226,"7

226 OBRÓBKA PLASTYCZNA Laboratorium

Rys.6.4. Rozkład naprężeń obwodowych na przekroju pręta: a przy

nagrzewaniu spowodowany różnicą temperatury próbki i pieca, b - przy chłodzeniu, c - przy skurczowy m połączeniu dwóch pierścieni, d - przy skurczowym połączeniu pierścienia i trzpienia, e - przy skurczowym połączeniu dwóch pierścieni i trzpienia;

+ naprężenia rozciągające, - naprężenia ściskające

2 szybkością nagrzewania wiąże się dobór czasu nagrzewania. Do obliczania czasu nagrzewania stali niskowęglowych dla większych przedmiotów może służyć wzór Dobruchotowa:

T =k d ■ -Jd (6.1)

gdzie: T - łączny czas nagrzewania od temperatury 20" C do temperatury 1200° C, [h], d - średnica lub bok kwadratu materiału fm], k - współczynnik zależny od materiału ( k - 10 dla stali

niskowęglowych i niskostopowych, k = 20 dla stali wysokoslopowych). ■

prz\ utrudnionym nagrzewaniu materiału ze wszystkich stron, czas Kggrzewania należy przemnożyć przez współczynnik k_m = I + 4. zależny' od _uł_0/enia materiału.

I Prędkość odkształcenia. Zakres prędkości odkształcenia materiałów j_e5>t duży'. Największe występują podczas kształtowania za pomocą B tlużYcI¹ mocy, np. metodą wybuchową wynosi 10 +10¹ s¹, najmniejsze ^: * zastosowaniem w obróbce plastycznej procesów opartych na zjawisku pełzania¹1O*¹⁰ + 10 ⁵ s¹. Przy kształtowaniu na prasach i młotach prędkość odkształcenia mieści się w granicach 10'^: -*■ 10^? s'¹.

Naprężenie uplastyczniające zależy od składu chemicznego, wielkości ziarna, temperatury i prędkości odkształcenia.

[Zmniejszenie prędkości odkształcenia, a w ięc przedłużenie czasu trwania procesu, powoduje zatem podobny skutek jak zwiększenie temperatury. Dla [foccsów zdrowienia i rekrystalizacji zachodzących w stali można przyjąć, że dziesięciokrotne zmniejszenie prędkości odkształcenia jest w przy bliżeniu równoważne ze wzrostem temperatury o około 20° C. Należy jednak uwzględnić fakt, że wpływ prędkości odkształcenia na przebieg krzywych umocnienia zależy od temperatury, najintensywniej około temperatury zdrowienia i rekrystalizacji.

6.2. Kucie swobodne - główne operacje kucia swobodnego

6.2.1. Wiadomości podstawowe

Kucie swobodne to sposób kucia, w którym wyrób kształtuje się przez ^zgniatanie kowadłami nie ograniczającymi przemieszczania sic metalu w płaszczyźnie prostopadłej do kierunku ich ruchu. Kucie swobodne może ' być realizowane ręcznie lub maszy nowo.

Do najczęściej stosowanych operacji kucia swobodnego należą:

• spęczanie;

• wydłużanie;

• poszerzanie;

• wgłębianie;

• przebijanie;

• rozkuwanie;

• odsądzanie;

• przesadzanie;

• gięcie;

• przecinanie;