IMG0
STEFAN SAWICKI
PROBLEMATYKA AKSJOLOGICZNA W NAUCE O LITERATURZE*
Zagadnienie wartości jest - jak wiadomo - jednym z trudniejszych i bardziej skomplikowanych problemów filozofii. Różne kierunki filozoficzne różnie je rozwiązują, odpowiadając na zasadnicze pytania: czym jest wartość, jaką ma strukturę, w jaki sposób istnieje, jak jest poznawalna? Filozofia wartości w sensie osobnej dyscypliny filozoficznej ma przy tym niezbyt długą, bo stuletnią zaledwie tradycję. Nie przez wszystkich jest akceptowana. Nazwę „aksjologia** wprowadzono dopiero na początku obecnego stulecia1 2.
Problematyka aksjologiczna jest jednak ostatnio coraz bardziej widoczna w myśli ludzkiej jako przeciwwaga w stosunku do procesu urzeczowiania i neutralizacji — w aspekcie wartości — współczesnej kultury. Wywalcza też sobie powoli należne miejsce w obrębie poszczególnych nauk, zwłaszcza humanistycznych. W nauce o literaturze dochodzi do głosu jako reakcja na struktu-ralizm, który ogromnie pogłębił problematykę tej dyscypliny, jej teoretyczną świadomość, ale którego zaborczość okazała się niebezpieczna, szczególnie dla historii literatury i krytyki literackiej, zasłaniając coraz bardziej skomplikowanymi układami struktur ich właściwy, choć niezbyt jasny, przedmiot badań - to, co w najbardziej intensywnej postaci nazywamy poezją.
Problematyka aksjologiczna w badaniach literackich wyznacza trzy główne kręgi zainteresowań. Można opisywać i interpretować wartości w różny sposób ujawniane w literaturze, poznawać wartość literatury oraz badać literaturę jako wartość „dla**.
•
Wartości ujawniane przez literaturę to immanentny świat wartości utworu: aksjologiczne nacechowanie poszczególnych elementów strukturalnych oraz
* Stefan Sawicki, Wartość - sacrum - Norwid. Studia i szkice aksjologicznoliterackie. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Lublin 1994, s. 75-94. Pierwodruk w: Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze. Studia pod red. S. Sawickiego, A. Tyszczy-ka. Lublin 1992.
Zob. S. Kamiński. Jak uporządkować rozmaite koncepcje wartości?, [w:] O wartościowaniu w badaniach literackich. Pod red. S. Sawickiego i W. Panasa, Lublin 1986, s. 7-22.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
IMG2 357 Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze ści w obrębie świata wartości Norwida. Spo
IMGA Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze 365 Jeszcze bardziej pośrednią wartość może st
teoria literatury9 MIEJSCE TEORII LITERATURYWŚRÓD INNYCH DYSCYPLIN LITERATUROZNAWCZYCH Teoria liter
IMG829 (2) ł. Problemy tradycji literackiej zagadnień tzw. „wpływów”. Są one z pewnością jakąś cząst
IMG5 360 Stefan Sawicki rodzaju zbiorów literackich. Nadto proces poszerzania świadomości i kompe- I
IMG829 (2) ł. Problemy tradycji literackiej zagadnień tzw. „wpływów”. Są one z pewnością jakąś cząst
STEFAN SAWICKI SACRUM W LITERATURZE I 1 Tym, którym termin „sacrum” — określający wspólne tego
Lucylla Pszczołowska Badania nad wierszem Problematyka i obecny status w nauce o literaturze Nauka o
Biblia a literatura, red Stefan Sawicki, Jan Gotfryd KATOLICKI UNIWERSYTET LUBELSKI Zakład Badań na
Biblia a literatura, red Stefan Sawicki, Jan Gotfryd spis treści 1 Stanisław Dąbrowski. Der bibli
Biblia a literatura, red Stefan Sawicki, Jan Gotfryd spis treści 2 Luc Dcqueker, .,Aqedah" e
Biblia a literatura, red Stefan Sawicki, Jan Gotfryd 2 REDAKCJA GRAŻYNA WOJCZUK REDAKCJA TECHNICZNA
STEFAN SAWICKI SACRUM W LITERATURZE I 1 Tym, którym termin „sacrum” — określający wspólne tego
II. Filozofia poznania i nauki Zagadnienie 5: Rola poznania w życiu codziennym i w nauce. Literatura
skanuj0008 (350) w 13.Problem swobody i przymusu w szkole PRZYMUS Zagadnienie przymusu jest nie tylk
skanuj0120 (6) 24-1 AKSJOLOGIA I lYł /NA Zagadnienie uzupełniająceKwestia prawdy etycznej i uprawnio
img349 Problem rozwiązania równania Ar = x nazywa się zagadnieniem wartości własnych. D4. 9. Liczba
IMG#73 Tak rozumiane pojęcie formy pozwala przejść od problematyki języka poezji do zagadnień języka
więcej podobnych podstron