110 111

o 7. Ochrona przed wtórnym zacznioczyszczeniem wody wodociągowej

Odkładanie się substancji zawartych w wodzie w przewodach występuje głównie zy nadmiernej twardości wody i zmianie jej temperatury, a także przy zbyt małej ędkości przepływu wody w rzadko używanych końcówkach instalacji.

Materiał)' konstrukcyjne a także używane do konserwacji i wykonywania połą-eń, które w trakcie ich stosowania mogą mieć kontakt z wodą wodociągową sposób naturalny bądź przypadkowy powinny spełniać wymagania odpowied-ch norm i posiadać pozytywną ocenę Państwowego Zakładu Higieny. Występowanie zbyt małych prędkości przepływu wody lub nawet jej zatrzyma-e na pewien czas może mieć miejsce w odcinkach instalacji rzadko używanych, >. niewykorzystane odgałęzienia, odcięte fragmenty instalacji, itp. W tych miej-ach może nastąpić zmiana jakości wody w wyniku zwiększonej koncentracji sub-ancji rozpuszczonych lub zawiesin albo rozwoju skupisk bakterii. Stopień pogor-enia jakości wody zależy od zastosowanych materiałów, składu fizyko-chemiczne-) wody, temperatur)' i czasu trwania wody w bezruchu. W celu zminimalizowania :utków niekorzystnych zmian jakości wody na skutek występowania okresów bez-ichu zaleca się płukanie instalacji. Fragmenty instalacji, z których zamierza się adko korzystać lub takie, które nie były przez dłuższy czas użytkowane powinny ,^rć odizolowane na okres występowania bezruchu wody oraz powńnny być pr/e-ukane przed ponownym wprowadzeniem ich do eksploatacji. Przewody nieczyn-: należy odłączyć od instalacji.

Pogorszenie jakości wody do picia w instalacji wodociągowej może mieć miejsce zy nieprawidłowych lub niewystarczających działaniach eksploatacyjnych i kon-rwacyjnych. Szczególnie istotne jest właściwe i umiejętne obsługiwanie i konser-acja urządzeń zabezpieczających przed przepływem zwrotnym.

Służby eksploatacyjne powinny w regularny sposób dokonywać przeglądów in-alacji, ze szczególnym uwzględnieniem zespołów' zabezpieczających w celu spraw^r-cenia prawidłowości ich działania.

.2. Zabezpieczenie wody wodociągowej

przed zanieczyszczeniem wtórnym wywołanym przepływem zwrotnym

2.1. Wiadomości ogólne

cchniczne podstawy przeciwdziałania wtórnemu zanieczyszczeniu wody pirnej, jstały opracowane przez francuskiego badacza Gerarda Montout [67J. Opracował n klasyfikację płynów na kategorie w zależności od stopnia ich zagrożenia dla irowia człowieka, a następnie podał sposoby zabezpieczeń z uwzględnieniem tych ategorii. Zbiór zasad i metod postępowania opracowanych na podstawie badań 1 ontout został wydany w formie dokumentu w 1985 roku. Metoda ta, zwana becnie metodą Montout, została przyjęta jako podstawa wyboru technicznych odków ochrony przed zanieczyszczeniem wody pitnej w instalacjach wodociągo-ych w ustanowionej normie europejskiej F.N 1717.

W 1992 roku została ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacyjny norma PN-B/01706 pt.: „Instalacje wodociągowe. Wymagania w projektowaniu”. W 199.9 roku do niniejszej normy wprowadzono załącznik A dotyczący ochrony przed wtórnym zanieczyszczeniem wody [77]. Rozszerzenie normy było konieczne ze względu na wprowadzenie nowych materiałów, nowych technologii wykonania instalacji wodociągowych i ochronę zdrowia konsumentów wody. Załącznik A opracowano przy uwzględnieniu zaleceń zawartych w normie niemieckiej DIN 1988 [25], a w szczególności jej części 4 pt.: „Schutz des Trinkwassers, F.rhaltung der Trinkwassergute”⁵ oraz normy europejskiej EN 1717. W 2003 roku zakończono prace normalizacyjne przy opracowywaniu normy polskiej PN-EN 1717:2003 [81], która obecnie znajduje się w zbiorze polskich norm.

W 2001 roku został wydany przez Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Techniki Instalacyjnej 1NSTAI. komentarz do obowiązującej normy PN-B/01706/ /Azl: 19.99 [122], w którym przedstawiono szczegółowo problematykę ochrony wody w sieciach i instalacjach wodociągowych.

7.2.2. Warunki wystąpienia przepływu zwrotnego

Celem utrzymania odpowiedniej jakości wody w systemie wodociągowym niezbędne jest zabezpieczenie go przed zanieczyszczeniem w wyniku wystąpienia przepływu zwrotnego. Sytuacja taka może wystąpić w dwóch przypadkach:

- w wyniku nagłego obniżenia ciśnienia w sieci wodociągowej spowodowanego zamknięciem lub otwarciem zasuwy, pęknięciem przewodu, dużymi spadkami ciśnienia (np. pracą pomp hydroforowych, nadmiernym zapotrzebowaniem na wodę w części systemu, dużym rozbiorem punktowym z hydrantu przeciwpożarowego, itp.); zjawisko to nosi nazwę zalewarowania zwrotnego,

- w wyniku wystąpienia ciśnienia zwrotnego mającego swoje źródło w systemie znajdującym się poza instalacją wodociągową, w którym ciśnienie czasami przewyższa ciśnienie występujące w- instalacji - zjawisko to nazywane jest przepływem zwrotnym ciśnieniowym.

Aby doszło do zanieczyszczenia wody do picia muszą być spełnione dwa podstawowe warunki:

- musi istnieć możliwość kontaktu między wodą do picia a płynem zanieczyszczonym,

- możliwa jest droga płynu zanieczyszczonego do instalacji wody do picia.

Jeśli obydwa warunki występują razem w rozpatrywanej instalacji wodociągowej, należy zastosować odpowiednie zabezpieczenie, króre zapobiegnie zanieczyszczeniu wody wodociągowej (do picia) przez niepożądany płyn. W tym celu należy wykonać kompleksową analizę pracy systemu wodociągowego, podczas której należy zbadać i określić jakość płynów które występują lub mogą mieć kontakt z wodą wodociągową oraz określić charakterystykę instalacji w której może dojść do kontaktu pomiędzy wodą do picia a płynami zanieczyszczającymi [41].

’ Ochrona wody do piciu, utrzymanie jakości wody.