Finanse p stwa Wypych$2 243

Ocena zdolności kredytowej i pozycji rynkowej przedsiębiorstwa

Jak widać z powyższej prezentacji, systemy oceny ryzyka zachodnich banków mają zwykle charakter ratingowy. Wśród kryteriów oceny dominują elementy jakościowe. Stosownie do klas ryzyka kredytowego zróżnicowane są warunki udzielania kredytu, czego najlepszym przykładem jest parametryzacja stóp procentowych w Deutsche Bank.

Bezsprzecznym jest fakt, że bank, chcąc zminimalizować swoje ryzyko kredytowe, musi dążyć do uzyskania maksimum informacji o kredytobiorcy i jego sytuacji finansowej, w efekcie określa to bowiem zdolność do spłaty zaciągniętych kredytów.

Reasumując wydaje się być uzasadnione wskazanie głównych czynników oddziałujących na zdolność kredytową przedsiębiorstwa, które stanowią równocześnie podstawowe aspekty jej oceny. Na podstawie wielu badań, wymienia się następujące czynniki mające wpływ na zdolność kredytową przedsiębiorstwa:

- zasoby majątku przedsiębiorstwa zarówno w postaci środków trwałych, jak i obrotowych,

- struktura majątku przedsiębiorstwa i zdolność majątku do przynoszenia zysków,

- struktura kapitału (kapitał własny i obcy, kapitał krótko- i długoterminowy),

- płynność przedsiębiorstwa (krótko- i długoterminowa),

- sprawność w zakresie zarządzania kapitałem obrotowym,

- rozmiary produkcji, wartość sprzedaży, jakość wytwarzanych wyrobów,

- polityka handlowa i marketingowa w zakresie sprzedaży i zaopatrzenia,

- pozycja przedsiębiorstwa na rynku,

- organizacja przedsiębiorstwa, sprawność i kwalifikacje kadry kierowniczej, kwalifikacje pozostałej załogi,

- organizacje i stowarzyszenia pracownicze oraz ich wpływ na działalność przedsiębiorstwa,

- rodzaje powiązań przedsiębiorstwa z bankami i rynkami finansowymi,

- możliwość pomocy finansowej ze strony budżetów lokalnych lub budżetu państwa.

Niezależnie od powyższych czynników, odnoszących się bezpośrednio do przedsiębiorstwa, bank oceniając zdolność kredytową powinien brać pod uwagę uwarunkowania makroekonomiczne (związane z ogólną sytuacją gospodarczą kraju, makroekonomiczną polityką finansową, polityką przemysłową państwa, polityką dewizową itp.) oraz uwarunkowania związane z przynależnością przedsiębiorstwa do określonej branży (rola branży w gospodarce, tendencje rozwojowe, oddziaływanie postępu naukowo-technicznego, powiązania z rynkami światowymi itd.). Uwzględnianie owych dodatkowych uwarunkowań związane jest z faktem, iż ewentualna utrata zdolności kredytowej może być rezultatem oddziaływania nie tylko czynników tkwiących wewnątrz przedsiębiorstwa, ale również czynników niejako obiektywnych, niezależnych bezpośrednio od przedsiębiorstwa. Uwarunkowania, o których mowa scharakteryzowane są bliżej w rozdziale I. Lista przedstawionych czynników wskazuje jednocześnie, iż w ocenie zdolności kredytowej istotną rolę odgrywa ocena sytuacji finansowej i ekonomicznej przedsiębiorstwa. Problem ten szeroko został przedstawiony w rozdziale V.

Badanie zdolności kredytowej nie jest czynnością jednorazową, lecz procesem. Bank jest zainteresowany bowiem zarówno bieżącą rentownością i efektywnością, jak i przyszłą, gdyż zdolność kredytową może mieć tylko przedsiębiorstwo rentowne i to takie, którego bieżąca i przewidywana efektywność finansowa działalności gospodarczej oraz stan majątkowy stanowią pełne zabezpieczenie wobec wszystkich wierzycieli. Badanie sprowadza się do przeprowadzenia, na podstawie sprawozdań finansowych (bilansu, rachunku wyników, zestawienia przepływów pieniężnych), szeregu analiz w celu określenia stanu eknomiczno-finansowego przedsiębiorstwa. Od chwili przyznania kredytu bank prowadzi stałą obserwację przedsiębiorstwa, korzystając z informacji zawartych w aktualizowanych sprawozdaniach finansowych. Ma również prawo prowadzenia lustracji i bezpośredniego badania w przedsiębiorstwie. Działania tego rodzaju wchodzą w zakres monitoringu kredytowego.