mm

m§

mit,

1. Burak cukrowy

zwolnienie procesów fosforylacji w przemianie cukrów, wpływa na wie\-

CO2, a brak potasu upośledza mechanizm działania aparatu szparko'

« dyfuzja

⁶ liściach, gdyż powoduje zwolnienie reakcji na światło, co upośledza two-

*eg°

cukrów, od których zależy szybkość działania aparatów szparkowych.

m

\

i

fi

\ %

sSSj

^!iW

% % $

5.

SNf

JM

BBiśnus

Kito

Tabela 1.9. Średnie pobranie przez burak składników NPK(w kg) (dla krajów Unii Europejskiej) w plonie 50 t korzeni — 12,5 t suchej masy i w liściach 4,5 t suchej masy

Długotrwały brak fosforu i potasu intensyfikuje nieproduktywne wykorzystanie wody przez zwiększenie współczynnika transpiracji na świetle i w ciemności. Potas w buraku lokalizuje się w dużych ilościach w liściach w wiązkach przewodzących we floemie i w miękiszu wiązek, gdzie aktywizuje enzymy decydujące o odprowa-¹ dzaniu asymilatów z liści do tkanek korzenia, tak więc dostatek potasu zwiększa przewodzenie, a deficyt zmniejsza je. Wpływa też na utrzymanie optymalnego stężenia soku komórkowego.

Jak wykazano w tabeli 1.9, w pobraniu składników pokarmowych dominuje potas, lokalizowany głównie w liściach buraka, gdzie jest potrzebny w dużych ilościach do wszystkich procesów życiowych liścia, prowadzących do tworzenia i transportu sacharozy. W korzeniach potas gromadzi się w ilościach mniejszych, podobnie jak azot.

Stwierdzono wyraźnie współzawodnictwo o węglowodany między liśćmi a korzeniem w procesie tworzenia struktury masy rośliny buraka cukrowego. Istnieje pogląd, że przeciętna masa korzenia jest wykładnikiem zaopatrzenia w składniki pokarmowe we wczesnych fazach wzrostu, kiedy ich dostatek i korzystne warunki wilgotnościowe decydują o wcześniejszym przygotowaniu korzenia do gromadzenia cukru (Forster, 1970, zaMengelem, 1983).

Im szybciej narasta liczba liści i ich powierzchnia na początku wegetacji, tym wcześniej wykształca się struktura korzenia, a plon rolniczy jest większy (Bouillen-ne i in., 1941). W drugiej części okresu wegetacji, poczynając od połowy lipca, roślina potrzebuje więcej cukru, aby wypełnić istniejącą strukturę korzenia, będącego głównym receptorem wytworzonego w liściach cukru. W tym czasie nadmiar składników decydujących o przyrastaniu liczby liści wpływa ujemnie na plon korzeni. Przyrost nowych liści w drugiej połowie okresu wegetacji odbywa się kosztem wytworzonego w liściach cukru, który w ten sposób jest wykorzystywany w procesach wzrostu.