12

Ionych warunkach mogą stać się wręcz destruktywne. Jednakże wyjaśnienie ich genezy, mechanizmu funkcjonowania i ukazanie skutków — możliwe tylko dzięki badaniom historycznym — może okazać się wysoce pożyteczne. Trudno byłoby np. bez badań historycznych zrozumieć twórczość poetycką romantyków i jeszcze trudniej byłoby odkryć ich dziedzictwo u pozytywistów. Wydaje się, iż adaptacja tradycyjnych metod genealogicznych do badania grup społecznych może okazać się wielce pożyteczna.

3.8.5. Metody z pogranicza socjologii i psychologii zostały zastosowane do badania mentalności indywidualnej i grupowej, czyli dziejów umysłowości, oraz zakres zjawisk należących do dziedziny społecznej świadomości, a stwarzających określony klimat ideowy, emocjonalny i intelektualny, oczywiście w przeszłości. Jest to zatem metoda w gruncie rzeczy historyczna, oscylująca jednakże w kierunku stworzenia odrębnej dyscypliny historycznej. Koncepcja takiej metody zrodziła się w kręgu francuskiej szkoły historycznej „Annales”, głównie w wyniku rozwinięcia koncepcji Luciena Febvre’a i Marca Blocha, a także socjologa Emile Durkheima. Praktycznie w badaniach zastosowali te metody George Duby, który stanął wyraźniej na gruncie źródeł historycznych (mentalność można badać poprzez poznanie użytkowanego materiału intelektualnego, wykształcenia, mitów i wierzeń), oraz Alphonse Dupront, który przychyla się ku adaptacji metod psychologicznych, a nawet psychoanalitycznych w badaniach historycznych (mentalność można badać poprzez poznanie prądów świadomości i nieświadomości zbiorowej).

W tego rodzaju badaniach polskich (głównie w kręgu Aleksandra Gieysztora) kładzie się nacisk na odkrywanie psychicznych motywacji działania zarówno poszczególnych ludzi, jak i całych grup społecznych. Założenia te rozwinęli historycy rosyjscy, głównie Aron Jakowlewicz Gurewicz i Borys Fierodovicz Porszniew, którzy motywację psychiczną uważają za ogniwo pośredniczące między materialną przyczyną a działaniem człowieka.

W konsekwencji mentalność indywidualną można określić jako postawę człowieka wobec otaczającej go rzeczywistości, wyrażającą się przez systemy pojęć, idei, wartości, nawyków i sposobów zachowania się, zawsze jednak kształtowanych przez społeczeństwo, w którym ów człowiek żyje. W badaniach nad mentalnością zbiorową (grup, klas społecznych itp.) trudności stwarza potrzeba oddzielenia jej od ideologii, podobnie jak trudne jest oddzielenie mentalności indywidualnej od charakteru badanej jednostki. Można jednak przyjąć, że mentalność zbiorowa to czynnik pośredniczący między obiektywnie dziejącym się procesem społecznym a ideologią, przez którą rozumiemy programowo sformułowane społeczne treści psychiczne, sankcjonujące rzeczywistość lub pozostające z nią w sprzeczności. Innymi słowy na mentalność zbiorową składać się będzie historycznie zmienny zasób pojęć, poglądów, wiedzy, idei i przesądów, które w konkretnym czasie zyskały społeczną akceptację. Zatem kwestionariusz badań musi być elastyczny i podporządkowujący się bardziej rzeczywistości wyłaniającej się ze źródeł historycznych niż teoretycznym założeniom.

92

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
zz1
0 ;iiw?śą niiTTrMl III acie kolędników przymocowane iw. d/ięki którym mogą stać się na naszym
smallP1030441 Dezynfekcja w instalacji c.w.u. • Instalacje cieplej wody użytkowej mogą stać się miej
P5280938 (2) indeksy oytowań), w rękach osób niekompetentnych, zamiast pomocnym. mogą stać sie groźn
Systemy polityczne współczesnego świata ideologiczna). Takie jednowymiarowe definicje mogą stać się
24 szonej mogą pojawiać się w wyniku wojny zewnętrznej, konfliktów wewnętrznych lub obu tych czynni
7Akademia Umysłu® Junior EDU - Zajęcia dla uczniów I etapu edukacyjnego Zajęcia mogą stać się kanwą
1Roland Barthes: MIT I ZNAK MIT JEST SŁOWEM Język potrzebuje szczególnych warunków aby stać się mite
Scan10503 Zwykłe wiaderko, konewka czy bańka na mleko mogą stać się wyjątkowo pięknymi przedmiotami.
16097 wykłady1 Patofizjologia c.d.Uraz wtórny*    Początkowo odwracalne zmiany mogą
sanktuariasłowiań096 podejrzanych o to, że mogą stać się upiorem. Należy przyjąć, że o ile podejrzen
File0015 (5) staniu z dobrodziejstw tej samej cywilizacji, sprawia, że twórcze elementy w narodzie m

więcej podobnych podstron