Elektronika W Zad cz 2 3

ZASADY OZNACZANIA PRĄDÓW I NAPIĘĆ

Prąd stały oznaczamy dużą literą /, a jego kierunek oznaczamy strzałką umieszczaną w gałęzi, w której dany prąd płynie. Dodatnia wartość natężenia prądu oznacza, że prąd płynie w kierunku wskazywanym przez strzałkę, tzn. w tym kierunku w półprzewodniku płyną ładunki dodatnie (dziury). Ładunki ujemne (elektrony) płyną w półprzewodniku w kierunku przeciwnym do wskazywanego przez strzałkę, a całkowity prąd jest sumą prądu elektronowego i prądu dziurowego.

W metalowych przewodach łączących ze sobą elementy gałęzi prąd ma charakter elektronowy, a zatem w rzeczywistości elektrony przemieszczają się w kierunku przeciwnym do wskazywanego przez strzałkę.

Symbolem w postaci dużej litery U (lub V) z jednym indeksem wskazującym punki (węzeł) obwodu oznaczamy potencjał tego punktu względem wspólnego dla całego obwodu punktu odniesienia określonego symbolem masy. Np. U,i = - 5 V oznacza, że węzeł „A” ma potencjał stały niższy o 5 V od potencjału masy.

A o

U.'=SV

0„=-5V

Napięcie stałe pomiędzy dwoma punktami (np. węzłami „A” i „B”) obwodu oznaczamy symbolem w postaci dużej litery U z podwójnym indeksem wskazującym te punkty, (czyli np. Uab) przy czym strzałka napięcia umieszczana pomiędzy tymi

punktami wskazuje na punkt określony przez pierwszy z dwu indeksów (w omawianym przypadku byłby to punkt A). Gdy potencjał punktu wskazywanego przez strzałkę jest wyższy (czyli u nas potencjał punktu A jest wyższy od potencjału punktu B) napięcie (u nas Uab) ma wartość liczbową dodatnią. Jeśli wyższy jest potencjał punktu B, napięcie oznaczone strzałą wskazującą punkt A ma wartość ujemną. Obowiązuje zależność Uba = - Uab, czyli przedstawione obok dwa sposoby zapisania że potencjał punktu A jest o 5 V wyższy od potencjału punktu B są równoważne.

Z powyższych stwierdzeń wynika, że kierunki strzałek dla oznaczeń napięć i prądów można wybierać dowolnie, należy tylko wartościom liczbowym napięć i prądów przyporządkować u_A, fi = u_A,n właściwe znaki. Strzałki napięcia i prądu na rezystorze w gałęzi AB powinny w zasadzie otrzymać zwroty przeciwne, gdyż wtedy prawo Ohma ma znaną postać R = U_ab/1-

Jeśli strzałki napięcia i prądu na rezystorze mają zwroty zgodne, prawo Ohma przybiera postać R = - Uab/1-

Prądy i napięcia zmienne oznaczamy małymi literami z indeksami wskazującymi miejsca ich występowania, np. i*. i_c, e„,, Uh„ iw itp. Amplitudy prądów i napięć zmiennych oznaczamy dużymi literami, przy czym stosujemy drugi indeks w postaci małej litery m (wskazujący na wartość maksymalną), np. U_Hym oznacza amplitudę napięcia wyjściowego Małą literą u (lub i) z indeksem w postaci dużych liter oznaczamy składową stałą napięcia lub prądu w punkcie pracy, z nałożoną składową zmienną czyli np. uce = Ucbp) +

WYKAZ WAŻNIEJSZYCH OZNACZEŃ

4 - Wyznacznik macierzy

Ą - Dopełnienie algebraiczne elementu ij macierzy a) - Pulsacja (częstotliwość kątowa) sygnału zmiennego (o = 2jr/,[rd/sek] = [ 1/sek] C - Kondensator, pojemność kondensatora

C, - Kondensator sprzęgający

C„ - Wejściowy kondensator sprzęgający

C.r - Wyjściowy kondensator sprzęgający

Mi siol

Ecu

h„ h,i hu h₂ 2 '» ie

i. i> k k_pk„ P R Re Rc rn ^rnz Re

R,.

Ru,

SEM

SPM

Ub,

u,h

Ucc

U_c,

U CL, Uj,

Ua:

u„

Wwt

u._ym

Uz. Uoz

UzAS

y,2

>'u

Dioda

Dioda stabilizacyjna (Zenera)

Wejściowe napięcie wspólne (ang. cammon modę - tryb wspólny)

Częstotliwość sygnału, [1/sek] = [Hz]

Zwarciowa rezystancja wejściowa (parametr czwómika liniowego typu li)

Rozwarciowy wspólcz.oddział, zwrotnego (parametr czwómika liniowego typu h)

Zwarciowy współcz. wzmocn prądowego (parametr czwómika liniowego typu h)

Rozwarciowa admitancja wyjściowa (parametr czwómika liniowego typu h)

Składowa zmienna prądu bazy tranzystora bipolarnego

Składowa zmienna prądu kolektora tranzystora bipol. (ang. collecior = kolektor)

Składowa zmienna prądu drenu tranzystora unipolarnego

Składowa zmienna prądu emitera tranzystora bipolarnego

Składowa zmienna prądu źródła tranzystora unipolarnego (ang. source = źródło)

Wzmocnienie prądowe

Wzmocnienie mocy

Wzmocnienie napięciowe

Moc czynna [W/]

Rezystor, wartość rezystancji Rezystor w obwodzie polaryzacji bazy Rezystor w obwodzie kolektora

Rezystancja dynamiczna elementu nieliniowego (np. diody) w punkcie pracy

Rezystancja dynamiczna diody Zenera w obszarze przebicia

Rezystor w obwodzie emitera

Rezystancja obciążenia (ang load = obciążenie)

Rezystancja wejściowa Rezystancja wyjściowa Siła elektromotoryczna Siła prądomotoryczna Czas

Składowa zmienna napięcia baza - emiter tranzystora bipolarnego Składowa zmienna napięcia kolektor - baza tranzystora bipolarnego Napięcie zasilające obwodu kolektorów

Składowa zmienna napięcia kolektor - emiter tranzystora bipolarnego Napięcie Uc. w stanie nasycenia (ang. saturation - nasycenie)

Składowa zmienna napięcia dren - źródło tranzystora unipolarnego Napięcie zasilające obwodu emiterów Spadek napięcia na przewodzącej diodzie

Składowa zmienna napięcia bramka - źródło tranzystora unipolarnego

Zmienne napięcie wejściowe

Zmienne napięcie wyjściowe

Amplituda zmiennego napięcia wyjściowego u„,

Napięcie przebicia diody Zenera Napięcie zasilające

Admitancja wejściowa (parametr czwómika liniowego typu y)

Admitancja oddziaływania zwrotnego (parametr czwómika liniowego typu y) Admitancja przejściowa (parametr czwómika liniowego typu y)

Admitancja wyjściowa (parametr czwómika liniowego typu y)

-7-