DSC02260

wykazu i zdefiniowaniu powinien określić ich typ. Jest to ważne chociażby dlatego, że ta sama zmienna może być różnie zaklasyfikowana, np. zmienna „staż pracy” choć jest typową zmienną ilorazową, to w badaniach z różnych powodów może być również potraktowana jako zmienna nominalna lub dychotomiczna (dwuwarto-ściowa), jeśli badanych podzielimy na dwie grupy, np. „poniżej 15 lat stażu” i „powyżej 15 lat stażu”.

W badaniach pedagogicznych, zwłaszcza prowadzonych dla potrzeb opracowania określonego rodzaju pracy promocyjnej, najczęściej wykorzystywana jest klasyfikacja zmiennych zbudowana na podstawie kryterium związku badanej zmiennej z innymi zmiennymi. Są to:

-    Zmienne zależne (dependent variable).

-    Zmienne niezależne (independent variables).

Według Z. Zaborowskiego, [...] zmienną, którą czyni się przedmiotem badań, określa się mianem zmiennej zależnej, a zmienną, której wpływ na zmienną zależną chcemy badać nazywany zmienną niezależną'⁶'. Można również powiedzieć, że [...] zmienne zależne są bezpośrednim lub przynajmniej pośrednim następstwem zmiennych niezależnych'⁶². Bardzo często w badaniach pedagogicznych zmiennymi zależnymi czynione są:

-    osiągnięcia szkolne uczniów,

-    opinie uczniów, nauczycieli lub rodziców na dany temat,

-    postawy uczniów wobec różnych czynników,

-    motywacja do nauki,

-    aspiracje edukacyjne młodzieży,

-    poziom integracji w grupie, np. uczniów niepełnosprawnych z resztą klasy,

-    poziom czytelnictwa,

-    poziom gotowości szkolnej itp.

Rolę zmiennych niezależnych mogą pełnić następujące zmienne: ¹⁶¹ Z. Zaborowski: Op. cii., s. 145.

¹⁶³ M. Lobocki: Wprowadzenie do metodologii.... op. cii., s. 134.

-    płeć,

-    wiek,

-    wykształcenie,

-    struktura rodziny,

-    miejsce zamieszkania lub urodzenia,

-    przynależność do klasy szkolnej,

-    przynależność do organizacji młodzieżowej,

-    określone cechy osobowości nauczyciela lub ucznia,

-    iloraz inteligencji,

-    patologia społeczna w rodzinie,

-    zły przykład środowiska rówieśniczego itp.

W niektórych badaniach trudno określić te zmienne, bo jednym razem mogą one pełnić rolę zmiennej zależnej, a drugim zmiennej niezależnej. Taka sytuacja może np. występować w przypadku badania aspiracji edukacyjnych młodzieży. Jeśli tematem badań uczynimy: Czynniki warunkujące aspiracje edukacyjne młodzieży szkolnej, to aspiracje pełnią tutaj rolę zmiennej zależnej, bo ich poziom zależy od różnych czynników będących przedmiotem badania. Jeśli natomiast temat badania będzie sformułowany następująco: Wpływ aspiracji edukacyjnych młodzieży na ich osiągnięcia szkolne, to aspiracje będą zmienną niezależną, a zmienną zależną będą osiągnięcia szkolne.

W odniesieniu do wcześniejszych przykładowych problemów i hipotez badawczych można sformułować następujące zmienne:

-    Zmienna zależna: zjawisko agresji wśród młodzieży gimnazjalnej.

-    Zmienne niezależne: czynniki warunkujące agresję wśród młodzieży gimnazjalnej, takie jak: środowisko rodzinne, środowisko rówieśnicze, media, szkoła i płeć.

Niektórzy autorzy w grupie zmiennych niezależnych wyróżniają:

-    Zmienne niezależne główne.

-    Zmienne niezależne uboczne.

Podstawą tego wyróżnienia jest siła oddziaływania zmiennych niezależnych na zmienną zależną. Te, które oddziałują najsilniej nazywa się zmiennymi niezależnymi głównymi, a pozostałe ubocz-

81

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSC06368 (3) wykazu i zdefiniowaniu powinien określić ich typ. Jest to ważne chociażby dlatego, że t
patofizjologia zapalenie a owulacja1 kołagenaza i aktywator płazroinogenu i w odpowiedzi składniki
MODEL BROWNA Jest to prosty model wygładzania wykładniczego szeregu czasowego. Zwykle może być stoso
Cywilizacja ludzka istnieje i rozwija się od tysięcy lat. Jest to możliwe m.in. dlatego, że umiała
Obraz (30) 154 homo sacer cri, to jest to możliwe tylko dlatego, że relacja wyrzucenia od początku t
taki sposób, że ta linia nie może być dłuższa niż 24 mile morskie jeżeli jest to więcej to musi być
zużyciu. Wymiary gabarytowe transformatorów spawalniczych są niewielkie. Ich wadą jest to, że obciąż
38599 skanowanie0004 (79) Do ich wad należy zaliczyć: ■S brak możliwości ich gięcia (jest to możliwe
Instrumenty finansoweINSTRUMENT FINANSOWY - OKREŚLENIE Instrument finansowy jest to kontrakt zawiera
www.pandm.prv.pl Polegają one na przeniesieniu napięcia zginaczy palców na ich prostowniki - jest to
SNC00677 I obliczonych błędów i na podstawie sporządzonych wykresów określić: błąd przetwarzania. Je
Praca jako przedmiot regulacji prawnej Istotą odpowiedzi jest określenie terminu praca. Jest to okre
Określenie magazynu •    Magazyn jest to miejsce składowania zapasów środków
ich ciągłości, jest to takie wygięcie, które składa się z dwu sąsiadujących ze sobą fonu fałdowych:
skanowanie0004 (79) Do ich wad należy zaliczyć: ■S brak możliwości ich gięcia (jest to możliwe jedyn
68 (131) Jest to tym bardziej pożądane, źe każdy długi przewód między silnikiem i tłumikiem powoduje

więcej podobnych podstron