10067

Koszty logistyki przedsiębiorstw

Tworzenie i wykorzystanie zbiorów informacji o kosztach logistyki

Lp. I_Nazwa

12. Energia cieplna

13. I Zużyta woda

14. Czynsze za wynajmowane pomieszczenia

15. Zużyte materiały (opakowania)

16. Ubezpieczenie materiałów

17. Reklamacje

18. Straty i ubytki magazynowe

itd. następne, indywidualnie określane koszty elementarne

Źródło: J. Majewski, Tworzenie i wykorzystanie zbiorów informacji o kosztach logistycz nych, „Logistyka” 1995, nr 2, s. 23.

Rejestr kosztów elementarnych (tabela 15) zawiera wykaz kosztów logistyki poddanych obserwacji, niezależnych od obszarów obserwowania. Oznacza to, że dowolnie wybrany z rejestru koszt elementarny może wystąpić w jednym, kilku lub we wszystkich zdefiniowanych obszarach obserwowanych. Może się również zdarzyć, że nie wystąpi w żadnym. W takiej sytuacji należy poddać w wątpliwość sens występowania takiej pozycji w rejestrze kosztów elementarnych lub poddać głębszej analizie obszary obserwowane pod kątem występowania omawianego kosztu. Można zauważyć, że elementarne koszty logistyki zostały sformułowane dość ogólnie, a z drugiej strony bardzo drobiazgowo. Ich ogólność rozumiana jest jako takie sformułowanie danego kosztu elementarnego, o którym użytkownik nie wie jeszcze, gdzie on wystąpi, ale ma świadomość konieczności jego obserwowania. Natomiast drobiazgowość należy rozumieć jako świadome rozbijanie dotychczas zagregowanych kosztów na czynniki pierwsze tak, aby w wyniku ich obserwacji można było jednoznacznie ocenić dany obszar, obserwowany pod względem kosztowym z jednoczesną możliwością ich zagregowania w postaci sumy kosztów cząstkowych. Duże rozdrobnienie kosztów sprzyjać będzie wiarygodności potencjalnych wyników uzyskiwanych w poszczególnych obszarach obserwowanych. Należy przy tym zwrócić uwagę na to, aby w rejestrze tym nie wiązać nazwy kosztu elementarnego z nazwą obszaru obserwowanego. Np. wpisanie brzmienia kosztów: H

Ił. Energia elektryczna w Magazynie dla wózków akumulatorowych, używanych do ekspedycji,

12. Energia elektryczna w Dziale Zaopatrzenia,

może zaciemniać sytuację aż do wypaczenia wyniku włącznie, ponieważ wózki akumulatorowe mogą być stosowane w kilku obszarach obserwowanych, w nie

których wyłącznie do ekspedycji towarów, a w innych dodatkowo do innych celów. Podobnie, sformułowanie brzmienia kosztu jako:

11. Energia elektryczna,

jest zbyt ogólne, nieprzydatne do rzeczowej analizy, ponieważ jest to koszt już zagregowany. Nie wynika z niego, jaki jest, przykładowo, koszt energii elektrycznej zużytej do zrealizowania ekspedycji towarów w magazynie zbytu za pomocą wózków akumulatorowych. Wpisanie kosztów w brzmieniu:

11. Energia elektryczna dla wózków akumulatorowych,

12. Energia elektryczna na grzanie wody itp.

jest bardziej sensowne, ponieważ woda może być grzana elektrycznie zarówno w Dziale Zaopatrzenia (DZZA) jak i w Magazynie Zbytu (MAZB).

Wpisanie elementarnego kosztu logistyki do rejestru powinno być jednoznaczne z możliwością jego wyodrębnienia i zarejestrowania, co oznacza, że jeśli me ma fizycznej możliwości obserwowania danego kosztu, to nie powinno się go umieszczać w rejestrze. Podobnie rzecz się ma w przypadku niemożności wyodrębnienia kosztu. Wpisanie do rejestru kosztu zagregowanego powinno mieć miejsce wtedy, gdy żaden z jego składników nie jest poddawany odrębnej analizie. Wówczas koszt zagregowany traktowany jest jako koszt elementarny. Ideą przedstawionej metody jest umożliwienie uzyskania wyników w postaci sumy kosztów logistyki, występujących w poszczególnych ogniwach łańcucha przepływu materiałów.

Koszty logistyki rejestrowane są na przestrzeni 12 miesięcy roku kalendarzowego w 12 płaszczyznach (kartotekach rocznych) ograniczonych wymiarami: długość łańcucha przepływu materiałów razy długość rejestru kosztów elementarnych lub inaczej: ilość obszarów obserwacji razy ilość kosztów elementarnych. Powstaje w ten sposób tzw. kostka kosztów logistyki w danym roku. Na przestrzeni kilku lat można poddać analizie kostki kosztów logistyki z lat poprzednich i porównać z poziomem kosztów logistyki w roku bieżącym.

Sposób gromadzenia wartości obserwowanych kosztów logistyki oraz kierunki sumowania przedstawiono na rysunku 46. Istotne są tu kierunki sumowania pamiętanych wartości -przykładowo:

Kierunek k Suma kosztu elementarnego we wszystkich obszarach obserwowanych w wybranym miesiącu.

Kierunek 2: Suma jednego kosztu elementarnego w wybranym obszarze obserwacji w ciągu kilku miesięcy.

Kierunek 3: Suma wybranych kosztów elementarnych w wybranym obszarze obserwacji w danym miesiącu.