1 (137) 2
szył dzbanek”. I to wszystko. Bo też Kucharskiemu sygnatura Witwic-kiego potrzebna jest do innych celów. Na modnej fali odczytywania Kordiana i innych utworów Słowackiego jako polemik z Mickiewiczem miał Słowacki tą bajką replikować na utwór Witwickiego, który był „człowiekiem Mickiewicza (...) że on, Słowacki, jest krzemieńszczani-nem” 8. Ale i w tym względzie bajka Słowackiego nie wskazuje dostatecznie na krzemienieckie proweniencje, ani ludowe, ani literackie. A wydaje się, że lokalizacja realiów bajki jest nie tyle wołyńska, co wileńska. Janek bowiem „Przed terminem rzucił szewca/I na strudze do Królew-ca/Popłynął”. Otóż „na strudze” albo „na strągu”, czyli na ładownym galarze, płynęło się do Królewca tylko z Litwy. O podróżowaniu czy wożeniu towarów „strugą” bądź „strugiem” do Królewca świadczy i inny dokument poetycki tego czasu. Oto początek księgi VII Pana Tadeusza:
Z kolei Bartek poseł rzecz swą wyprowadzał;
Ten, że często na strugach do Królewca chadzał.
Bajka O Janku, co psom szył huty, gdy ją przyjdzie rozpatrywać jako utwór oddzielny, zamknięty, skończony i autonomiczny, ma sensy jeszcze i inne od tych, których dopatrywali się jej dotychczasowi komentatorzy. Najpierw nam trzeba będzie pobronić bohatera bajki przed zarzutami oportunizmu i karierowiczowstwa. W tym celu przypatrzmy się nasam-przód konstrukcji fabuły bajki, w której ludowe przysłowie pełni rolę wspornika jej architektury. Przysłowie występujące w tekście i w tytule bajki — w tym tytule, jakiego użył Arct — ma u Adalberga w jego Księdze przysłów następujące zapisy: „Miał pies buty?”, i obocznie: „Wszędzie psy bez butów chodzą”; a dalej: „Psom buty uszyć” i „Psom się to na buty zdało”. W wypadku pierwszym — pies, który w butach chodzi, to nieprawda bądź bzdura wierutna. Tak się mówi wobec czyjejś nieuzasadnionej uzurpacji do posiadania czegoś. W wypadku drugim: psu na buty (czy na budę) się to zda — mówi się o czymś, co jest do niczego, o sytuacji z góry skazanej na niepowodzenie. A i sam szewc również nie ma dobrej opinii w świecie przysłów: być jak szewc pijanym lub jak szewc bez butów chodzić. Jeszcze przed ostatnią wojną wT powszechnym użyciu był zwrot, a zarazem przestroga stosowana do dzieci, które nie chciały się uczyć: oddam cię do szewca!... Szewcem straszono leni, tak jak niegrzecznych kominiarzem. Do szewca, gdy syn nie chciał się uczyć, oddała matka Janka. Ale Janek uciekł przed terminem. I przed taką fanaberią przestrzegało inne przysłowie: „Pilnuj, szewcze, swojego kopyta!”
W szkole mówił o Janku nauczyciel do jego matki: „Twego Janka w ciemię bito/Nic nie wbito — weź go sobie!” Ten zwrot przysłowiowy funkcjonował potocznie z sensem pozytywnym: nie w ciemię bity —
134
mmmm
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
JEZUS ŻYJE 1 Maria Magdalena poznała, że to Jezus, bo tylko On tak wymawiał jej imię. Upadła do Jego
scan CO TO WSZYSTKO ZNACZY? jeśli zakazuje czegoś, co złe nie jest —jak ustawa zabraniająca krytyki
DSC01433 Do czego to wszystko zmierza?..,Rękopis znaleziony w Saragossie Wojciecha J. Hasa Lekc
scan CO TO WSZYSTKO ZNACZY? jeśli zakazuje czegoś, co złe nie jest—jak ustawa zabraniająca krytyki
67 (85) To warto wiedzieć DATA 00<X> rumu Fclk = 2.4MHz Rys. 115 do 20kHz, dający na wyjściu s
Gips naturalny Gips to niemal monomineralna skata osadowa, siarczanowa (CaS04- 2H20), zaliczana jest
82929 strona 9 (2) O NIE, O NIE, TO NIEMOŻLIWE! POTRAWKO co trzeba ZOBACZYĆ W RZYMIE? OCH, TYLE JEST
Energia geotermiczna to energia wnętrza Ziemi zakumulowana w gruntach, skałach i porach [1]. Zalicza
ORTOFANEK0 10 To wszystko drzewa liściaste. Oprócz nich dostaliśmy też iglaste: soski, j odrze wie
z załatwianiem spraw należących do jego zakresu działania bo np. .. .nie ma takich dokumentów), to n
Depresja u dzieci i mlodzieży 9 (34) łecznej, z osobistych konfliktów czy też czynniki sp»> wod
64929 img031 (17) Czynniki produkcji - zwane też zasobami, czynnikami wytwórczymi czy też środkami p
DSC03225 (3) rema tu. niekiedy też nadaje zdaniu charakter zdania czysto tematycznego. To wszystko w
Image0088 01 KAIR czone... To jest nie wszystko, bo jeszcze czasem wy-magają podpisu dwóch świadków
Scan0016 4 Możemy więc też powiedzieć, że: Reakcje jqdrowe to wszystkie procesy, podczas których zmi
więcej podobnych podstron