K �jna DIALEKTY POLSKIE733

VIII. DIALEKTALiSTE CECHY PRASŁOWIAŃSKIE

Omówione właściwości językowe lub odrębne ich kontynuanty występują względnie występowały we wszystkich znanych z czasów historycznych dialektach czy językach słowiańskich, wobec czego uważa się je za innowacje prasłowiańskie — wytworzone wówczas, gdy Prasłowianie stanowili nie zróżnicowany jeszcze zespół plemienny, w obrębie którego zmiany ewolucyjne upowszechniały' się bez większych przeszkód na. całym zajmowanym przez nich i niezbyt rozległym terytorium. Z czasem jednak to terytorium musiało się zacząć powiększać. Bałtosłowiańska praojezyzna leżała przypuszczalnie gdzieś w lewym dorzeczu środkowego Dniepru lub jeszcze dalej na wschód — w stepowych obszarach nad Dońcem czy Donem. Przodkowie Prabałtów migrując z niej na północny zachód, a przodkowie Prasłowian na zachód, porzucili zajmowane dotąd obszary stepowe czy iasostepu i przenieśli się do obszaru zwartych lasów, których pd.-wseh. granica biegła od górnego Dniestru i Bohu do ujścia Desny, a potem wzdłuż Sejmu oraz na. południe od górnej Oki, omijając dorzecze Donu (zob. m. II). Osiedliwszy się na obszarach zwartych lasów Prasłowianie musieli niewątpliwie ograniczyć pasterstwo i w większym stopniu przerzucić się na rolnictwo, które mogło tu mieć przede wszystkim charakter wypaleniskowej uprawy roli. W tych warunkach — gdy na wyżywienie jednej osoby trzeba było wypalić około .30 hektarów lasu, a przeciętna zaludnienia wynosiła około jednego mieszkańca na kilometr kwadratowy — dochodziło, zwłaszcza przy ilościowym powiększaniu się ludności do szybkiego rozprzestrzeniania się Prasłowian, a nawet do okresowej aktywizacji migracyjno-osadniczycłi ruchów („wyrojów”) poszczególnych ugrupowań ludności prasłowiańskiej już ua długo przed okresem wędrówki ludów, tak że w ostatnich wiekach przed nową erą poszczególne zespoły ludnościowe Prasłowian zaczęły posuwać się na wschód i północny wschód ua lewym brzegu Dniepru oraz przenikać w kierunku zachodnim i północno-zachodnim (Mosz 201).

Przesuwanie się Prasłowian na zachód — z dorzecza średniego Dniepru w dorzecze Wisły (Łów I 72), a następnie Odry — miało charakter nie tyle pochodu zorganizowanych drużyn wojennych, które podbijały