Finanse p stwa Wypych16 317

Opodatkowanie przedsiębiorstw

Promocyjne znaczenie stawki „0” dla eksportu wydaje się być oczywiste. Ponieważ jednak „zagranica” rewanżować się może tym samym, gdyż dotyczą jej także te same zasady a więc stawka „0” podatku z konsekwencjami z tego wynikającymi, owa promocja jest obustronna.

Na marginesie przypadku dotyczącego przedsiębiorstwa POLEXO należy stwierdzić, że o ile dochodzi do sprzedaży produktów między producentem - przedsiębiorstwem AGATO i hurtownikiem -POLEXO, to siłą rzeczy ta faza obrotu przynosić musi koszty a przede wszystkim obciążenie podatkowe powstałej tym samym kolejnej fazy obrotu. Pominięcie tego obciążenia jest możliwe o ile POLEXO nie odkupi towaru na swój rachunek a „ustawi się” w roli pośrednika między producentem a odbiorcą zagranicznym. Także wówczas będzie podatnikiem podatku od wartości dodanej, jednakże podstawa będzie wielokrotnie niższa tj. wartość prowizji z tytułu pośrednictwa z wszelkimi potrąceniami¹.

Podsumowując należy stwierdzić, że:

1) VAT nic stanowi elementu cenotwórczego o ile wszystkie podmioty w gospodarce są nim objęte,

2) przy jednolitej stawce, kwota tego podatku wpłacona do Urzędu Skarbowego równa się sumie wpłaconych podatków w poszczególnych fazach obrotu.

3) podatek ten jest łatwo przerzucalny i ostatecznie ciąży na konsumencie w kwocie równej wpłaconym podatkom przez przedsiębiorców we wszystkich fazach obrotu; przedsiębiorcy zatem są jedynie jego płatnikami,

4) naliczenie podatku wymaga dobrze przygotowanej i rzetelnie prowadzonej ewidencji zakupów i sprzedaży z których jasno wynikać będą kwoty naliczonego podatku.

Przedstawiona charakterystyka powinna wystarczyć dla ukazania szczegółowych zasad nowej ustawy podatkowej. W Polsce, ustawie wdrą-żającej VAT nadano tytuł: „ustawa...o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym”. Nazwa omawianego podatku na Zachodzie przechodzi podobną ewolucję. Wiąże się to ze stosowaną i omówioną w miarę szczegółowo technikę poboru tego podatku, która abstrahuje od wyod-

Finanse przedsiębiorstw

rębniania „wartości dodanej”. Sądzimy, że to wyjaśnienie wystarczająco dobitnie tłumaczy odejście od tradycyjnej nazwy podatku.

3.3. Przegląd podstawowych zasad konstrukcji podatku

Ustawodawca ustalił, że podmiotem czynnym tego podatku jest budżet państwa natomiast podmiotami biernymi (podlegającymi opodatkowaniu) są wszystkie osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, choćby zamieszkiwały poza granicami Polski, jeśli tylko zajmują się na terytorium Polski sprzedażą i importem dóbr i usług. Chodzi oczywiście o te osoby fizyczne, które wykonują taką działalność w swoim imieniu i na własny rachunek.

Oznacza to, że np. pracownik dokonujący zakupu używanych mebli na rzecz zatrudniającej go firmy, nie płaci tego podatku. Płaci go firma. Podatkowi temu nie podlegają natomiast te przedsiębiorstwa, których działalność polega na prowadzeniu gier liczbowych; - podlegają one specjalnemu podatkowi gier.

Przedmiotem opodatkowania' jest sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski jak również import towarów lub usług oraz eksport. Ponadto przepisom tego podatku podlega przekazanie przez podatnika towarów oraz świadczenie usług na potrzeby reprezentacji i reklamy oraz potrzeby osobiste podatnika, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników oraz na rzecz zatrudnionych i byłych pracowników. Podatkowi podlega także zamiana towarów, wymiana usług oraz zamiana towaru na usługę i odwrotnie, darowizny towarów, świadczenie usług bez pobrania należności.

Od jak widać niemal powszechnego zastosowania podatku są jednak odstępstwa. Po pierwsze ustawa stwierdza, że opodatkowaniu podlegają wymienione wyżej zdarzenia realizowane na polskim terytorium. Z podatku wyłączone są zatem transakcje realizowane na wolnych obszarach celnych i w składach celnych.

Szczególnego wyjaśnienia wymaga zasada opodatkowania oprócz sprzedaży zakupów z importu. Jest to zasada o charakterze jakby zaprzeczenia idei podatku obrotowego. Jednak jest ona wyrazem jed-

W związku z analizowanymi zasadami opodatkowania nasuwa się wicie podobnych uwag, które bardziej nadają się na przedmiot indywidualnego doradztwa ekonomicznego i podatkowego i ze zrozumiałych względów nic mogą być przedmiotem niniejszego opracowania.

^x Ustawa z dnia 8 stycznia 1993 roku o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym Dz.U. nr 132 z 1994 roku poz. 670 - tekst ujednolicony.