0000012 2

126 Fizykoterapia

jakimi są czynniki fizyczne. Istotne jest przy tym to. że siła dozowanych bodźców '* fizykalnych podczas wykonywania zabiegu fizykoterapeutycznego nigdy nie prze- i kracza siły bodźców fizjologicznych. Przyjmuje się, że bodźce fizjologiczne to takie, które w mniejszym lub większym stopniu stale działają na organizm człowieka ze strony środowiska przyrodniczego i przed którymi go bronią, jeżeli wrodzone mechanizmy regulujące czynności narządów i układów narządów są sprawne. Oznacza to, że zabiegi fizykoterapeutyczne nie powodują reakcji chorobowych, nie wywołują bólu lub innych reakcji niepożądanych.

Bodźce fizykalne, działając na receptory zakończeń nerwów' somatosenso-rycznych, wyzwalają bioelektryczne potencjały czynnościowe, dochodzące do ośrodkowego układu nerwowego somatycznego i autonomicznego. Bodźce termiczne, mechaniczne (kinestetyczne), chemiczne, osmotyczne, pobudzając odpowiednie eksteroceptory, proprioceptory czy interoreceptory, wywołują odruchowa reakcje fizjologiczne. Niektóre bodźce fizykalne działają poprzez wpływ na powstawanie i uwalnianie do krwi krążącej czynnych biologicznie związków chemicznych, takich jak np.: histamina, prostaglandyny, bradykinina, serotoni-na, acetylocholina, adrenalina.

Istnieje wiele czynników, od których zależą reakcje na bodźce fizykalne. Są to m.in.: 1) okolica i wielkość powierzchni ciała, na którą bodziec fizykalny oddziałuje, 2) siła bodźca, tj. ilość energii w nim zawartej (wyróżnia się bodźce tzw. podprogowe, progowe i ponadprogowe), 3) sposób działania (np. szybkie lub powolne narastanie siły bodźca), 4) czas działania bodźca, 5) częstotliwość działania bodźców repetycyjnych.

Reakcje fizjologiczne również są znacznie zróżnicowane. Mogą być one np.:

1) natychmiastowe lub występujące z opóźnieniem, 2) krótkotrwałe lub długo się utrzymujące, 3) silne lub słabe, 4) uzależnione od wielu czynników, takich jak: pleć pacjenta, wiek, typ reaktywności i stan zdrowia (rodzaj i okres choro- ■_ by), 5) miejscowe lub uogólnione.

Znajomość objawów fizjologicznych tych reakcji jest dla fizjoterapeuty konieczna. Reakcje miejscowe występują w skórze, błonach śluzowych i mięśniach.

Są to m.in. zmiany ukrwienia tkanek, zmiany napięcia mięśniowego (mięśni , szkieletowych i gładkich), zmiany funkcji gruczołów potowych i łojowych (w skó- « rze) i uwalnianie hormonów tkankowych. Reakcje miejscowe mogą oddziaływać na odległe narządy drogą zarówno humoralną, jak i odruchową. Podstawę tzw. odruchów skórno-mięśniowych i skórno-trzewnych oraz trzewio-skórnych, trze-

wio-mięśniowych i trzewio-trzewnych stanowią istniejące na poziomie rdzenia kręgowego połączenia nerwowe między odpowiednimi odcinkami układu nerwowego somatycznego i autonomicznego.

Reakcja uogólniona na bodźce fizykoterapeutyczne występuje w następstwie pobudzenia układu nerwowego na poziomie rdzenia kręgowego i/lub ośrodków nerwowych pnia mózgowego czy podkorowych i korowych mózgu. Wszystkie informacje somatosensoryczne docierają do wzgórza, a stąd do tworu siatkowatego, układu limbicznego, podwzgórza i do kory mózgowej. Dzięki połączeniom nerwowym między tworem siatkowatym pnia mózgu i układem limbicznym niektóre zabiegi fizykoterapeutyczne wywołują u pacjentów zmiany stanu czuwania (zarządzanego przez twór siatkowaty pnia mózgu) czy zmiany stanu emocjonalnego (zarządzanego przez układ limbiczny).

Fizykoterapię uważa się za leczenie bodźcowe mające wywołać odpowiednie zmiany adaptacyjne w organizmie. Zmiany takie istotnie występują, reakcja bowiem organizmu na bodziec pojedynczy nie jest identyczna z reakcją na serię bodźców. Jeżeli pojedyncze bodźce działają przez jakiś czas, ciągle lub z przerwami, to dochodzi do modyfikacji reagowania na te bodźce, czyli adaptacji. Adaptacja jest procesem złożonym, zależnym od układu nerwowego i endokryn-nego. Adaptacja nie jest zjawiskiem trwałym, więc po pewnym czasie, po zaprzestaniu działania bodźców, znika. Fenomen adaptacji jest zróżnicowany. Wyróżnia się: 1) miejscową adaptację tkankową (zwiększenie tolerancji tkanki na bodźce), 2) hamowanie nerwowe (funkcja interneuronów hamujących), 3) habituację (tworzenie odruchów warunkowych), 4) adaptację czynnościową i morfologiczną.

Zabiegi fizykoterapeutyczne wykonywane seryjnie powodują występowanie najpierw reakcji natychmiastowej, a następnie, w ciągu pewnego czasu, początkowo adaptacji czynnościowej, później zaś morfologicznej. Adaptacja czynnościowa jest związana z usprawnieniem funkcji narządów czy całego organizmu. Adaptacja morfologiczna rozwija się bardzo wolno. Przykładem jest przyrost siły mięśniowej pod wpływem ćwiczeń czy wzrost liczby krwinek czerwonych po dłuższym przebywaniu w atmosferze o zmniejszonym ciśnieniu cząstkowym tlenu.

Należy również pamiętać o tym, że reakcje na bodźce fizykalne mogą być także patologiczne i nieodwracalne.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSC05719 ANDRZEJ SZAHAJ    
page0420 412Rozwój jestestw żyjących Wymienione powyżej czynniki fizyczne i chemiczne, udzielają prz
20 (80) 120 Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy są czynni w reprodukcji .dąiącej-się zatrudnieni łyj
emocjonalnego i fizycznego. Ogromnie ważne jest przy tym uaktywnienie podczas działania wielu zmysłó
emocjonalnego i fizycznego. Ogromnie ważne jest przy tym uaktywnienie podczas działania wielu zmysłó
emocjonalnego i fizycznego. Ogromnie ważne jest przy tym uaktywnienie podczas działania wielu zmysłó
Oprócz ścisłego definiowania, w przypadku archiwów społecznych, istotne jest przede wszystkim to, co
img105 (18) Nadal mają one wpływ na przestrzeganie zasad czy norm postępowania. Istotną jednak zmian
Wskazuje on również na inne istotne determinanty jakości, a mianowicie to, że jakość osiąga się nie
14076 PC043379 H__ Zauważmy ponadto, że pierwszy czynnik otrzymanego iloczynu jest doda# (wynika tó
84 II. Funkcje jednej zmiennej Nie należy przy tym sądzić, że zachodzi istotna różnica pomiędzy funk
to po wytworzeniu próżni w instalacji należy napełnić ją porcją świeżego czynnika HCFC-22. Może przy
Protokoły IP, IPX i AppleTalk są protokołami rutowalnymi (ang. routed protocol). Oznacza to, że mogą

więcej podobnych podstron