62 63

2 5. Pomiary zużycia wody

licrzach skrzydełkowych stratę ciśnienia w wysokości ok. 1 m, przepływ w wysoko-ci 50% q_max wywołuje stratę ciśnienia około 2,5 m, a przepływ 60% q_rnjLX stratę ówną 3,6 m. Dla wodomierzy śrubowych typu (MZ) przepływ rzeczywisty stanowiący 50% przepływu q_lnax wywołuje stratę ciśnienia 1 m dla wodomierza o średnicy )N=50 mm, a dla wodomierzy o średnicach większych stratę poniżej 1 m. Podstawowe wielkości i parametry miernicze wodomierzy wirnikowych stosowanych w in-ralacjach wodociągowych zestawiono w tabl. 5.1. Dla dobom wodomierza wirniko-

iblica 5.1. średnice nominalne oraz własności metrologiczne wodomierzy wirnikowych do wody zimnej (wg PN-88/M-54906, PN-88/M-54S70, PN-88/M-54907, P\^T-88/M 54908, ISO 4064)

Rodzaje wodomierzy	Średnica nominalna L)N fmm]	Przepływ		Strata wysokości ciśnienia przy Qnux (m]
Rodzaje wodomierzy	Średnica nominalna L)N fmm]	nominalny Qn» ln»³/h]	maksymalny Qbux» Im-'/hl	Strata wysokości ciśnienia przy Qnux (m]
	15	0,6	1,2
		0,6
Skrzydełkowe	15 15 20 25 52 40	1 1.5 2.5 3.5 6 10	3 5 7 12 20	SIO
śrubowe r poziomą osią wirnika typu M /.	50 65 80 100 150	20 35 55 90 175	40 70 110 180 350	4 2 2 2 1,5
• Śrubowe	50	15	30	3
z pionową	65	35	70	4
osią wirnika	80	50	100	43
typu MP	100	75	150	6
	80	55/6	110	2
Sprzężone	100	90,10	180	2
	150	175/10	350	13

ablica. 5.2. Średnice nominalne oraz współczynniki srrar ciśnienia dla wodomierzy wirnikowych.

J Rodzaje wodomierzy	Średnica nominalna DN\ [mm]	Współczynniki strat ciśnienia H	Strumień maksymalny Qmax> (mili]	Sirata wysokości ciśnienia H w fm] przy:
J Rodzaje wodomierzy	Średnica nominalna DN\ [mm]	Współczynniki strat ciśnienia H	Strumień maksymalny Qmax> (mili]	QiIUlV	0,6Q_m„	03Q«ux
	15	6,944	1,2	10	3,6	2.5
	15	23	2	10	3,6	2.5
	15	1,111	3	10	3,6	2,5
Skrzydełkowe	20	0,4	5	10	3.6	23
		0,204		10	3,6	23
	32	0,069	12	10	3,6	2,5
	40	0,025	20	10	3,6	2,5
Śrubowe	50	0,0025	40	4	1.44	1,0
z poziomą	65	0,0004	70	2	0.7	03
osi.) wirnika	80	0.00016	110	2	0,7	0,5
typu MZ	100	0,00006	180	2	0,7	03
Śrubowe	50	0,0033	30	3	1,0	0,7
z pionową	65	0,0008	70	4	1,4	1,0
osią wirnika	80	0,00045	100	4,5	1,6	1,1
typu MP	100	0,00026	150	6	2.1	1,5

wego, tzn. określenia wielkości wodomierza DN oraz wyznaczenia wysokości strat ciśnienia w obrębie dobranego wodomierza można posłużyć się nomogramem pokazanym na rys. 5.9 oraz wielkościami charakterystycznymi zestawionymi w tabl. 5.1. Wysokość strat ciśnienia dobranego wodomierza wirnikowego można również obliczyć posługując się niżej podanymi wzorami [18, 45, 69, 106].

Wysokość straty ciśnienia h [m] można obliczyć ze wzoru:

lub z przekształconego wzoru:

h = a-ą¹

gdzie:

h_max - charakterystyczna wysokość straty ciśnienia przy przepływie Q_niax, wg tabl. 5.1 i 5.2 [m],

q - przepływ obliczeniowy wody dla całego budynku lub jego części [nv’/h], Q_m« - maksymalny strumień objętości wg tabl. 5.1 i 5.2 [m³/H], a - współczynnik strat ciśnienia wg tabl. 5.2 [-].

Rys. 5.9. Zależność wysokości strat ciśnienia od strumienia objętości wody dla wodomierzy skrzydełko wych i śrubowych (średnice w mm).