IMG21
174 Rozważania nad literaturą
życie niemal się już dokonało, ukazywanie tych nie zrealizowanych możliwości ma charakter rozważań „co by było gdyby...”,* jeżeli jednak chodzi o osobę, która nie osiągnęła jeszcze pełnej dojrzałości, owe potencjalne cechy ujawniają również to, co może się wydarzyć.
Stosując metodę Joyce’a wobec postaci króla Lira można by — w obrębie ram chronologicznych obejmujących jeden dzień życia Lira w okresie poprzedzającym tragiczne wydarzenia — uświadomić czytelnikowi istnienie tych potencjalnych cech jego charakteru, których w sztuce nie dostrzegamy, dopóki pod wpływem przebiegu wydarzeń nie staną się rzeczywiste. Metoda „strumienia świadomości”, tam gdzie posłużono się nią w sposób najbardziej subtelny i intensywny, pozwala uzyskać — dzięki sięgnięciu w głąb — to, co przy użyciu metody tradycyjnej uzyskiwano przez rozszerzenie zasięgu. Umożliwia ona przedstawianie postaci poza czasem i miejscem, i to w sensie podwójnym: po pierwsze bowiem oddziela obraz świadomości od chronologicznego porządku wydarzeń, po drugie zaś — dzięki dogłębnemu śledzeniu oddalonych myślowych skojarzeń i sugestii — pozwala na tak pełne zbadanie danego stanu psychiki, że aby ujrzeć całość, nie musimy oczekiwać na chwilę, w której to co potencjalne stanie się rzeczywistością.
Przełożył Michał Ronikier
JOSEPH CONRAD
Dziewiętnastowieczna powieść osadzona była w święcie, w którym pomiędzy autorem a czytelnikiem panowała zgodność poglądów na temat uznanej skali podstawowych wartości; fabułę tej powieści wyznaczały zmiany losów i sytuacji głównych bohaterów. Zmiany te miały wymowę zarówno osobistą, jak i społeczną. Naznaczy to, by dziewiętnastowieczni pisarze stawiali znak równości pomiędzy społeczną pozycją jednostki a jej wartością moralną; przeciwnie, najczęściej spotykanym tematem powieści epoki wiktoriańskiej jest kontrast pomiędzy szlachectwem a moralnością, pomiędzy wymogami eleganckiego towarzystwa a tym, co nakazują bohaterowi jego prawdziwe osobiste przekonania; wymienić tu można zarówno Wielkie nadzieje Dickensa, jak Targowisko próżności Thackeraya. Jakkolwiek jednak zdecydowanie krytykowałby pisarz epoki wiktoriańskiej współczesne mu społeczeństwo — nigdy nie posuwał się on w wymierzonej przeciw niemu kampanii na tyle daleko, by odrzucić powszechnie obowiązujące kryteria oceny ludzkich poczynań. George Eliot w książce pt. Middlemarch ukazuje z krytyczną precyzją sposób życia prowincjonalnego towarzystwa epoki wiktoriańskiej; odmalowany przez nią obraz stanowi kontekst dla osobistych problemów psychologicznych i moralnych, z jakimi zmagają się bohaterowie powieści, równocześnie zaś problemy te obraz ów pogłębiają; elementami fabuły są jednak przez cały czas uznane powszechnie symbole: małżeństwo, utrata lub
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
IMG?14 160 Rozważania nad literaturą bierane przez powieściopisarza; nowa koncepcja czasu i nowy pog
IMG?19 170 Rozważania nad literaturą przyjęcia przez nas bez żadnych zastrzeżeń wszechwiedzy autora.
tej wysokości w dalszych rozważaniach nad widzialnością pionową zatrzymamy się. Posiłkując się
Próba ujęcia wyznaczników 1 354 i radzieckich w zakresie studiów nad literaturą polską. Przejawia si
21 SZEŚĆDZIESIĄT LAT POLSKICH STUDIÓW NAD LITERATURĄ... Mołdawan opowiada się po stronie
IMG?16 164 Rozważania nad literaturą Jane Austen, aby scharakteryzować osobę bohaterki. Trol-lope uk
IMG?17 166 Rozważania nad literaturą zaś strony wiązanie opisu stanów umysłu ze stopniowo następując
IMG?18 168 Rozważania nad literaturą powieści tradycyjnej — lecz jedynie szkieletem łączącym ży
IMG?19 170 Rozważania nad literaturą przyjęcia przez nas bez żadnych zastrzeżeń wszechwiedzy autora.
IMG?20 172 Rozważania nad literaturą Można uczynić ten wywód bardziej przejrzystym sięgając po przyk
22 STANISŁAW KOŃCZAK (22) wiadomości żeglarzy. Obserwacje nad zlodzeniem Bałtyku prowadzi się j
DSC00856 (3) ydawało się, że dowiedzieliśmy się już wszystkiego o kaczorach. Ale nie. Nowe wieści są
IMG?15 162 Rozmazania nad literaturą turze i o jego osobowości. Wyłania się ona dopiero w miarę rozw
ono dzisiaj wieloaspektowo. Jak wspomniano już powyżej, w rozważaniach nad bezpieczeństwem nawiązuje
page0154 146Schiitz całe swe życie zajmował się badaniami nad historyją Prus. Już w młodości w jego
Rozpoczynając rozważania nad wolnościami, prawami i obowiązkami każdego obywatela zastanówmy się kim
94 Emanuel Kulczycki mickie. Do tej pory w polskiej literaturze przedmiotu pojawiały się rozważania
więcej podobnych podstron