DSC07364

Po II wojnie światowej, w wyniku zmian ustrojowych w Polsce, większość obiektów popadła w ruinę. W ostatnich latach sytuacja jednak ponownie uległa poprawie, głównie dzięki wspólnym działaniom mieszkańców Kotliny Jeleniogórskiej, zrzeszonych m.in. w Forum Karkonoskim, dążących do przywrócenia dawnych walorów krajobrazowo-kulturowych regionu (m.in. Korzeń, 2006). Od kilku lat są organizowane konferencje architektów pod hasłem "Budowanie w pięknym krajobrazie", a w przyszłości planowane jest utworzenie kulturowego parku architektury. Zakończona już rewitalizacja znacznej części dawnych krajobrazowych założeń pała-cowo-ogrodowych doprowadziła także do nadania im nowych funkcji - obecnie znajdują się w nich hotele, restauracje, centra konferencyjne czy odnowy biologicznej. Zmiana funkcji nie rzutuje jednak na utratę walorów krajobrazu kulturowego -wręcz przeciwnie, pozwala odtworzyć go i utrzymać dzięki nowym zadaniom, jakim ma służyć.

ODTWARZANIE I OCHRONA WALORÓW KRAJOBRAZU WIEJSKIEGO W SUDETACH

Przykładem wielostronnych działań w dążeniu do zrównoważonego rozwoju, ściśle związanego także z zachowaniem wartości krajobrazowych, są projekty pro- I wadzone w Sudetach. Przykładowo, na ziemi kłodzkiej, w ramach programu koor- | dynowanego przez FAO (Sustainable Mountain Development TCP/POL/3004 (A)), I w ostatnich latach zrealizowano (lub są w trakcie realizacji) kilka projektów pilota- j żowych, których głównym celem jest pokazanie możliwości zachowania różnorod-ności biologicznej, w tym także odtworzenie zasobu botanicznego Sudetów oraz i wskazanie alternatywnych źródeł dochodów z rolnictwa (Cyron i in. 2007). Projekty „Podgórska winnica" i „Sad-kolekcja" (sudeckie odmiany owoców), realizowane w gminie Radków, to z jednej strony stworzenie racjonalnie wkomponowanych ele- 1 mentów krajobrazu górskiego i ocalenie ginących odmian uprawnych, a z drugiej I próba stworzenia zestawu produktów lokalnych w oparciu o stare przepisy i przy j zaangażowaniu do współpracy lokalnej ludności, w tym młodzieży szkolnej. Jest to I dobry przykład połączenia odpowiedzialnego kształtowania krajobrazu w sposób zrównoważony, z ochroną przyrody, edukacją ekologiczną i rozwojem ekonomicznym poprzez stworzenie alternatywnych źródeł dochodu lokalnej ludności. Projekt "Łąka Sudecka", realizowany w Stacji Górskiej w Paszkowie (obiekt Dolnośląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu) ma na celu poprawę różnorodności biologicznej oraz jakości paszowej łąki górskiej, co w dalszej perspektywie ma pO' zwolić na powrót w Sudety hodowli bydła, owiec i kóz. Projekt ma znaczenie eduka* cyjno-szkoleniowe pokazania rolnikom, jak z łąki zdegradowanej można zrobić łąkę wartościową. W Nowym Gierałtowie, w ramach projektu "Koziarnia-mleczarnia* serowarnia" utworzono wzorcową fermę kozią, gdzie prowadzone są szkolenia db młodzieży szkół rolniczych województw górskich - potencjalnych przysztyd*