Finanse p stwa Wypych)8 299

Zarządzanie kapitałem obrotowym

Ze względu na potrzebę płynności, w której gotówka odgrywa jak już wcześniej stwierdzono szczególną rolę, gospodarka nią oparta jest na dwóch zasadach.

1) przyspieszenia poboru należności,

2) opóźnienia płatności zobowiązań bez naruszania terminów.

Instrumentami, które służą zarządzaniu gotówką są:

1) rezerwa gotówkowa,

2) preliminarz obrotów gotówkowych.

Rezerwa gotówkowa stanowi zasób wolnych środków służących na pokrycie nieprzewidzianych wydatków. Jest więc swoistym amortyzatorem chroniącym przed utratą płynności zarazem pozwalającym na swobodne gospodarowanie dodatnimi saldami przepływów pieniężnych pojawiającymi się ponad tą rezerwą.

Preliminarz obrotów gotówkowych jest urządzeniem planistycznym, którego celem jest programowanie obiegu środków pieniężnych w przedsiębiorstwie w ustalonych przedziałach czasu. Pozwala to przewidzieć spiętrzenie płatności i w związku z tym podjęcie z odpowiednim wyprzedzeniem działań służących zaangażowaniu dodatkowych źródeł finansowania lub też do opóźnienia tych płatności w porozumieniu z wierzycielami. Pozwala również przewidzieć pojawienie się krótkookresowych nadwyżek pieniężnych, które można z większą precyzją lokować w najkorzystniejszy sposób poprawiając rentowność przedsiębiorstwa.

W preliminarzu dokonuje się odpowiednich kalkulacji przewidywanych wpływów gotówki do kas i na rachunki bankowe przedsiębiorstwa oraz niezbędnych wydatków w założonych przedziałach czasu. Preliminarz ten opracowany jest zwykle na 6-9 miesięcy w sposób kroczący tj. po upływie miesiąca uzupełnia się go o następny miesiąc. Jednocześnie najbliższy miesiąc poddany jest bardziej szczegółowemu przewidywaniu - w układzie tygodni. Najbliższy tydzień powinien zawierać specyfikację wpływów i wymaganych płatności na poszczególne dni.

Obserwacja z wyprzedzeniem tych strumieni pieniężnych pozwala z odpowiednim wyprzedzeniem:

- podjąć rozmowy z dostawcami dotyczące korzystniejszych warunków płatności ewentualnie odsunięcie terminu,

- rozpoczęcia negocjacji z bankiem (bankami) w sprawie krótkoterminowego kredytu,

- podjęcie działań ograniczających sprzedaż na warunkach kredytowych lub skrócenia okresu udzielania kredytu kupieckiego,

- przesunięcie na późniejsze terminy mniej pilnych zakupów,

- wcześniejszej spłaty kosztownych kredytów.

Tablica 8.1. Preliminarz obrotów gotówkowych na okres maj-

październik

	Treść			Miesiące
		V	VI	VII	VIII	1 IX
Sprzedaż		80 000	100 000	90 000	75 000	70 000
1.	Wpływy gotówki ze sprzedaż)¹ • a) 30 % sprzedaż)' poprzedniego miesiąca	27 000	24 000	30 000	27 000	22 500
	b) 70 % sprzedaży bieżącego miesiąca	56 000	70 000	63 000	52 500	49 000
	c) razem a + b	83 000	94 000	93 000	79 500	71 500
2.	Pozostałe wpływy; a) sprzedaż środków trwałych			500	600
	b) inne (np.czynsze,odszkodowania)	400	400	400	500	600
	c) razem a + b	400	400	900	1 100	600
3.	Ogółem wpływy gotówki (1 +2)	83 400	94 400	93 900	80 600	72 100
4.	Wydatki: a) pokrycie zobowiązali wobec dostawców'¹	33 200	37 600	37 200	31 800	28 600
	b) wynagrodzenia	15 000	19 000	15 000	14 000	14 000
	c) podatki i ubezpieczenia społeczne	26 000	24 000	27 000	26 000	20 000
	d) czynsze	7 800	9 900	8 900	7 500	6 500
	c) odsetki bankowe	1 200	-	-	1 400	-
	0 spłata rat kredytów	-	6 500	6 100	-	-
5.	Razem wydatki	83 200	97 000	94 200	80 700	69 100
6.	Zmiany stanu rezerwy gotówkowej	-	+300	-	-	-
7.	Nadwyżka (+), niedobór (-X3-4###5)	+200	-2 900	-300	-100	+3 000
8.	Skumulowana nadwyżka (+)jiiedobór{-)	+200	-2 700	-3 000	-3 100	-100

*)Na podstawie doświadczenia przyjmuje się. Ze w danym miesiącu wpływa gotówka odpowiadająca 70% wartości sprzedaży, a pozostałość regulują odbiorcy w następnym miesiącu. Sprzedaż w kwietniu wynosiła 90 000 zł.

Przyjęto założenie, że zobowiązania wobec dostawców powinny być zaciągane w sposób umożliwiający angażowanie około 40 %^A wpływów' gotówkowych ze sprzedaż)' w darnin miesiącu

Przykład preliminarza zamieszczono w tablicy 8.1.

Pojawiające się nadwyżki co do trwałości i wielkości, których uzyskujemy, uargumentowane informacje możemy lokować w krótkoterminowe papiery wartościowe jak również w inne krótkotrwałe lokaty o wysokiej płynności i stosunkowo wysokiej rentowności. Nadwyżki gotówki w kasie w ogóle nie przynoszą zysku a nadwyżki na bieżących rachunkach bankowych przynoszą bardzo niskie oprocentowanie.