DSCN0606

248 6. Przekładnie zębate stołkowe

Rys. 64- Schemat tworzenia zazębienia oktoidalnego. I i 2 — okręgi podziałowe zębnika i koła, 3 — powierzchnia kulista (sfera), 4 — zarys kulisty zęba koła płaskiego (ewolwenta kulista), 5 — lima środkowa zarysu, 6 — linia-zazębienia (oktoida)

znajdują się przy tym stale na powierzchni kuli 3 o promieniu równym długości wspólnej tworzącej R_t. Teoretycznie dokładne zarysy czołowe zębów ewolwento-wych wyznacza ślad ewolwenty kulistej na powierzchni kuli.

Powierzchnie boczne zębów kół stożkowych o zarysie ewolwentowym tworzy się podobnie jak w kołach walcowych. Przy obtaczaniu płaszczyzny P (rys. 6.6) bez

poślizgu po stożku zasadniczym prosta ZO tworzy ewolwentową powierzchnię stożkową bocznej powierzchni zęba prostego. Jeżeli prostą ZZ' na płaszczyźnie P zastąpić inną prostą, nachyloną do niej pod pewnym kątem, lub też Unią krzywą,

to w wyniku obtaczania płaszczyzny P po stożku zasadniczym uzyskuje się powierzchnie boczne zębów skośnych lub krzywoliniowych, np. kołowych.

Ściśle ewolwentowy zarys zębów nie jest jednak praktycznie stosowany w przekładniach stożkowych ze względu na trudności technologiczne. Kształtowanie stożkowej powierzchni ewolwentowej mogłoby się odbywać jedynie za pomocą narzędzia o ostrzu punktowym prowadzonym według wzornika. Taki sposób obróbki byłby bardzo mało wydajny, a niska trwałość narzędzia pogłębiałaby nieekonomiczność produkcji.

Przez zastosowanie narzędzi o zarysie prostoliniowym, których ostrza są prowadzone wzdłuż boków zębów wyobrażalnej zębatki pierścieniowej zwanej kołem tworzącym (rys. 6.7), w procesie obróbki z odtaczaniem uzyskuje się zęby o

Rys. 6.7. Schemat nacinania uzębień kół stożkowych: a) z kołem tworzącym płaskim, b) z kołem tworzącym o płaskiej powierzchni wierzchołków. / - wyobrażalne koło tworzące, 2 - noże nacinające (lewy i prawy), 3 — nacinane koło

zarysie quasi-ewolwentowym, tzw. oktoidalnym. Nazwa ta wiąże się z kształtem powierzchni zazębienia (przyporu), która w przecięciu z powierzchnią kuli daje linię zazębienia o kształcie ósemki (z łac. octo — osiem). Środkowa część oktoidy, wykorzystywana jako odcinek przyporu, jest w przybliżeniu linią prostą.