0000133

MARIA SADOWSKA-WROBLEWSKA

OBRAZ KLINICZNY ZMIAN W ODCINKU SZYJNYM KRĘGOSŁUPA W SPONDYLOPATIACH REUMATOIDALNYCH

Z Kliniki Reumatologii Dorosłych Instytutu Reumatologicznego w Warszawie Kierownik Kliniki: doc. dr M. Sadowska-Wróblewska Dyrektor Instytutu: prof. dr E. Maldyk

Klinika nasza od szeregu lat prowadzi obserwacje nad obrazem zmian kręgosłupa szyjnego w przebiegu przewlekłych zapalnych chorób reumatycznych, głównie w reumatoidalnym zapaleniu stawów i w zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa.

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW (rzs)

Jest przewlekłym zapalnym schorzeniem ogólnoustrojowym, w przebiegu którego zajęte są głównie stawy rąk i stóp. W obrębie zajętych stawów rozwija się ziarnina reumatoidalna, która uszkadza chrząstkę stawową, prowadzi do destrukcji stawów i ich zniekształceń.

W przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów zmiany mogą dotyczyć nie tylko stawów obwodowych, ale i kręgosłupa. Dość często dochodzi do zmian w odcinku szyjnym kręgosłupa. Odcinek piersiowy i lędźwiowy kręgosłupa jest zwykle wolny.

Zmiany w kręgosłupie szyjnym w przebiegu rzs polegają na rozplemie ziarniny reumatoidalnej w stawach apofizarnych i w stawach unkowertebralnych. Proces niszczący może rozpoczynać się także od wytwarzania geod zapalnych w warstwie kostnej przylegającej do płytek granicznych, co w dalszym przebiegu doprowadza do powstania geod i nadżerek kostnych na powierzchniach górnych i dolnych trzonów kręgowych, do destrukcji krążków międzykręgowych i do wtórnych zmian zwyrodnieniowych.

Rozplem ziarniny reumatoidalnej niszczącej zarówno elementy stawowe, jak i okołostawowe wywołać może podwichnięcia kręgów i niestabilność odcinka szyjnego kręgosłupa zarówno w części górnej obejmującej stawy szczytowo--obrotowe, jak i w części środkowej, i dolnej.

Zmiany w kręgosłupie szyjnym w przebiegu rzs przedstawione są schematycznie na ryc. 1, Charakteryzują się one w obrazie radiologicznym występowaniem zaniku kostnego, zwężeniem, destrukcją, a w późniejszym etapie zarośnięciem szpar stawowych, obecnością geod w tkance kostnej podchrzęstnej trzonów kręgowych, destrukcją i zwężeniem krążków międzykręgowych oraz wtórną osteo-fitozą, a ponadto obecnością kręgozmyku przedniego lub tylnego. Ponadto występować może podwichnięcie szczytowo-obrotowe.

W reumatoidalnym zapaleniu stawów kręgosłupa ziarnina reumatoidalna doprowadza do rozluźnienia połączeń stawowo-więzadłowych. Ząb obrotnika przesuwa się do tyłu i powstaje podwichnięcie szczytowo-obrotowe. W przypadkach tych odległość pomiędzy tylną powierzchnią łuku przedniego kręgu szczytowego a powierzchnią przednią zęba obrotnika zwiększa się ponad 3 mm. Czasami,