IMG07
18
JANUSZ TKUPINIM
Jakubowska w erudycyjnej monografii Złotej Bramy’0 Określenie czasu powstania zamku było dla niej pomocne w datowaniu wymienionego wejścia do kaplicy Najświętszej Marii Panny. Autorka zakwestionowała jednak możliwość istnienia pierwszej, drewnia-no-ziemnej warowni krzyżackiej poprzedzającej zamek murowany. Jej zdaniem „przeczy temu Ic^ika faktów budowlanych Zamku Malborskiego z jednej strony, a z drugiej - świadomość wznoszenia przez Krzyżaków murowanych zamków w Prusach od połowy XIII w. i nasilenia tej działalności w ostatniej ćwierci tego wieku". Uznała, że skrzydło północne powstało wiatach 1279-128240. Swoich „historycznych" rozważań nie poparła jednak- żadnymi dowodami, cq podważa ich wiarygodność.
Podkreślił to Sławomir Jóźwiak w swojej krótkiej polemice ze wspomnianą autorką41. Poparł on w całej rozciągłości opinię J. Powierskiego, a ostatnio uczynił to także, analizując genezę miasta Malborka. Wiesław Długokęcki1 2 32. Trzeba tu dodać, że podobnego zdania co B. Jakubowska (zgoda co do chronologii, ale budowa od razu zamku murowanego) są wszyscy zajmujący się ostatnio Zamkiem Wysokim badacze architektury, z Kazimierzem Pospiesznym na czele43.
Analizując skąpy zasób źródeł dotyczących początków zamku malborskiego i przedstawiając stan badań skłonni jesteśmy przychylić się do poglądu Jana Powierskiego. Jego koncepcja likwiduje bowiem zarysowaną wyżej i jak się wydaje pozorną sprzeczność w przekazach źródłowych. Uznajemy więc przede wszystkim rok 1279 za datę przeniesienia konwentu zantyrskiego do Malborka. Konwent zamieszkał zapewne w prowizorycznych warunkach, być może w obwarowanej budowli drewniano-ziemnej. Nic nie wskazuje na to, żeby zamek murowany już istniał. W 1279 r. lub na krótko przed tą datą rozpoczęła się prawdopodobnie budowa dzisiejszego Zamku Wysokiego, choć również na to nie ma żadnych dowodów. W każdym razie budowa zamku murowanego
** B.Jakubowska, Złota Brama... (jak w przyp. 14), s. 12 i n.
40 Ibidem, s. 14.
41 S. Jóźwiak, Uwagi nad dotacją... (jak w przyp. 14), s. 41>--418, szczególnie, s. 415 i n
° Wiesław Długokęcki, Elita władzy miasta Malborka w średniowieczu, Malbork 2004, s. 23-30.
Por. mJn. Kazimierz Pospieszny, Gotyckie krużganki Zamku Wysokiego w Malborku. Zagadnienia rekonstrukcji farmy architektonicznej na tłe dziejów budowy krzyżackiego domu konwentualnego do około 1300. |w;J Zahytkoznawstwo / konserwatorstwo. Materiały ze zjazdu absolwentów UMK w Toruniu, Toruń 14-15 XI1985. red. Szczęsny Skibiński, Warszawa 1987, s, 79-101.
ze względu na konieczność zapewnienia warunków życia religijno-wspólnotowego konwentu musiała rozpocząć się od skrzydła północnego. Tam bowiem znajdowały się refektarz i kaplica, ale swoje miejsce musiały znaleźć również dormitorium i szpital.
Wiele wskazuje, iż budowę podjęto bardzo szybko, skoro w 1296 roku w Malborku gościł wielki mistrz Konrad vpn Feuchtwangen. W dokumencie z.31 stycznia 1296 r. występują osoby asystujące mu w wydaniu dokumentu. Są to: Meinhard von Querfim - mistrz krajowy pruski. Johann von Alvens-leben, zwany Sachse - komtur krajowy chełmiński ,a Konrad von Babenberg - szatny, Hcnryk‘von Wilno-we - komtur malborski, komtur gaidzlądzki Gunther von Schwarzburg oraz komtur tlzierzgoński Korfrad Sack i wielu innych44. Bez popełnienia większego błędu można założyć, iż budowa zamku murowane-2 .go była wtedy na tyle zaawansowana, że mógł on j pomieścić oprócz konwentu również wielkiego mistrza 7 orszakiem i służbą oraz wymienionych wyżej urzędników ze służbą. Pewne jest, że przynajmniej interesujące nas szczególnie skrzydło północne, jako pierwsze wzniesione, już stało.
Pierwsloa (arna architektoniczna skrzydła północnego
W cym miejscu należy postawić pytanie o rozplanowanie skrzydła (pomieszczenia) i jego pierwotną formę architektoniczną. W tej sprawie główny głos w dyskusji należy oddać badaczom architektury, posługującym się własnymi metodami badawczymi.
Conrad Steinbrecht lokalizował na głównym piętrze trzy pomieszczenia (patrząc od wschodu): kaplicę, Zwiscbenraum, które identyfikował z archiwum oraz Kapitularz. Do kaplicy prowadziła osadzona w pierwotnym murze Złota Brama. Pomieszczenia łączył krużganek przykryty drewnianym stropem. Między kondygnacją główną a gankami obronnymi leżały według zasłużonego malborskiego konserwatora „nur speicherartige Baikenbóden”43. Pogląd ten podzielali Karl Heinz Clasen46 i Bernhard Schmid47. W nowszych badaniach formą krużganku .zajął się Kazimierz Pospieszny. Jego zdaniem „komunikacja na poziomie pierwszego piętra odbywała się za pomocą
44 PrUB, Bd. 1. 2, nr 654.
45 C. Sicinbrcchi. Die Baukunst.... Bd. U (jak w przyp. 23), s. 91 i n.
Karl Heinz Clusen, Die miuelatterłicbe Kunst im Gebiete des Deutschordensstaates Preussen, Bd. 1. Die Burgbauien, Konigs-berg 1927, i. 53.
B. Schmid, Die Matienbwg... (jak w przyp. 12). ś. 19.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
IMG71 K. t, M Ł-. K. t, M Ł-. [18] Janusz Ostoja-Zn górski oHsehtiftl role of theory in both ar
IMG21 32 JANUSZ TKUPINDA sprzymierzonych w 1330 r. z Władysławem Łokietkiem i groziła mu Śmiercią,
45601 IMG07 (18) Majki, które dodaję dzieciom sil - że nie wypiera się swojej „dr
75488 IMG82 (18) XXI! SPRAWA CHŁOPSKA łania ludów Europy główny warunek powodzenia powstania upatry
IMG31 43 JANUSZ TRUPWDA lii odpustu wszystkim, którzy w tym dniu odwiedzą kaplicę zamku malborskieg
IMG15 >6 JANUSZ TKUPINDA obu stronach rozpoznano umieszczone naprzemiennie postaci proroków i ap
IMG07 STRATEGIA W UPRAWIE ROŚLIN • Populacje wielodniowe o 2 lub więcej genach •
IMG07 W Kłótnia wskazówek Pokłóciły się wskazówki na tarczy zegara. Wrzeszczą tak, że jedna drugą
IMG07 (3) 48 przejawia się ten "ruski styl", przerzucony z wieku XVI i XVII na wiek XIX -
IMG07 (5) 37 3. KINEMATYKA PŁYNÓW Przekrojem poprzecznym strumienia hib strugi nazywamy powierzchni
więcej podobnych podstron