2tom219

5. MASZYNY ELEKTRYCZNE 440

i----

Etap

powstawania mo szyny

Etap

eksploatacji

maszyny

Czas

eksploataęji

j eksploatacji

Konstruowanie

Wytwarzanie

Przechowywanie u producenta

Transport do użytkownika

Przechowywanie u użytkownika

Obsługiwanie przygotowawcze

~ir

Użytkowanie

Obsługiwanie profilaktyczne

Użytkowanie

Uszkodzenie

Obsługiwanie naprawa- odnowa

Rozpoznanie uszkodzenia Lokalizacja uszkodzenia Organizacja naprawy -oczekiwanie na części zamienne Usunięcie uszkodzenia Sprawdzenie poprawności działania maszyny_^

I Przechowywanie u użytkownikc I

1 -

( Użytkowanie |

Postój

przestój

| Obsługiwanie ^kpnserwacyjne

, ł

_Użytkowanie

I- --

Uszkodzenie

Obsługiy/anie

Rozpoznanie uszkodzenia

Sten graniczny

Kasocjo

LtkwidOCjO

maszyna

zdatna

maszyno

niezdatna

mc szyna zdatne

Rys. 5.169. Cyklogram czasu eksploatacji maszyn elektrycznych

maszyna

nlezdotno

łania _maszyny przez producenta do użytkownika oraz, że obsługiwanie przygotowawcze profilaktyczne i konserwacyjne jest przeprowadzane na maszynie zdatnej.

Postojem nazywa się planową przerwę w wykorzystywaniu maszyny, wynikającą _z organizacji jej eksploatacji; natomiast przestojem — przerwę w wykorzystywaniu maszyny wynikającą z przyczyn losowych w eksploatacji, np. braku dopływu energii, zakłóceń organizacyjnych, uszkodzeń itp.

5.7.4. Niezawodność maszyn elektrycznych

5.7.4.I. Wskaźniki niezawodności

Jakość maszyn elektrycznych ocenia się stosując tzw. wskaźniki niezawodności, spośród których najważniejszymi są:

— prawdopodobieństwo poprawnej pracy do uszkodzenia, p(;) — prawdopodobieństwo uszkodzenia maszyny, q — średni czas poprawnej pracy do wystąpienia uszkodzenia,

0_k — średni czas poprawnej pracy między dwoma kolejnymi uszkodzeniami,

/(t) — intensywność uszkodzeń,

Q_e — średni kalendarzowy czas eksploatacji.

Znajomość wartości wskaźników niezawodności maszyn elektrycznych jest potrzebna przy ocenie zarówno ich konstrukcji, jak i jakości procesu eksploatacji oraz przy porównywaniu maszyn wytwarzanych przez różnych producentów.

W normie PN-77/N-04010 ustalono zasady, wg których wybiera się wskaźniki o znaczeniu podstawowym dla oceny niezawodności określonego obiektu technicznego.

Intensywność uszkodzeń jest zwykle podawana jako liczba uszkodzeń na 1000 h pracy lub w postaci ułamka określającego liczbę uszkodzeń na 1 h pracy, np. /. = 0,2 10exp —6/h. W czasie eksploatacji maszyny elektrycznej wyróżnia się trzy główne przedziały charakteryzujące się różną liczbą uszkodzeń, a zatem różnymi wartościami intensywności uszkodzeń.

W pierwszym, tzn. wstępnym lub adaptacyjnym przedziale użytkowania występuje stosunkowo dużo uszkodzeń wynikających przede wszystkim z ukrytych wad maszyny, których nie wykryto podczas badań wyrobu przeprowadzonych u producenta.

W drugim przedziale, nazywanym przedziałem właściwego użytkowania, intensywność uszkodzeń jest praktycznie stała. Czas właściwego użytkowania jest stosunkowo długi, bo trwa np. kilka iat. Uszkodzenia jakie występują w tym przedziale mają zwykle charakter przypadkowy i najczęściej są skutkiem nieprawidłowego użytkowania lub niestarannej obsługi. Mogą również powstać uszkodzenia spowodowane zarówno niedostosowaniem konstrukcji lub rodzaju maszyny do wykonywanych funkcji czy też warunków eksploatacji, jak i wadami wynikającymi z wadliwej konstrukcji, złej jakości zastosowanych materiałów oraz niestarannego wykonania

Wskaźniki niezawodności powinno się wyznaczać tylko dla przedziału właściwego użytkowania maszyny.

W trzecim przedziale użytkowania maszyna znajduje się w końcowym okresie trwałości, w którym na skutek naturalnego zużycia, zmęczenia i zestarzenia się poszczególnych elementów maszyny występuje wyraźny wzrost intensywności uszkodzeń. W maszynach elektrycznych naprawialnych, w których przeprowadza się naprawy połączone ⁷ wymianą wytypowanych elementów maszyny, przedłuża się okres użytkowania właściwego.

Zmienność intensywności uszkodzeń maszyn w funkcji czasu użytkowania przedstawiono na rys. 5.170. Intensywność uszkodzeń może być różna dla poszczególnych partii maszyn tego samego wytwórcy.