Borowy „Przekłady Shakespeare'a i teatr”

Tliere is a tido in the affairs of men Which taken at the flood leads on to fortunę, Omitted, all the voyage of their lite Tc= Hrmnri in shallows and in miseries..

Zacznijmy od najdawniejszego z przekładów mogący^ grę wchodzić, przekładu. Adama Fajgerta (1859). Oto on;

W ludzkich kolejach jest powodzi zmienność: Przypływ i odpływ. Kto uchwyci porę Rosnącej fali, do szczęścia się wzniesie;

Gdy ją opuści, cała podróż życia Pójdzie mu między skały i mielizny.

Duże tu zalety wierności nastrojowej, a nawet obrazo* Ale bałamutna jest „powodzi zmienność” (wnosząca przyh niepotrzebną koturnowość swoim szykiem przestąp a „skały i mielimy” nie oddają uczuciowego tonu Szekspir skich „miseries”. Ustęp został o cały jeden wiersz wydłużaj Paszkowski umiał być zwięźlejszym:

W zabiegach ludzkich jest przypływ i odplvw. Pora przypływu — stosownie schwytana — Wiedzie do szczęścia. Kto onę opuszcza,

Ten resztę życia po mieliznach z biedą*

Musi odbywać.

O pół wiersza tylko więcej niż w oryginale. Pod wzglękj wierności bez zarzutu. Wielka płynność i doskonała jasna obrazu. Pewną ociężałość wnosi tylko „stosownie schwytani a pewną „myszką” trąci użycie zaimka „onę”. Ale umiari wana „myszka” (nb. nie tak stara za czasów Paszkowską jak za naszych) w przekładzie dawnego autora ma swoje ni sadnienie.

L. Ulrich nie przekroczył rozmiaru czterech wierszy:

Jest prąd we wszystkich ludzkich sprawach bystry. Chwycony w porę, wiedzie do zwycięstwa;

Lecz gdy go chybisz, żywota żegluga Nędznie się skończy na biedy mieliznach.

Przekład to bardzo płynny i jasny, ale dwa obrazy odmienne. „Fortune” |§g to niekoniecznie a „prąd” •— to całkiem co innego niż „tide , tj. y

f?^ąsa ^este^de¹ Charakterystyczne dla Ulri-

W ^ n ^ w czterech wierszach: „żywota

W^g : ¹ .”P ^r * ^d we wszystkich ludzr-

kich sprawach bystry* . Takimi przestawniami szafował pfich obficie we wszystkich przekładach. ' jja wyjątkową prostotą zdobył się Kasprowicz:

...w sprawach bowiem ludzi Jest zmienność fali. Pora jej odpływu Wiedzie ku szczęściu; jeśli ją ominą,

Podróż ich życia pójdzie po mieliźnie I pośród nieszczęść.

[ przekład ten uprzytomnia nam, jak wysoko Kasprowicz Lnie się wznosić — mimo swoich złych inklinacyj stylistycz-f _h Tu nie ma przecież ani jednego zwrotu manierycznego. K* ustęp tchnie swobodą. Odpowiada w tonie oryginałowi, Lkolwiek główny obraz został zmieniony. Uchwycenie od-mL wystarcza dla niewielkiej łodzi, która zresztą i mie-Lfe łatwo wyminie. Dla dużego okrętu ważny jest przypływ. Eluga u Kasprowicza ma więc inną skalę niż u Shakespea-

U oto wreszcie przekład Tarnawskiego:

Jest w ludzkich sprawach przypływ; pochwycony, Ku szczęściu niesie; gdy zeń nie skorzystasz,

Nie wydostaniesz się w żegludze życia Poza mielizny nędzy.

Łzyt zwięzłości: krócej nawet o pół wiersza niż w orygi-afe. Może zresztą obraz utracił na tym trochę wyrazistości, ^Szekspirowskie wyrażenia „a tide” i „at the flood” od ra-ś stawiają przed nami obraz morza i żeglugi. Sam przypływ fe czyni tego tak od razu jednoznacznie. Ale oby wobec każ-=go przekładu można było mieć tylko takie zastrzeżenia! ta już trudno wystąpić z jakimś innym. Pod każdym wzglę-

■fragment ten daje najwyższą miarę Tarnawskiego, pytany o wybór, wymieniłbym przekłady Paszkowskie-fenawskiego i Kasprowicza w tej chyba kolejności, ale jwe aequo loco.

■P z tych rozważań praktyczne wnioski dla teatru? e nn się, że takie^ oto. Jeśli się ma grać jakąś sztukę Fowską, trzeba się naprzód rozejrzeć w przekładach