00348
^fiiem o-tym—jak-powinn^. być zorganizowane dobre ^państwo-społeczeństwo^.
Kiedy więc mówimy o problemie utopii w myśli społecznej; nie powinniśmy go w żadnym razie sprowadzać do formalnego naśladownictwa tamtej klasycznej Utopii. Utopia jako gatunek literacki to temat t dla historyka literatury. Temat bardzo skądinądlnte^ resujący, jako że gatunek ten ma swoje własne prawa. Nie jest też zapewne przypadkiem, że utopiści tak często uciekali się do takiej właśnie formy wypowiedzi - do „mówiących obrazów”, nie zaś' do abstrakcyjnego wykładu. Stanisław Lem nazywa utopię „wy^ kładem obiektami - pewnej teorii bytu”1. To zamiłowanie do naocznośći pozośtawałó~najpewniej w.ścisłym związku z zamierzonym dydaktyzmem literatury utopijnej. Ale brało się przecież i stąd, że twórca utopii dążył zwykle do przedstawienia świata maksymalnie w swej doskonałości kompletnego i jednoznacznego. Zasady ogólne pozostawiają zbyt wiele miejsca X tyj dla sporów i interpretacji. Obraz po prostu pociąga
[ub odpycha.
Inna sprawa to charakter owych „mówiących obrazów”. Northrop Frye zwraca uwagę, iż autorzy utopii opisują z reguły działania zrytualizowane: nie zajmują się żadnymi niezwykłymi wydarzeniami, lecz jedynie tym, co w wyimaginowanym kraju robi się powszechnie. Niezwykłe jest tylko samo istnienie owego kraju, a także sposób, w jaki narrator się do niego dostał; cała reszta jest codzienną rutyną.yDrugą osobliwością utopijnego gatunku literackiego^ydaje się to, że owe zrytualizowane działania okazują się racjonalnie wy-tłumaczalne i przybysz zawsze spotyka na Utopii ko-
goś, kto mu ową racjonalność odstania, pomagając w wyzbyciu się przeniesionych ze starego świata prze- i sądów2.
O utopii jako gatunku literackim napisano niemało, nie pójdziemy jednak tym tropem, choć nie jest wykluczone, że .właśnie literacka, utopia-jest-jedyną-uto-pią^oskonałą^utopią-w-pełnym-tego-słowa^naczeniu.
Być może, na nazwę utopii zasługują takie jedynie wytwory ludzkiego myślenia, które z niewielkim trudem dałyby się przedstawić w takiej formie jak Utopia Tomasza More’a, Podróż do Ikarii E. Cabeta czy Wieści znikąd W. Morrisa. Przyjmujęjednak, że tym, co kon- ę stytuuje.utopię, jest.nie.tylę_określona forma literacka, ile sposób.myślenia,-który-w tej-formie^manifestujewSię wprawdzie najpełniej,jale bynajmniej w niej się.nie-wy—-
czerpuje,.___
"^Interesować więc nas będzie nieustająca podróż /ludzkości do kraju, którego nie ma; poszukiwanie wy-/spy szczęśliwej, podejmowane na wiele różnych sposo-\ bów i przy użyciu najrozmaitszych środków literac-Kięh^Zauważrhy-zresztą, iż w encyklopediach i słownikach słowo utopia ma zwykle wiele różnych znaczeń, wśród których określenie gatunku literackiego jest tylko jednym z możliwych. Mówiąc o utopii i utopizmie, $ ma się najczęściej na mysirpgwien~sposób myślenia, pewną postawę wobec świata, która nie musi wca- _j le przybierać kształtu „mówiących obrazów”. Zanim spróbujemy powiedzieć, na czym ów sposób myślenia polega, zobaczmy, jak pojmują go inni.
15
S. Lem. Fantastyka i futuro logia. Kraków 1970. t. 2. s. 290.
b N. Frye. Yarietics of Literary Utopias, w: F.E. Manuel (red.), Utopias and Utopian Thought. Boston 1967, s. 26-27.,
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
związku z tym powinno być wykonane N2 obliczeń. Dyskretna i odwrotna transformata Fouriera:ck = X wk
Złe postępowanie powinno być karane, a dobre nagradzane np. w rachunku pamięciowym: dobrze obliczyłe
powinny być zorganizowane lub rozmieszczone specjalne pomieszczenia do ich przechowywania, ochranian
6. Wnioski /Wnioski ogólne W rozdziale tym powinny być przedstawione w sposób usystematyzowany wnios
6. ZAKOŃCZENIE Powinno być równie dobre jak tytuł. Umieść tu czyjąś podsumowującą wypowiedź,
Powinno być zorganizowane w ten sposób, żeby ani uczeń ani nauczyciel nie mogli uchylać się od należ
Renata Kot w rzeczywistości13. Przychody powinny być uznane za zrealizowane wtedy kiedy są pewne, a
1/ O stosowalności wiedzy o tym, jak być powinno. W stronę nauk o kulturze. W: Kulturowe, społeczne
img012 (69) znajdujące się między 10 i 90 centylem. przy czym powinny być one usytuowane w tym samym
P1080272 (2) Jeśli w tym przypadku zostaje rozpoczęte leczenie ortodontyczne* to rezultatem pow
skanuj0028 minimum działalności państwa. Zdaniem A. Smitha rolą państwa powinno być tworzenie ram pr
skanuj0059 minimum działalności państwa. Zdaniem A.Smitha rolą państwa powinno być tworzenie ram pra
16. Leśniewska, Iwona : O tym, czy matematyka powinna byc sucha czy mokra, cz
462 Andrzej Żebrowski ze zmianami zachodzącymi w otoczeniu zewnętrznym i wewnętrznym państwa powinna
zad14 Pokoloruj kłębki tym samym kolorem, co nitki. Jaka powinna być fryzura na ostatnim rysunku?
DSC00101 (25) Podkłady muszą być zdylatowanei suche Im mniejszy spadek tym papy powinny być grubsze
bowiem w gospodarce rynkowej nawet państwowej przedsiębiorstwa, banki itd. powinny być instytucjami
więcej podobnych podstron