Budowa i fizjologia kości

•    PTH - zwiększa poziom wapnia we krwi

-    nasila resorpcję kości

-    zwiększa ilość, aktywność i długość życia osteoklastów

-    hamuje osteoblasty

-    zmniejsza wydalanie wapnia w nerkach

-    aktywuje witaminę D

-    zwiększa wtórnie wchłanianie wapnia w jelitach

•    CT - zmniejsza poziom wapnia we krwi

-    hamuje resorpcję kości

-    zmniejsza liczbę i hamuje aktywność osteoklastów

-    zwiększa wydalanie wapnia w nerkach

-    aktywuje witaminę D

Budowa i fizjologia kości

• Inne hormony:

- sterydy płciowe; estrogeny i androgeny

•    niezbędne do gromadzenia masy kostnej, brak wytwarzania wyzwala ubytek masy kostnej (po menopauzie 10 razy szybciej niż w wieku 35-50 lat)

•    pobudzają osteoblasty i hamują osteoklasty

•    zwiększają wydzielanie kalcytoniny

ponad to:

zwiększają masę kostną - hormon wzrostu, insulina zmniejszają masę kostną - glukokortykoidy, hormony tarczycy, prostaglandyny i cytokiny

Budowa i fizjologia kości

• Wit. D - niezbędna dla rozwoju i wzrostu szkieletu u dzieci i utrzymywania prawidłowego jego stanu przez całe życie

-    zwiększa wchłanianie wapnia w jelitach - przy braku spada do 15-20%

-    zmniejsza wydalanie wapnia przez nerki

-    pobudza osteoblasty i osteoklasty

-    zwiększa mineralizację kości

-    brak zwiększa wydzielanie PTH i resorpcję kości

wytwarzana w skórze pod wpływem promieni słonecznych (UV) i ze źródeł pokarmowych (do 20%) uaktywniana w nerkach do czynnego hormonu u ludzi starszych powstaje mniej - 30% tego co u młodych

zależy od pory roku i dnia, stosowaniu filtrów (ubranie, szkło, kremy) u osób starszych wystarczy ekspozycja rąk,

przedramion i twarzy na słońce 3-krotnie na tydzień po 30 min

Target organ* (Bonę. Intestlne,' ktdnaya)

Zmiany zachodzące w kościach

wtok (latu*

I    etap: osteoblasty > osteoklasty, wzrost szkieletu

do 18 roku szybki wzrost, do 25 roku dojrzewanie (100% masy kostnej)

II    etap: osteoblasty = osteoklasty, równowaga metaboliczna

25 - 30 lat utrzymywana jest szczytowa masa kości

III    etap: osteoblasty < osteoklasty, inwolucyjny ubytek masy kości

po 35 roku stopniowy ubytek masy z przyspieszeniem po menopazie