pieniężnym.
" Kontrola podaży pieniądza jest szczególnie
problematyczna
 dlatego NBP preferuje oddziaływanie przez stopy
procentowe
 to zakłada ustalenie stopy procentowej i
dopuszczenie do ukształtowania się podaży
pieniądza na poziomie równowagi
Stopa procentowa
Fig. 9.01
Instrumenty
" bankowe stopy redyskontowe (repo i stopy dyskontowe)
" kontrola bazy monetarnej przez operacje otwartego rynku
" obowiÄ…zkowa stopa rezerw
Oddziaływanie na
" długoterminowe rynkowe stopy procentowe
" agregaty pieniężne (M1, M2, M3& )
" kursy wymiany walut
" stopy inflacji
Cele
" stabilność cen (cel główny)
" wzrost średniookresowy (cel niższego rzędu)
" stabilny kurs wymiany (cel niższego rzędu)
Zagregowany popyt i wielkość
produktu
Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Figure 10.01
Fluktuacje cykliczne
Trend długookresowy
(+) odchylenie
Faktyczny PKB
(-) odchylenie
0 Czas
© Oxford University Press, 2005. All rights reserved.
Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Figure 10.03
Wykres z liniÄ… 45o
45°
B
DD
A
C
Y
0 Y Y´
Produkt
© Oxford University Press, 2005. All rights reserved.
Realny PKB
Zamierzony popyt
Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Figure 10.04
Mnożnik
45°
Popyt 2
E
B´
A´´
B
Popyt 1
A´
Y
A
Y Y*
0
Produkt
Output
© Oxford University Press, 2005. All rights reserved.
Równowaga rynku dóbr
" Rynek dóbr jest w równowadze, gdy
zagregowany popyt i faktyczny produkt
(dochód) są równe.
" Krzywa IS pokazuje różne kombinacje
dochodu i stopy procentowej, przy których
rynek dóbr jest w równowadze.
Zamierzony popyt
Krzywa IS
Przy względnie wysokiej stopie
45o line
procentowej r0, konsumpcja i
AD1
inwestycje sÄ… relatywnie niskie
 zatem AD jest także niski.
AD0
Równowaga jest przy Y0.
Przy niższej stopie procentowej r1
konsumpcja, inwestycje
i AD są wyższe.
Y0 Y1 dochód
r
Równowaga jest przy Y1.
r0
Krzywa IS pokazuje wszystkie
kombinacje realnego dochodu
r1
i stopy procentowej, przy których
rynek dóbr jest w równowadze.
IS
Y0 Y1 dochód
Równowaga rynku pieniądza
" Rynek pieniądza jest w równowadze, gdy
popyt na realny pieniądz jest równy jego
podaży.
" Krzywa LM pokazuje różne kombinacje
dochodu i stopy procentowej przy których
rynek pieniądza jest w równowadze.
AD
Krzywa LM
r
r
LM
r1
r1
r0
r0
LL1
LL0
L0 Y0 Y1 dochód
Realny zasób
pieniÄ…dza
Przy dochodzie Y0 popyt na pieniądz jest LL0 i równowaga na rynku
pieniÄ…dza wymaga stopy procentowej r0.
Przy Y1 popyt na pieniądz jest LL1, a równowaga jest przy r1.
Krzywa LM jest zbiorem kombinacji realnego dochodu i stopy
procentowej, dla których rynek pieniądza jest w równowadze.
Przesunięcia krzywych IS i LM
" Położenie krzywej IS zależy od:
 składników popytu, które przesuwają
zagregowany popyt: np.
" autonomicznych inwestycji
" autonomicznej konsumpcji
" wydatków rządu
" Położenie krzywej LM zależy od:
 Podaży pieniądza
 (poziomu cen)
Równowaga na rynku dóbr i pieniądza
(gospodarka zamknięta)
A
Ä…czÄ…c ze sobÄ… krzywÄ…
r
IS (pokazującą równowagę
LM
na rynku dóbr)
i krzywÄ… LM (pokazujÄ…cÄ…
równowagę rynku pieniądza),
r*
możemy zidentyfikować
jedynÄ… kombinacjÄ™
realnego dochodu i stopy
IS
procentowej (r*, Y*), która
zapewnia ogólną równowagę.
Y*
dochód
Polityka fiskalna w modelu IS-LM
Równowaga wyjściowa jest
r przy Y0, r0.
Finansowany obligacjami
LM
wzrost wydatków rządowych
przesuwa krzywÄ… IS do IS1.
r1
"
r0
" " Równowaga jest teraz przy
r1, Y1.
IS1
Pewne wydatki prywatne
(Y1Y ) sÄ… wypierane przez
IS0
wzrost stopy procentowej.
Y0 Y1 Y
dochód
Polityka fiskalna w modelu IS-LM
(2)
Równowaga wyjściowa jest
r
przy Y0, r0.
Finansowany obligacjami
LM
wzrost wydatków rządowych
LM
przesuwa krzywÄ… IS do IS1.
r1
"
r0
" "
Równowaga jest teraz przy
r1, Y1.
IS1
Ekspansywna polityka
pieniężna (w celu
IS0
utrzymania stopy
procentowej na poziomie r0)
Y0 Y1 Y
Income
umożliwia wzrost produktu
do Y .
Polityka pieniężna w modelu IS-LM
Równowaga wyjściowa jest
r
przy Y0, r0.
LM0
Wzrost podaży pieniądza
przesuwa krzywÄ… LM
LM1
w prawo.
r0
"
r1
"
Równowaga jest teraz przy
r1, Y1.
IS0
Y0 Y1 dochód
Połączona polityka (Policy mix)
Polityka stabilizacji to używanie polityki fiskalnej i pieniężnej
do stabilizowania poziomu dochodu blisko poziomu równowagi.
Y
Poziom dochodu może
r
być osiągnięty przez:
LM1
 restrykcyjnÄ… politykÄ™ fiskalnÄ…
(IS0) Å‚Ä…czonÄ… z  ekspansywnÄ…
LM0
polityką pieniężną (LM0)
r1
"
LUB przez ekspansywnÄ… politykÄ™
r0
fiskalnÄ… (IS1) Å‚Ä…czonÄ… z
"
restrykcyjną polityką pieniężną (LM1).
IS1
Takie działania wpływają na
IS0
stosunek między wydatkami
dochód prywatnymi i publicznymi
Y
w gospodarce.
ale...
" Model IS-LM wydaje się oferować rządowi
szereg możliwości wpływania na dochód
równowagi.
" ale &
 Należałoby uwzględnić inne czynniki
" poziom cen i inflacjÄ™
" stronę podaży gospodarki
" kurs wymiany
Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Figure 10.11
Równowaga ogólna (model Mundella  Fleminga)
Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Figure 10.19
Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Figure 10.11
Polityka pieniężna przy kursach zmiennych
Równowaga ogólna
LM waluta krajowa
deprecjonuje siÄ™
podnoszÄ…c popyt
LM
LM
na dobra.
LM´
linia integracji
Liniaintegracji
linia
E
A
E C
integracji
finansowej
i*
i*
finansowej
i*
finansowej
B
IS´
IS
IS
produkt
IS produkt
© Oxford University Press, 2005. All rights reserved.
© Oxford University Press, 2005. All rights reserved.
produkt
© Oxford University Press, 2005. All rights reserved.
Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Figure 10.12(b)
Zakłócenia podaży pieniądza przy kursach stałych
 wzrost podaży pieniądza (ekspansja pieniężna)
LM
LM´
1
2
linia integracji
A
finansowej
i*
B
polityka pieniężna
IS
nie oddziaływuje
na produkt
produkt
© Oxford University Press, 2005. All rights reserved.
stopa procentowa
Stopa procentowa
stopa procentowa
Stopa procentowa
Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Figure 10.13
Zakłócenia popytu przy stałych kursach 
ekspansja fiskalna
LM
B
linia integracji
A
C
finansowej
i*
IS´
IS
produkt
© Oxford University Press, 2005. All rights reserved.
Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Figure 10.18
Zakłócenia popytu przy kursach zmiennych
LM
B
linia integracji
A
C
finansowej
i*
(i)
IS´
IS
(ii)
produkt
© Oxford University Press, 2005. All rights reserved.
Stopa procentowa
Stopa procentowa
Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Figure 10.19
Polityka pieniężna przy kursach zmiennych
waluta krajowa
deprecjonuje siÄ™
podnoszÄ…c popyt
LM
na dobra.
LM´
Linia
A
C
integracji
i*
finansowej
B
IS´
IS
produkt
© Oxford University Press, 2005. All rights reserved.
Inflacja i produkt
Stopa procentowa
Fig. 12.04
Y
Prawo Okuna:
U  j
= -g(Y - )
W długim okresie:
U-U = -gÅ" Y -Y
( ) ( )
0=0
U
Y
produkt
Krzywa Phillipsa (1)
" W 1958 prof. A. W. Phillips przedstawił
statystyczną zależność pomiędzy roczną inflacją
a bezrobociem w Wielkiej Brytanii.
" Krzywa Phillipsa pokazuje, że wyższemu
bezrobociu towarzyszy niższa inflacja.
" To sugeruje, że możemy wybierać niższe
bezrobocie z wyższą inflacją i odwrotnie.
bezrobocie
Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Fig. 12.02
Krzywa Phillipsa - ujęcie pierwotne
wymienność: spadek
inflacji z wysokiego
poziomu w A do
A
niższego w B odbywa
siÄ™ kosztem wzrostu
B
bezrobocia.
Bezrobocie
© Oxford University Press, 2005. All rights reserved.
Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Fig. 12.07
Krzywa Phillipsa i zagregowana podaż
Inflacja podst. (s=0)
AS
B
B
A A
Ä„ Ä„
C C
bezrobocie produkt
U
Y
(a) Krzywa Phillipsa (b) Zagregowany produkt
© Oxford University Press, 2005. All rights reserved.
Inflacja
Inflacja
Inflacja
Krzywa Phillipsa w długim okresie -
LR (1)
" Zakładając, że wcześniej czy póz
niej
gospodarka powróci do j
przy jakiejÅ›
stopie inflacji, dla długiego okresu
identyfikujemy pionowÄ… krzywÄ… Phillipsa.
" Położenie krótkookresowej krzywej
Phillipsa zależy od inflacji podstawowej.
Krzywa Phillipsa w LR (2)
" Krzywa długookresowa przecina
krótkookresową , gdy rzeczywista inflacja
zrównuje się z inflacją podstawową.
" DÅ‚ugookresowa krzywa Phillipsa pokazuje,
że w długim okresie nie ma wymienności
pomiędzy bezrobociem i inflacją.
Krzywa Phillipsa w LR i wzrost
zagregowanego popytu (1)
Załóżmy, że gospodarka
zaczyna w p. E, ze stopÄ…
bezrobocia równowagi j
, i
inflacjÄ… Ä„1
Ą2 Wzrost wydatków rządu
A
finansowany wzrostem podaży
pieniÄ…dza przenosi gospodarkÄ™
E
do A, przy niższym bezrobociu
Ä„1
(U1) ale wyższej inflacji Ą2.
U1 j
PC1
bezrobocie
& ale co wydarzy siÄ™ dalej?
Krzywa Phillipsa w LR i wzrost
zagregowanego popytu (2)
Gdy nominalna podaż pieniądza
rośnie dalej według tej samej
stopy co wcześniej, gospodarka
LRPC
w końcu dotrze do B na PC2.
W B inflacja podstawowa
jest zgodna z rzeczywistÄ…
inflacją, a płace nominalne będą
Ą2 A renegocjowane, tak że płace
B
realne i także zatrudnienie
będą takie same jak przed
Ä„1
E
ekspansją pieniężną.
U1 j
PC1 PC2
zatem w długim okresie nie ma
bezrobocie
wymienności bezrobocia i inflacji
Inflacja
Inflacja
Krzywa Phillipsa w LR i wzrost
zagregowanego popytu (3)
LRPC
DÅ‚ugookresowa
krzywa Phillipsa jest pionowa,
ponieważ gospodarka
dąży do j
.
Krótkookresowa krzywa
Ä„2 A B
Phillipsa pokazuje
krótkookresową wymienność.
Ä„1
E
Jej położenie zależy
od inflacji podstawowej.
U1 j
PC1 PC2
bezrobocie
Zwalczanie inflacji
" W długim okresie inflacja będzie niska, jeśli
niska jest stopa wzrostu pieniÄ…dza.
" Przejście od wysokiej do niskiej inflacji może być
bolesne, jeśli dostosowanie oczekiwań jest
powolne.
" Wiarygodność polityki może przyspieszać
proces dostosowań.
Inflacja
Oczekiwania i wiarygodność
Załóżmy, że gospodarka zaczyna
w E, z nowo wybraną władzą,
LRPC
zdecydowaną obniżyć inflację.
Wzrost pieniÄ…dza maleje do Ä„2.
W krótkim okresie gospodarka
przejdzie do A wzdłuż krótkook-
E
Ä„1
resowej krzywej Phillipsa.
Bezrobocie wzrasta do U1
A
Ä„2
Gdy infl. podst. dostosuje siÄ™,
PC1 krótkookresowa krzywa Phillipsa
F
przesunie siÄ™ do PC2, a j

PC2
zostanie przywrócone w p.F.
j
U1
bezrobocie
Zagregowany popyt i zagregowana
podaż (analiza AD-AS)
" Cechy podejścia:
 Połączenie okresu krótkiego z okresem
długim.
 Połączenie analizy strony popytu (z analizy
IS-LM) i strony podaży (inflacja i produkt).
 Połączenie podejścia keynesowskiego i
neoklasycznego
Inflacja
Fig. 13.01
Zagregowany popyt i zagregowana podaż: krótki
okres
AS
AD
produkt
Przesunięcia krzywej AS
" Położenie krzywej AS zależy od:
 czynników, które przesuwają krzywą Phillipsa:
" inflacji podstawowej
" długookresowego wzrostu (rosnącego trendu PKB)
" W dalszej analizie by uniknąć przesunięć AS
z powodu wzrostu wprowadzimy na osi
poziomej odchylenie produktu
Inflacja
Równowaga w SR I LR
LAS
Ogólna równowaga występuje,
AS
gdy AD = AS przy
poziomie produktu i poziomie
Y
A
Ä„0
" inflacji Ä„0.
W punkcie A rynki dóbr,
pieniÄ…dza i pracy sÄ…
AD
jednocześnie w
równowadze.
Y
produkt
Szybkość dostosowania
" Dostosowanie w świecie klasycznym jest
natychmiastowe, zatem gospodarka jest zawsze
Y
na poziomie produktu równowagi i bezrobocia
równowagi j
(pełne zatrudnienie).
" Jeśli płace i ceny są lepkie, to produkt może
odchylać się od poziomu równowagi.
" Świat keynesowski ze stałymi płacami i cenami
może opisywać krótki okres, zanim nastąpi
pełne dostosowanie.
Inflacja
Proces dostosowawczy
" Gdy połączymy AS i AD, zmiany AD prowadzą
głównie do krótkookresowych zmian produktu.
" Z czasem odchylenia od pełnego zatrudnienia
stopniowo zmieniają wzrost płac i
krótkookresową podaż zagregowaną.
" Dlatego gospodarka stopniowo, powraca do
Y
poziomu produktu równowagi .
Ekonomia podaży
" Proponuje politykÄ™ nakierowanÄ… nie na wzrost
zagregowanego popytu, a na wzrost
zagregowanej podaży.
" Oddziaływanie na wielkość produktu równowagi
jest kluczowe w klasycznym poglÄ…dzie na
gospodarkÄ™.
Luki produktu
Fig. 13.03
Przesunięcie krzywej zagregowanego popytu 
kursy stałe
LM
jeśli
G rośnie, IS
Linia
A0 A´
2
integracji przesuwa siÄ™
finansowej
na prawo
IS2
IS0
produkt
Y0 Y2
A0 A´
2
Ä„0
Linia PPP
AD1
AD2
produkt
Y0
Y2
Stopa procentowa
Stopa inflacji
Fig. 13.04
Zagregowany popyt i zagregowana podaż
przy kursach stałych
(podaż w LR)
LAS
(podaż w SR)
AS
*
Ä„
(popyt w LR)
PPP
A
(popyt w SR)
AD
0
Odchylenie produktu (Y - Y )
Fig. 13.05
Polityka fiskalna przy kursach stałych
LAS
2
AS
AS
E
C
B
D
*
Ä„
PPP
A
2
AD
AD
0 Odchylenie produktu(Y - Y )
inflacja
inflacja
Fig. 13.10
Zagregowany popyt i zagregowana podaż
przy kursach zmiennych
LAS
AS
Linia wzrostu
podaży
pieniÄ…dza
AD
0 Odchylenie produktu (Y - Y )
Fig. 13.11
Polityka pieniężna przy kursach zmiennych
LAS
2
AS
C
AS
B
A
2
AD
AD
0 Odchylenie produktu (Y - Y )
inflacja
inflacja
Fig. 13.12
PKB na Węgrzech i w Polsce, 1989-2004
130
Węgry Polska
120
110
100
90
80
70
1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003
Fig. 13.14
Negatywny szok podażowy
LAS
2
AS
C
AS
B
D
A
2
AD
AD
0 Odchylenie produktu (Y - Y )
inflacja
Fig. 13.15
Negatywny szok popytowy
AS
A
B
AD
2
AD
0 Odchylenie produktu (Y - Y )
Fig. 13.17
Dezinflacja
AS
A
2
AS
B
C
AD
2
AD
Odchylenie produktu (Y - Y )
0
inflacja
inflacja
Wzrost gospodarczy
Table 3.01(a)
PKB per capita*, 1500-2001
1500 1820 1950 2001
Europa Zach. 771 1,204 4,579 19,256
Chiny 600 600 439 3,583
*W międzynarodowych dolarach Geary-Khamis 1990
Figure 3.02
Funkcja produkcji
Y =F(K,L)
0
Kapitał (K)
Wzrost i akumulacja
" załóżmy Y = A × f(K, L)
 gdzie zmienne nakłady kapitału (K) i pracy (L)
łącznie pozwalają wytworzyć dany produkt (Y)
 A reprezentuje wiedzÄ™ technicznÄ…
" Przy bardzo małych poziomach dochodu,
oszczędności mogą być równe zero, bo
wszystkie zasoby przeznaczane sÄ… na
konsumpcjÄ™
" wówczas inwestycje są zerowe i nie powstaje
nowy kapitał
" a produkt może nie przyrastać w czasie.
Produkt (
Y
)
Fig. 3.03
Funkcja produkcji
(forma intensywna)
Współczynnik:
produkt-praca
y=f(k)
(y=Y/L)
Współczynnik: kapitał-praca
0
(k=K/L)
Model wzrostu Solowa (model
neoklasyczny)
" Założenia
 praca przyrasta według stałej stopy n
 stopa oszczędności jest stała i równa s
 kapitał na zatrudnionego k; jest stały w
stanie ustalonym
 wzrost kapitału na zatrudnionego
powiększa produkt na zatrudnionego (y)
 ale zgodnie z malejÄ…cymi przychodami.
Fig. 3.04
Stan ustalony
Współczynnik:
Funkcja produkcji
produkt-praca
y=f(k)
(y=Y/L)
B
Inwestycje =gk
Oszczędności =
sf(k)
C A
D
k1 k k2
0
Współczynnik: kapitał-
praca (k=K/L)
Fig. 3.06
Wzrost stopy oszczędzania
Współczynnik:
Funkcja produkcji
produkt-praca
y=f(k)
(y=Y/L)
Inwestycje =gk
Nowe oszczędności
= s f(k)
Oszczędności = sf(k)
Współczynnik: kapitał-
0
praca (k=K/L)
Hipoteza konwergencji
" & stwierdza, że wzrost w krajach biednych jest
wyższy od średniej, a wzrost w krajach
bogatych poniżej średniej.
 czyli biedne kraje mogą  doganiać
" Ale różnice społeczne i polityczne mogą
spowodować, że pewne gospodarki  doganiają
bardziej efektywnie niż inne.
Teoria wzrostu endogenicznego
" & uznaje, że mogą wystąpić znaczące efekty
zewnętrzne kapitału
" Określa się ją jako teorię wzrostu
 endogenicznego , gdyż sugeruje, że wzrost
może zależeć od parametrów, na które wpływ
majÄ… zachowania prywatne lub polityka
publiczna
 rząd powinien subsydiować tworzenie kapitału
społecznego i fizycznego
Fig. 3.07
Złota reguła
Współczynnik:
produkt-praca
(y=Y/L)
y=f(k)
A
gk
2
y
konsumpcja
}
inwestycje
}
Współczynnik: kapitał-praca
2
k
0
(k=K/L)
Figure 3.09(a)
Dynamiczna nieefektywność:
Przypadek Polski (centralne planowanie)
PKB Inwestycje/PKB
(1990 w relacji do 1980,%) (średnio 1980-90,%)
25
50
20
40
30
15
20
10
10
5
0
-10 0
Polska WÅ‚ochy Polska WÅ‚ochy
Polska postkomunistyczna:
Instytucje ekonomiczne działają!
PKB Inwestycje/PKB
(2000 w relacji do 1991,%) (średnio 1991-2000,%)
30
50
25
40
20
30
15
20
10
10
5
0
0
Polska WÅ‚ochy
Polska WÅ‚ochy
Table 3.05(a)
Dekompozycja Solowa 1913-1987
Wkład
PKB Reszta
czynników
Francja 2.6 1.1 1.5
Niemcy 2.8 1.4 1.4
Holandia 3.0 2.0 1.0
W. Brytania 1.9 1.2 0.7
Japonia 4.7 3.0 1.7
USA 3.0 2.0 1.0
Table 3.05(b)
Dekompozycja Solowa 1981-1990
Wkład
PKB Reszta
czynników
Francja 2.5 1.4 1.1
Niemcy 2.3 1.7 0.6
Holandia 2.3 1.3 1.0
W. Brytania 2.7 1.4 1.3
Japonia 4.1 2.9 1.2
USA 3.2 2.2 1.0
Table 3.05(c)
Dekompozycja Solowa 1991-2000
Wkład
PKB Reszta
czynników
Francja 2.1 1.4 0.7
Niemcy 1.9 0.8 1.1
Holandia 2.9 2.2 0.7
W. Brytania 2.3 1.4 0.9
Japonia 1.5 1.4 0.1
USA 3.2 2.1 1.1
Polityka fiskalna.
Główne pojęcia
" Polityka fiskalna
 Decyzje rzÄ…du o wydatkach i podatkach
" Polityka stabilizacyjna
 Działania rządu zmierzające do utrzymania
produktu na poziomie równowagi
" Deficyt budżetowy
 Nadwyżka wydatków rządu nad wpływami do
budżetu
" DÅ‚ug publiczny
 wielkość niespłaconego zadłużenia rządu
Przyrost długu i jego stabilizacja
" Przyrost długu:
"B = G  T + rB
" Warunek stabilizacji długu
"B = 0 gdy T  G = rB
" Przyrost relacji: dług/PKB
B G - T B
" = + (r - g )
Y Y Y
" Warunek stabilizacji relacji dług/PKB
B T - G B
" = 0 çÅ‚ = (r - g )
çÅ‚
Y Y Y
Sposoby stabilizacji długu
" Obniżenie deficytu
 ograniczenie wydatków bądz
wzrost podatków
" Finansowanie pieniężne
 kosztem posiadaczy gotówki i obligacji
" Wstrzymanie płatności
 kosztem wierzycieli skarbu państwa
" Prywatyzacja
 sprzedaż majątku państwa
Fig. 15.02
Gdy zdarza siÄ™ egzogeniczny spadek popytu...
AS
A
B
AD
AD
2
AD
(Y
0 Luka produktu -Y)
Fig. 15.02
Bez polityki stabilizacji, stopniowe dostosowanie
AS
A
B
C
AD
2
AD
(Y
0 Luka produktu -Y)
inflacja
inflacja
Fig. 15.02
Aktywna polityka fiskalna pozwala przeciwdziałać
ujemnemu szokowi popytu (pozostać w A)
AS
A
B
AD
AD
2
2
AD
AD
(Y
0 Luka produktu -Y)
Ograniczenia aktywnej polityki
fiskalnej
Dlaczego szoki zagregowanego popytu nie mogÄ…
bezpośrednio być zastąpione przez politykę fiskalną?
" Odroczenia czasowe: potrzeba na to czasu
 Żeby zdiagnozować problem
 Podjąć działanie
 Aby zadziałał mechanizm mnożnika
" Niepewność
 Wielkość mnożnika nie jest znana
 zagregowany popyt podlega ciągłym zmianom
" Efekty zmian popytu autonomicznego
 zmiany polityki fiskalnej mogą wywołać przesunięcia w
innych składnikach zagregowanego popytu
Inflacja
Ograniczenia aktywnej polityki
fiskalnej(2)
Dlaczego rząd nie może aktywnie stosować polityki
fiskalnej gdy bezrobocie jest trwale wysokie?
" Deficyt budżetu
 gdy deficyt budżetu rośnie, pojawia sie
obawa o inflacjÄ™
" Może mamy pełne zatrudnienie!
 Bezrobocie może być (przynajmniej
częściowo) dobrowolne
Krzywa Laffera
Jak zmieniają się przychody z podatków, gdy zmienia się stopa
podatkowa?
Przychody
Ile wynosi t0?
podatkowe
Maksymalne
przychody
podatkowe
Krzywa Laffera
t0 100%
0
Stopa podatkowa
Figure 5.09
Irlandia
WÅ‚ochy
8 8
6
6
4
4
2
2
0
0
-2
-2
-4
-4
-6
-6
-8
-8
-10
-10 -12
Saldo
1974 1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 1974 1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002
budżetu
Wielka Brytania USA
pierwotnego
5
8
4
6
3
4
2
2
1
0
0
-2
-1
-4
-2
-6
-3
-4
-8
1974 1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002
1974 1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002
Efekt przyszłych podatków:
równoważność Ricarda
" Jednostki zareagują w różny sposób na szok
spowodowany np. zmianą podatków, w
zależności czy zmiany są postrzegane jako
przejściowe czy trwałe.
" Gdy rząd obniża podatki dzisiaj, a jednostki
sądzą, że będzie to zrekompensowane
przez wyższe podatki w przyszłości, to
bieżąca konsumpcja może nie ulec zmianie.
% of GDP
% of GDP
% of GDP
% of GDP
Table 5.01
Publiczne i prywatne oprocentowanie pożyczek
Marzec 2004: Obligacje długoterminowe
(% per annum)
Country Government bonds Corporate bonds
Australia 5.30 6.23
Britain 4.65 5.53
Canada 4.15 5.69
Denmark 3.97 5.12
Japan 1.30 1.44
Sweden 4.12 2.61
United States 3.71 5.42
Euro area 3.81 3.64
Figure 5.12
Równoważność Ricarda w Danii, 1981-2002
10
8
6
4
2
0
-2
-4
-6
-8
1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001
public savings private savings national savings
Table 15.01
Wydatki rzÄ…du i finanse publiczne
EU USA Japan
Wydatki og. (% PKB) 47.7 35.8 39.1
konsumpcja publiczna *
jako % PKB 20.4 14.8 17.2
jako % konsumpcji prywatnej 35.8 21.4 31.2
Nadwyżka budżetu (% PKB) -2.2 -4.2 -7.8
DÅ‚ug brutto (% PKB) 72.5 65.7 164.1
*EU - 2002
Source: OECD
Table 15.03
Salda budżetu (% PKB)
Åšrednio
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2004 1975-
2004
-2.4 -1.7 -2.6 -2.4 -5.3 -1.5 -1.1 0.1
Austria
Belgia -5.4 -9.5 -10.2 -6.8 -4.3 0.1 0.2 1.6
-1.3 -2.4 -1.4 -1.0 -2.3 2.5 1.9 1.9
Dania
4.6 3.3 3.2 5.1 -3.9 6.9 2.9 1.7
Finlandia
Francja -1.6 0.0 -3.0 -2.1 -5.5 -1.4 -3.3 -0.4
-5.8 -2.9 -1.1 -2.0 -3.3 1.1 -3.3 -0.1
Niemcy
Grecja -2.9 -2.6 -11.6 -15.9 -10.2 -1.9 -0.7 -0.4
Irlandia n.a. -11.7 -10.3 -2.8 -2.1 4.5 -1.2 -0.5
WÅ‚ochy -12.4 -7.1 -12.7 -11.8 -7.6 -0.7 -2.8 -1.1
Japonia -2.0 -3.2 -0.6 2.0 -4.7 -7.4 -7.8 -1.6
Holandia -2.4 -3.8 -3.2 -5.3 -4.2 2.2 -2.0 0.6
4.9 4.7 9.7 2.5 3.4 15.0 10.7 3.3
Norwegia
Hiszpania 0.1 -2.6 -7.0 -3.9 -6.6 -0.6 -0.2 -0.9
Szwecja 2.7 -4.0 -3.7 3.7 -7.4 3.4 1.2 -0.5
Wlk. Brytania -4.4 -3.3 -2.9 -1.6 -5.8 3.9 -2.2 0.0
USA -5.2 -2.6 -5.1 -4.3 -3.1 1.4 -4.2 -0.4
nadwyżka (+) lub deficyt (-)
y
ródło : OECD Economic Outlook
Fig. 15.03
Cykliczność podatków netto w Wielkiej Bryt.
7 70
5
60
3
50
1
40
-1
30
-3
20
-5
Pod. netto Wykorz.potencjału
-7 10
1972 1975 1978 1981 1984 1987 1990 1993 1996 1999 2002
Budżet rządu (państwa)
Deficyt budżetu to różnica całkowitych wydatków rządu
i całkowitych wpływów podatkowych.
Gdy wydatki rzÄ…du sÄ…
niezależne od dochodu,
T
Budżet
a podatki netto zależą
zrównoważony
od dochodu,
to wystąpi deficyt budżetu
przy niskim poziomie
G
dochodu
a nadwyżka przy wysokim.
Y0 dochód, produkt
Budżet pierwotny (% PKB)
Firmy na granicy potencjału, (%) średniorocznie
G, T
Automatyczne stabilizatory
" mechanizmy gospodarcze zmniejszajÄ…ce
reakcjÄ™ PKB na wstrzÄ…sy (szoki)
 Na przykład, w recesji:
" Wypłaty zasiłków dla bezrobotnych rosną
" Przychody z VAT i podatku dochodowego spadajÄ…
" Budżet ulega pogorszeniu, ale
" ma miejsce wygładzanie konsumpcji
Deficyt i sytuacja fiskalna
" Wielkość deficytu budżetowego nie jest dobrą
miarÄ… sytuacji fiskalnej rzÄ…du.
" Budżet strukturalny (dostosowany cyklicznie)
pokazuje jak ukształtowałby się budżet przy
produkcie na linii trendu
Fig. 15.04
Nachylenie FP jest dodatnie ponieważ podatki
rosnÄ… ze wzrostem dochodu a transfery spadajÄ…
FP
Na linii trendu ta polityka
fiskalna wywołałaby bieżącą
A
nadwyżkę (A).
0
ale, jeśli gospodarka byłaby
A´
w recesji, ta sama polityka
fiskalna spowodowałaby
deficyt (A´).
0
(Y
Luka produktu -Y )
Fig. 15.04
Ekspansywna polityka fiskalna zmniejsza
nadwyżkę budżetu dla danego poziomu dochodu
(przesunięcie w dół)
FP
FP
ożywienie może
zwiększyć produkt
2
FP
tak, że nadal
A
będzie nadwyżka
B´
(B´).
0
B
(Y
0 Luka produktu -Y)
Nadwyżka budżetu
Nadwyżka budżetu
Table 15.06
DÅ‚ug publiczny brutto
(% PKB)
1970 1980 1990 2000 2004
Austria 18.8 36.1 57.2 66.8 65.8
Belgia 63.3 76.2 129.1 109.6 98.6
Dania n.a. 47.0 70.8 54.3 47.8
Finlandia n.a. 13.8 16.6 53.5 44.9
Francja n.a. 30.1 39.5 65.4 71.2
Niemcy 17.9 31.1 41.5 60.5 66.5
Grecja 18.8 22.8 79.6 106.2 98.7
Irlandia n.a. n.a. 94.2 39.3 31.4
WÅ‚ochy 41.3 63.3 112.8 124.3 118.3
Japonia 11.9 54.3 68.3 133.0 164.1
Holandia 49.7 45.4 77.0 55.8 52.7
Norwegia 41.5 38.9 29.2 30.0 20.0
Hiszpania n.a. 19.9 48.8 72.4 62.6
Szwecja 29.7 46.1 45.7 64.2 58.3
Wlk. Brytania
77.6 54.3 44.4 51.5 51.9
USA 49.2 45.2 66.6 58.8 65.7
y
ródło: OECD Economic Outlook
Konsumpcja i cykl życia
Dochód zmienia się wraz
faktyczny
z wiekiem osoby.
dochód
B
Jednostki dążą do wygła-
dzenia swej konsumpcji,
D
biorÄ…c za podstawÄ™ oczeki-
A A
wany dochód życiowy.
Dochód
oszczędności (B) mają
permanentny
miejsce w średnim wieku
a oszczędności ujemne (A)
0
śmierć
w młodym wieku i na
wiek
starość.
dochód,
konsumpcja
Konsumpcja, bogactwo i cykl życia
faktyczny
Przy danym wyjściowym
dochód
szacunku bogactwa konsumenta
B
dochód permanentny jest OD.
D
B
A A Powiedzmy, że konsument konsumuje
D
swój dochód permanentny. Wtedy dwa
A
dochód
A
pola A (plus odsetki) zrównałyby się z
permanentny
polem B.
Przy wyższym bogactwie, do-
chód permanentny wzrośnie
do OD , a pole 2(A+A ) prze-
kracza pole B .
0
śmierć
wiek
Ta nadwyżka może być
pokryta dzięki dodatkowemu
bogactwu.
Zatem bogactwo i stopy procentowe wpływają na konsumpcję.
dochód, konsumpcja


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
All T
ALL L130310?lass101
Eamon All over Love
makro 3
Abc All Of My Heart
makro
Mac Dre All?mn?y
Kiss Uh All Night
mb bus all
Dgn patomorfolog 2011 druk
MAKRO OSTOJ DRUKUJ WYKÄą
Dido All You Want
ALL L32510?lass101

więcej podobnych podstron