3tom340

10. TECHNIKA ŚWIETLNA 682

jezdni mogą mieć różną wielkość i kształt w zależności od stanu nawierzchni, rozsyłu oprawy i umieszczenia oprawy w stosunku do drogi. Oprawy o praktycznie nieograniczonym promieniowaniu powodują na suchej jezdni plamę w kształcie grzyba. Oprawy

0 ograniczonym kącie promieniowania powodują powstawanie pasów poprzecznych przy stopie słupa oświetleniowego. Na mokrej jezdni tworzą się — bez względu na kąt wypromieniowania — smugi o dużej jaskrawości i ostrych konturach.

Oświetlenie poboczy może polegać na oświetleniu pasa ok. pięciometrowego z jednej

1 z drugiej strony drogi. Dążyć należy do wytworzenia na tych pasach poziomu natężenia oświetlenia stanowiącego połowę poziomu występującego na przyległym, również pięciometrowym, pasie jezdni. Przy poboczach ciemnych należy przywiązywać większe znaczenie do oświetlenia otoczenia drogi.

Prowadzenie wzrokowe zależy w istotnym stopniu od rodzaju rozsyłu opraw, od ich rozmieszczenia, także od barwy światła i rodzaju podpór. Czytelność znaków malowanych na jezdni (np. linii krawężnikowych i osiowych, zakazów lub nakazów skrętu) jest lepsza (szczególnie przy złej pogodzie), jeśli wypromieniowanie oprawy w dół jest znaczne, przy jednoczesnym ograniczeniu wypromieniowania wzdłuż drogi. Pożądane jest przy tym stosowanie materiałów jasnych, chropowatych i gruboziarnistych. Czytelność wyglądu drogi w perspektywie zależy od rozmieszczenia opraw. Wszystkie oprawy w jednym rzędzie powinny być umieszczane wzdłuż linii równoległej do osi jezdni. Zakrzywienia lub wygięcia osi jezdni powinny powodować podobne zmiany linii opraw. Na łukach dróg oprawy powinny być rozmieszczone w zasadzie po zewnętrznej stronie łuku (rys. 10.19 i 10.20), przy zmniejszonych odstępach między słupami. Dobór barw światła i rodzaju słupów oświetleniowych może być pomocny przy uwidocznieniu ciągłości trasy i sygnalizowaniu (z wyprzedzeniem) skrzyżowań ze szlakiem o pierwszeństwie przejazdu. Należy unikać zbyt dużej liczby opraw ze względu na możliwość wywołania niepewności i mniejszej koncentracji uwagi. Zastosowanie wysokich masztów nie ułatwia czytelności wyglądu drogi w perspektywie.

r"O

r-C

Rys. 10.19. Czytelna perspektywa oświetlonej drogi przy jednostronnym rozmieszczeniu opraw po zewnętrznej stronie łuku

Rys. 10.20. Nieczytelna perspektywa oświetlonej drogi przy naprzemianległym rozmieszczeniu opraw na łuku drogi

Cr-,

Rozmieszczenie opraw w strefach krytycznych (skrzyżowania, przejścia dla pieszych) powinno wynikać z podstawowej zasady, w myśl której potencjalna przeszkoda (w założeniu ciemna) ma wystąpić na jasnym tle jezdni.

Skrzyżowanie powinno zatem wystąpić — przy ruchu dwukierunkowym — w połowie odstępu między dwoma najbliższymi słupami oświetleniowymi umieszczonymi po obu stronach jezdni. Odstęp między slupami obejmującymi skrzyżowanie powinien być istotnie skrócony (dla wytworzenia wyższego poziomu luminancji na skrzyżowaniu). Oprawy nie powinny być zatem umieszczane tuż przed (licząc w kierunku ruchu) skrzyżowaniem ani też na bliskim jego poboczu (za slupem oświetleniowym pas nawierzchni będzie ciemny).

Na przejściach dla pieszych w zasadzie zaleca się stosowanie dwu opraw odpowiednio rozmieszczonych za przejściem (licząc w kierunku ruchu). Chodzi o to, aby cala sylwetka pieszego wystąpiła na jasnym tle jezdni (rys. 10.21 i 10.22). Dobre wyniki dają też oprawy

Rys. 10.21. Przy zastosowaniu jednej oprawy część jezdni za przejściem (stanowiąca tło, na którym wystąpi przechodzień) może być ciemna