0000036 3

74 Leki przeciwclepresyjne i leczenie stanów depresyjnych

Stany depresyjne należą do najczęstszych zaburzeń psychicznych. Rozpowszechnienie depresji w populacji osób dorosłych jest szacowane w szerokiej granicy od kilku do 20%.

Przyjmując przyczyny stanów depresyjnych za kryterium klasyfikacji, można je podzielić na trzy duże grupy, a mianowicie:

• depresje endogenne, występujące w chorobach afektywnych (dawna nazwa: psychoza maniakalno-depresyjna),

• depresje psychogenne, spowodowane przez różnorodne urazy psychiczne i przeżycia,

• depresje objawowe, wywołane przez choroby somatyczne, uszkodzenie o.u.n., leki (np. zawierające alkoloidy rauwol-fii), zatrucia (zob. tabele 4.3, 4.4, 4.5). Każda z wymienionych grup depresji wymaga odmiennego postępowania leczniczego.

Charakterystyczną cechą zaburzeń psychicznych określanych terminem „choroby afektywne’’ są występujące okresowo (niekiedy w sposób regularny, cyklicznie) zaburzenia nastroju, emocji, aktywności złożonej, licznych rytmów biologicznych w postaci stanów depresyjnych i maniakalnych o różnym nasileniu.

Choroby afektywne są pojęciem ogólnym, obejmującym co najmniej trzy niehomogenne grupy zaburzeń psychicznych, prawdopodobnie o różnej patogenezie. Są to:

• choroba afektywna dwubiegunowa,

• choroba afektywna jednobiegunowa,

• dystymia,

• część przypadków psychozy schizoafektywnej.

W tabeli 4.6 podano podstawowe cechy chorób afektywnych.

U niektórych chorych zaburzenia depresyjne, zwłaszcza endogenne, mogą występować w formie poronnej, są wówczas trudne do identyfikacji. Chorzy z takimi postaciami depresji bardzo często nie uzyskują skutecznej pomocy leczniczej. W tabeli 4.7 podano obrazy kliniczne atypowych postaci depresji i kryteria ich rozpoznawania. Podstawowym sposobem leczenia depresji poronnych (maskowanych) są leki przeciwdepresyjne.

Tabela 4.1. Cechy i objawy endogennego zespohi de-presyjnego _____

Cechy i objawy podstawowe (osiowe)
Cecha	Objawy
• Obniżenie podstawowego nastroju (depresja)	— smutek, przygnębienie, przykre przeżywanie ogółu wydarzeń — anhedonia — zobojętnienie
• Obniżenie napędu psychoruchowego	— spowolnienie myślenia i tempa wypowiedzi — poczucie obniżonej sprawności pamięci i intelektu (pseudodemencja) — abulia — spowolnienie czynności ruchowych —> zahamowanie ruchowe — utrata energii życiowej, siły, poczucie ciągłego zmęczenia fizycznego
• Zaburzenia rytmu okołodobo-wego i objawy somatyczne	— hiposomnia (wczesne budzenie się, sen płytki, przerywany) — hipersomnia (z sennością w ciągu dnia) — zaburzenia rytmu dobowego samopoczucia („rano gorzej, wieczorem lepiej*’) — bóle głowy (potyliczne) — wysychanie w jamie ustnej — zaparcia

al. tabeli na sir. 76