Scan 090220 0028
250__;
250__;
[
runki kraju, nie są bezpośrednią, jak się powszechnie uważa, lecz pośrednią przyczyną rozwoju inicjatywy ludzkiej w Stanach Zjednoczonych. Nie sprawiają tego sanie prawa, lecz ludzie, oświeceni dzięki praktyce prawodawczej.
Mam wrażenie, że słuszność jest po stronie przeciwników demokracji, kiedy powiadają, że jeden człowiek lepiej wywiązuje się z powierzonego mu zadania niż rządy wszystkich. W rządach jednego człowieka-
- przyjmując, że stopień wykształcenia jest w obu wypadkach równy
- jest więcej konsekwencji niż w rządach mas; więcej jest wytrwałości, całościowego obejmowania spraw, perfekcji w szczegółach i rozeznania w doborze ludzi. Ci, którzy temu przeczą, albo nigdy nie oglądali demokratycznej republiki, albo też osądzili sprawę na podstawie zbyt małej liczby przykładów. Prawdą jest, że demokratyczna administracja’ nie celuje w regularności i w metodycznym porządku, nawet jeśli lokalne okoliczności i charakter mieszkańców pozwalają jej dobrze funkcjono-• wać. Wolność demokratyczna nie wszystkie swoje przedsięwzięcia wy-j konuje z perfekcją właściwą inteligentnemu despotyzmowi. Często po- ■ rzuca je, zanim zbierze ich owoce, lub ryzykuje przedsięwzięcia i niebezpieczne, lecz na dłuzszą metę daje więcej niż despotyzm - każdą rzecz wykonuje gorzej, lecz jej dokonania są liczniejsze. W demokracji nie to jest wielkie, co jest wykonywane przez administrację publiczną, lecz to, co dokonuje się poza nią i bez niej. Demokracja nie daje narodowi rządu najbardziej sprawnego, lecz dokonuje tego, czego najzręczniejszy rząd dokonać nie jest w stanie; rodzi w całym organizmie społecznym niespokojne ożywienie, przemożną silę i energię, które nie mogłyby bez niej zaistnieć i które - przy sprzyjających okolicznościach
- mogą zdziałać cuda. Na tym polega jej prawdziwa wyższość.
W naszych czasach, kiedy losy chrześcijańskiego świata pozostają, w zawieszeniu, jedni ludzie oskarżają demokrację jako wrogą potęgę, gdy tymczasem ona dalej wzrasta; inni uwielbili już w niej nowego boga, który pojawił się z nicości. Wszelako jedni i drudzy źle znają obiekt swojej nienawiści i swojego uwielbienia, toteż walczą w ciemności i uderzają na oślep.
Czego oczekujemy od społeczeństwa i jego rządu? Spróbujmy się, porozumieć.
Czy pragniemy, by umysł ludzki się rozwijał i wspaniałomyślnie rozważał sprawy tego świata? Czy chcemy wszczepić ludziom coś w rodzaju pogardy dla dóbr materialnych? Czy pragniemy wzbudzić
rzymywać głębokie przekonania i sprawić, by ludzie byli zdolni do eikich poświęceń?
Czy chodzi nam o ogładę obyczajów, o szlachetne maniery, o rozkwit ki? Czy pragniemy poezji, rozgłosu, chwały?
Czy chcemy powołać do życia naród, który mógłby głęboko od-Iziaływać na inne narody? Przeznaczyć go do wielkich zadań oraz do ego, by niezależnie od rezultatów pozostawił po sobie trwały i wielki d w historii?
Jeżeli to uznamy za główny cel, który powinien przyświecać ludziom iv życiu społecznym, nie obierajmy demokratycznego ustroju - z pew-ścią nie doprowadzi nas on do pożądanych rezultatów.
Jeżeli natomiast uważamy za słuszne skierować intelektualną i moral-Iną aktywność człowieka ku potrzebom życia materialnego, jeżeli rozum Bwydaje nam się pożyteczniejszy dla ludzi od geniuszu, jeżeli naszym | celem nie są bohaterskie cnoty, lecz roztropne obyczaje, jeżeli wolimy | być świadkami ułomności niż przestępstw i nie stykać się z wielkimi Eczynami za cenę zmniejszenia liczby zbrodni, jeżeli zamiast życiu |vv społeczeństwie świetnym wystarcza nam życie w społeczeństwie cerującym, jeżeli wreszcie głównym celem rządów nie jest, naszym §rzdaniem, możliwie największa potęga i chwała narodu, lecz stworzenie ikażdemu człowiekowi możliwie największego dobrobytu i uchronienie Ego od niedoli - wprowadźmy ustrój demokratyczny i sprawmy, by ^możliwości ludzi stały się równe.
Jeżeli natomiast jest już zbyt późno na dokonanie wyboru i siła K przewyższająca Siły ludzkie unosi nas już. nic pytając, ku jednemu z tych I ustrojów, starajmy się przynajmniej znaleźć w nim najwięcej dobra, jakie gdać może, i poznawszy jego dobre oraz złe skłonności, usiłujmy ograni-fcczyć te drugie, rozwinąć zaś pierwsze.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Scan 090220 0053 f majątek i wykształcenie. Gdyby zaś nie mieli nawyku stowarzyszania się w celach s
ScannedImage 26 POTRZEBA UZASADNIANIA SWOICH ZACHOWAŃ ♦ 177 się odkrycia przez innych, że nie są tac
Scan 090220 0004 202 dobra swego kraju, powiem - co więcej - że niższe warstwy społeczeństwa zdają s
Scan 090220 0004 202 dobra swego kraju, powiem - co więcej - że niższe warstwy społeczeństwa zdają,
Scan 090220 0016 226 Ten argument mnie nie przekonuje. W zepsuciu tych, którzy przez przypadek docho
Scan 090220 0032 258 rozpatrywać jej rezultaty, które są ważniejsze. Kiedy społeczeństwem naprawdę k
Dla poznania obecnego stanu urbanizacji naszego kraju nie wystarczą ogólne analizy, oparte o powszec
Scan 090220 0058 302 druga zaś dłuższą i ukrytą, ale bezpośrednią drogą wiedzie ich ku zniewoleniu.
scan 2 (2) 102 nego na bierny. Sprzęgła przegubowe nie są sprzęgłami synchronicznymi. Położenie wide
etyka msroda4 Henryk ELZENBERG 7. Stany rzeczy nie są wartościowe. Mówi się nie tylko, że jakiś prz
IMG!42 S1,0Jeżeli warunki 5.38. nie są spełnione, sprawdza się warunoH na zginanie ukośne (uproszczo
więcej podobnych podstron