0000001 24

8 Fizjoterapia w chirurgii

Skuteczność mechanicznych metod zapobiegania pooperacyjnej zakrzcpicy jest porównywalna, a często nawet większa niż metod farmakologicznych. Jest to o tyle ważne, żc w niektórych przyjiadkach przeciwwskazane jest stosowanie heparyny drobnoczą$t,eczkowej i jedyny metodą w tej profilaktyce perostaje przerywana kompresja pneumatyczna.

Dzięki wczesnej i systematycznej fizjoterapii obniżenie natężonej pojemności życiowej p*uc, objętości wydechowej pi<Twszo$ekundowej i przepływu w środku natężonego wydechu może być zredukowane o połowę, a nawet 4-krotnie, zależnie

od badanego parametru.

Odpowiednie przygotowanie psychofizyczne chorego do leczenia chirurgicznego i wczesna fizjoterapia s» skutecznymi sposobami zmniejszania ryzyka pooperacyjnych powikłać płucny cliza krzepowo-za torowych. Fizjoterapia powinna być prowadzona bcz|iośicdnio po operacji i obejmować ćwiczenia oddechowe, skutecznego kaszlu, przcciw-zakrzepowc oraz wczesną pionizację i uruchamianie et jrego.

Fizjoterapia powi-na być kontynuowana również po wypisaniu etorego ze szpitala, tym bardziej. Ze obecnie len okres leczenia został skrócony do kilku dni, a ryzyko niektórych powikłali i zaburzeń może się utrzymywać nawet pi zez kilka miesięcy po operacji. Program .'.zjoterapii jcc: zależny od stanu cl twego oraz deficytu sprawności i wydolności fizycznej Głównym jej celem w tym okresie, oprócz zapobiegania powikłaniom, jest jak najszybsze przywracanie sprawności psychofizycznej chorych, umożliwiające im powrót do pełnej aktywności życiowej.

Pytania podsumowujące

1. Jaki jest związek aktywności ruchowej i wydolności fizycznej z ryzykiem powikłali po-

operacyjnych?

2. Omów metabolizm pooperacyjny.

3. Dlaczego fizjoterapia jest niezbydna po operacji?

4. Jaka jest odpow iedi hoi uionalna na zabieg chirurgiczny?

5. Dlaczego po operacji może dochodzić do utraty masy mięśniowej?

Następstwa leczenia chirurgicznego L

Marek Wożniewski

Leczenie cliiru; f iczne z wiązane jest z uszkodzeniem Klub) wycięciem U. auck. co Jol przyczyną stresu psychofizycznego. Łączy się także z czynnikami, kt»ic zwiększają ryzyko pooperacyjnych powikłań. Do czynników tyci. należą:

— ból.

-*• unieruchomienie,

. -» ograniczenie aktywności mchowej,

-* lęk. niepokój, depresja.

Ból pooperacyjny jest przvczyną ograniczenia aktywności, spłycenia oddechu i unikani• kaszlu, zw łaszcza gdy operacja była wykonana w obrębie klatki piersiowej lub jamy brzusznej. Działa to deprymująco na chorego, nasilając st. es psychiczny wynikający z clroruby i powodując jego zniccłięcenie or-z często brak współpracy z fizjoterapeutą.

Długie, bezwzględne uniemdiomicnie, związane z przebywaniem chorego w łóżku bez możliwości wsuwania, jest obecnie rzadko stosowane w chirurgii ogólnej, a współczesne standardy nakazują możliwie szybką pionizację, już w 1 -z dobie pooperacyjnej. Nawet jeden dzień unieruchomienia powoduje akty wację układu krzepnięcia i zwiększa ryzyko pooperacyjnej zakrzepicy tylnej.

Zaburzenia nasilają czynniki związane z operacją chirurgiczną. Na przykład utrata krwi dodulkowo zwiększa aktywność układu krzepnięcia, co powoduje, «.c ryzyto rikrzepicy żylncj jest po leczeniu chirurgicznym wyjątkowo duże.

Względne unieruchomienie, które nJcży rozumieć jako pozostawanie przez większość czasu w pozycji leżącej lub siedzącej, łączy się z nickorzy »lny mi warunkami dla mechaniki oddydiania, zwłaszcza pdv chory leży bardzo nisko. Powoduje to wysokie ustawienie przepony oraz zmniejszenie amplitudy jej ruchów, zwłaszcza

Tabela 2.1. NlcMćro następstwa unieruchomienia

l.doba

2.-3. doba

4.-7. dot z

> 7. doby

Aktywacja i>i3 Ju • kzzepnięci..

2*łększtrao durozy Zmniejszenia V Cit-.ętOia ftfTÓ* osbojoMiych

Zvdękśzenfc:.>^--^-^»5-'

SŁiyncfityciT.^, osocza • , Skrócenie czasu krzepnięcia krwi

Uferriny bilans «zc4o.<y