IMGP9312

Mead w 1923 r. w Barnard College, nie zmieniły bynajmniej, a raczej ugruntowały jej wcześniej rozbudzoną ciekawość poznawczą. Zaś spośród profesorów uniwersyteckich nikt z psychologów, lecz antropolog, Franz Boas okazał się najbardziej znaczącym jej przewodnikiem i inspiratorem. Za jego namową oraz dzięki stypendium National Research Council oraz szczodrej pomocy ojca, który wziął na siebie koszty podróży, doszła do skutku pierwsza prawdziwa wyprawa naukowa młodej, gdyż zaledwie 24-letniej Margaret na wyspy Samoa na Pacyfiku. Corning oj Age in Samoa? książka powstała jako rezultat rocznych studiów i obserwacji wśród oliwkowych mieszkańców trzech wysp Polinezji — zyskała wkrótce szeroki rozgłos w świecie naukowym i weszła na trwałe do dorobku literatury antropologicznej.

Jaki był cel wyprawy polinezyjskiej? We wprowadzeniu do swej pierwszej książki M. Mead pisze: ,.Starałam się znaleźć odpowiedź na pytanie: Czy konflikty i zaburzenia, jakie przeżywa nasza dorastająca młodzież wynikają z istoty okresu dojrzewania czy też są następstwem cywilizacji? Innymi słowy: Czy kształt i treść adolescencji różnić się będzie w zależności od warunków społecznych, w jakich się ona realizuje?”³ W owych czasach w psychologii wychowawczej uprawianej na gruncie amer rykańskim panował niepodzielnie biologizm, wiara w nieomylność testów, które powszechnie wykorzy- ^{1 2} stywano do uzasadnienia wyższości rasy nordyckiej, głosząc np., że dzieci murzyńskie bądź też imigrantów pochodzących z Włoch lub z krajów słowiańskich nigdy nie dorównują poziomem inteligencji swym rówieśnikom anglosaskiego pochodzenia — podjęte więc wówczas przez Margaret Mead problemy miały istotne znaczenie; nie tylko ze względu na ich czysto poznawcze walory, ale także ze względu na fakt, iż stanowiły materiał o wielkiej doniosłości dla praktyki nauczania, w szerszym ujęciu także dla teorii wychowania i kultury. W Corning oj Age in Samoa, jak też w sprawozdaniach z kolejnych wypraw badawczych do Nowej Gwinei³M. Mead zgromadziła obszerną dokumentację na poparcie dziś już oczywistej tezy o rozstrzygającej roli, jaką w procesie dojrzewania i rozwoju umysłowego młodzieży odgrywają czynniki środowiska socjalizacji i wychowania oraz treści panującej w nim kultury. W konkluzji jednej z pierwszych swych publikacji, pod wrażeniem porównania poziomu inteligencji dzieci imigrantów włoskiego pochodzenia w zależności od stopnia opanowania języka angielskiego przez ich rodziców, a z drugiej strony pod wrażeniem obserwacji poczynionych wśród dziewcząt polinezyjskich, zajmuje M. Mead w sprawie przydatności metody testów psychologicznych stanowisko, które może być bez zastrzeżeń przyjęte współcześnie. „Należy zachować ogromną ostrożność —

XIII

M. Mead, Corning of Age in Samoa, New York 1928.

* Ibidem, s. 11.

M. Mead, Growing XJp in New Gwinea, New York 1930. (najnowsze wydanie tej książki z nową przedmową Autorki ukazało się w 1975 r.).