Składniki mineralne

• Fosfor (P) - główny anion wewnątrzkomórkowy i ważny składnik mineralny kości

-    w organizmie ok. 700 g, 85% w kościach - hydroksyapatyty

-    stężenie we krwi regulowane hormonalnie: PTH i wit. D

-    w nadmiarze zmniejsza syntezę wit D i obniża wchłanianie i zwiększa wydalanie wapnia prowadząc do resorpcji kości

-    optymalny stosunek Ca:P w diecie od 1,5: 1 do 1: 1 - zbyt niski zwiększa wydzielanie PTH, hiperfosfatemię i hamuje syntezę wit. D, co zmniejsza wchłanianie i stymuluje resorpcję kości

-    zapotrzebowanie dla dorosłych - 700mg

-    podaż fosforu z dietą przewyższa zapotrzebowanie o 50 - 100%

-    główne źródła:

•    mięso ryby i przetwory

•    produkty zbożowe

•    nasiona strączkowych

•    mleko i produkty mleczne - najlepszy stosunek Ca:P

•    napoje typu Cola

•    dodawany do wielu produktów w procesie technologicznym (zupy,

_koncentraty)_

Składniki mineralne

Sód - wpływa negatywnie na gospodarkę wapniową organizmu

-    zwiększa wydalanie wapnia i magnezu z moczem -na każde 2300 mg Na wydala się ok. 50 mg Ca

-    zmniejsza mineralizację i wytrzymałość kości

-    zwiększa wydalanie hydroksyproliny (znacznik resorpcji kości)

-    wysoka podaż Na przy niedoborach Ca i Mg odpowiedzialne za utratę do 10% Ca/10 lat

Potas - działa ochronnie na tkankę kostną

-    zmniejsza wydalanie Ca w nerkach, poprawia bilans wapnia

-    zmniejsza stężenie hydroksyproliny a zwiększa osteokalcyny we krwi

-    normy spożycia od 350 do 500 mg/dzień

-    główne źródła: produkty zbożowe, ziemniaki, warzywa, strączkowe, mięso, mleko i ich przetwory

Żelazo — niedobory mogą wpływać na kruchość kości

-    kofaktor enzymów syntezy kolagenu

-    przy wyższym poziomie ferrytyny w surowicy większa gęstość mineralna kości

-    w nadmiarze (niekontrolowana suplementacja) zmniejsza gęstość kości

-    główne źródła: mięso i przetwory, podroby, prod. zbożowe z pełnego przemiału

Składniki mineralne

• Magnez (Mg) - główny kation wewnątrzkomórkowy i ważny składnik mineralny kości

-    zapewnia prawidłową mineralizację i powstawanie bardziej stabilnej formy fosforanu wapnia osadzając się na powierzchni kryształów

-    niedobory powodują obniżenie aktywnej wit.D co zmniejsza wchłanianie wapnia, upośledzają mineralizację kości i zmniejszają ich właściwości mechaniczne oraz zaburzają homeostazę wapnia; czynnik osteoporozy

-    aktywuje wit D i pobudza osteoblasty, ułatwia transport Ca

-    zapotrzebowanie dla dorosłych - 300mg K, 370mg M

-    podaż magnezu z dietą poniżej zapotrzebowania (60 -100%)

-    główne źródła:

•    kakao i czekolada

•    produkty zbożowe (kasza gryczana i jęczmienna)

•    nasiona strączkowych

•    orzechy

•    mleko i przetwory

•    ziemniaki

Składniki mineralne

Bor - zwiększa odporność kości na resorpcję

-    bierze udział w przemianach Ca, Mg - zwiększa ich wychwytywanie w kościach

-    zwiększa mineralizację i wytrzymałość kości

-    bierze udział w syntezie estrogenów i aktywnej wit. 0 - zwiększa ich poziom

-    główne źródła: owoce, strączkowe, orzechy, warzywa liściaste

Mangan - bierze udział w metabolizmie kości

-    niezbędny do prawidłowej syntezy macierzy kości

-    niedobory zwiększają resorpcję kości

-    w osteoporozie stwierdza się obniżenie poziomu we krwi i w kościach

-    główne źródła: produkty zbożowe, ziemniaki, warzywa, ananasy, herbata

Fluor - zapobiega próchnicy, zwiększa wytrzymałość tkanki kostnej

-    bierze udział w mineralizacji kości - większe i bardziej odporne na działanie osteoklastów kryształy hydroksyapatytu o mniejszej rozpuszczalności

-    wykorzystywany w farmakoterapii osteoporozy

-    w nadmiarze mobilizuje wapń z kości i zmniejsza masę kostną, zaburza mineralizację poprzez zmniejszenie aktywności osteoblastów i syntezę osteoidu o nieregularnej strukturze

-    główne źródła: woda, herbata, pasty do zębów