IMAG0322
W kręgu filozofii i estetyki
,
myśleniem do tych lub innych celów. Myślenie, które do ostą. tecznego celu dotarło, nie zna już żadnych kierunków i ich możliwego wyboru. Wiedza doskonała wyłącza wiedzę tej wiedzy, Poznaje się życie od razu w jego danej całości, w jego locie rozpędzie, w jego niepowstrzymanym potoku. Gdyby wszakże stał się cud, dzięki któremu zdobycz instynktu stałaby się jednocześnie zdobyczą intelektu, ciało — słowem (nie odwrotnie), to świadomość otrzymanej w ten sposób i wysłowionej tajemnicy rozpłomieniłaby się w nas jako szczęście osiągnięte, jako ekstaza, której żadna z dotychczas znanych nie dorówna. Ekstaza taka byłaby może jeno cudem chwilowym, krótkotrwałym, jak płomień krzewu na Synaju... To zapewne ma na myśli Bergson, gdy mówi:
„Być może, osiągniemy świadomość, jako życie, szeroką i zdolną po temu, ażeby, rzuciwszy nagłe spojrzenie wstecz na tkwiący poza nią pęd życiowy, ogarnąć go w całości, chociażby na jedno okamgnienie”.
Tymczasem wszakże obchodzi nas głównie geneza intelektu, poza który wyjść chcemy. Powstaje on na drodze walki z materią: jest jednocześnie jej panem i sługą. Panem — ponieważ zna jej tajemnicę, sługą - ponieważ błąka się w ograniczonym kole jej kategorii. Na przykładzie następującym najlepiej zrozumiemy różnicę pomiędzy intelektem a instynktem oraz narodziny tego pierwszego.
Ryba, zwana piłą, posiada narząd, który jest przedłużeniem jej paszczy i jednocześnie doskonałym wzorem sztucznej piły. Przepiłowuje ona tym narządem dno barki z umiejętnością wprawnego rzemieślnika. Piłowanie wszakże nie jest bynajmniej jej nabytym rzemiosłem, lecz czynnością bezpośrednią, jak na przykład czynność wzrokowa lub słuchowa. Pomiędzy jej chceniem a wrodzoną czynnością nie ma wyboru, nie ma namysłu, nie ma różnicy. Cokolwiek w stosownej chwili uczyni, będzie to tylko ta sama zawsze czynność piłowania. Dla niej chcieć to znaczy piłować. Jej czyn wraz z narzędziem nie jest poza nią, lecz w niej samej, jak życie, jak ciało, z którego się składa.
Wyobraźmy sobie na chwilę, że taż sama ryba, jak to w bajkach się zdarza, posiada rozum i zmysł inwencyjny oraz traci wskutek jakichś przygód podwodnych swój narząd. Potrze-
i
16
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
IMAG0330 W kręgu filozofii i estetyki--------------......... 1 Oddzielne, pochwyco
IMAG0324 W fcręjju filozofII l estetyki nosił niepokonane, uznała dziedzinę prawdy absolutnej za nie
CCF20090704 003 6 Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne autorem tych lub innych wydarzeń. Nie sądz
Obraz4 (43) 50 daj żc jej potencjalna doniosłość, na. wypadek gdyby z tych lub innych przyczyn zabr
David Kahn Krav maga4 Zanim przystąpisz do rozpoczęcia programu, przyjrzyj się filozoficznej stroni
Bez nazwy5 (6) 88 Szkice z filozofii literatury czy do nauki o literaturze, drugie do pewnego działu
P1030684 Cak&e zjawisko cwjste — tych lub owych postaci potoc?-n«go kontaktu językowego; Jest: f
IMAG0320 W kręgu ftlotofH I fsfrf.yfci wynalazcami, istotami, które czynią, działają i majstrują. My
skanuj0030 (68) wadzi, lub innych jachtów oraz o nieprzystąpieniu do imprezy - przed jej rozpoczęcie
skanuj0030 (68) wadzi, lub innych jachtów oraz o nieprzystąpieniu do imprezy - przed jej rozpoczęcie
img005 28 Szkice 7. filozofii literatury W przeciwieństwie do już omówionych warstw dzieła literacki
Kant a filozofia idealizmu niemieckiego 71 tych przekształceń widać — zdaniem Hartmanna — już w 1797
UBIORY PROFESORÓW I UCZNIÓW. BI ubrania filozofów- i prawników. Co do barw poszczególnych, części ni
page0030 24 BIBLIOGRAFIA FILOZOFII GREOK1Ż.L Dla pojedynczych autorów lub epok zrobiono wiele; dla c
page0061 51 7 kręgu szyjowego, wywołuje dźwięk do jęku zbliżony. Toż samo sprawia pociąganie ręką
więcej podobnych podstron