Ciśnienie w pewnym punkcie w płynie znajdującym .się w równowadze statycznej zależy od głębokości tego punktu pod powierzchnią płynu, a nie zależy od poziomych rozmiarów płynu ani zbiornika, w którym płyn jest zawarty.

Równanie (15.8) jest zatem spełnione niezależnie od kształtu zbiornika. Jeśli dno zbiornika znajduje się na głębokości /? pod powierzchnią płynu, to ciśnienie płynu na dno zbiornika p jest dane wzorem (15.8).

Ciśnienie p we wzorze (15.8) nazywa się pełnym (lub bezwzględnym) ciśnieniem na poziomie 2. Mówimy: pełnym, gdyż — jak widać z rysunku 15.3 — Rys. 15.3. Ciśnienie p rośnie ze wzro-    na ciśnienie p na poziomie 2 składają się dwa przyczynki: 1) ciśnienie atmos-

stem głębokości h pod powierzchnią cie-    feryczne po. związane z naciskiem powietrza na ciecz, oraz 2) ciśnienie cieczy

czy zgodnie ze wzorem (15.8)    położonej powyżej poziomu 2, równe pgh, związane z naciskiem tej cieczy na

ciecz na poziomie 2. Różnicę między ciśnieniem bezwzględnym a ciśnieniem atmosferycznym nazywa się nieraz nadciśnieniem lub ciśnieniem względnym (przyrządy do pomiaru ciśnienia wskazują często właśnie nadciśnienie). W sytuacji przedstawionej na rysunku 15.3 nadciśnienie jest równe pgh.

Równanie (15.7) stosuje się także w obszarze nad powierzchnią cieczy. Otrzymujemy wtedy ciśnienie atmosferyczne na pewnej wysokości nad poziomem 1 w zależności od ciśnienia p\ na poziomie 1 (przy założeniu, że gęstość atmosfery jest stała w rozważanym zakresie wysokości). Na przykład, aby wyznaczyć ciśnienie atmosferyczne na wysokości d nad poziomem 1 na rysunku 15.3, podstawiamy

y\ =0. p\ = po oraz y₂ = d, p₂ = p.

Oznaczając gęstość powietrza przez otrzymujemy stąd

P- Po-

powietrze Po

poziom 1

y = 0

ciecz

1_____

poziom 2

Na rysunku przedstawiono cztery naczynia zawierające olej z oliwek. Uszereguj te naczynia ze względu na wartość ciśnienia na głębokości od największej do najmniejszej.

Przykład 15.2

W czasie ćwiczeń w basenie pływackim początkujący płetwonurek na głębokości L nabiera w płuca pełno powietrza, po czym porzuca aparat tlenowy i wypływa na powierzchnię. Zapominając o wskazówkach instruktora, nie wypuszcza przy tym powietrza z płuc. Gdy nurek dociera do powierzchni wody, różnica między ciśnieniem działającym na niego z zewnątrz a ciśnieniem powietrza w jego płucach jest równa 9.3 kPa. Na jakiej głębokości nurek

porzucił aparat tlenowy? Na jakie śmiertelne niebezpieczeństwo się naraził, nie pamiętając o wskazówkach instruktora?

ROZWIĄZANIE:

Zauważmy, że C* w chwili, gdy nurek nabrał powietrza w płuca, działające na niego ciśnienie zewnętrzne (równe ciśnieniu powietrza w płucach) było większe od ciśnienia na powierzchni i wynosiło, jak wynika z równania (15.8)

66    1 5. Płyny

v».• S

• rcrJt -.-ri urW* »»' ■ ' • ^- • *.’•

. *v

*■♦•••« •pfjfiy/ ł •• •    ? .* ,*

u*.    '-.-'•sir: