mmsm

kwasy wytwarzające się w wyniku różnych procesów glebowych. Stad też różne typy gleb wykazują na małej nawet powierzchni różne pH, przy czym bardzo istotną rolę odgrywają właściwości skał macierzystych.

Liczne obserwacje wykazały, że gleby uprawne z biegiem czasu ulegają odwapnieniu i zakwaszeniu w mniejszym stopniu niż gleby innych kategorii użytków, choć wyczerpywanie ich z niezbędnych składników o charakterze zasadowym jest tu najsilniejsze (szczególnie przez rośliny okopowe). Pewne zakwaszenie może następować w wyniku wprowadzenia do gleby nawozów fizjologicznie kwaśnych, np. siarczanu amonu. Po rozpuszczeniu się w roztworze glebowym (NH₄)₂S04, rośliny pobierają azot amonowy, wymieniając go na wodór. Wodór sor-bowany jest przez kompleks sorpcyjny, zaś wyparte kationy Ca, Mg,

K i Na łączą się z jonami SO*--_: i są wymywane z kompleksu sorp-

cyjnego (rys. 92). W rezultacie następuje pewne obniżenie pH gleby. Stąd zalecenia, aby przed zastosowaniem fizjologicznie kwaśnych nawozów glebę wapnować;

Wmm

iii

4.6.1. RODZAJE KWASOWOŚCI

Wyróżnia się kwasowość czynną, czyli aktualną^ wywołana przez obecność jonów wodorowych w roztworze glebowym, *i kwasowość potencjalną wywołaną przez jony wodorowe i glinowe zasorbowane w kompleksie sorpcyjnym gleby.

Kwasowość aktualna i potencjalna stanowią o kwasowości całkowitej gleby. Pomiędzy kwasowością potencjalną a czynną zachodzą stale reakcje wymiany.

Kwasowość potencjalną dzieli się na dwa rodzaje: kwasowość wymienną, otrzymywaną przez działanie na KS roztworami soli obojętnych, według reakcji:

+ A1CI

A1(OH)₃ 4- 3HC1

oraz kwasowość hydroli tyczną, oznaczaną przez działanie na glebę roztworami soli hydrolizujących, według reakcji:

III + 4CH₃COOH + 4H₂0. i

+ 2(CH₃COO)*Ca

mm