DSCF5708

424 M. Kalinowska-Zdun

Obniżenie dawki azotu w końcowym okresie wegetacji miało mały wpływ Jfl plon korzeni, a tworzenie nowych liści zostało zminimalizowane. Miało to wyrajJB dodatni wpływ na zawartość cukru, którego plon zwiększył się o 30% (tab. 1.10). 1 Podstawowym i najwartościowszym nawozem organicznym jest obornik. Powm nien on być dobrze przefermentowany i wniesiony do gleby dostatecznie wcześniej najlepiej jesienią. Obornika nie należy stosować wiosną, gdyż jego wykorzystani^ przez rośliny jest wtedy niewielkie, ponadto powoduje wytworzenie dużej liczby! korzeni rozwidlonych. Obornik jest pełnowartościowym nawozem organicznymf ponieważ stanowi źródło makro- i mikroelementów potrzebnych roślinom do życia.^:Według doświadczeń polskich dawki obornika powinny wynosić od 30 do 40 t/ha. Źródłem substancji organicznej są też nawozy zielone, których znaczenie jest większe w gospodarstwach wyspecjalizowanych w produkcji roślinnej, niedyspol nujących odpowiednią ilością obornika. Najlepiej na nawóz zielony nadają się rośliny strączkowe, lecz ze względu na bardzo wysoki koszt ich nasion są rzadko wysiewane na przyoranie. W tym celu coraz częściej stosuje się rzodkiew oleistą, gorczycę białą bądź facelie. Ponadto przyoruje się resztki pożniwne roślin przed-pionowych, które mogą być równoważne z około 101 obornika. W przypadku przy-; orywania słomy należy stosować do 10 kg (0,5-1%) N na 1 tonę słomy, co aktywizuje jej rozkład i nie powoduje zmniejszenia plonu z powodu braku azotu związanego przez bakterie. Słoma przyorana pod buraki w ilości 4-6 ton jest równoważna pod względem masy organicznej z około 201 obornika.

Tabela 1.10. Wpływ zmniejszonego zaopatrzenia w azot w późnym stadium wzrostu na plon i zawartość cukru w buraku cukrowym (Foster za Mengelem, 1983)

	Plon		Cukrowość (%)	Plon cukru (g/roślinę)
Nawożenie	korzenie (g/roślinę)	liście (g/roślinę)	Cukrowość (%)	Plon cukru (g/roślinę)
Pełna dawka N	957	426	16,4	93
1/3 dawki N	955	360	19,0	125

Działanie nawozów organicznych stosowanych pod burak nie polega tylko na wzbogaceniu roli w składniki pokarmowe. Masa organiczna polepsza bowiem stosunki wodno-powietrzne w glebie. Zwiększa dostęp powietrza do warstwy ornej gleby i jej zdolność do retencji wodnej. Sprzyja intensywniejszym przemianom mikrobiologicznym, powoduje zwiększenie wydzielania CO2 itp.

Nawozem organicznym nabierającym znaczenia w Polsce jest także gnojowica. Stanowi ona dość bogate źródło składników mineralnych, zwłaszcza azotu i potasu. Po jej zastosowaniu należy zwiększyć nawożenie fosforem. Nawożenie gnojowicą nie powinno być zbyt obfite, a dopuszczalna dawka wynosi około 30 tys. 1/ha pod