IMG 94

166 Polityka gospodarcza

— lepszego wykorzystania ograniczonych zasobów i zmniejszenia szkód dla środowiska;

— zaangażowania i podniesienia poziomu rozwoju nauki;

— poprawy jakości i efektywności działalności sfery publicznej (administracji, ochrony zdrowia, oświaty itp.);

— adaptacji społeczeństwa do zmieniającej się rzeczywistości (umożliwienie korzystania z osiągnięć naukowych, sprawna komunikacja z instytucjami gospodarczymi i społecznymi, dostosowanie do zmiennych warunków życia nic tylko w kraju, ale także poza jego granicami).

Państwa zaangażowały się w działalność innowacyjną na skutek przemian, jakie zachodziły w gospodarce światowej. Początkowo istotne były cele militarne, ale wraz z rozwojem gospodarczym to właśnie osiągnięcie konkurencyjności przedsiębiorstw krajowych na rynku międzynarodowym i konkurencja z korporacjami transnarodowymi stały się nic mniej ważne dla władz państwowych. Wielkie korporacje transnarodowe wydają często na działalność badawczo-rozwojową tyle, ile na cały rozwój naukowy wydają państwa średniej wielkości. Dlatego żeby osiągnąć korzyści z innowacji, konieczne jest często przekroczenie tzw. masy krytycznej wydatków na działalność badawczo-rozwojową i wdrożenie oraz promocję skutków innowacji. Przedsiębiorstwa, które nie są w stanie sprostać skali wydatków, muszą rozwijać się wolniej, co powoduje utratę przez nie konkurencyjności na rynku światowym, ale także na rynku wewnętrznym, jeśli państwo dopuszcza swobodę wymiany handlowej. Bez pomocy państwa gospodarka i przedsiębiorstwa krajowe byłyby często na pozycji uniemożliwiającej nawet obronę dotychczasowych rynków.

Ponadto państwa podejmują aktywną działalność w celu rozwoju dziedzin, które będą istotne dla siły gospodarki w przyszłości lub będą stymulować rozwój społeczny. Kolejną dziedziną działalności władz pań-^stwowych jest ochrona środowiska i lepsze wykorzystanie zasobów, jaki-m\dysponuje państwo. Brak aktywnego zachowania państwa wobec działalności innowacyjnej może w konsekwencji prowadzić do ograniczenia jego bezpieczeństwa (militarnego i ekonomicznego) oraz suwerenności (w tym zwłaszcza tej, która oparta jest na technice, technologii i ekonomii).

Polityka innowacyjna prowadzona jest w praktyce na dwóch poziomach: państwowym (narodowym) i ponadpaństwowym (ponadnarodowym)⁴⁰.

Celem polityki innowacyjnej na poziomie państwowym jest zapewnienie konkurencyjności własnej gospodarki i podniesienie jakości życia w państwie. Aktywna polityka innowacyjna polega na tworzeniu krajowego systemu innowacji, którego zadaniami są⁴¹:

- określanie obszarów, kierunków i struktury badań naukowych i prac rozwojowych;

- kształcenie i dokształcanie kadry naukowej i osób zarządzających instytucjami, w tym przedsiębiorstwami;

- tworzenie materialnych warunków prowadzenia działalności badawczej i rozwojowej;

- zapewnianie zasobów do realizacji wyznaczonych celów działalności badawczej i rozwojowej oraz icli podział;

- kształtowanie korzystnych uwarunkowań umożliwiających absorpcję rezultatów działalności badawczej, wynalazczej i rozwojowej;

- nawiązywanie i koordynacja współpracy międzypaństwowej w dziedzinie nauki i techniki;

- kształtowanie systemów wymiany informacji i doradztwa na styku nauki i przedsiębiorstw;

- promocja osiągnięć naukowych, wynalazków, rezultatów prac rozwojowych.

Polityka innowacji na poziomie międzypaństwowym jest głównie wynikiem współpracy pomiędzy:

- poszczególnymi państwami na zasadzie relacji dwustronnych;

- państwami członkami organizacji międzynarodowych - przede

wszystkim o charakterze militarnym, gospodarczym, technicznym, ekologicznym; i

- państwami w ramach tworzenia i rozwoju ładu międzynarodowego;

- państwami a korporacjami transnarodowymi;

⁴⁰ Determinanty innowacyjności przedsiębiorstw. Red. W. Janasz. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2002, s. 54.

Zob. P. Niedzielski: Polityka innowacyjna w transporcie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2003, s. 54-55.