10026

\cu WSTĘP

Wobec imponującej zasobności obrazu tej Warszawy u. ra znalazła sic na kartach Lalki, trochę doktrynersko hr^°‘ usprawiedliwienia ominięć takich lub innych obszarów: L ongiś tłumaczył, dlaczego „Prus nie znalazł miejsca dl_a‘jj neso choćbv artysty ^S4, .łan Kott w kilkadziesiąt lat później objaśniał, dlaczego brak przemysłu:    ^J

Nic ma w Lalce ani robotników. ani fabrykantów. I być w niej nie mogli. Nic myli się wielki realista. Arystokrację, Żydów i kupców łączyła wspólność interesów Owszem, mamy w Lalce jeden opis fabryki. Ale fabryka ta była we Francji. I panna Izabela Łęcka oglądała ją ze swego powozu w czasie zagranicznego wojażu.

Przemysł powiada krytyk należał wtedy do innego świata niż przedstawiony w Lalce świat warszawskiego mieszczaństwa, dlatego Kongresówka Prusa jest bez Łodzi, a Warszawa bez Pragi „fabryki były na Pradze i w Lodzi"⁸⁵.

W Lalce jest jednak tak. że przemysł przypomina się pannie Izabeli — ta właśnie francuska fabryka    gdy myśli

ona o Wokulskim. Bo w jej oczach Wokulski należy do „tamtego świata". I dla Prusa należał do „tamtego świata", Prus bowiem wie. że nie inaczej niż Wokulski skradałby się do Łęckich przemysłowiec i narażałby się na podobne szepty. I wie, że przemysłowiec — podobnie jak Wokulski — z większą śmiałością oraz znacznie lepszym skutkiem wstępowałby na urzędowe petersburskie pokoje po dyplom szlachectwa niż na posadzki warszawskich salonów pańskich. I ów fabrykant podobnie jak Wokulski kupiłby powóz. wynajął za duże mieszkanie, snobizow'ał się na wyścigach. wdał się w' pojedynek (może tylko na łagodniej-

** A. Lange, op. cits. 215.

® ..Lalce' Bolesława Prusa, wydanie szawa 1950, s. 60—61.    *

o POLITYCE I POLSKOŚCI

^r^_grsr;_ak^Ho^ ^^skr *>-

obyczaju wielkiej burżuazji warszawskiej tamteg^cSsP Dla obrazu społeczeństwa w ogólności, a Wars₇awv W szczególności mc miałoby większego znaczenia    ^V

doktor Szuman zamiast badać włosy układał - powadźmy etiudy muzyczne Ochocki pisał powieści, a WokSi miast ozenie się z Mmclową, poślubił jakąś wdowę _po £ ryk ancie powozow lub wódek i wszedł do grona przemysłowców. Bo dla wizji Warszawy istotniejsza jest filozofia miasta jako przestrzeni ogniskującej ruch cywilizacyjny, przyspiesza jąccj tempo życia, wyostrzającej problemy nowożytnego podziału pracy, a więc kontlikty i więzi społeczne — słowem: miasta jako naturalnej przestrzeni istnienia człowieka w święcie współczesnym. Stąd nieprzemilczanie takich lub innych obszarów aktywności fachowej jest w tym obrazie najważniejsze: rozstrzygająca natomiast jest ukryta w nim polemika z mitologią demonicznego miasta „tajemnic". Oraz jeszcze jedna polemika, o której za chwilę.

XII. O POLITYCE I POLSKOŚCI

Bo wizja Warszawy Prusa milcząco rozmija się także z legendą Warszawy „spisku koronacyjnego" z Kordiana, Warszawy wzniosie heroicznej z Reduty Ordona. Warszawy martyrologicznie ofiarnej z Dziecięcia Starego Miasta Kraszewskiego i Warszawy brutalnie terroryzowanej z finału Fortepianu Chopina Norwida. W utworach tych utrwalił się obraz Warszawy jako sanktuarium bohaterstwa polskiego, centrum męczeńskiego oporu i figury zmartwychwstania.

⁸⁶ Zob. I. Ih na łowicz, Obyczaj wielkiej burżuazji warszawskiej »r XIX wieku, Warszawa 1971.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Frywolitki Klasyczen Wzory (26) Numer 18. Koronka z narożnikami Motyw w narożniku tej koronki jest w
10046 cxxxiv WSTĘP w mroku finału, wie, żc choc ludzie są przeraźliwie bezbronni wobec nieuchronneg
WSTĘP Wobec zgłoszonego zapotrzebowania na niniejszy skrypt zdecydowaliśmy się na wznowienie opracow
26 A EJCHART WSTĘP Większość ważnych biologicznie pierwiastków, węgiel, azot, wodór czy fosfor,
Scan100 (2) 100 A. Facoetti i wsp. WSTĘP Dysleksja lub specyficzne zaburzenia czytania (Specific Rea
Ignacy Krasicki ?jki IGNACY KRASICKI - BAJKI IGNACY KRASICKI - WSTĘP DO BAJEK Nakreślenie obrazu id
SPIS TREŚCI Str. Wstęp .................... 5 I. Wobec tradycji romantycznej............10 II. Sądy
10026 i C &*vTta doc.    Hi,r°- S Egzamin 2002 - Mechanika Gruntów! PO * Ca
10026 (2) ]AV^ 1 —
100(26 Nieprawidłowości, ilościowe i jakościowe. Do najczęściej spostrzeganych należy występowanie l
KORYCKI W. — KOSZUTSKI S. Głos 1900—1905 7 s. 100. — (26) Wschód i zachód gospodarski. 1903 nr 13 s.
100@26 •    Osoba. wychowując* n* p-w6f troszczy sic o wychowana w rzeczywistośc
100?26 psujemy odnoszące z punktów A , B i C (prostopadle do L) oraz prostą z punktu C równoległą
100?26 sauuuu f
10026 KIERUNKI TRANSFORMACJI ROŚLIN F) MODYFIKACJE WARTOŚCI UŻYTKOWEJ -I przedłużanie trwałości war

więcej podobnych podstron