2tom112

5. MASZYNY ELEKTRYCZNE 226

Tablica 5.10 (cd.)

5. MASZYNY ELEKTRYCZNE 226

Symbol TC SA IW

IC 7H1W

Szkic

Opis

maszyna chłodzona powietrzem; wymiennik ciepła chłodzony wodą nabudowany na maszynie; obieg wody za pomocą oddzielnej pompy lub z sieci wodnej

maszyna chłodzona wodorem; wbudowany wymiennik ciepła chłodzony wodą; obieg wody za pomocą oddzielnej pompy lub z sieci wodnej

przechodzi kanałami wewnątrz uzwojenia odprowadzając ciepło bezpośrednio z uzwojeń. W tym przypadku część oznaczenia tego obwodu powinna być umieszczona w nawiasie; np. Stojan IC7(W5)W7/Wirnik 1CH1A6 oznacza: maszyna z chłodzeniem wewnętrznym wodorowym wirnika oraz wewnętrznym wodnym chłodzeniem stojana; wymiennik ciepła chłodzony wodą nabudowany na maszynie, obieg wody za pomocą oddzielnej pompy lub sieci wodnej.

5.1.6. Nagrzewanie się maszyn elektrycznych

S.l.6.1. Dopuszczalne przyrosty temperatur

W celu zapewnienia odpowiedniej trwałości maszyny — w szczególności jej układu izolacyjnego — temperatury poszczególnych części maszyny nie mogą przekraczać wartości dopuszczalnych, wynikających z klasy ciepłoodpomości zastosowanej izolacji elektrycznej. Ustalone dopuszczalne przyrosty temperatury poszczególnych części maszyny nie powinny być przekraczane przy' znamionowym obciążeniu w normalnych warunkach chłodzenia (tabl. 5.11).

Przyjmuje się, że normalne warunki chłodzenia maszyny występują wówczas, gdy temperatura czynnika chłodzącego nie przekracza 40°C, a w przypadku maszyn pośrednio chłodzonych wodą przy zastosowaniu chłodnic — temperatura wody na wlocie nie przekracza 25°C. Warunki te dotyczą maszyn zainstalowanych na wysokości do 1000 m n.p.m.

Jako temperaturę czynnika chłodzącego maszyn z wentylacją obcą i maszyn chłodzonych w obiegu zamkniętym z chłodnicą przyjmuje się temperaturę powietrza na wlocie do maszyny. Natomiast jako temperaturę czynnika chłodzącego pozostałych maszyn uważa się temperaturę otoczenia. W uzgodnieniu z wytwórcą maszyny można przyjąć jako temperaturę czynnika chłodzącego temperaturę wody chłodzącej na wlocie do chłodnicy. Wtedy, przy temperaturze wody nie przekraczającej 25°C, dopuszczalne przyrosty temperatury podane w tabl. 5.11 są wyższe o 10°C.

W przypadku maszyn przystosowanych do pracy dorywczej (S2) o mocy mniejszej niż 5000 kW (kV A), dopuszczalne przyrosty temperatur podane w tabl. 5.11 są wyższe o 10'C. Dla maszyn z uzwojeniami stojana o napięciu znamionowym wyższym od 11 kV

Tablica 5-11. Graniczne wartości przyrostów temperatury poszczególnych części maszyn elektrycznych chłodzonych powietrzem, wg PN-IEC 34-1

Klasy ciepłoodporności izolacji

Lp.

Części maszyny

Metoda pomiaru temperatury

		t	r	c	1	r	c	r	r	c	t	r	C	t	r	c
	Uzwojenia maszyn prądu przemiennego o mocy, kW lub kV A a) moc > 5000		60	65”					80	85”		100	105”		125	130”
1.	b) 5000 > moc > 200		60	65	-	75		—	80	90	—	105	110	—	125	130
	c) 200 moc > 0,6		60	—		75			80	—	—	105	—	—	125	—
	d) 0,6 > moc		65	—		75			85	—	—	no			130	—
	a) Uzwojenie twornika połączone z komutato-
	rem
2.	b) Uzwojenie wzbudzające maszyn prądu	50	60	—	65	75	—	70	80	—	85	105	—	105	125	—
	przemiennego i stałego zasilane prądem stałym (inne niż podano w lp. 3)
3.	Uzwojenia wzbudzające maszyn synchronicznych z wirnikiem cylindrycznym		-	-	-			-	90	-	-	110	-	-	135	-
	a) Uzwojenia wzbudzające wielowarstwowe
	o małej rezystancji i uzwojenia kompen-	60	60	—	75	75		80	80	—	100	100	—	125	125	—
4.	sacyjne
	b) Uzwojenia jednowarstwowe o nicizolowa-nej powierzchni lub izolowane lakierem²⁾	65	65		80	80	-	90	90	-	110	110	-	135	135	-

17 kV dopuszczalne przyrosty temperatur powinny być obniżone o 1°C, a powyżej — o 1,5°C na każde 1000 V (przy pomiarze metodą czujników wbudowanych). Jeżeli maszyna jest przystosowana do pracy w normalnych warunkach chłodzenia, Pracuje zaś przy temperaturze powietrza chłodzącego wyższej niż 40°C, to obciążenie ®aszyny musi być zmniejszone w porównaniu z mocą znamionową. Wówczas, gdy emperatura czynnika chłodzącego nie przekracza 60°C, zmniejszenie mocy może być przybliżeniu wyznaczone wg zależności

Uzwojenia stale zwarte (izolowane lub nieizo-lowane)

Komutatory, pierścienie ślizgowe oraz współpracujące z nimi szczotki i trzymadła szczotkowe

Rdzenie magnetyczne oraz części konstrukcyjne stykające się bezpośrednio lub nic stykające się z izolacją (z wyjątkiem łożysk)

Przyrost temperatury jakiejkolwiek z wymienionych części nie może być szkodliwy dla izolacji tej części lub dla żadnej innej części sąsiedniej. Dodatkowo przyrost temperatury elementów zestyku ślizgowego nie powinny przekroczyć wartości naruszających przepływ prądu w całym zakresie pracy.

^l> Dla uzwojeń stojanów o napięciu znamionowym wyższym od 11000 V, wartości te należy zmniejszyć wg PN-IEC 34-1.

²' Obejmuje także uzwojenia wielowarstwowe, jeżeli każda warstwa uzwojenia styka się bezpośrednio ² czynnikiem chłodzącym.

³⁾ Podane przyrosty temperatury mogą być stosowane gdy do wykonania komutatora i pierścieni ślizgowych użyto izolację odpowiednią do przyrostu temperatury; w przypadku gdy komutatory i pierścienie przylegają do uzwojenia, przyrosty ich temperatury nic powinny przekraczać dopuszczalnych przyrostów dla klasy ciepłoodporności przylegającego uzwojenia.

Mogą być stosowane tylko przy zastosowaniu szczotek zapewniających poprawną pracę przy tych

temperaturach.

Oznaczenia metody pomiaru temperatury: t — termometrowa, r — rezystancyjna (oporowa), c — czujników wbudowanych.